مجله فیزیک زمین و فضا
سال:1394 | دوره:41 | شماره:2 |تعداد مقالات:18

زلزله سال 1391 اهر- ورزقان (6.2 ریشتر) و پس لرزه های آن نشانگر تمرکز دگرریختی و تنش در شمال غرب ایران است. برای بررسی این دگرریختی ها، نتایج حاصل از داده های GPS، تنش زمین ساختی مسبب دگرریختی، و تحلیل داده های راداری بررسی شد. تداخل سنجی راداری (InSAR) روشی است که در آن اختلاف فاز بین دو یا چند تصویر راداری محاسبه و اختلاف طول مسیر بر اثر اخذ تصویر از دو منظر متفاوت ایجاد می شود. به کمک اختلاف فاز می توان میزان جابه جایی سطح زمین را استخراج کرد. در این پژوهش روش تداخل سنجی راداری مبتنی بر پراکنش گرهای پایدار برای پایش دگرریختی بین لرزه ای پوسته مرتبط با زمین لرزه اهر- ورزقان به کار گرفته شده است. در این پژوهش از 20 تصویر حس گر Envisat ASAR در بازه زمانی 2003 تا 2010 برای بررسی دگرریختی پوسته زمین در منطقه اهر- ورزقان با استفاده از روش تداخل سنجی راداری مبتنی بر پراکنش گرهای پایدار استفاده شده است. نرخ دگرریختی زمین برحسب میلی متر بر سال، در مسیر حرکت ماهواره و بیشینه نرخ جابه جایی افقی 7.4 میلی متر بر سال به دست آمده است. روش وارون سازی تنش های زمین ساختی، امکان تعیین سمت متوسط تنش ها را در گسل جنوب اهر ممکن ساخته است، به طوری که متوسط تنش ها با سمت NW-SE یعنی با روند (˚16/˚117) به صورت فشارش (برای بیشینه تنش ها) به دست آمده است. این مساله دلالت بر نزدیک به افق بودن تنش بیشینه دارد و باعث شکل گیری و تکامل راندگی ها در محدوده غرب قوشا داغ شده است. نتایج تحلیل تنش، سازوکار کانونی زمین لرزه، و سازوکار گسل و نتایج داده های GPS در منطقه، همگی با تحلیل تداخل سنجی راداری سازگارند.

در داده برداری متعارف، به منظور پرهیز از تداخل پاسخ چشمه های مختلف که توسط گیرنده ها دریافت می شود، آن ها را با فاصله زمانی بزرگ نسبت به هم شوت می کنند که این امر موجب افزایش زمان و هزینه عملیات می شود. بنابراین مفهوم داده برداری همزمان یا ترکیبی به منظور صرفه جویی در زمان و هزینه معرفی می شود. در این روش دو یا چند چشمه به طور همزمان (با تاخیر زمانی کوتاه) شوت می شوند اما جبهه موج حاصل از این چشمه ها با هم تداخل می کنند. از این رو قبل از تمامی مراحل استاندارد پردازشی، داده های ترکیبی باید به صورت رکوردهای مجزا، جداسازی گردد که به این عمل واترکیب (Deblending) گفته می شود. در این مقاله ضمن معرفی داده برداری ترکیبی، سه روش واترکیب بررسی می شود: 1. روش حل کمترین مربعات (واترکیب کاذب (Psuedo-deblending)) که در آن هیچ منظم سازی انجام نمی گیرد و تنها معیار درستی، پیش بینی جبهه موج ترکیبی است. مشکل این روش این است که داده های بازیابی شده تحت تاثیر نوفه های ترکیبی قرار می گیرند. 2. استفاده از فیلتر بردار-میانه چندبعدی به منظور تضعیف نوفه های ترکیبی حاصل از حل کمترین مربعات؛ این روش به عنوان یک فیلتر غیرخطی نمی تواند از تضعیف سیگنال های همدوس اجتناب کند. 3. منظم سازی ماتریس عملگر واترکیب با فرض محدودبودن باند مکانی داده های لرزه ای برای چشمه های مجاور و متراکم. نتایج اعمال این سه روش روی داده مصنوعی نشان می دهد که واترکیب از طریق منظم سازی ماتریس عملگر، به دلیل دقت آن در تضعیف نوفه و حفظ سیگنال در مقایسه با دو روش دیگر قابل اعتمادتر است.

تفسیر داده های مربوط به پی جویی های مغناطیسی اغلب در حوزه فرکانس انجام می شود که این امر به دلیل ساده سازی روابط میان مدل های زیرسطحی مختلف با میدان مربوطه است. تخمین عمق مربوط به منشا بی هنجاری های مختلف میدان پتانسیل نیز معمولا با استفاده از روش اسپکتور و گرنت و در حوزه فرکانس انجام می شود. در این روش چنین فرض شده است که پارامترهای مربوط به منشا به صورت تصادفی و ناهمبسته توزیع شده اند. با استفاده از اطلاعات به دست آمده از چندین چاه پروژه حفاری قاره ای آلمانی ها در سراسر دنیا (KTB) نشان داده شد که فرض مربوط به روش اسپکتور و گرنت در مورد منشا آنومالی صحیح نیست. در این مطالعه یک روش برای تخمین عمق منشاهای مختلف آنومالی با استفاده از طیف توان تعمیم یافته پروفیل های مغناطیس ارائه شده است که مقدار عمق حاصل از آن بسیار به مقادیر واقعی نزدیک است. با استفاده از این روش به تخمین عمق داده های مغناطیسی کانسار پلی متال منطقه عشوند واقع در استان همدان پرداخته شده و نتایج آن با نتایج روش های مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی مقایسه شده است.

در این مقاله با استفاده از روش تجزیه مد تجربی، طیف فرکانس لحظه ای یا طیف هیلبرت معرفی و به منظور حذف امواج زمین غلت، حذف نوفه تصادفی و تجزیه طیفی مقاطع لرزه ای به کار گرفته شده است. طیف هیلبرت پیشنهادی کاستی های فرکانس لحظه ای حاصل از تبدیل هیلبرت مرسوم را ندارد. برتری نتایج استفاده از طیف هیلبرت در پردازش و تفسیر با اعمال روش روی داده های لرزه ای مصنوعی و واقعی نشان داده شده است. همچنین در زمینه تجزیه طیفی مقاطع لرزه ای برای اولین بار از مقاطع فرکانس لحظه ای ثابت برای تشخیص نواحی کم فرکانس مقطع لرزه ای استفاده شده است که نتایج نشان دهنده عملکرد قابل قبول مقاطع فرکانس لحظه ای ثابت در امر تجزیه طیفی داده لرزه ای است.

از میان روش های متعددی که برای تحلیل بعدیت داده های مگنتوتلوریک (MT) به کار می روند، تنها معیاری که در برنامه WALDIM برمبنای مقادیر ناورداهای چرخشی WAL معرفی شده، قادر بوده است اثر حضور ساختارهای ناهمسانگرد الکتریکی را تشخیص دهد. شناخت ساختارهای ژئوالکتریک ناهمسانگرد، پیامدهای فراگیری در ارزیابی ذخایر اقتصادی، تفسیر جریانات هیدرولوژی و درک سیر تکاملی ساختارهای زمین شناسی دارد. در این مقاله اعتبار و توانایی ناورداهای چرخشی WAL در استخراج اثرات ناهمسانگردی موجود در داده ها، بررسی می شود. به این منظور مدل های مصنوعی حاوی ساختارهای ژئوالکتریک ناهمسانگرد از یک حاشیه قاره ای در نظر گرفته می شوند که به علت تقابل بسیار زیاد هدایت ویژه در دو طرف خط ساحل، برهم کنش قوی بین اثرات ناهمسانگردی و ناهمگنی الکتریکی وجود دارد. در ادامه قابلیت این ناورداها در شناسایی ناهمسانگردی ساختاری پوسته پایینی مربوط به حاشیه قاره ای جنوب مرکز شیلی ارزیابی می شود که پیش تر از شواهد دیگر (مهم ترین آن ها: توابع تبدیل ژئومغناطیس) استنباط شده است.

با توجه به این واقعیت که توده های آهن به علت به همراه داشتن کانی های فرومغناطیس، شدت مغناطیسی بالایی دارند، در اکتشافات معدنی معمول ترین روش ژئوفیزیکی مغناطیس سنجی است که برای اکتشاف این ذخایر پیشنهاد می شود. برای پردازش و تفسیر نقشه های بی هنجاری مغناطیسی اصولا از روش های متعددی استفاده می شود که تقریبا اکثر این روش ها بر مبنای سعی و خطاست. یکی از روش های معمول پالایش یا فیلترسازی داده های ژئوفیزیکی، فیلتر گسترش رو به بالاست که در این تحقیق نیز به کار گرفته شده است. از جمله مشکلاتی که در تفسیر داده ها از طریق این فیلتر با آن مواجهیم، تعیین ارتفاع بهینه گسترش رو به بالاست. در این مطالعه داده های مغناطیس بی هنجاری شمالی منطقه منصورآباد یزد مطالعه شد. به منظور تفسیر و تعیین ارتفاع فیلتر گسترش رو به بالا از روشی عملی بر مبنای همبستگی عرضی دو ارتفاع متوالی استفاده شده است. با استفاده از این روش بدون مقایسه نقشه های متعدد مربوط به ارتفاعات مختلف و بدون دخالت شخصی می توان فیلتر مناسب گسترش رو به بالا جهت تعیین بی هنجاری ناحیه ای مغناطیسی را به دست آورد و متعاقب آن با کسر این مقادیر از کل مقادیر داده ها نقشه بی هنجاری باقیمانده را برآورد کرد که نشانگر بهتری از بی هنجاری های محلی در منطقه است. با روش مذکور ارتفاع 39 متر برای داده های مورد بررسی انتخاب شد. پس از بررسی و انطباق بی هنجاری های مغناطیسی در محدوده مطالعاتی مشخص شد که عامل بی هنجاری ها توده های آهن است. گسترش عمقی عامل این بی هنجاری ها متفاوت است و تا عمق متوسط 80 متر ادامه می یابد.

روش مگنتوتلوریک (MT) به سبب تفکیک پذیری جانبی و عمق نفوذ زیاد از موثرترین روش های الکترومغناطیسی برای تصویرسازی الکتریکی از ساختارهای زیرسطحی است. به دلیل تغییرات مقاومت ویژه در لایه های مختلف زمین و ساختارهای زمین شناسی مانند گسل و سنگ کف، می توان با استفاده از روش مگنتوتلوریک به مطالعه این ساختارها پرداخت. در بهار 1390 اندازه گیری های مگنتوتلوریک در بازه فرکانسی وسیعی در جنوب استان مرکزی، به منظور مشخص کردن هدایت الکتریکی پوسته با تاکید بر مشخص کردن ساختارهای زمین شناسی و شناسایی سنگ بستر و گسل احتمالی انجام گرفت. مولفه های میدان های الکتریکی و مغناطیسی در طول یک پروفیل و در شش ایستگاه با فاصله های 1000 متر اندازه گیری شدند. پردازش داده ها و به دنبال آن وارون سازی یک بعدی برای هرکدام از سایت ها صورت گرفت و در ادامه وارون سازی دوبعدی این داده ها اجرا شد. نتایج به دست آمده از وارون سازی و مدل به دست آمده از مد TE، هدایت الکتریکی ساختارها را در توافق خوبی با داده های زمین شناسی مشخص کرده است. از مهم ترین این نتایج می توان به شناسایی یک گسل احتمالی پنهان و همچنین سنگ کف در عمق با مقاومت ویژه زیاد اشاره کرد. مدل دوبعدی ضمن تفکیک لایه های رسوبی براساس تباین مقاومت ویژه آن ها، به خوبی نشان دهنده ساختار گسلی است.

این تحقیق با استفاده از مدل سازی وارون سه بعدی داده های گرانی، ژئوئید و توپوگرافی، ژرفای موهو و ضخامت سنگ کره را در منطقه برخوردی قاره ای- قاره ای صفحه عربی و صفحه اوراسیا شامل شرق آناتولی، شمال-غرب زاگرس و کوه های قفقاز نشان می دهد. منطقه هدف این تحقیق با توجه به قرارگیری در بین صفحات فعال تکتونیکی ذکرشده و نیز فلات ایران، از مناطق دارای پیچیدگی های زمین شناختی به شمار می رود. نتایج مدل سازی وجود ریشه برای کوه های قفقاز را به وضوح نشان می دهد. در منطقه شمال-غرب زاگرس و شرق آناتولی، ضخیم شدگی پوسته (42 تا 48 کیلومتر) به دست آمده است که در حرکت به سمت غرب آناتولی از ضخامت آن کاسته می شود. ژرفای موهو در پوسته اقیانوسی دریای سیاه به نازک ترین مقدار خود در منطقه مورد تحقیق (حدود 25 کیلومتر) می رسد که به سمت شمال و صفحه اوراسیا به تدریج ضخیم می شود. در بخش های شرقی صفحه آناتولی و در اتصال به شمال-غرب زاگرس، نازک شدگی سنگ کره تا حدود 90 تا 110 کیلومتر شاهدی بر نزدیکی نرم کره به سطح زمین است که با فعالیت های آتشفشانی هولوسن در این محدوده مطابقت دارد.

استفاده از داده های ماهواره های ارتفاع سنجی امروزه در تعیین نوسانات سطح دریاها، به خصوص آب های بسته به دلیل پوشش بالا، در دسترس بودن و دقت داده ها افزایش یافته است. با وجود این، در برخی نواحی نظیر آب های بسته، دریاچه ها، نواحی یخ زده، به خصوص خطوط ساحلی از دقت این داده ها کاسته می شود. مقابله با این کاهش دقت هدف این تحقیق است که از طریق مطالعه و اصلاح موج های بازگشتی از سطح آب صورت می پذیرد. داده های ارتفاع سنجی ماهواره های TOPEX/POESIDON و JASON-1 در مناطق ساحلی و کم عمق خلیج فارس پرنوسان و نویزی است، لذا نیازمند اصلاح است. چهار روش مختلف برای اصلاح موج های دریافتی ماهواره ها استفاده شده است، شامل سه روش موجود تکنیک مرکز ثقل، حد آستانه، روش مبتنی بر تکرار کمترین مربعات برای انطباق موج و روش جدید که براساس بازیابی اکسترمم ها عمل می کند. سه بخش اصلی این مقاله شامل حذف موج های نویزی در دو مرحله، طبقه بندی موج ها و بازسازی و اصلاح آن ها، در نهایت استخراج ارتفاع صحیح سطح دریاست. در نهایت، برای بررسی دقت عملکرد میزان خطا و نویز با استفاده از داده های تاید گیج، همچنین ژئوئید محاسبه می شوند. این مقایسه بیانگر بهبود تا 0.3092 متر در خطا و 0.4573 متر در نویز اطلاعات ارتفاعی با استفاده از الگوریتم جدید است.

شدت چرخند حاره ای با سرعت باد در دیواره چشم چرخند یا فشار سطح دریا در چشم آن تعیین می شود. به این منظور دو مدل عددی میان مقیاس ARPS (Advance Regional Prediction System) و (World Research Forecasting) WRF در بازه زمانی و مکانی فعالیت چرخند حاره ای گونو (Gonu) اجرا شد. برون داد اجرای این دو مدل با پیکربندی های به کار برده شده با داده های پردازش شده ماهواره ای داده های مرکز اخطار تایفون نیروی دریایی و هوایی ایالات متحده (JTWC Joint Typhoon Warning Center) مقایسه شد. برون داد مدل WRF در مقایسه با داده های JTWC، شدت توفان گونو را با دقت نشان نمی دهد، اما مدل ARPS در این مورد به طور نسبی موفق تر عمل کرده و ابرچرخندی آن را از رده پنج پیش یابی کرده است. برای تعیین سازوکار دینامیکی این توفان، بزرگی نیروهای گریز از مرکز، کوریولیس و اصطکاک در هنگام فعالیت توفان گونو محاسبه می گردد و شدت چرخند حاره ای در زمان های مختلف بررسی و با مقادیر مشابه به دست آمده از مدل تحلیلی کیو (Kiue) مقایسه می شود. نتایج نشان می دهد که نیروی گریز از مرکز، بیشترین سهم را در کاهش فشار چشم چرخند حاره ای گونو داشته است. در چهارم ژوئن که چرخند گونو در بیشینه فعالیت و شدت خود (رده پنجم) قرار داشت، سهم سه نیروی گریز از مرکز، اصطکاک و کوریولیس در کاهش فشار چشم گونو به ترتیب 51.61، 41.68 و 4.32 هکتو پاسکال به دست آمد. در نتیجه توفان های با سرعت مماسی بزرگ تر باعث کاهش بیشتر فشار در مرکز توفان می شوند و نیز سطوح ناصاف تر نقش بیشتری در کاهش فشار هسته مرکزی توفان دارند.

پیش بینی تراز آب دریا در صنایع کشتیرانی، تاسیسات نیرو در مناطق دریایی و بنادر، صنعت شیلات، شهرسازی بنادر، همچنین در علوم مختلف دریایی و اقیانوس شناسی اهمیت ویژه ای دارد. روش های متعددی از قبیل روش های تجربی، مدل های عددی و محاسباتی برای مطالعه پیش بینی امواج دریا توسعه یافته است. یکی از این روش های مطالعاتی، روش سری های زمانی است. در این راستا مدل های مختلفی ارائه شده اند که از آن جمله می توان به مدل های سری زمانی ARMA، MA و AR اشاره کرد. در تحقیق حاضر، از مدل های مختلف سری زمانی همراه با روش های آنالیز طیفی فوریه برای یافتن فرکانس موجود در سری زمانی و روش کمترین مربعات با تکیه بر مفهوم ایستایی سری زمانی به منظور دستیابی به فرکانس دقیق تر استفاده و امکان افزایش دقت نسبی برآورد و پیش بینی تراز آب دریا در بازه زمانی بیشتر مطالعه شد. با توجه به نتایج به دست آمده از به کارگیری داده های ماهواره ارتفاع سنجی Jason-2 در بازه زمانی 2008 تا 2012 در برآورد و تخمین مقادیر سری زمانی ارتفاع لحظه ای آب دریای خزر در بازه زمانی بلندمدت با استفاده از مدل های مختلف، همچنین کمترین مقدار محک آکائیک AIC، BIC و بیزی شوارتز SBC، مدل سری زمانی (6) AR کارآیی بهتری نسبت به مدل های (q) MA و (p, q) ARMA داشت و روند تغییرات سری زمانی را با خطای کمتری پیش بینی می کند. با توجه به تحلیل آماری نتایج حاصل از تخمین مقادیر ارتفاع لحظه ای آب دریا، مقدار میانگین مطلق خطا برابر 3.8 میلی متر و مجذور میانگین مربعات خطا برابر 1.43 سانتی متر در روز به دست آمد.

بخشی از پدیده های سطحی زمین بر اثر فعالیت های همرفتی گوشته رخ می دهد. ویژگی سلول های همرفتی، به توزیع منابع گرمایی درون زمین وابسته است. در این مطالعه با شبیه سازی، ویژگی های سلول های همرفتی (با فرض تک لایه بودن همرفتی گوشته) در سه مدل گرمایش از پایین ترین عمق گوشته که به هسته وصل است، توزیع منابع گرمایی در سرتاسر گوشته و توزیع منابع گرمایی در 150 کیلومتری پایین گوشته، با فرض ثابت بودن گرانروی و ظرفیت گرمایی ویژه بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که هرچه منابع گرمایی توزیع گسترده تری در گوشته داشته باشند، پهنای سلول های همرفتی بیشتر خواهد بود. در مدل گرمایش از پایین ترین عمق گوشته که به هسته وصل است (انفصال گوتنبرگ) و مدل توزیع منابع گرمایی در150 کیلومتر پایین گوشته، سرعت بالارفتن مواد با سرعت فرورانش آن ها به طور تقریبی برابر است. در مدل توزیع منابع گرمایی در سرتاسر گوشته، پهنه ای که مواد به سمت بالا حرکت می کند، از پهنه فرورانش خیلی وسیع تر است و این باعث می شود که سرعت بالاآمدن از سرعت فرورانش کمتر باشد. در حالتی که تمام منابع گرمایی در 150 کیلومتر پایین گوشته تمرکز داشته باشند به دلیل ایجاد حرارت زیاد، دما در این ناحیه در مقایسه با دو مدل دیگر بیشتر است. همچنین سرعت جریان همرفتی در این مدل از دو مدل دیگر بیشتر است. بنابراین، ابعاد و تعداد سلول های همرفتی این مدل ها و مقایسه آن ها با مقیاس های مشاهده زمین (اندازه صفحه ها)، نشان می دهد که دو مدل گرمایش از درون مطابقت بهتری با مشاهدات دارند.

این تحقیق به بررسی اثر عوامل دما، بارش و تبخیر–تعرق در تعیین خشک سالی می پردازد. مجموع این تاثیرات در شاخص استاندارد شده بارش وتبخیر- تعرق ارزیابی شده اند. از این رو در این مقاله کوشش شده است تا با مطالعه موردی در یک دوره یک ساله (چهار فصل)، خشک سالی کشور به کمک این شاخص (به صورت سه ماهه) بررسی شود. داده های دما و بارش برای تعیین ناهنجاری ها و شاخص خشک سالی استانداردشده بارش وتبخیر-تعرق در دوره مورد نظر از سازمان هواشناسی کشور دریافت شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که عامل تبخیر–تعرق، نقش موثری در تغییر شدت خشک سالی دارد، به گونه ای که با وجود افزایش (کاهش) بارش در مقایسه با میانگین بلندمدت به ویژه در بخش های جنوبی کشور، به علت افزایش (کاهش) تبخیر–تعرق، شدت خشک سالی افزایش (کاهش) یافته است. بنابراین از آنجا که خشک سالی پدیده ای وابسته به چند متغیر است، به نظر می رسد در کنار عامل بارش، می توان عامل تبخیر–تعرق را به ویژه برای بخش های جنوبی کشور و فصل های گرم سال لحاظ کرد.

در سال های اخیر نیروی جنبشی باد به عنوان منبعی نوین و تمام نشدنی از انرژی مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی مقدار توان باد در استان کردستان انجام شد. برای انجام آن از داده های متغیرهای سمت و تندی باد هفت ایستگاه همدید استان کردستان و همچنین 21 ایستگاه مجاور استان از زمان تاسیس ایستگاه های همدید تا سال 2005 استفاده شد. ابتدا داده های سمت و تندی باد ایستگاه های مورد مطالعه (28 ایستگاه همدید) به مولفه های باد مداری و نصف النهاری تبدیل شدند. با استفاده از این داده ها، مقدار باد مداری و نصف النهاری برای 2068 یاخته (به ابعاد تقریبی 3.7´3.7 کیلومتر مربع) در استان کردستان در هر روز به کمک میانیابی به روش کریجینگ برآورد شد. نتایج حاصل از برآورد توان باد (با استفاده از سه نوع توربین با شعاع چرخانه 10، 15 و 25 متری) نشان داد که بر اساس توربین های با شعاع 10 متر حداکثر می توان تا 170 هزار وات بر متر مربع در هر یاخته از استان انرژی تولید کرد، البته تنها مناطق محدودی از استان کردستان (به ویژه زرینه اوباتو، قروه و بیجار) توانایی تولید این مقدار انرژی را دارند. بر اساس توربین های با شعاع چرخانه 15 متری، تقریبا همین ناحیه می تواند تا 370 هزار وات بر متر مربع در هر یاخته از استان انرژی تولید کند. در نهایت با استفاده از توربین های با شعاع چرخانه 25 متری، می توان تا بیش از 1 میلیون وات بر متر مربع در هر یاخته انرژی تولید کرد.

برای این پژوهش داده های ماهانه دمای سطح زمین تا پوش سپهر زیرین ایران زمین از مرکز پیش بینی میان مدت جوی اروپایی (ECMWF) طی بازه زمانی 1979/1 تا 2014/4 استخراج شد. تفکیک مکانی داده های به کارگرفته شده 0.125 درجه قوسی است که برپایه آن 9965 یاخته مکانی داخل مرز سیاسی ایران زمین قرار می گیرد. ماتریسی در ابعاد 424´9965 ایجاد شد که روی سطرها زمان (ماه) و روی ستون ها مکان (یاخته های درون ایران زمین) قرار داشت. وردایی دما در 15 تراز مختلف جوی از سطح زمین تا 10 هکتوپاسکال در بالای جو واکاوی شد. داده های دمای ثبت شده در ترازهای یادشده توسط رادیوسوندهای 11 ایستگاه جو بالای ایران برای ارزیابی دقت و مقایسه با داده های مرکز پیش بینی میان مدت جوی اروپایی استفاده شد. از دو آزمون ناپارامتریک من کندال و تخمینگر شیب سن برای سنجش معناداری روند و برآورد روند تغییرات بهره برده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که به کاربستن داده های مرکز پیش بینی میان مدت جوی اروپایی برای واکاوی وردایی دمای سطح زمین تا پوش سپهر زیرین ایران زمین بسیار سودمند و مفید است؛ چرا که تفکیک مکانی-زمانی بالای داده ها در راستای افقی و عمودی، امکان داوری دقیق تر با جزئیات بسیار بیشتر و بهتر را درباره تغییرات رفتار دمای سطح زمین تا پوش سپهر زیرین در مقایسه با داده های تصاویر ماهواره ای واحد سنجنده موج کوتاه (MSU) و رادیوسوندها فراهم می کند. همچنین یافته ها نشان داد که به لحاظ آماری در سطح اطمینان 95 درصد روند افزایشی دمای سطح زمین، وردسپهر پایینی و بالایی و روند کاهشی دمای پوش سپهر زیرین طی دوره مورد مطالعه معنادار است. اگرچه وردایی دمای وردسپهر میانی در سطح اطمینان یادشده معنادار نیست ولی برازش خط رگرسیون روی سری زمانی دمای استانداردشده، بیانگر افزایش روند دمای این لایه در دهه اخیر است. روند افزایشی دمای سطح پهنه ایران زمین 0.65 درجه سانتی گراد به ازای دهه است و در مقایسه با سایر ترازهای جو بالای ایران بیشتر است. گرمایش لایه وردسپهر پایینی بیشتر از وردسپهر بالایی است. پراکنش مکانی روند تغییرات دما بیانگر آن است که در رویه زمین روند افزایش دمای گستره مکانی بین مدار 34 تا 37 درجه از سایر مناطق بیشتر است. روی برخی مناطق جنوبی البرز و شرق زاگرس به ازای هر دهه بین 1.3 تا 1.6 درجه سانتی گراد به میانگین دمای سالانه افزوده شده است. به طور کلی سطح زمین و وردسپهر پایینی نیمه شمالی کشور از نیمه جنوبی گرم تر شده اند. وردایی مثبت و معنادار دمای وردسپهر بالایی نیمه جنوبی کشور، افزایش ارتفاع لایه وردیست و جابه جایی شمال سوی سلول هدلی را در پی خواهد داشت و این تاییدی بر یافته های سایر پژوهشگران است. روند کاهشی دمای پوش سپهر زیرین به جز در برخی مناطق شمال شرق کشور، یک دست است و آهنگ کاهشی آن بین 0.2- تا 0.3- درجه سانتی گراد به ازای هر دهه است. در تراز 50 هکتوپاسکال روند کاهشی دمای پوش سپهر زیرین بیشینه است و به ازای هر دهه حدود 0.43 درجه سانتی گراد از دمای تراز یادشده کاسته شده است. به لحاظ زمانی از سال 1998 به بعد ناهنجاری مثبت دمای رویه و وردسپهر پایینی شروع شده است. بیشترین ناهنجاری مثبت در سال های 2010 و 2001 اتفاق افتاده است.