زمینه و هدف: با توجه به این که اختلال در سیستم گردش خون بیضه و متعاقباً کم خونی عضو می تواند موجب اختلال در باروری گردد. در این پژوهش اثر محافظتی سلول های مزانشیمی مغزاستخوان بر هیستومورفومتری بافت بیضه متعاقب پیچش واپیچش Tursion-Detursion (T-D) بند بیضه به طور مقایسه ای مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در این مطالعه تجربی تعداد 30 سر موش سفید کوچک آزمایشگاهی بالغ به طور تصادفی به سه گروه مساوی تقسیم شدند؛ گروه کنترل شم، در این گروه فقط حفره شکم باز و سپس بسته شد. گروه پیچش واپیچش(T-D)، در این گروه در بند بیضه چپ عمل پیچش واپیچش انجام شد و پس از برقراری مجدد گردش خون در شبکه بیضه ای موش ها، بافر فسفات به میزان 10 میکرولیتر تزریق شد. گروه سلول مزانشیمی(T-D+Msc)، پس از عمل پیچش واپیچش در موش های این گروه سلول های مزانشیمی به تعداد نیم میلیون در حجم، 10 میکرولیتر داخل شبکه بیضه ای تزریق شد. در پایان دوره درمان (35 روز) بعد از نمونه برداری از بافت بیضه طرف چپ و تثبیت نمونه, مقاطع پارافینی به وسیله هماتوکسیلین ائوزین و ماسون تری کروم(برای شمارش تعدادعروق) رنگ آمیزی شدند, سپس پارامترهای بافتی مورد بررسی قرارگرفت. داده های حاصل شده با استفاده از آزمون آماری آنوا و تست تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: گروه درمان با مزانشیم(T-D+MSc) افزایش معنی داری در میانگین ضرایب اسپرماتوژنز، سلول های سرتولی فعال و لایدیگ، قطر لوله های منی ساز، ضخامت اپیتلیوم و کپسول بیضه در مقایسه با گروه پیچش واپیچش(T-D) داشتند(05/0P<). در بررسی تعداد عروق نیز در گروه پیچش واپیچش(T-D) کاهش معنی داری نسبت به گروه تحت درمان با مزانشیم(T-D+MSc) مشاهده گردید(05/0P<). نتیجه گیری: استفاده از سلول های مزانشیمی در روند بهبود آسیب ناشی از پیچش واپیچش بند بیضه از طریق افزایش آنژیوژنز و ترمیم بافتی می تواند مؤثر واقع شود.