مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
سال:1383 | دوره:11 | شماره:3 (مسلسل 33) |تعداد مقالات:11

اریتروپویتیک پورفیریای مادرزادی یک بیماری نادرر اتوزوم مغلوب می باشد که متابولیسم پورفیرین بعلت نقص هموزیگوت آنزیم یوروپورفیرینوژن III کوسنتتاز در آن می باشد. در این مقاله یک کودک 2.5 ساله اهل و ساکن مشهد با علایمی دال بر این بیماری را معرفی می نماییم. شروع بیماری وی از زمان شیرخوارگی با حملات کولیک، بی قراری، کرامپ های عضلانی (شبیه حملات تشنج) و سپس تیره رنگ شدن ادرار (قرمز رنگ) و بروز راش های وزیکولر و بول های متعدد در سرتاسر بدن ذکر می گردد. وی مبتلا به آنمی واضح و بزرگی طحال نیز بود. از یافته های مهم آزمایشگاهی وجود پورفیرین ها در ادرار و از نظر هیستوپاتولوژیک، بول غیر آکانتولیتیک ساب اپیدرمال همراه با رسوب ماده ائوزینوفیل PAS مثبت در اطراف عروق درم مشهود بوده است. نکته قابل توجه اینکه اغلب مراجع و منابع، نخستین علامت بیماری را ادرار قرمز رنگ ذکر کرده اند لکن اولین علامت در بیمار ما حملات کولیک و بی قراری بوده است.

بیش از 85 درصد جمعیت دنیا آلوده به ویروس هر پس سیمپلکس می باشند. از خصوصیات منحصر به فرد این ویروس، عدم ریشه کن سازی آن بعد از ابتلا می باشد. از دیرباز تاکنون راه های مختلفی جهت درمان و پیشگیری از موارد عود بیماری و عوارض از آن امتحان شده است. ولی دستیابی به روش های موثر، ارزان، در دسترس و کم عارضه همچنان مدنظر محققان است. مقایسه اثر بخشی محلول موضعی سولفات روی با واکسن خوراکی فلج اطفال در پیشگیری از عفونت های راجعه هرپس سیمپلکس هدف اصلی این پژوهش می باشد. در این مطالعه مداخله ای آینده نگر، 58 بیمار مبتلا به عفونت های راجعه هرپس سیمپلکس با عود بیش از 3 بار در سال تحت درمان با محلول موضعی سولفات روی 0.05 درصد و یا واکسن خوراکی فلج اطفال به صورت 4 قطره ماهی یک بار تا 3 ماه متوالی قرار گرفتند. سپس هردو گروه به مدت 6 ماه پیگیری شدند و در مراجعات ماهانه از نظر خصوصیات عود بیماری بررسی گردیدند. سرانجام میزان بهبودی در دو گروه با آزمون مجذور کای مقایسه شد. بر اساس یافته ها، میانگین آماری نتایج 3 بار پیگیری بیماران بیماران در طی دوران مطالعه، نشانگر اثرات معنی دار دو داروی سولفات روی موضعی و واکسن پولیو در کاهش دفعات عود، شدت و وسعت ضایعات و طول دوره بیماری به میزان 60 تا 70 درصد در پایان ماه ششم بود (P=0.01) ولی در مقایسه بین اثرات درمانی این دو روش با یکدیگر با استفاده از آزمون تی استیودنت اختلاف معنی داری به دست نیامد (P=0.192). لذا محلول موضعی سولفات روی درمانی موثر، در دسترس و ارزان با اثر تاخیری اما معادل واکسن خوراکی فلج اطفال در پیشگیری از موارد راجعه هرپس سیمپلکس است.

لرز بعد از عمل که شیوع آن تا 66 درصد هم گزارش شده است، می تواند عوارض وخیمی از قبیل افزایش مصرف اکسیژن، انقباض عروقی، اختلال میوکارد و افزایش فشارمغزی ایجاد کند. در این مطالعه، اثر مصرف کلونیدین خوراکی قبل از عمل بر میزان لرز بعد از عمل بررسی شده است. در این کار آزمایی بالینی 86 بیمار کلاس یک و دوی بیهوشی بطور تصادفی انتخاب و دو گروه کلونیدین و دارونما قرار گرفتند. بیماران گروه کلونیدین، 90 تا 120 دقیقه قبل از عمل قرص کلونیدین خوراکی با دوز 50 µg/kg و بیماران گروه دارونما، در همان زمان قرص مشابه اما فاقد ماده موثر کلونیدین دریافت می کردند. استقرار بیهوشی به روش یکسان انجام می شد و بیماران طی مدت اقامت در ریکاوری بطور مستقیم از نظر بروز لرز مورد مشاهده قرار می گرفتند. نتایج نشان داد که دو گروه از نظر سن، جنس، شاخص توده بدنی، نوع عمل جراحی، طول مدت عمل و مقادیر فشارخون و درجه حرارت همگن بودند. میزان بروز لرز در گروه دارونما 24.1 درصد بود که در گروه کلونیدین به حدود یک چهارم یعنی 6.3 درصد کاهش یافته بود. با توجه به کاهش میزان لرز در اثر مصرف کلونیدین و در عین حال عدم ایجاد عارضه، توصیه می شود قرص خوراکی کلونیدین بعنوان مکمل مراقبت های قبل و بعد از عمل، برای کاهش لرز و عواقب ناشی از آن بکار رود.

پژوهش حاضر یک کارآزمایی بالینی آینده نگر و دو گروهی است که به منظور بررسی تاثیر مصرف قطره شیرافزا توسط مادران شیرده بر وزن شیرخواران از ابتدای تولد تا سن 6 ماهگی دارای تغذیه انحصاری با شیر مادر انجام شده است. در این پژوهش، 158 مادر شیرده مراجعه کننده به مراکز بهداشتی - درمانی شهر مشهد که از کمبود شیر شاکی بودند و منحنی رشد شیرخواران آنها علیرغم تغذیه انحصاری با شیر مادر دارای روند طبیعی نبود، از طریق نمونه گیری تصادفی و به صورت دوسوکور در دو گروه مصرف کننده شیرافزا و شبه دارو قرار داده شدند. به گروه مطالعه داروی گیاهی شیرافزا داده شد که شامل عصاره الکلی شش گیاه افزاینده شیر شامل رازیانه، انیسون، زیره سبز، شوید، جعفری و سیاهدانه است و به گروه کنترل محلول یک در هزار کلروفیل در الکل داده شد. دوز مصرفی روزانه 30 قطره در سه دوز جداگانه بود که به مدت چهار هفته بصورت خوراکی تجویز گردید. در این پژوهش، ابزار گردآوری داده ها شامل فرم پرسشنامه، فرم های پیگیری، ترازوی کفه ای، متر نواری و قدسنج شیرخوار بود. جهت بررسی همگنی متغیرهای مداخله گر در افزایش وزن شیرخواران از آزمون تی استیودنت و مجذور کای و جهت مقایسه وزن گیری شیرخواران از آزمون تی استفاده شد. به منظور بررسی اثر دارو بر وزن گیری شیرخواران پس از حذف اثر سایر عوامل مداخله گر، از آنالیز کواریانس استفاده گردید. میانگین وزن گیری شیرخواران در پایان هفته های مختلف در دو گروه شیرافزا (322 ± 471 گرم) و کنترل (321 ± 554 گرم) تفاوت آماری معنی داری را نشان نداد. اما مقایسه وزن گیری شیرخواران هر دو گروه با حداقل وزن گیری در سه ماه اول (26 گرم در روز) و سه ماه دوم (17 گرم در روز) پس از تولد نشان داد که شیرخواران دارای رده سنی بیشتر از سه ماه در گروه شیرافزا به حداقل وزن گیری طبیعی دست یافتند.

استئوپروز شایع ترین بیماری استخوانی و عامل عمده افزایش مرگ و میر و ناتوانی در افراد مسن می باشد. درمان های دارویی و غیردارویی زیادی برای جلوگیری از تحلیل پیش رونده استخوان ها و درمان کاهش تراکم استخوانی با ممانعت از تحلیل استخوان و یا افزایش تولید استخوان در زنان یائسه و افراد مسن پیشنهاد شده است. درمان تک دارویی ترجیح داده می شود اما در بسیاری از مطالعات درمان ترکیبی پیشنهاد می شود. در این مطالعه نیز اثر درمان ترکیبی مورد بررسی قرار گرفته است. درمان ترکیبی با آلندرونات، کلسیم و ویتامین D همراه با ورزش منظم در 66 بیمار مبتلا به عوارض استئوپروز تجویز شد. میزان (BMD) تراکم استخوانی و نیز T-score در قبل و بعد از درمان در تمامی بیماران سنجیده شد. بر اساس یافته های پژوهش، بعد از مدت 14.21±4.7 ماه درمان،BMD  در ناحیه های لگن، ستون فقرات و ساعد به ترتیب 4.48 ± 1.52 و2.5±4.68  و 4.17 ± 2.6 درصد افزایش معنی دار نشان داد و در مورد T-score، این مقادیر به ترتیب 0.39 ± 0.115 و 0.3 ± 0.149 و 0.5 ± 1.34 افزایش معنی دار نشان داد. لذا این مطالعه موثر بودن درمان ترکیبی استئوپروز را تایید می کند و در صورتی که شرایط اقتصادی و پزشکی بیمار اجازه دهد، می تواند بعنوان درمان بیماران به کار رود.

هدف این تحقیق بررسی ارتباط فعالیت بدنی و درصد چربی بدن با برخی از عوامل خطرزای قلبی - عروقی در اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت معلم سبزوار است. به این منظور، 50 نفر از اعضای هیات علمی مرد دانشگاه (با سن 5.7 ± 37 سال، قد 6.9 ± 169 سانتی متر و وزن 13 ± 76 کیلوگرم) به روش غیرتصادفی انتخاب شدند. این تعداد نمونه 50 درصد حجم جامعه آماری را تشکیل می داد. فشارخون سیستولیک و دیاستولیک، گلوکز پلاسما، کلسترول،VLDL ,LDL-C ,HDL-C ,TG  و نسبت /HDL-C کلسترول بعنوان عوامل خطرزای قلبی-  عروقی انتخاب شدند. نتیجه آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رتبه ای اسپیرمن نشان داد که درصد چربی بدن با کلسترول پلاسما، VLDL ,TG نسبت HDL-C/ کلسترول،BMI  و فعالیت بدنی ارتباط معنی داری دارد؛ ولی با گلوکز پلاسما LDL-C, HDL-C , ارتباط معنی داری ندارد. فعالیت بدنی فقط با درصد چربی بدن ارتباط معنی داری داشت و با عوامل خطرزای قلبی - عروقی دیگر ارتباط معنی داری نداشت. در مجموع از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که درصد چربی بدن در اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت معلم سبزوار نسبت به فعالیت بدنی ارتباط بیشتری با عوامل خطرزای قلبی - عروقی دارد.

یکی از عوامل مهم در تعیین وضعیت نوزادان، وزن هنگام تولد آن ها است. کم وزنی هنگام تولد نقش موثری در بیماریزایی شیرخوار دارد و مرگ و میر در این گروه 40 برابر بیشتر از نوزادان با وزن طبیعی است که برای خانواده و جامعه بسیار هزینه آفرین می باشد. از این رو، بر آن شدیم تا پژوهشی را در زمینه انجام دهیم و بدین منظور 86 نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم در عرض از طریق نمونه گیری ساده انتخاب شدند. نوزادان همگی ترم بوده و بطور سرشتی نیز کم وزن نبودند. در این مطالعه، متغیرهای چون سن مادر، جنس نوزاد، رتبه تولد، حجم خانوار، شغل و تحصیلات مادر، طبقه اجتماعی خانواده، فشارخون مادر، سابقه تولد نوزادان کم وزن، محل سکونت، سابقه مصرف مرتب آهن و کلسیم در بارداری، سابقه تهوع و استفراغ های بدخیم بارداری و عفونت های واژینال مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین رتبه تولد، سن مادر، فشارخون، تهوع و استفراغ های بدخیم بارداری با محدودیت رشد داخل رحمی، ارتباط معنی داری وجود دارد. بطوری که با افزایش سن مادر، وزن نمونه ها افزایش می یافت. مادران با فشارخون بالاتر از 140/90 mmHg، نوزادان کم وزن تری داشتند. همچنین نمونه ها با وزن کمتر، در مادران مبتلا به تهوع و استفراغ های بدخیم بارداری مشاهده شد.

تزریقات عضلانی یکی از اعمال رایج در پزشکی است و پرستاران بطور مکرر با مشکل درد ناشی از تزریقات عضلانی در بیماران خود مواجه می شوند و همواره در جستجوی روش هایی برای کاهش درد می باشند. پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی است که با هدف تعیین تاثیر روش تزریق عضلانی z و قفل هوا بر میزان درد بیماران مراجعه کننده به کلینیک تزریقات بیمارستان حشمتیه سبزوار انجام گردید. در این مطالعه، 585 نفر از زنان مراجعه کننده به کلینیک تزریقات جهت تزریق عضلانی یکی از سه داروی پنی سیلین پروکائین، ب کمپلکس یا دیکلوفناک و در مورد هر کدام از داروهای فوق، 195 نفر به صورت تصادفی انتخاب شده و از این تعداد 65 نفر تزریق عضلانی به روشz ،65  نفر به روش قفل هوا و 65 نفر به روش معمول در محل عضله و نتروگلوتئال در وضعیت خوابیده به یک طرف انجام شد. شدت درد توسط معیار مقیاس دیداری اندازه گیری گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد میانگین شدت درد در گروه روش (3.1) Z، قفل هوا (4.1) و روش معمول (4.5) می باشد. آزمون آنالیز واریانس یک طرفه تفاوت درد گروه روش z و معمول و قفل هوا را معنی دار نشان می دهد. از نظر درجات درد 4.1 درصد از گروه روشz ،7.7  درصد از گروه روش قفل هوا و 14.4 درصد از گروه روش معمول درد شدید داشته اند که نتایج آزمون مجذور کای (p<0.0001) ارتباط بین درجات شدّت درد و روش تزریق را معنی دار نشان می دهد. همچنین بر اساس آزمون انجام شده بین شدت درد ناشی از تزریق به سه روش فوق و عوامل سن، شغل، تحصیلات و شاخص توده بدن ارتباط معنی داری وجود نداشت. با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهاد می شود برای راحتی بیشتر بیماران از روش تزریق عضلانی z استفاده شود.

بر اساس سیاست بهداشتی و جمعیتی کشور، آمپول های دپومدروکسی پروژسترون استات (DMPA) در برنامه های بهداشتی و تنظیم خانواده کشور قرار داده شده و به زنان عرضه می شود. این مطالعه به منظور بررسی عوارض شایع این آمپول ها در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر کرمانشاه در سال 1382 انجام شد. در این بررسی توصیفی، 374 نفر از زنانی که آمپول های دپومدروکسی پروژسترون استات را بعنوان روش پیشگیری از بارداری انتخاب و حداقل 2 دوره (6 ماه) از آن استفاده کرده و در مراکز بهداشتی درمانی پرونده داشتند، مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که متغیرهای اختلال قاعدگی، عصبانیت، افزایش وزن، سردرد، سرگیجه و ... را مورد سنجش قرار می داد. این بررسی نشان داد که شایع ترین عارضه در بین افراد مورد مطالعه، اختلال قاعدگی است که میزان آن 86.1 درصد و بعد از آن عصبانیت 25.4 درصد بود. افزایش وزن عارضه دیگری بود که میزان آن 22.2 درصد گزارش شد. شایع ترین اختلال قاعدگی، قطع قاعدگی (53.2 درصد) و لکه بینی (26.7 درصد) بودند که از نظر افراد مورد مطالعه، عمده ترین دلیل ترک این روش نیز بود. پیشنهاد می شود این روش با مشاوره و انتخاب صحیح افراد و آموزش کافی در مورد عوارض آن مورد استفاده قرار گیرد.