مجله علوم انسانی
سال:1382 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

این مقاله متأثر از رویکرد الگوی حل – مسأله مایکل هوی (2001) پیرامون تحلیل متن است. آرا و نظریات متنوعی از رویکرد های زبان شناختی درخصوص چگونگی سازمان بندی و درک متن مطرح می باشد. هریک از این رویکردها درصدد پاسخ گویی به پرسشهای پیرامون ساختار متن و تحلیل آن هستند. مایکل هوی در رویکرد حل – مسأله معتقد است که هرگونه متن و یا قرائتی در هر گفتمان تابع تعامل متنی و الگوهای عام فرهنگی حاکم بر ذهن نویسنده وخواننده است. در این رویکرد ، خواننده منفعل نیست بلکه به اندازه نویسنده قدرت تأثیر گذاری دارد و لذا متن حاصل تعامل بین نویسنده و خواننده است. دراین مقاله با روش تحلیلی – توصیفی از نوع تحلیل ومحتوا با تجزیه و تحلیل چند متن درچارچوب رویکرد حل – مسأله مایکل هوی، شاهد جامعیت و کارآمدی این رویکرد از تجزیه و تحلیل متن می باشیم.  

هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش برنامه درسی ساختار مدار در محیطهای آموزش زبان انگلیسی است که در آن زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجه و نه زبان دوم تدریس می شود. مقاله با بررسی اجمالی برنامه درسی ساختار مدار شروع شده و به نقاط ضعف آن می پردازد. سپس نقش دستور زبان در آموزش زبان انگلیسی مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. سرانجام پیشنهاد می شود که به دلیل نقش اساسی آموزش دستور زبان در آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجه ، برنامه درسی ساختارمدار در این گونه کلاسها کارایی بیشتری دارد. برنامه درسی ساختار مدار ارائه شده در این مقاله دو ویژگی دارد؛ اول، با سیستم درونی فراگیری پیشنهاد شده به وسیله تحقیقات روانشناختی زبان همخوانی دارد؛ دوم، از فعالیتهای آموزشی نسبتاً جدید نظیر تمرینهای ارتباطی و بالا بردن سطح هوشیاری زبانی بهره می گیرد.  

هدف از این مقاله، ارائه قرائتی نقادانه از پنجمین رمان نویسنده معاصر انگلیسی ایان مکیوئین، باعنوان سگهای سیاه 1992 است. فرض بنیادین مقاله حاضر این است که منتقدان ادبی غالبا نگرشهای نادرستی را به مکیوئین و آثارش انتساب داده اند، به گونه ای که تأملات تفکر بر انگیز وی در خصوص مسائل فرهنگی غالبا مورد بی توجهی قرار گرفته است. این بی توجهی ریشه در دیدگاهی کلیشه ای دارد که بر حسب آن گویا بن مایه همه آثار مکیوئین خشونت است و داستانهایش در مجموع معرف شخصیتهایی تنفرانگیز و جامعه ستیز هستند. بر این اساس چنین تلقی شده است که خواندن داستانهای مکیوئین موجب تشویق و نگرانی خواننده است. در مخالفت با این تلقی نادرست و با این استدلال که هدف مکیوئین از نگارش داستانهایش کالبد شکافی و نقد فرهنگ معاصر است، در مقاله حاضر رمان سگهای سیاه به منزله متنی مورد قرائت قرار گرفته است که دیدگاهی ادبی درخصوص مباحث فرهنگی ارائه می دهد. به اعتقاد نگارنده، ساختار روایتی این رمان، واجد اهمیتی بنیانی در درک معانی مستتر در آن است. به همین سبب، با استناد به مفاهیم و اصطلاحات روایت شناسانه ای که ژرار ژنت و شلامیت ریمون کنان در نظریه های خویش مطرح کرده اند، پیچیدگی گفتمانهای روایتی رمان مکیوئین و مشابهتهای مضمونی ای که به اجزای آن وحدت می بخشند مورد بررسی قرار گرفته است. بر پایه این قرائت ، در پایان مقاله نتیجه گرفته شده است که دیدگاههای این رمان نویس توانا در مباحث فرهنگی جاری، وی را به منتقد سرسخت زمانه ما تبدیل کرده است.

مسأله ممنوعیت نقاشی و تصویر گری در اسلام همواره مورد بحث محققان و هنرمندان بوده است. بسیاری ازمستشرقین اینگونه مطرح نموه اند که اسلام با هنر، بالاخص نقاشی و تصویر گری مخالفت ورزیده و محدودیتهایی در این رابطه به وجود آورده است. بررسی احادیث مختلف پیرامون این مسأله، آیات قرآن کریم و آثار هنری به وجود آمده در دوران خلفا و سلاطین در این مقاله مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. به نظر می رسد از مهمترین عوامل تحریم نقاشی و تصویر گری در صدر اسلام ترس از بازگشت نو مسلمانان به مظاهر شرک و بت پرستی می باشد. این موضوع بیشتر در صدر اسلام مطرح بوده است و امروزه در جهان اسلام با آن مواجه نمی باشیم. ما نه تنها در قرآن کریم با مسأله ممنوعیت نقاشی مواجه نبوده ایم  بلکه اسلام همواره در مورد زیبایی و حس زیبایی دوستی انسان تاکید ورزیده است.  

درخلال قرن نوزدهم خوزستان که زمانی 50 میلیون دلار (به قیمت ارز سال 1962) مالیات آن بوده، سرزمین بسیار حاصلخیزی به شمار می رفته است . بسیاری از مقامات بریتانیا و هند- بریتانیا که در ایران مأموریت داشته اند از فراوانی آب و خوزستان که از طریق 5 رودخانه بزرگ و شبکه های گسترده آبیاری تأمین می شده سخن گفته و خوزستان را به عنوان سرزمین بسیار حاصلخیز ، با قابلیت تولید حجم عظیمی از غلات و محصولات دیگر توصیف کرده اند. اما خوزستان، بتدریج به دلیل اعمال سیاستهای بریتانیا و مناقشات قدرت با شرایط تأسف باری روبه رو شده است. با گشوده شدن رود کارون بر کشتیرانی بریتانیا، نفوذ بریتانیا در خوزستان بحدی می رسد که آنها در انتصاب فرمانداران و اعطای وامهای توسعه خوزستان به فرانسویها، هلندیها و آلمانیها مداخله می کنند. انگلیسیها به سران ایلات عهده عرب و بختیاری و افراد متنفذی که خود منافعی در خوزستان داشتند نیز کمک می کنند تا آنها نیز به بهانه اینکه طرح آبیاری به کاهش جریان آب رودخانه کارون منجر خواهد شد و در نتیجه به منافع عهده تجاری آنها زیان می رساند به مخالفت بپردازند. این مقاله افزایش نفوذ بریتانیا در امور سیاسی و اقتصادی ایران و بویژه در امورخوزستان را که « مصر دومی» پس از سیستان خوانده شده است مورد بررسی و تحقیق قرار داده است.  

مفهوم اکوتوریسم به عنوان بدیلی برای توریسم انبوه مطرح شده و در حال گسترش است. اکوتوریسم یکی از انوع توریسم طبیعت مبنا است که بر تعامل با محیط طبیعی تقریبا بکر حفاظت و آموزش تاکید دارد. درک اکولوژیکی پیش شرط اکوتوریسم پایدار است. حفاظت محیط زیست و اکوتوریسم ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و باید بین آن دو رابطه همزیستی به گونه ای برقرار شودکه هر دو از یکدیگر در طول زمان منتفع شوند. برای کاهش اثرات تخریبی اکوتوریسم بر محیط زیست باید روشهای اقتصادی و مدیریت مالی متحول شوند. اکوتوریسم پایدار نیاز به روشهای مدیریتی نوینی دارد که داده ها و ستاده های محیطی را در هریک از طرحهای اکوتوریسم دقیقا محاسبه کند. با استفاده از روش حسابداری با مبنای سه گانه میتوان مزایا و محدودیتهای زیست محیطی اجتماعی و مالی طرحهای اکوتوریستی را مورد ارزیابی قرار داد و سپس درباره اجرای آنها تصمیم گرفت. موسسات اکوتوریستی می توانند بخشی ازمنابع خود را به حفاظت از محیط زیست طبیعی اختصاص دهند و به این ترتیب در هر سه مبنای محاسبه در وضعیت مثبت قرار گیرند. در این مقاله توصیه شده است که راهبردهای مدیریتی نوین و برنامه هایی با هدفهای قابل سنجش تدوین شود و اعتبار مناسب برای اجرای آن برنامه ها تخصیص یابد. نظام مدیریت مالی اثربخش با مکانیزمهای مناسب حسابداری زمینه لازم را برای تحقق اکوتوریسم پایدار فراهم خواهد کرد.

اقبال لاهوری، یکی از شاعران بزرگ مشرق زمین به عنوان فیلسوف و معمار تفکر جدید ملت اسلامیه نیز شناخته می شود. این مقاله تحقیقی دارای بررسی جهات و بعدهای مختلف میهن گرایی و یگانگی اقوام مختلف جهان است. نظریه های مختلف غرب درباره ملت گرایی و همچنین نظر و دیدگاه جمال الدین اسدی آبادی درباره وحدت اقوام اسلامی و مسلمانان به صورت انتقادی مورد بحث قرار گرفته و باور اقبال لاهوری در این زمینه بعد از جنگ جهانی دوم بویژه به رسیدن وی به تصور ریاستهای جدید اسلامی به مبنای تفکر، بررسی شده است.  

ماننا بزرگترین قدرتی بود که پیش از تشکیل امپراتوری ماد، قرنها بر بخشهای وسیعی ازشمال غرب ایران حکومت کرده است. مانناییان هوری نژاد بوده و قریب به احتمال در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد به این منطقه وارد شده اند. به لحاظ وضعیت سیاسی، علی رغم حملات متعدد از جانب آشور و اورارتو، آنان توانستند استقلال سیاسی و فرهنگی خود را حفظ کرده و نفوذ سلطه خود را به گونه ای توسعه بخشند که تداوم آن در دوره های بعد نیز ملموس باشد. با این حال با وجود اطلاعاتی که اسناد تاریخی و داده های باستان شناختی در اختیار ما قرار می دهد، متأسفانه هیچگونه پژوهشی علمی درباره ماننا صورت نگرفته و حتی چگونگی ظهور، گستره فرهنگی و قلمرو سیاسی آنان بسیار مبهم مانده است. مقاله حاضر با توجه به این پیش زمینه و کمبودها تهیه شده است.