مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
سال:1381 | دوره:9 | شماره:4 (مسلسل 26) |تعداد مقالات:14

این پژوهش نیمه تجربی با هدف تعیین اثر رژیم غذایی با تغییرات سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در بانوان بر جنسیت فرزند آنان قبل از لقاح در شهر مشهد انجام گردید. نمونه گیری به روش در دسترس با مراجعه تدریجی 300 زوج داوطلب آغاز گردید که تعداد زیادی از آنها به دلایلی از مطالعه خارج شدند و در نهایت 26 زوج حجم نهایی نمونه پژوهش را تشکیل دادند. واحدهای پژوهش بنا بر جنسیت مورد تقاضا به دو گروه پسرخواه و دخترخواه تقسیم گردیدند. گروه پسرخواه تحت رژیم غذایی پر سدیم و پتاسیم و کم کلسیم و منیزیم و گروه دخترخواه تحت رژیم غذایی کم سدیم و پتاسیم و پر کلسیم و منیزیم به مدت 1.5 ماه قبل از لقاح قرار گرفتند و هنگام وقوع باروری رژیم قطع می گردید. عوامل شناخته شده و احتمال موثر بر جنسیت توسط برگه پرسشنامه و معاینات ژنیکولوژی مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از زایمان، جنسیت نوزادان به عنوان نتیجه ثبت گردید و در دو گروه توسط آزمون مقایسه نسبت ها مقایسه شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که دو گروه پسرخواه و دخترخواه از نظر عوامل مختلف نظیر سن، سن همسر، اختلاف سنی زوج و میزان رعایت رژیم غذایی همگن می باشند. یافته های اصلی این پژوهش نشان داد فراوانی جنسیت پسر و دختر در گروه پسرخواه به ترتیب 75 درصد و 25 درصد، و در گروه دخترخواه به ترتیب 16.7 درصد و 83.3 درصد می باشد. همچنین آزمون آماری مقایسه نسبت ها نشان داد که این نسبت در گروه پسرخواه و نیز دخترخواه تفاوت معنی دار دارد. نسبت جنسی نیز در گروه پسرخواه 300 و در گروه دخترخواه 20 بود. همچنین نسبت جنسی با جمعیت مبنا در دو گروه پسرخواه و دخترخواه تفاوت معنی داری دارد. بنابراین روش رژیم غذایی می تواند جهت انتخاب جنسیت در موارد ضروری به کار رود.

خستگی مربوط به سرطان شایع ترین عارضه در حین درمان و بعد از درمان سرطان به خصوص اشعه درمانی می باشد. احتمال دارد ورزش با مزایای روحی و جسمی فراوان، در کاهش خستگی سرطان مفید باشد. هدف ما در این بررسی، تعیین تاثیر برنامه ورزشی (پیاده روی) بر میزان شدت خستگی در بیمارانی که ورزش را انجام می دادند و مقایسه آن با گروه کنترل در بیماران سرطانی تحت اشعه درمانی خارجی بود. به بیماران گروه آزمون آموزش داده شد که طول پژوهش 4 هفته است که هفته اول آن به عنوان قبل از مطالعه و هفته های دوم تا چهارم هفته های ورزش است که روزانه به مدت جمعا 20 دقیقه پیاده روی داشته و بعد از آن به مدت 10 دقیقه در تخت خود دراز بکشند و تنفس های آرام و عمیق را با چشمان بسته انجام دهند. شدت خستگی با سیاهه خلاصه شده خستگی که از 0 تا 10 شماره گذاری شده بود سنجیده می شد. در گروه شاهد فقط شدت خستگی به طور روزانه سنجیده می شد و هیچگونه مداخله ای صورت نمی گرفت. نتایج نشان داد که در هفته اول (قبل از مطالعه) میزان شدت خستگی در دو گروه آزمون و شاهد به صورت خفیف بود و آزمون من ویتنی اختلاف معنی داری را از این نظر در دو گروه نشان نمی دهد. ولی بعد از اجرای برنامه پیاده روی میزان خستگی در گروه آزمون تفاوتی نکرد و در همان حد خفیف بود و در گروه کنترل شدت خستگی در حد شدید بود آزمون من ویتنی اختلاف معنی داری را از این نظر نشان می دهد. نتیجه این که ورزش هوازی پیاده روی می تواند میزان خستگی را در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد کاهش دهد.

استرس عبارت است از هر وضع یا پیش آمدی که بدن را به استفاده از منابع خود و تولید انرژی بیشتر از حد معمول وادار می کند. هانس سلیه می گوید استرس پاسخ غیراختصاصی بدن در برابر هر گونه درخواست از آن است. درخواست ممکن است یک تهدید، درگیری یا هر نوع تغییری باشد که مستلزم سازگاری فرد با آن است. عوامل استرس زا ممکن است بیرونی یا درونی باشند. از آنجا که دانشجویان به دلایل متعددی در معرض استرس قرار می گیرند، لازم است موقعیت های استرس زا، میزان استرس و ارتباط آن با شکایات جسمانی شایع مورد بررسی قرار گیرد. به همین جهت پژوهشی به صورت تحلیلی بر روی دانشجویان دانشکده علوم پزشکی سبزوار انجام شد و یافته ها نشان داد که شایع ترین شکایت جسمی دانشجویان دختر مشکلات مربوط به قاعدگی و در دانشجویان پسر مشکلات مربوط به خواب بوده است. دانشجویان پسر، بیشتر از دانشجویان دختر دچار استرس شدید شده اند (11.1 درصد در مقابل 5.9 درصد). همچنین بین سوزش سردل و ضعف و سستی عضلانی و میزان استرس رابطه معنی داری وجود داشت.

این مطالعه به منظور تعیین تاثیر آب معدنی چشمه اعلا دماوند بر کاتیون های سرم مردان مبتلا به پرفشاری خون صورت گرفت. 41 مرد مبتلا به پرفشاری خون، با میانگین سنی 48±8 سال بر اساس سن، BMI، WHR، نوع و دوز داروهای مصرفی، سیگار و مدت ابتلا به بیماری پرفشاری خون با هم مشابه سازی شدند و بطور تصادفی در دو گروه آزمون (20 نفر) و شاهد (21 نفر) قرار گرفتند. به گروه آزمون روزانه 2 لیتر آب معدنی و به گروه شاهد روزانه 2 لیتر آب شهر تهران به مدت 8 هفته داده شد. در شروع و پایان مطالعه در افراد هر دو گروه cc 5 خون جهت اندازه گیری کاتیون های کلسیم و منیزیم سرم (به روش کارتیری) و پتاسیم و سدیم سرم (به روش فلیم فتومتری) گرفته شد. همچنین در شروع هفته های چهارم و هشتم مطالعه، فشار خون آنها با دستگاه فشار سنج جیوه ای اندازه گیری شد و یادآور 24 ساعته خوراک در افراد مزبور در مقاطع فوق گردآوری و ارزیابی شد. داده ها با روش های آماری ویلکاکسون و من ویتنی یو آنالیز شدند. املاح کلسیم، منیزیم و سختی کل آبها به روش کارتیری و پتاسیم و سدیم آنها به روش فلیم فتومتری اندازه گیری شد. نتایج این بررسی نشان می دهد که آب معدنی، تاثیر معنی دار خود را بر کاهش فشار خون در مبتلایان به پرفشاری خون با تاثیر بر میزان کاتیون های کلسیم و منیزیم سرم (به روش کاتیری) و پتاسیم و سدیم سرم (به روش فلیم فتومتری) گرفته شد. همچنین در شروع هفته های چهارم و هشتم مطالعه، فشار خون آنها با دستگاه فشارسنج جیوه ای اندازه گیری شد و یادآور 24 ساعته خوراک در افراد مزبور در مقاطع فوق گردآوری و ارزیابی شد. داده ها با روش آماری ویلکاکسون و من ویتنی یو آنالیز شدند. املاح کلسیم، منیزیم و سختی کل آبها به روش کارتیری و پتاسیم و سدیم آنها به روش فلیم فتومتری اندازه گیری شد. نتایج این بررسی نشان می دهد که آب معدنی، تاثیر معنی دار خود را بر کاهش فشار خون در مبتلایان به پرفشاری خون با تاثیر بر میزان کاتیون های کلسیم، منیزیم، پتاسیم و سدیم نشان داده که این تاثیر می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی - عروقی را کاهش دهد.

به منظور بررسی مقایسه ای میزان غلبه طرفی مغز در کودکان عقب مانده ذهنی با کودکان عادی تعداد 90 کودک از گروه سنی 75-60 ماه انتخاب شدند. ارزیابی با استفاده از جدول رشد عصبی، مغزی کودک « دلاکاتو» که شامل ارزیابی برتری پا، برتری چشم، برتری گوش و برتری دست بود، انجام شد. نتایج حاصله در دو حالت تجزیه و تحلیل آماری شد؛ در حالت اول پاسخ ها به صورت: 1- راست و چپ 2- آمیخته و در حالت دوم به صورت: 1- راست 2- چپ، مورد مقایسه قرار گرفتند. درزمینه برتری پا در مجموع حرکات درشت و ظریف هم در حالت اول و هم در حالت دوم تفاوت معناداری بین دو گروه وجود دارد و این حرکات شامل قدم زدن، لگد زدن، ضربه زدن به توپ، لی لی کردن، یکپا ایستادن، یکپا پریدن، پرچیدن مهره ها و نقاشی با پا بود. در زمینه برتری چشم در کارکردهای بینایی شامل وضع نوشتن و زاویه کاغذ هم در حالت اول و هم در حالت دوم تفاوت معناداری بین دو گروه وجود دارد. در زمینه برتری گوش در کارکردهای شنوایی شامل شنیدن از دور، شنید از نزدیک و آهنگ گرایی در حالت دوم تفاوت معناداری بین دو گروه وجود دارد. در زمینه برتری دست در مجموع حرکات درشت و ظریف در حالت اول تفاوت معناداری بین دو گروه وجود دارد.

با توجه به نقش ارزنده بهورزان در ارائه خدمات اولیه بهداشتی و عرضه این خدمات به گروه عظیم روستائیان در شهرستان سبزوار با جمعیتی بالغ بر 350 هزار نفر، تامین رضایت شغلی این گروه حائز اهمیت می باشد چرا که رضایت شغلی بهورزان باعث به ثمر رسیدن اهداف نظام بهداشتی، درمانی می شود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی - تحلیلی از نوع مقطعی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که با توجه اهداف پژوهش سوالاتی در زمینه های اجتماعی، روانی، رفاهی، آموزشی، محیط فیزیکی، مدیریت و سرپرستی مطرح و سپس با روش لیکرت، رضایت یا نارضایتی شغلی آنها سنجیده شد. جامعه پژوهش کلیه بهورزان زن و مرد شاغل در خانه های بهداشت تحت پوشش دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی سبزوار بودند. یافته های پژوهش نشان داد که 43.1 درصد از جنبه اجتماعی، 36.3 درصد از جنبه روانی، 5 درصد از لحاظ جنبه رفاهی، 58.8 درصد از جنبه آموزشی، 12.5 درصد از جنبه محیط فیزیکی و بالاخره 28.1 درصد از جنبه مدیریت و سرپرستی دارای رضایت زیاد بودند. همچنین افراد مجرد از رضایت شغلی بیشتری نسبت به افراد متاهل برخوردار بودند و هر چه سن بهورزان افزوده می شود میزان رضایت شغلی آنان کاهش می یابد.

بیماری های انگلی از جمله بیماری هایی هستند که با بهداشت فردی و همگانی رابطه مستقیم دارند و با آنکه سطح بهداشت در حال حاضر نسبت به گذشته افزایش یافته است، این بیماری ها در دنیا و به ویژه در کشور ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه نیمه تجربی به منظور بررسی تاثیر آموزش بهداشت بر دانش و عملکرد مادران در زمینه پیشگیری از آسکاریازیس و انتروبیازیس در سال 1378 در شهرستان نی ریز انجام شده است. میزان دانش و عملکرد مادران (200 نفر) از طریق پرسشنامه در دو نوبت، قبل و پس از آموزش بهداشت مورد بررسی قرار گرفت و با روش های آماری تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصله نشان داد که دانش کل در زمینه پیشگیری از آسکاریازیس و انتروبیازیس قبل و پس از آموزش متفاوت بود که میزان دانش مادران پس از آموزش افزایش یافته بود. این تفاوت شامل حیطه اول دانش در زمینه اسکاریس و حیطه دوم دانش در زمینه اکسیور بود. نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که نمره عملکرد مادران قبل و پس از آموزش متفاوت و در واقع نمره عملکرد مادران پس از آموزش بهداشت، افزایش یافته است. به منظور ارتقا سطح سلامت کودکان، ارائه برنامه های آموزش بهداشت با استفاده از شیوه های متنوع و مختلف به مادران که به نوبه خود در انتقال آلودگی دارای نقش موثری هستند، ضروری می باشد.

برای بررسی رابطه مکان کنترل با اضطراب از نمونه ای از دانشجویان غیربومی دانشگاه علوم پزشکی تهران خواسته شد تا دو پرسشنامه مکان کنترل راتر و پرسشنامه اضطراب اشپیل برگر را تکمیل نمایند. ابتدا از روش همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه بین مکان کنترل و اضطراب استفاده شد و بر اساس آن بین مکان کنترل و اضطراب پنهان و آشکار رابطه همبستگی مثبتی بدست آمد که نشان دهنده رابطه معنادار بین مکان کنترل و اضطراب آشکار و پنهان بود. همچنین برای مقایسه اضطراب بین افرد درونی و بیرونی، دانشجویان ابتدا از لحاظ منبع کنترل به پنج طبقه تقسیم شدند که عبارت بودند از منبع کنترل بیرونی، منبع کنترل تقریبا بیرونی، منبع کنترل متوسط، منبع کنترل تقریبا درونی، منبع کنترل درونی، سپس اضطراب در بین گروه های مختلف دو به دو با هم مقایسه شد. بر اساس این مقایسه بین همه گروه ها از لحاظ اضطراب تفاوت معنی داری وجود داشت. بنابراین هرچه منبع کنترل به سمت بیرونی برود اضطراب افزایش می یابد.

با توجه به اینکه آسیب ها، عوارض و مرگ و میر ناشی از بارداری قابل پیشگیری است، پس از بررسی علل مستقیم مرگ و میر مادران و مقایسه کاهش یا افزایش تعداد و علل آن باعث دستیابی به عوامل مستعد کننده و یا پیشگیری کننده و پیشنهاد راهکارهای عملی جهت ارتقا سلامت مادران باردار می شود. این مطالعه به صورت مقطعی با بررسی پرونده های مادران فوت شده در اثر عوارض حاملگی، زایمان یا دوره نفاس در سال های 79-1370 در بخش های زایشگاه، زنان و مراقبت های ویژه بیمارستان امام رضا (ع) مشهد انجام شده و نتایج زیر به دست آمد. یافته ها نشان داد که 31 مورد مرگ مستقیم مادری وجود داشت، که نسبت مرگ و میر مادران در این دهه، 88 مورد در 100000 تولد زنده بود. شایعترین علل مرگ و میر مستقیم مادری به ترتیب شامل، خونریزی (58 درصد)، اکلامپسی (25.8 درصد)، آمبولی مایع آمنیوتیک (9.7 درصد) و عفونت (6.5 درصد) بودند. توزیع فراوانی مرگ و میر مادران در طی سالهای مختلف دهه 70 به ترتیب سیر نزولی داشت به جز سال های 73، 76 و 78 که نسبت به سال های قبل خود افزایش داشتند و این افزایش در آمار کل مرگ و میر مادران در این سال ها در استان خراسان نیز مشاهده می شود. بیشترین درصد مرگ و میر مادری در سال های 79-70 در سنین 39-35 سالگی (25.8 درصد) و کمترین در سنین 45-40 سالگی (9.7 درصد) بود. از نظر تعداد حاملگی مادر، بیشترین تعداد مرگ و میر در مورد مادران با تعداد حاملگی بیش از 6 مورد اتفاق افتاده بود. پس سیر رو به بهبود امکانات بهداشتی، مراقبت های دقیق قبل از زایمان و کنترل و درمان عوارض حاملگی، آموزش بهداشت به طور اعم به کل جامعه و به طور اخص به مادران باردار، تغذیه مناسب در مادران باردار از طریق مراکز بهداشتی، تربیت نیروهای ورزیده مامایی و اعزام آنان به مناطق دور دست و تقویت برنامه های تنظیم خانواده باعث کاهش تعداد عوارض حاملگی و مرگ و میرهای ناشی از آن و موجب ارتقا این شاخص مهم سلامتی مادران باردار گردد.

بیمار دختر 9 ساله ای بود که به علت احتباس ادراری با شروع ناگهانی مراجعه کرد. تمام بررسی ها برای پیدا کردن علت احتباس ادراری وی بی نتیجه بود و در نهایت علل روانی مطرح شد. 20 روز بعد از اولین مراجعه، دچار درد در انگشتان پای راست و اختلال در راه رفتن شد. MRI و سی تی اسکن مغز طبیعی بودند. در سونوگرافی توده ای در لگن مشاهده شد که باعث جابه جایی مثانه شده بود. در بیوپسی توده تشخیصی PPNET داده شد و بیمار تحت شیمی درمانی قرار گرفت.