پژوهشی خون
سال:1387 | دوره:5 | شماره:3 (پیاپی 20) |تعداد مقالات:12

سابقه و هدف: غربالگری سرولوژیک رایج برای ویروس های هپاتیت منتقله از طریق خون، به طور چشمگیری خطر انتقال هپاتیت از راه خون را کاهش داده است. اگر خون تنها از نظر آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت (HBsAg) B آزمایش شود، در این صورت هپاتیت B مخفی می تواند منجر به ترخیص واحدهای خون حاوی ویروس به شبکه ذخیره خون شود. غربالگری خون از لحاظanti-HBc ، آزمایش دیگری جهت تشخیص عفونت HBV می باشد. هدف از این مطالعه ارزیابی شیوع شاخص های عفونت HBV در اهداکنندگان خون HBsAg منفی است.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع مقطعی بود. 2000 نمونه HBsAg منفی از مراکز انتقال خون تهران جمع آوری شدند. تمام نمونه های HBsAg منفی از نظر anti-HBc با روش الایزا آزمایش شدند. سپس تمام نمونه های HBsAg منفی و anti-HBc مثبت با روشی مشابه از جهت anti-HBs آزمایش شدند. داده ها با روش آماری کای دو تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: 199 مورد از 2000 اهدا کننده HBsAg منفی (95/9% با فاصله اطمینان 24/12%-7.66%)،anti-HBc  مثبت بودند. 199 نمونه anti-HBc مثبت از نظر anti-HBs آزمایش شدند که 149 مورد anti-HBs مثبت (75% با فاصله اطمینان 5/85%-5/65%) شدند و در 102 نفر از این گروه (3/51% با فاصله اطمینان 2/58%-4/44%)، میزان anti-HBs بالاتر از 100IU/ml بود.نتیجه گیری: در مطالعه ما شیوع anti-HBc در افراد اهدا کننده HBsAg منفی بالا بود. در حالی که خون های anti-HBc مثبت ممکن است منبع انتقال HBV باشند، به کارگیری رایج غربالگری anti-HBc در کشور ما مقدور نمی باشد، چون به طور جدی منابع خون ما را محدود می نماید. بنابراین روش های حساس تر مثل آزمایش Mini Pool PCR بعد از تغلیظ ویروس جهت تشخیص HBV-DNA در حاملین مزمن HBV که HBsAg منفی هستند، ضروری است.

سابقه و هدف: ترومبوز تشکیل غیر طبیعی لخته درون رگ است و اغلب از به هم خوردن تعادل در سیستم انعقاد و فیبرینولیز حاصل می گردد. ترومبوز در سیستم وریدی می تواند ناشی از بسیاری عوامل و اختلالات ارثی و یا اکتسابی باشد. ترومبوفیلی حالتی است که عدم تعادل سیستم هموستاز به سمت تشکیل لخته کشیده شود. در مطالعه حاضر سطح فاکتور VIII در بیماران با ترومبوز بررسی شده است.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع توصیفی بود. جامعه مورد مطالعه 152 بیمار مبتلا به ترومبوز وریدی و نیز دارای سابقه سکته قلبی و مغزی تایید شده توسط روش های تشخیص تخصصی بودند که به فاصله حداقل سه ماه پس از آخرین حمله ترومبوتیک به بخش انعقاد سازمان انتقال خون ایران (تهران) مراجعه کرده بودند. 130 فرد گروه کنترل نیز از اهداکنندگان داوطلب مراجعه کننده به پایگاه تهران که سابقه بیماری یا مصرف دارو نداشتند، انتخاب شدند. شرح حال و اطلاعات بیماران از پرسشنامه های تکمیل شده استخراج گردید، پلاسمای فاقد پلاکت تهیه و سپس نمونه های بیماران و گروه کنترل به صورت دسته ای به روش One-stage assay مورد بررسی قرار گرفت و سطح فاکتور VIII تعیین شد. پس از جمع  آوری اطلاعات، نتایج به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS11 و آزمون کای دو تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: در این مطالعه 152 نمونه بیمار و 130 نمونه کنترل مورد ارزیابی قرار گرفتند. میانگین فاکتور VIII در گروه بیمار 157.26 IU/dl بود .(SD±53.8) کمترین مقدار 66 IU/dl و بیشترین 364 IU/dl به دست آمد. میانگین فاکتور VIII در گروه کنترل 111.78 IU/dl بود  .(SD ±29.68)کمترین مقدار 42 IU/dl و بیشترین مقدار 195 IU/dl اندازه گیری شد. با بررسی گروه کنترل، محدوده طبیعی سطح فاکتورVIII ،  52-171 IU/dlبه دست آمد.نتیجه گیری: در این مطالعه، شیوع فاکتور VIII افزایش یافته در گروه بیماران 9/28% بود که این میزان شیوع، با شیوع فاکتور V لیدن(که بیشترین شیوع را در مبحث ترومبوفیلی دارد) قابل مقایسه است. لذا افزایش سطح فاکتور VIII از فاکتورهای خطر مهم جهت ترومبوزهای مکرر است و این لزوم قرار گرفتن اندازه گیری فاکتور VIII را در آزمون های غربالگری ترومبوفیلی تایید می کند.

سابقه و هدف: بازآرایی قطعات ژنیV ، D و J زنجیره سنگین ایمونوگلوبولین همراه با اضافه و حذف شدن نوکلئوتیدها بین قطعات بازآرایی شده، موجب شکل گیری مناطق فوق متغیر منحصر به فرد می گردد. از این مناطق می توان برای بررسی کلونالیتی سلول B به منظور تشخیص مولکولی لنفومای غیر هوچکین و نیز تشخیص قطعی موارد مشکوک استفاده کرد. هدف از مطالعه حاضر استفاده از بازآرایی زنجیره سنگین ایمونوگلوبولین در تشخیص مولکولی و افتراقی لنفومای غیر هوچکین از موارد واکنشی بود.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع گذشته نگر بود. برای انجام مطالعه حاضر، بلوک های پارافینه 42 بیمار با تشخیص پاتولوژیک لنفوم غیر هوچکین سلول 22) B  بیمار)، هایپرپلازی واکنشی و فولیکولار (10 بیمار)، لنفوم بدخیم بدون ایمونوهیستوشیمی (10 بیمار) از بخش پاتولوژی بیمارستان های آیت اله طالقانی، حضرت بقیه اله و حضرت علی اصغر جمع آوری شدند. پس از استخراج DNA و انجام مراحل کنترل کیفی،  PCRبا استفاده از آغازگرهای مشترک برای تکثیر مناطق CDR-III انجام شد. محصولات PCR پس از آنالیز هترودوبلکس روی ژل پلی آکریل آمید الکتروفورز شده، با استفاده از رنگ آمیزی نقره مشاهده و بررسی گردید.یافته ها: 77% از (CI:%95) گروه اول بیماران (تشخیص قطعی لنفوم غیر هوچکین سلول (B و 70% (CI:%95) از گروه سوم (با تشخیص لنفوم بدخیم بدون ایمونوهیستوشیمی) بازآرایی کلونال را نشان دادند. در گروه دوم (هایپرپلازی واکنشی و فولیکولار) موردی از بازآرایی کلونال دیده نشد.نتیجه گیری: با اندکی تفاوت، یافته های مطالعه حاضر با مطالعات متعددی که تاکنون در کشورهای مختلف انجام شده قابل مقایسه است و نشان می دهد که بررسی کلونالیتی سلول B با استفاده از IgHPCR روشی مفید و کمک کننده برای دست یابی به تشخیص دقیق تر یا قطعی لنفوم غیر هوچکین از نوع سلول B در بیماران ایرانی مبتلا می باشد.

سابقه و هدف: تهیه خون سالم و کافی هدف اصلی سازمان انتقال خون ایران است. جهت تحقق این هدف، یکی از مهم ترین راه کار ها، تبدیل اهداکنندگان غیر مستمر به اهداکنندگان مستمر و حفظ و نگهداری آن ها در سیستم اهدای خون است. این مطالعه با هدف بررسی اثرات روانشناختی اهدای خون در اهداکنندگان مستمر و غیر مستمر مراجعه کننده به پایگاه های انتقال خون تهران انجام گرفت.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع تحلیلی ـ مقطعی بود. نمونه گیری به روش آسان و سرشماری انجام شد. در این مطالعه از پرسشنامه استاندارد سنجش سلامت روانی GHQ استفاده شد. کلیه اهداکنندگان مراجعه کننده به پایگاه انتقال خون تهران، بین سال های 83 تا 84، نمونه های این مطالعه را تشکیل دادند. یافته ها توسط آزمون آماری کای دو،t  و من ویتنی تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: در این مطالعه 935 نفر اهداکننده مستمر و 749 نفر اهداکننده غیر مستمر شرکت کردند. اضطراب و افسردگی در اهداکنندگان مستمر نسبت به اهداکنندگان غیر مستمر کمتر گزارش شد.نتیجه گیری: اهداکنندگانی که برای بار اول به منظور اهدا مراجعه می کنند اضطراب بیشتری نسبت به اهداکنندگان مستمر دارند، بنابراین احتمال مراجعه مجدد جهت اهدای خون در افرادی که سطح اضطرابی بالاتری دارند نسبت به سایرین کمتر است. از طرفی یک انگیزه مهم افراد جهت استمرار اهدای خون، عقاید مذهبی است. این عامل حس مفید بودن برای جامعه ناشی از اهدای مستمر خون را در اهداکنندگان القا می کند که جزو عوامل محافظت کننده در برابر افسردگی است.

سابقه و هدف :در انتقال خون خودی به روش رقیق کردن هم حجم و سریع خون (ANH) خون بیماری که می خواهد مورد عمل جراحی قرار گیرد (بلافاصله قبل یا بعد از القای بیهوشی) گرفته می شود و به جای آن حجم مناسب جایگزین می گردد. این خون بر حسب نیاز بیمار، حین یا بعد از عمل به او تزریق می شود. این روش انتقال خون خودی، فاقد خطرات انتقال خون به روش هومولوگ، به خصوص ابتلا به بیماری های عفونی است، اما احتمال ایجاد آلودگی باکتریال وجود دارد. بررسی این موضوع خصوصا در ایران، به بهبود کیفیت این نوع انتقال خون کمک می کند. این مطالعه با هدف بررسی میزان آلودگی باکتریال در انتقال خون به روش رقیق کردن، انجام شد.مواد و روش ها :در یک مطالعه مقطعی (Cross-sectional)، میزان آلودگی باکتریال با روش اتولوگ در 96 کیسه خون از 71 بیمار در 2 مرکز درمانی جداگانه در تهران، طی مدت 2 سال بررسی شد. از هر بیمار 1 تا 3 کیسه خون گرفته شد. در طی خونگیری، کیسه های خون به شریان بیماران وصل شد. قبل از تزریق مجدد، از هر کیسه 10 میلی لیتر خون جدا شد و توسط محیط کشت وجود آلودگی باکتریال سنجیده شد. یافته ها توسط آزمون t و نرم افزار SPSS11 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها :جمعا 96 کیسه جمع آوری شد که تمام نمونه های کشت خون منفی بودند. در اثر انتقال خون خودی، در 9/78% بیماران هیچ خون هومولوگی نیاز نشد (کاهش انتقال خون هومولوگ داشتیم). 7 بیمار (8/9% بیماران) هموگلوبین بعد عمل زیر 10 و میانگین خونریزی حین عمل 2457 میلی لیتر داشتند. در حالی که این بیماران با این حجم خونریزی به طور متوسط فقط یک کیسه و یک چهارم کیسه خون هومولوگ دریافت کردند. میانگین هموگلوبین قبل عمل 53/14 گرم درصد و هموگلوبین بعد عمل 44/12 گرم درصد بود.نتیجه گیری :در این مطالعه که در 2 مرکز جداگانه انجام شد، هنگام انتقال خون خودی به روش رقیق کردن هم حجم و سریع خون، موردی از آلودگی باکتریال دیده نشد که نشان دهنده ایمن بودن این روش انتقال خون خودی از نظر آلودگی باکتریال است.

سابقه و هدف :آلودگی باکتریایی فرآورده های خون به عنوان یک مشکل عمده در طب انتقال خون مطرح می باشد. استقرار قوانین اصول صحیح تولید و استفاده صحیح از مواد ضد عفونی کننده یکی از اقدامات موثر جهت کاستن عوامل باکتریایی در مراکز تولید فرآورده های خونی  می باشد. در این تحقیق ضمن شناسایی میکروارگانیسم های موجود در محیط و تجهیزات مورد استفاده در روند تولید پلاکت، رقت و زمان اثر مناسب محلول ویرکن تعیین و سپس به ارزیابی تاثیر کاربرد صحیح و نظارت شده آن بر کاهش میزان آلودگی فرآورده نهایی (پلاکت) پرداخته شد.مواد و روش ها :مطالعه انجام شده مداخله ای بود. در این تحقیق از 169 محل واقع بر سطوح کار، تجهیزات و سطح خارجی کیسه های پلاکت، به صورت اتفاقی نمونه برداری انجام و علاوه بر تعیین هویت باکتری ها، واحد کلنی در میلی لیتر آن ها تعیین شد. با تلقیح رقت های مختلف از محلول ویرکن (1/200, 1/100, 1/50) بر سوسپانسیون ها و سوش های کنترل شده، مناسب ترین رقت و اثر زمان ویرکن مشخص شد. در مرحله دوم تمامی سطوح (مشابه مرحله اول) به مدت یک هفته با رقت مناسب محلول ویرکن ضدعفونی شد و از 101 محل، اقدام به نمونه برداری و نهایتا بررسی میکروبی گردید. در مرحله آخر، تعداد 1100 عدد کورد از پلاکت ها جدا و طبق دستورالعمل کنترل کیفی میکروبی (پلاکت ها)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. کلیه اطلاعات جمع آوری شده وارد نرم افزار SPSS گردید و با استفاده از آزمون کای دو و دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها :از محل های نمونه برداری شده (قبل از ضد عفونی نمودن با ویرکن)، تعداد 96 مورد باسیل گرم مثبت (8/56%)، 101 مورد کوکسی گرم مثبت (8/59%)، 159 مورد باسیل گرم منفی (8/94%) و 139 مورد کوکسی گرم منفی (2/82%) جدا گردید. در مرحله بعد از ضدعفونی نمودن به ترتیب باکتری های فوق به تعداد 25 مورد (8/24%)، 17 مورد (8/16%)، صفر مورد (0%) و 6 مورد (9/5%) جدا شد. در مقایسه نتایج هر دو مرحله با هم، کاهش شیوع باکتری ها به ترتیب، میزان 32% در باسیل های گرم مثبت، 43% در کوکسی های گرم مثبت، 8/94% در باسیل های گرم منفی، 9/76% در کوکسی های گرم منفی به دست آمد. در نهایت از 1100 عدد کورد پلاکت بعد از ضد عفونی نمودن، تعداد 4 مورد آلودگی باکتریایی به میزان شیوع (0036/0%) جدا شد که در مقایسه با شیوع آلودگی قبل از ضدعفونی (1%) اختلاف معنی داری حاصل گردید.نتیجه گیری :اقدامات فوق توانسته است با کاهش لگاریتمی عوامل باکتریایی موجود در روند تولید واحدهای پلاکتی، تاییدی بر کاربرد روش مذکور در کاستن از میزان آلودگی باکتریایی فرآورده نهایی (پلاکت ها) باشد. با کاهش موثر باکتری های گرم منفی، واکنش های ناشی از فرآورده های خون به ویژه پلاکت به حداقل می رسد.

سابقه و هدف :بتا تالاسمی ماژور به عنوان شایع ترین بیماری ژنتیکی در ایران گزارش شده که همراه با مشکلات دهانی ـ فکی و صورتی (Oromaxillofacial) می باشد. این پژوهش به منظور بررسی شیوع تظاهرات دهانی ـ فکی و صورتی در بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور مراجعه کننده به مرکز بیماری های خاص استان کرمان در سال 1386 اجرا گردید.مواد و روش ها :مطالعه انجام شده از نوع مقطعی و توصیفی بود. روش نمونه گیری تصادفی بود. در این مطالعه تعداد 208 نفر بیمار مبتلا به بتا تالاسمی ماژور مورد بررسی قرار گرفتند. بعد از معاینه دهانی و تکمیل فرم های مربوطه، نتایج با استفاده از آزمون،X2  t-test و نرم افزار SPSS13.5 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها :از بین 208 بیمار مبتلا به تالاسمی ماژور مورد بررسی، تعداد 103 نفر مذکر و 105 نفر مونث بودند. میانگین سنی بیماران 48/12 سال (با انحراف معیار 09/6) و طیف سنی بیماران از 1 تا 26 سال بود. شایع ترین تظاهرات صورتی رنگ پریدگی چهره (3/47 درصد با فاصله اطمینان 95 درصد) و کمترین تظاهر جلوزدگی فک پایین بود. در این بررسی، 6/46 درصد (با فاصله اطمینان 95 درصد) بیماران دارای بیرون زدگی فک بالا بودند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که شایع ترین محل پیگمانتاسیون داخل دهانی در لثه لبیال و کمترین میزان مربوط به قسمت های طرفی زبان، کام نرم و کف دهان می باشد.نتیجه گیری :این مطالعه نشان داد که 175 نفر (2/84 درصد) از بیماران از تغییرات ناحیه استخوان های فک و صورت شامل جلوزدگی فک بالا و پایین، بینی زینی شکل، فضا بین دندان های قدامی، بیرون زدگی دندان های قدامی، مال اکلوژن خلفی و برجستگی پیشانی رنج می بردند. هم چنین مطالعه حاضر نشان داد که هر چه سن دریافت خون کمتر باشد و به عبارتی بیمار در سن پایین تر خون دریافت کرده باشد، میزان شیوع تظاهرات فکی ـ دهانی و صورتی کمتر می باشد.

سابقه و هدف :ورود اهداکنندگان ناآگاه و پرخطر به چرخه اهدای خون، سلامت خون های اهدایی را به خطر می اندازد. لذا اهمیت آموزش اهداکنندگان به عنوان منابع خون سالم، می تواند از اهداف اساسی سازمان انتقال خون باشد. از این رو مطالعه  حاضر جهت تعیین میزان آگاهی دانشجویان از شرایط اهدای خون سالم و میزان مشارکت آن ها در امر اهدای خون انجام شد.مواد و روش ها :در این مطالعه توصیفی، 600 نفر از دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی زنجان، دانشگاه زنجان و دانشگاه آزاد زنجان به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و اطلاعات به وسیله پرسشنامه جمع آوری گردید. تحلیل داده ها در نرم افزار 5/ SPSS 11و با آزمون کای دو صورت گرفت.یافته ها :از 600 نفر دانشجو شرکت کننده در این طرح، 221 نفر از دانشجویان رشته های علوم پزشکی و 379 نفر از دانشجویان رشته های غیر پزشکی بودند. از این تعداد 379 نفر (2/63%) مونث و 221 نفر (8/36%) مذکر بودند. میانگین سنی دانشجویان 34/2 ± 43/21 سال بود. 5/83% از دانشجویان تا به حال خون اهدا نکرده بودند. 3/10% یک بار خون اهدا کرده بودند و 2/6% از دانشجویان از اهداکنندگان مستمر (سابقه اهدای خون بیشتر از 2 بار در سال) بودند. 8/30% از دانشجویان گروه علوم پزشکی آگاهی خیلی ضعیف، 1/28% آگاهی ضعیف، 6/27% آگاهی متوسط و 6/13% آگاهی خوبی از شرایط اهدای خون سالم داشتند. هم چنین 6/35% از دانشجویان گروه غیر پزشکی آگاهی خیلی ضعیف، 2/37% آگاهی ضعیف، 6/21% آگاهی متوسط و 5/5% هم آگاهی خوبی نسبت به شرایط اهدای خون سالم داشتند. اختلاف آماری معنی داری بین آگاهی دانشجویان با خصوصیات دموگرافیک و مقاطع تحصیلی مشاهده نشد.نتیجه گیری :با توجه به این که تعداد قابل توجهی از دانشجویان، کم خونی و ترس از سوزن، عدم اطلاع از شرایط اهدای خون، عدم موافقت والدین و عدم دسترسی به مراکز اهدای خون را جزو دلایل عدم اهدای خون دانسته اند، آموزش و اطلاع رسانی مناسب و هم چنین فرهنگ سازی صحیح پیرامون اهدای خون سالم در میان مردم جامعه و گنجانیدن مباحث مربوط به اهدای خون سالم در کتب درسی در مقاطع مختلف تحصیلی پیشنهاد می شود. هم چنین می توان با ایجاد پایگاه های سیار انتقال خون در سطح شهر، دسترسی افراد به مراکز اهدای خون را تسهیل و موجبات آسان تر نمودن اهدای خون افراد را فراهم نمود.

سابقه و هدف :امروزه  از خون و فرآورده های خونی به فراوانی در موارد جراحی و غیر جراحی استفاده می گردد. تزریق خون نیاز به مهارت و تخصص کافی دارد بنابراین آگاهی پرسنل درمانی از این روند الزامی است. این مطالعه با هدف بررسی میزان آگاهی کادر درمانی بیمارستان های زابل انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی بود و بر روی 122 نفر از پرستاران و پرسنل درمانی انجام شد. اطلاعات توسط پرسشنامه 30 سوالی جمع آوری شد و پس از تبدیل به ارقام آماری، به وسیله آزمون کای دو و نرم افزار SPSS11 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها :در بین نمونه های این تحقیق، 2/26% دارای آگاهی ضعیف، 1/22% دارای آگاهی متوسط و 6/51% آگاهی مطلوب داشتند. ارتباطی بین شرکت در سمینار، سابقه کار، میزان تحصیلات، نوبت کاری، میزان تزریق روزانه، شغل، سن، بیشترین فرآورده مورد استفاده و مدت فارغ التحصیل شدن افراد وجود نداشت.نتیجه گیری :با توجه به میزان آگاهی ضعیف تا متوسط تقریبا نیمی از افراد نمونه، اجرای برنامه های بازآموزی و استفاده از سایر روش ها جهت ارتقای این آگاهی ضروری به نظر می رسد.