ارمغان دانش
سال:1397 | دوره:23 | شماره:3 (پی در پی 128) |تعداد مقالات:14

زمینه و هدف: توان بخشی ریوی یکی از ارکان مهم مراقبت از بیماران مبتلا به اختلالات تنفسی می باشد. اگرچه شواهد کافی مبنی بر سودمندی تکنیک های مختلف توان بخشی ریوی وجود دارد، اما اثربخشی ترکیبی این تکنیک ها کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر ترکیبی فیزیوتراپی قفسه سینه و تمرین های تنفسی بر توانایی بیماران مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریوی در انجام فعالیت های زندگی روزانه انجام شده است. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی بالینی می باشد. جامعه مطالعه آن شامل بیماران مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریوی بستری در بخش های داخلی بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در سال 1394 بوده اند. 51 بیمار به صورت نمونه گیری غیر احتمالی انتخاب شده، ولی به روش تخصیص تصادفی بلوکه بین سه گروه فیزیوتراپی قفسه سینه، تمرین های تنفسی و فیزیوتراپی قفسه سینه با تمرین های تنفسی تخصیص یافتند. مداخلات به مدت چهارده روز، روزانه سه بار برای بیماران در بیمارستان و منزل انجام شد. داده ها از طریق پرسش نامه فعالیت های زندگی روزانه در سه زمان قبل از مداخله، یک و دو هفته بعد از مداخلات جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارSPSS، از طریق آمار های توصیفی و آزمون های آماری کروسکال والیس و فریدمن با در نظر گرفتن فاصله اطمینان 95 درصد و سطح معنی داری کمتر از 05/0 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمره کلی فعالیت های زندگی روزانه در بیماران گروه فیزیوتراپی قفسه سینه قبل از مداخله1/10± 6/43 بود که یک هفته و دو هفته بعد از مداخله به ترتیب به میزان 3/11± 1/57 و 8/8± 8/66 افزایش یافته بود. میانگین نمره کلی فعالیت های زندگی روزانه در بیماران گروه تمرین های تنفسی در سه زمان اندازه گیری به ترتیب 7/7± 1/41، 9/6± 1/55 و 9/5± 65 بود. در بیماران گروه فیزیوتراپی قفسه سینه توأم با تمرین های تنفسی، میانگین نمره فعالیت های زندگی روزانه از 5/4± 6/36(قبل از مداخله) به 2/4± 3/54(زمان دوم) و به 5/3± 7/65 (زمان سوم ) افزایش یافت. اگر چه مقایسه درون گروهی تفاوت میانگین در سه زمان اندازه گیری، نشان دهنده بهبود فعالیت های زندگی روزانه بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله در سه گروه بوده است(001/0=p)، اما در مقایسه بین گروهی تفاوت معنی دار آماری در تأثیر سه مداخله مشاهده نشد(3/0= p). نتیجه گیری: تأثیر ترکیبی فیزیوتراپی قفسه سینه توأم با تمرین های تنفسی بر توانایی بیماران مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریوی در انجام فعالیت های زندگی روزانه در مقایسه با تأثیر هر کدام از مداخلات به تنهایی یکسان بوده است.

زمینه و هدف­ ­ : سال­ هاست که از مواد متعددی همانند مورفین به عنوان داروی ضد درد استفاده می­ گردد. با توجه به خصوصیات اعتیادآور و عوارض جانبی متعدد داروها، تمایل کمتری به استفاده از آن­ ها دیده می­ شود. امروزه استفاده از داروهای گیاهی گسترش یافته است. لذا، تحقیق برای یافتن داروهای ضد درد، ضروری به نظر می­ رسد. هدف از این مطالعه بررسی اثر ضد دردی عصاره هیدروالکلی هسته آلبالو در موش صحرایی نر می­ ­ باشد. روش­ بررسی: در این مطالعه تجربی 36 سر موش صحرایی نر به 6 گروه 6 تایی شامل؛ گروه کنترل (نرمال­ سالین، 1 میلی­ گرم بر کیلوگرم)­ ، گروه شاهد (مورفین، 1میلی­ گرم بر کیلوگرم)، گروه­ های تیمار شده با عصاره هسته آلبالو(­ 100, 150 و250­ میلی­ گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن) و گروه تیمار شده با نالوکسان به همراه دوز متوسط عصاره هسته آلبالو(­ 150میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن) تقسیم شدند. سپس، به منظور ارزیابی اثرات ضد دردی عصاره از آزمون­ های ریتینگ و پرش دم استفاده شد. یافته­ ها: تزریق عصاره هسته آلبالو و به دنبال آن تزریق اسید استیک، میزان انقباضات شکمی و تعداد ریتینگ­ ها را کاهش داد(05/0p<). نتایج حاصل از تست پرش دٌم­ ­ نشان داد که مدت زمان تأخیر پس کشیدن دم بعد از تزریق نسبت به زمان تأخیر پس کشیدن دم قبل از تزریق در تمامی گروه­ ها با افزایش معنی داری همراه بوده است(05/0p<). گروه دریافت کننده عصاره با دوز­ ­ 250­ (میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن) اثرات ضددردی بیشتری نسبت به سایر دوزهای عصاره از خود نشان داد و میانگین زمان تأخیر در این گروه نسبت به دیگر دوز­ های عصاره با افزایش معنی داری همراه بود(05/0p<). نتیجه­ گیری: با توجه به پژوهش حاضر عصاره هیدروالکلی هسته آلبالو، دارای اثر ضد دردی وابسته به دوز می­ باشد از این رو، احتمالاً فلاونوئیدها مسئول ایجاد فعالیت ضد دردی در این گیاه می­ باشند.

زمینه و هدف: کارگران در برخی صنایع در معرض مواجهه با استایرن هستند. این ماده در دمای اتاق فرار و به شدت چربی دوست است و بافت مغز نیز دارای چربی بالایی است، بنابراین می تواند اثرات عصبی گوناگونی از جمله اختلال در حافظه را موجب شود. از طرفی حافظه در زندگی روزمره و محیط کار نقش بسیار مهمی دارد. تحقیق حاضر نیز با هدف بررسی اثرات کوتاه و بلند مدت استایرن بر حافظه فضایی کاری و فعالیت حرکتی موش صحرایی نر انجام پذیرفت. روش بررسی: در این مطالعه تجربی تعداد 12 سر موش صحرایی به صورت تصادفی به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. در گروه مورد، موش ها به مدت 3 هفته در معرض استایرن قرار گرفتند(غلظت750 پی پی ام، روزانه 6 ساعت، 5روز در هفته). در گروه شاهد موش ها در شرایط مشابه و بدون مواجهه با استایرن قرار گرفتند. 2 روز پس از اتمام مواجهه حافظه فضایی کاری و فعالیت حرکتی از طریق آزمون Y شکل و آزمون میدان باز ارزیابی شد. به منظور بررسی اثرات طولانی مدت استایرن آزمون های مذکور 21 روز بعد از اتمام مواجهات نیز تکرار شد. در این مطالعه تناوب خود به خودی به عنوان شاخص حافظه فضایی کاری، سرعت و مسافت طی شده به عنوان شاخص های فعالیت حرکتی و زمان سپری شده در مرکز به عنوان شاخص عدم اضطراب مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که 2 و 21 روز پس از اتمام مواجهه با استایرن، زمان سپری شده در مرکز جعبه آزمون میدان باز، مسافت طی شده و سرعت حرکت به طور معنی داری کاهش یافت. این اثرات در 21 روز پس از اتمام مواجهه نسبت به 2 روز پس از اتمام مواجهه شدیدتر بود. به طور مشابهی مواجهه با استایرن به طور معنی داری تناوب خود به خودی را کاهش داد. نتیجه گیری: براساس نتایج، مواجهه با استایرن منجر به کاهش فعالیت حرکتی و اختلال حافظه فضایی کاری موش صحرایی می شود. برای بررسی اثر بلند مدت استایرن بر روی رفتار نیاز به مطالعات بیشتری می باشد.

زمینه و هدف: ملاتونین در بدن از منابع مختلف ساخته می­ شود. در برخی از مطالعات گذشته به اثرات انکواستاتیک ملاتونین اشاره شده است. هدف مطالعه حاضر ارزیابی اثرات ملاتونین بر روی سلول­ های K562 به عنوان مدلی از لوسمی میلوئید مزمن است. روش بررسی: در این مطالعه تجربی تعداد 104Í 6 سلول از­ رده K562 به مدت 24 ساعت با غلظت­ های متفاوت شامل؛ صفر، 50، 75، 100، 150 و 200 میکرومولار از ملاتونین تیمار شدند. تغییرات ریخت­ شناسی سلول­ های تیمار شده با استفاده از میکروسکوپ نوری معکوس در مقایسه با نمونه کنترل مورد ارزیابی قرار گرفت. اثرات مهار رشد و کشندگی ملاتونین با استفاده از MTT (دی متیل تیازول دی فنیل تترازولیوم بروماید) و نوترال رد سنجیده شد. از رنگ آمیزی رایت گیمسا جهت ارزیابی تمایز استفاده شد. داده­ ها با استفاده از آزمون آماری کروسکال والیس و نرم­ افزار SPSS تحلیل شدند (05/0P<). یافته­ ها: اختلاف معنی­ داری در مهار رشد سلولی بین غلظت­ های صفر و 50 میکرومولار با سایر غلظت­ ها و غلظت­ های 150 و 200 میکرومولار با سایر غلظت­ ها در این رده سلولی دیده شد. بیشترین اثر مهار رشد سلولی در غلظت­ های بالای ملاتونین رخ داد. حداکثر اثر سایتوتوکسیتی ملاتونین بر رده سلولی K562 در غلظت 200 میکرومولار است، در حالی که در غلظت 50 میکرومولار اثر سایتو توکسیسیته ملاتونین حداقل بود (05/0P<). نتیجه گیری: ملاتونین قابلیت مهار تکثیر سلول­ های سرطانی رده K562 را در شرایط آزمایشگاهی دارا می­ باشد.

زمینه و هدف: تمرین ورزشی سطوح بافتی سلول­ های بنیادی و عوامل فراخوان کننده، این سلول ها را در جهت بازسازی و تکثیر سلول های قلبی افزایش می­ دهد، به هر حال اثر بخشی یک دوره کوتاه مدت تمرین شدید مشخص نشده است. بر همین اساس هدف از پژوهش حاضر تعیین اثر دو هفته تمرین تناوبی شدید بر SDF-1α ، گیرنده آن(CXCR4) و C-Kit در بافت قلب موش های صحرایی نر بود. روش بررسی: این مطالعه تجربی روی 10 سر موش نر 8 هفته­ ای ویستار(با وزن 7/8+75/234 گرم) در دو گروه کنترل و تمرین انجام شد. گروه تمرینی دو هفته تمرین تناوبی شدید در چهار بخش انجام دادند. بخش اول شامل سه روز تمرین، روزی دو جلسه و هر جلسه شامل 4 تناوب 2 دقیقه­ ای شدید و 3 تناوب آهسته 2 دقیقه­ ای بین دو تناوب شدید بود. بخش دوم نیز؛ دو روز تمرین مشابه بخش اول بود، با این تفاوت که شدت تناوب­ های شدید و آهسته بیشتر شد. بخش سوم سه روز تمرین به همراه یک تناوب بیشتر و با شدت بخش دوم انجام شد و بالاخره بخش چهارم نیز با یک تناوب بیشتر نسبت به بخش سوم با همان شدت بخش دوم انجام شد. 48 ساعت بعد از آخرین جلسه تمرین، موش­ ها بی­ هوش و پس از جراحی بافت قلب آنها خارج و به سرعت فریز شد. غلظت پروتئین­ های SDF-1α ، CXCR4 و C-Kit با روش وسترن بلات اندازه­ گیری شدند. داده ها با استفاده از آزمون آماری تی مستقل تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل آزمون آماری تی مستقل نشان داد غلظت پروتئین بافتی SDF-1α گروه تمرینی در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی داری داشت(038/0p<)، هم چنین غلظت پروتئین CXCR4 گروه تمرینی نسبت به گروه کنترل (002/0p<) و مقادیر پروتئین C-Kit در بافت قلب گروه تمرینی در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی داری وجود داشت(023/0p<) و (05/0p≥ ). نتیجه گیری: به نظر می­ رسد حتی یک دوره کوتاه مدت تمرین های تناوبی شدید می­ تواند از طریق تحریک عوامل فراخوان کننده سلول های بنیادی موجب تشکیل میوسیت های جدید گردد.

زمینه و هدف: مطالعه های محدودی به بررسی رابطه بین رشد حرکتی و قابلیت محیط در کودکان دارای اختلال ذهنی در دنیا پرداخته است، هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر فراهم سازی(محیط آموزشی و فعالیت بدنی) محیط روی بهبود حرکتی کودکان دارای اختلالات ذهنی6 تا 9 ساله بود. مواد و روش ها: این تحقیق کاربردی و از نوع تجربی(مداخله ای) بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه 175 کودک دارای اختلال ذهنی6 تا 9 ساله شهرستان بابل درسال1396 بودند. با توجه به امکانات و همکاری مدیران و معلمان مدارس استثنایی شهر بابل از این تعداد، 50 دانش آموز پسر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در یکی از گروه های آزمایش یا کنترل قرار گرفتند(25 نفر در هر گروه). برای ارزیابی مهارت های حرکتی کودکان از آزمون تبحر حرکتی بروینینکز اوزرتسکی استفاده شد. داده ها با روش آماری آنالیز کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که فراهم سازها در بهبود مهارت های حرکتی از جمله هماهنگی اندام فوقانی، چابکی، تعادل، سرعت پاسخ و قدرت تأثیر داشته است(01/0p<). هم چنین نتایج این تحقیق نشان داد که فراهم سازها در متغیرهای کنترل بینایی حرکتی و سرعت و چالاکی اندام فوقانی تأثیری نداشتند(01/0p>). هم چنین نتایج این تحقیق نشان داد که تفاوت معنی د اری بین میانگین برآورد شده نمرات پس آزمون بهبود حرکتی در بین دو گروه آزمایش و کنترل وجود دارد(01/0p>). نتیجه گیری: می توان به محیط وتوانایی های محیطی و استفاده از روش های مناسب فراهم سازی در جهت افزایش قابلیت های رشد حرکتی کودکان دارای اختلال ذهنی توجه ویژه داشت. با به کارگیری روش های فراهم سازی و با بهره مندی از قابلیت محیط از بسیاری از روش های دارویی و عوارض ناشی از مصرف آنها می توان جلوگیری کرد.

زمینه و هدف: مالتیپل اسکلروزیس یک بیماری مزمن پیشرونده سیستم عصبی مرکزی با علایم متفاوت و ناتوان کننده فیزیکی و روان شناختی می­ باشد که مشکلات عدیده ای را برای فرد بیمار به همراه دارد. هدف مطالعه حاضر، بررسی اثر درمان متمرکز بر شفقت بر تاب آوری زنان مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس بود. روش بررسی: این پژوهش، یک مداخله آزمایشی به شیوه پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش را کلیه بیماران زن دارای پرونده فعال در انجمن ام اس شهر تهران در سال 1395 تشکیل دادند. نمونه 30 زن بیمار بودند که بر اساس ملاک­ های ورود و خروج به مطالعه و نمرات اکتسابی در پرسشنامه، به شیوه در دسترس انتخاب و با تخصیص تصادفی در گروه های 15 نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار مطالعه مقیاس تاب آوری کانر دیویدسون بود. پس از اخذ پیش آزمون از هر دو گروه، آزمودنی های گروه آزمایش، 8 جلسه دو ساعته درمان متمرکز بر شفقت را به شیوه گروهی و هفتگی دریافت نمودند. گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفتند. داده­ ها با بهره گیری از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری(آنکوا) در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین و انحراف معیار نمرات تاب آوری آزمودنی های گروه آزمایش در مرحله پیش آزمون 27/14± 73/66 و در مرحله پس آزمون 06/7± 33/87 بود. در گروه کنترل نیز میانگین و انحراف معیار نمرات تاب آوری قبل از مداخله 01/16± 59 و بعد از مداخله 85/15± 80/58 بود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین گروه آزمایشی و کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد(63/78=F و 01/0>p) که نشان دهنده اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت در افزایش تاب آوری آزمودنی های تحت مداخله است. نتیجه گیری: درمان متمرکز بر شفقت به عنوان شیوه درمانی جدید، احتمالاً گزینه مداخله­ ای مناسبی در جهت کاهش مشکلات روان شناختی و افزایش تاب آوری بیماران ام اس محسوب می گردد. پیشنهاد می شود انجمن های ام اس سراسر کشور از این شیوه درمانی در راستای ارتقاء سلامت روان شناختی بیماران استفاده نمایند.

زمینه و هدف: بیماری ام اس، جزء گروهی از بیماری­ های سیستم عصبی است که با تخریب غلاف میلین راه­ های عصبی همراه است. عوارض این بیماری به دلیل ماهیت ناتوان­ کننده آن تمام جنبه­ های زندگی فرد مبتلا را در بر می­ گیرد و در نتیجه امید به زندگی بیمار را کاهش می­ دهد. کاهش امید به زندگی نیز در به وجود آمدن تعارض های زناشویی در زندگی این بیماران نقش چشمگیری دارد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی واقعیت­ درمانی بر کاهش تعارض های زناشویی و ناامیدی در زنان مبتلا به ام اس انجام شد. روش بررسی: روش پژوهش، شبه آزمایشی با طرح پیش­ آزمون پس­ آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه بیماران زن مبتلا به ام اس مراجعه کننده به انجمن ام اس و بیمارستان تخصصی سینای شهر تهران در سال 1394 بود. با روش نمونه­ گیری در دسترس، از میان آن­ ها، تعداد 31 نفر از بیماران مبتلا به ام اس که دچار تعارض های زناشویی و ناامیدی بوده و ملاک­ های ورود به پژوهش را دارا بودند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. قبل از اجرای برنامه مداخله، دو گروه به وسیله پرسش نامه­ های تعارض های زناشویی ثنایی و ناامیدی بک آزمون شدند، سپس گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 2 ساعته تحت آموزش­ های واقعیت­ درمانی قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ مداخله­ ای دریافت نکردند. بعد از اجرای برنامه مداخله، هر دو گروه به وسیله پرسش نامه­ های مذکور مورد آزمون قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده­ ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته­ ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که واقعیت­ درمانی گروهی، باعث تفاوت معنی دار آماری(001/0>p) بین مراحل پیش آزمون(90/112=M) و پس آزمون (06/90=M) در نمره کلی تعارض های زناشویی و هم­ چنین مراحل پیش آزمون(01/17=M) و پس آزمون(70/13=M) ناامیدی در گروه آزمایش شد. یعنی در مرحله پس آزمون بعد از کنترل نمرات پیش آزمون، گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تعارض های زناشویی و ناامیدی کمتری را گزارش کردند. نتیجه­ گیری: واقعیت­ درمانی به صورت گروهی در بیماران ام اس باعث می­ شود تا نیازهای خود را بشناسند و درباره آن با همسران خود گفتگو کنند، در نتیجه می­ تواند نقش مهمی در بهبود تعارض های زناشویی و نیز کاهش ناامیدی آن­ ها داشته باشد.

زمینه و هدف: عفونت های دستگاه ادراری یکی از مهم ترین عفونت های باکتریایی هستند و شایع ترین عامل این عفونت ها باکتری اشریشیا کلی می باشد. با توجه به اهمیت اشریشیا کلی های فلور طبیعی دستگاه گوارش در ایجاد عفونت ادراری، مطالعه حاضر به منظور مقایسه اشریشیا کلی های عامل عفونت دستگاه ادرای با اشریشیا کلی های غالب فلور طبیعی دستگاه گوارش براساس مقاومت آنتی بیوتیکی و برخی ژن های حدت انجام گرفت. روش بررسی: برای انجام این مطالعه توصیفی پس از اخذ رضایت نامه، از 30 خانم مبتلا به عفونت دستگاه ادراری نمونه ادراری و مدفوعی جمع آوری شد و پس از کشت و تأیید بیوشیمیایی سه پرگنه به صورت تصادفی از قسمت های مختلف هر پلیت(نمونه مدفوع و ادرار هر فرد) برای بررسی انتخاب شدند. فراوانی ژن های hlyDوcnf1 با استفاده از روش PCR تعیین شد و بررسی فنوتیپی مقاومت آنتی بیوتیکی جدایه ها با استفاده از دیسک های آنتی بیوتیکی انجام گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از روش آماری توصیفی و آزمون مربع کای انجام گرفت. یافته ها: به طور کلی90 جدایه ادراری و90 جدایه مدفوعی از نمونه های به دست آمده جداسازی شد. با مقایسه نتایج به دست آمده بین جدایه های ادراری و مدفوعی مشاهده شد که میزان شیوع ژن های حدت بررسی شده در بین جدایه های ادراری نسبت به جدایه های مدفوعی بیشتر است(05/0p<). بیشترین مقاومت در فلور غالب مدفوع و ادرار نسبت به آنتی بیوتیک های تریمتوپریم سولفامتوکسازول و جنتامایسین دیده شد. در جدایه های ادراری بیشترین حساسیت به آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین(2/32 درصد) نشان داده شد. در گروه های اشریشیا کلی ادراری و مدفوعی به ترتیب 7/37 درصد و 6/46 درصد از جدایه ها مقاوم به سه آنتی بیوتیک و بیشتر بودند. در 9 بیمار از 30 بیمار بررسی شده، مقاومت آنتی بیوتیکی و ژن های حدت دارای الگوی یکسان بودند. نتیجه گیری: احتمالاً فلور غالب مدفوع عامل عفونت نیست بلکه جدایه هایی که ژن حدت بیشتر دارند در ایجاد عفونت مؤثر هستند. با توجه به بیشتر بودن مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک های تریمتوپریم سولفامتوکسازول و جنتامایسین در هر دو گروه بررسی شده، احتمالاً فلور مدفوع می تواند در انتقال ژن مقاومت آنتی بیوتیکی به ادرار نقش داشته باشد.

زمینه و هدف: اختلال خواب یکی از عمده شکایت های مراجعه کنندگان به کلینیک های بالینی است. مطالعه های تجربی و مقطعی وجود یک ارتباط دوسویه بین درد و خواب را نشان داده اند. بررسی ها نشان می دهد یک خواب نامناسب می تواند منجر به تشدید دردها شود و درد می تواند در کیفیت و تداوم خواب اختلال ایجاد کند. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین نمره کیفیت خواب قبل از عمل جراحی بر شدت سردرد پس از بی حسی نخاعی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی(توصیفی تحلیلی) است. در این مطالعه 90 زن باردار کاندید انجام سزارین اختیاری با روش بی حسی نخاعی، به صورت تصادفی، آگاهانه و پس از اخذ رضایت کتبی انتخاب شدند. کیفیت خواب یک ماه قبل از زایمان بیماران از طریق پرسش نامه خواب پتزبورگ سنجیده شد و نمره شدت سردرد اسپاینال بیماران در 48 ساعت بعد از بی حسی نخاعی و هفت روز بعد از آن از طریق مقیاس عددی درد مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی، ضریب همبستگی اسپیرمن، میانگین و انحراف معیار تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن 90 فرد شرکت کننده در مطالعه 56/5± 8/29 بوده است، میانگین و انحراف معیار نمره کیفیت خواب 01/2± 13/12 بوده است. در 48 ساعت بعد از بی حسی اسپاینال، 24 نفر(7/26 درصد) از شرکت کنندگان درجاتی از سردرد را گزارش نمودند. در روز هفتم بعد از بی حسی اسپاینال 27 نفر(30 درصد) شرکت کنندگان درجاتی از سردرد را گزارش کردند. ارتباط معنی داری بین نمره کیفیت خواب و شدت سردرد 48 ساعت بعد از بی حسی اسپاینال وجود داشت(039/0=p). ارتباط معنی داری بین نمره کیفیت خواب و شدت سردرد 7 روز بعد از بی حسی نخاعی وجود نداشت(59/0=p). بین شدت سردرد 48 ساعت بعد از بی حسی نخاعی و شدت سردرد 7 روز بعد از آن ارتباط معنی داری وجود داشت(0001/0=p). بین نمره کیفیت خواب و سن ارتباط معنی داری وجود نداشت. بین سن و شدت سردرد 48 ساعت بعد از بی حسی ارتباط معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری: ارتباط بین کیفیت خواب و سردرد اسپاینال نشان داد که این ارتباط احتمالاً به دلیل نقش خواب و اختلالات آن بر روی سیستم های نوروترانسمیتری خواب و از طریق اثرگذاری غیر مستقیم بر سیستم های دوپامینرژیک و اپیوییدرژیک، سروتونینرژیک و ملاتونین می باشد.