علوم کشاورزی
سال:1382 | دوره:9 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

به منظور بررسی امکان کشت ارقام مختلف پنبه پس از گندم و جو، به عنوان محصول دوم و تاثیر آن روی میزان عملکرد و خصوصیات کمی پنبه، آزمایش با دو تیمار (تاریخ کاشت) و سه تیمار (ارقام) در سال 1378 در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی، با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقاتی پنبه واقع در ورامین به اجرا در آمد. تیمارهای تاریخ کاشت عبارت بودند از: 15 خرداد و 30 خرداد، و تیمارهای ارقام شامل: رقم بومی ورامین و دو رقم معرفی شده لامبرایت و 312-818 برداشت نهایی در یک چین، در تاریخ 21/9/1378 انجام شد. تاریخ های کاشت 15 خرداد و 30 خرداد به ترتیب با میانگین 2738 کیلوگرم (وش) در هکتار و 1752 کیلوگرم (وش) در هکتار، بیشترین و کمترین عملکرد کل را تولید نمودند. نتایج حاصل از مقایسات میانگین (در ارتباط با اثر متقابل رقم و تاریخ کاشت) بیانگر این مطلب بود که رقم 312-818 در تاریخ 15 خرداد، با عملکرد معادل 2873 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را نسبت به سایر ارقام در تاریخ های کاشت 15 خرداد و 30 خرداد به همراه داشت و کمترین عملکرد نیز مربوط به همان رقم (312-818) و در تاریخ 30 خرداد بود، که بیانگر حساسیت بالای این رقم نسبت به تیمار تاریخ کاشت است. در بین اجرای عملکرد، تعداد غوزه های باز شده در هر بوته، درصد حفظ غوزه کل در هر بوته، از بیشترین حساسیت نسبت به تاخیر در کاشت برخوردار بودند. وزن تک غوزه از ثبات نسبتا زیادی (نسبت به سایر اجرای عملکرد) در واکنش نسبت به تاریخ کشت برخوردار بود.

در این مطالعه، خواص مهندسی چوب گونه بلوط در رطوبت 12 درصد، از رویشگاه گلبند نوشهر اندازه گیری شد. نتایج آزمون بر اساس استاندارد ASTM حاکی از آن است که میانگین مهمترین خواص مکانیکی چوب بلوط بلندمازو در حالت خشک عبارت است از مدول گسیختگی 1101 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع، مدول الاسیتیسیته (ظاهری) 90474 کیلوگرم بر سانتی متر مربع، انرژی کار حداکثر 71 کیلو ژول بر متر مکعب، تنش حداکثر مقاومت فشار موازی الیاف 619 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع، تنش حد تناسب در فشار عمود بر الیاف 140 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع، تنش حداکثر برش موازی الیاف 142 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع، تنش حداکثر کشش عمودی بر الیاف 56 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع، کار استاندارد مقاومت به ضربه 3.53 کیلوگرم متر، مقاومت به شکاف خوری 66 کیلوگرم بر سانتیمتر. همچنین مقدار سختی سطوح مماسی، شعاعی و سطح مقطع به ترتیب 693، 672 و 833 کیلوگرم و ظرفیت نگهداری میخ در سطوح فوق الذکر به ترتیب 46، 56 و 32 کیلو گرم بر سانتیمتر مربع اندازه گیری شد. در نهایت علاوه بر بررسی چگونگی تاثیر ارتفاع درخت و جهات جغرافیایی رویشگاه بر مشخصه های مهندسی چوب بلوط بلندمازو، مقاومت های مکانیکی در دو حالت تر و خشک شده در هوای آزاد مقایسه و بر اساس تغییرات رطوبت تنظیم گردید.

در تجزیه و تحلیل عوامل موثر بر عملکرد و اجزای عملکرد، شناخت روابط فیزیولوژیکی جایگاه ویژه ای دارد. اجزای عملکرد تحت تاثیر مدیریت، ژنوتیپ و محیط قرار می گیرند و غالبا محقق را در توجیه علت کاهش یا افزایش عملکرد یاری می کنند. در این بررسی پنج ژنوتبپ گلرنگ شامل رقم محلی کوسه و دولاین برگزیده از توده محلی اصفهان به همراه ارقام اراک 2811 و ژیلا و در دو زمان کاشت 15 فروردین و 15 تیر ماه به ترتیب به عنوان کشت بهاره و تابستانه، هر کدام در سه تراکم بوته 40، 20 و 13 بوته در متر مربع مورد مطالعه قرار گرفتند. اثر تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و سایر صفات فیزیولوژیک به جز در صد روغن معنی دار بود. کشت بهاره موجب شد تا بوته های حاصل از آن از نظر تعداد طبق در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته و عملکرد کرت و بوته برتر از بوته های حاصل از کشت تابستانه باشند. عملکرد دانه کرت و بوته، اجزای عملکرد، تعداد دانه در بوته و درصد مغز دانه متاثر از تراکم بوته بودند. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی در تراکم مختلف کاشت نیز نشان داد که همراه با کاهش تراکم بوته از 40 بوته در متر مربع تا 13 بوته در متر مربع، تعداد طبق در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، درصد مغز دانه و عملکرد دانه بوته روند افزایشی، اما تعداد دانه در طبق و عملکرد در واحد سطح به طور معنی داری روند کاهش داشت. ژنوتیپ مورد بررسی نیز از نظر کلیه صفات فیزیولوژیک و اجرای عملکرد با یکدیگر متفاوت بودند. لاین 1 از نظر تعداد طبق در بوته، در صد مغز دانه، در صد روغن، شاخص برداشت و عملکرد بوته و کرت به طور محسوسی برتر از سایر ارقام و لاین ها بود. نتیجه رگرسیون مرحله ای برای تخمین عملکرد دانه بوته مشخص ساخت که در حدود 73 درصد از تغییرات عملکرد دانه توسط تعداد طبق در بوته تعیین شده است. متغیرهای تعداد دانه در طبق، تعداد کل دانه، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب 8.7، 5.4،5  و 1.5 درصد ضریب تشخیص را بهبود بخشیدند و مجموعا 93.5 درصد تغییرات عملکرد دانه را به طور معنی دار توجیه نمودند. بنابراین چنانچه در منطقه مورد آزمایش کشت گلرنگ به منظور برداشت دانه و تهیه روعن صورت می گیرد، توصیه می شود که از لاین 1 استفاده شود ضمن این که فواصل بین بوته و بین ردیف به گونه ای تنظیم گردد که در میان اجزای عملکرد، افزایش عمدتا در جهت تعداد طبق و دانه در بوته صورت پذیرد.

توسعه اقتصادی در یک بخش مستلزم افزایش تولید در آن بخش می باشد. افزایش تولید به طور عمده از دو طریق میسر است، به کارگیری بیشتر عوامل تولید، که این امر به علت وجود محدودیت منابع تولیدی، با محدودیت هایی مواجه می باشد و راه دیگر، به کارگیری روش های پیشرفته تر و کارآمدتر تولید و به عبارتی افزایش عملکرد و بازده عوامل تولید از طریق به کار بردن تکنولوژیهای مناسب در روند تولید است. در این تحقیق با استفاده از مفاهیم بهره وری و تابع تولید، بازده عوامل تولیدی به کار رفته در فرآیند تولید پنبه در دشت گرمسار مورد بررسی قرارمی گیرد. نتایج حاصل بیانگر آن بوده که به طور کلی زارعان دارای سطح زیر کشت بیشتر معمولا در مصرف نهاده ها معقولانه تر عمل نموده اند، و این در حالی است که مصرف اکثر نهاده ها ی تولید نه تنها ناحیه دوم اقتصادی نبوده بلکه در مورد بیشتر نهاده ها در ناحیه سوم اقتصادی بوده است.

یکی از ویژگی های ایرودینامیکی نخود، نیروی باد رفتی آن می باشد، که در سیستم بوجاری و انتقال توسط هوای فشرده (نیوماتیک) در ماشین های کشاورزی و مهندسی فرآوری کاربرد بسیاری دارد. نمونه های نخود بر اساس ابعاد در هشت گروه تفکیک شدند. برای نگه داشتن نخودها در تونل باد از یک میله به طول 450 میلی متر که روی آن سوزن هایی به فاصله 30 متر نصب شده، استفاده گردید. آزمایش در سه سطح رطوبت 42%، 46% و 52% بر مبنای تر، و سه سرعت هوای 10، 12 و 15 متر بر ثانیه برای هشت گروه مورد نظر در هشت تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی با آزمایش فاکتوریل انجام شد. اثر ابعاد، در صد رطوبت و سرعت هوا روی نیروی بادرفتی نخود در سطح α=%1 بسیار معنی دار شده و اثر متقابل آنها نیز بسیار معنی دار است. مقدار متوسط نیروی بادرفتی 3-10 ×7.93 نیوتن بوده بیشترین و کمترین مقدار آن به ترتیب 3-10×18.8 و3-10×3.91 نیوتن می باشند.نیروی بادرفتی به تناسب ازدیاد ابعاد، درصد رطوبت و سرعت هوا افزایش یافت. نتایج به صورت تحلیل و گرسیونی نیز مطرح و معادلات و جداول ارایه شده اند.

پیش بینی دقیق مرحله پیشروی جریان، برای طراحی، مدیریت و ارزیابی سیستم های آبیاری سطحی اهمیت فراوان دارد. یکی از مدل هایی که زمان پیشروی را پیش بینی می کند، مدل بیلان حجمی است. برای حل معادله بیلان حجمی روش های مختلفی ارایه شده که در آنها مرحله پیشروی با دقت هایی متفاوت پیش بینی می شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی و انتخاب بهترین روش برای طراحی، مدیریت و ارزیابی سیستم های مختلف آبیاری سطحی است. بنابراین، از بین روش های موجود، روش های (هال) ،(تصحیح شده هال)، (فاکتور شکل جریان سطحی متغیر)، (فاکتور شکل جریان زیر سطحی متغیر) و (روش صریح حل معادله بیلان حجمی) شدند. برای هر یک از این روش ها، یک برنامه رایانه ای به زبان کوئیک بیسیک نوشته شد. برای مقایسه روش ها در آبیاری نواری، از داده های اندازه گیری شده توسط رات و همکاران (1974) و در آبیاری شیاری از داده های واکر و همکاران (1983) استفاده گردید. در مرحله بعد، داده های جمع آوری شده به عنوان ورودی به پنج برنامه رایانه ای ایجاد شده، معرفی و این برنامه ها برای نوارها و شیارهایی با خصوصیات مختلف اجرا گردید. خروجی این برنامه ها، مقادیر زمانهای پیشروی در طول مختلف از ابتدای شیار یا نوار (منحنی مرحله پیشروی) بود. سپس، برای مقادیر هر شیار یا نوار خاص، زمان های پیشروی محاسبه شده به وسیله مدل های مختلف با مقادیر مشابه اندازه گیری شده مقایسه گردید. نتایج نشان داد که روش های (تصحیح شده هال) و (فاکتور شکل جریان زیر سطحی متغیر) برای آبیاری نواری مناسب ترین روش ها جهت پیش بینی زمان پیش روی می باشند. در آبیاری شیاری، روش (فاکتور شکل جریان سطحی متغیر)، زمان پیشروی را با دقتی بیش از سایر روش ها برآورد نموده است.

لیگنین چوب صنوبر (Popolus nigra) به روش های شیمیایی و روش طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته ای پروتون (H NMR) مورد بررسی قرار گرفت. میزان لیگنین کلاسون و لیگنین محلول در اسید این گونه به ترتیب %19 و %3.1 تعیین شد. درصد عناصر کربن، اکسیژن و هیدروژن نمونه خالص سازی شده این گونه به ترتیب %63.1 ،%31.6، %5.3 تعیین گردید. میزان گروه های متوکسیل، هیدروکسیل فنولی و هیدروکسیل آلیفاتیک این لیگنین به روش H NMR به ترتیب 1.29، 0.45 و 0.92 به ازای هر واحد فنیل پروپان محاسبه شد. میزان گروه های متوکسیل و کل گروه های هیدروکسیل به روش های شیمیایی به ترتیب 1.25 و 1.32 به ازای هر واحد فنیل پروپان تعیین گردید. درجه استخلاف هیدروژن های حلقه بنزنی که عمدتا ناشی از اتصالهای C-C و B-5 است، معادل 25% تعیین شد. فرمول فنیل پروپانی لیگنین به روش H NMR به صورت زیر تعیین گردید: C9Hal3.08Hph 2.02 O1.21(OH)ph 0.45(OH)al0.92 : (OCH3)1.29

آنچه بیش از صید ماهی از دریا و امور مربوط به شیلات اولویت دارد، اهمیت و توجه بیش از پیش به حفظ دخایر و منابع شیلاتی برای نسل فعلی و نسل های آتی است که جزو سرمایه های ملی هر کشوری محسوب می شوند. در کشور ایران دریای مازندران به دلیل متنوع بودن ذخایر آن بخصوص ماهیان خاویاری و استخوانی از جایگاه ویژه و ممتازی برخوردار است که دولتمردان و دست اندرکاران شیلات و آبزیان کشور با وقوف کامل به این امر، از سال های قبل، تلاش ها و اقدامات گسترده ای را در جهت حفظ، احیا و توسعه دخایر شیلاتی بخصوص در حوزه آبی شمال کشور "دریای مازندران" به عمل آوردند. در راستای اهمیت موضوع حفاظت از ذخایر و ضرورت مشارکت بهره برداران، تحقیق حاضر در صدد است با شناسایی ویژگی های ماهیگیران عضو تعاونی های صید پره به عنوان روش غالب و عمده صید در دریای مازندران در منطقه ساری، عوامل موثر در مشارکت آنها را در حفاظت از ذخایر شیلاتی مورد بررسی قرار دهد. متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از سن، سواد، تجربه، درآمد سالانه، آگاهی از نتایج مقررات حفاظتی، دسترسی به امکانات آموزشی، اعطا وام به تعاونی ها دارا بودن درآمد کافی، علاقه، مطالعه نشریات و مجلات ترویجی، آشنایی با اهداف و فواید مقررات، دیدگاه ماهیگیران نسبت به نقش خودشان، دیدگاه ماهیگیران از نقش اجرای قوانین و مقررات در بهبود وضعیت خودشان، دیدگاه ماهیگیران نسبت به اعضا هیات مدیره، همکاری دولت و ماهیگیران، شرکت در کلاس های آموزشی و ترویجی، استفاده از برنامه های آموزشی تلویزیون، استفاده از برنامه های آموزشی رادیو، بهره گیری از بازدید آموزشی و ترویجی، تاهل، تعدد شغل، تماس با مروجین، مشورت مسولین شیلات قبل از وضع مقررات با ماهیگیران. متغیر وابسته تحقیق نیز، مشارکت ماهیگیران عضو تعاونی های صید پره در حفاظت از ذخایر شیلاتی می باشد. جامعه آماری این تحقیق، کلیه ماهیگیران عضو تعاونی های صید پره در منطقه ساری می باشد. حجم نمونه مورد مطالعه با استفاده از روش تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران و با در نظر گرفتن شرایط و محدودیت ها و ویژگی های ماهیگیران به روش پره مشخص گردید و در نهایت 130 نفر به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند، ابزار تحقیق پرسش نامه می باشد که حاوی 25 سوال باز و بسته (دو گزینه و چند گزینه) است، پس از به دست آوردن روایی اعتبار آن نسبت به تکمیل پرسش نامه اقدام گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و چگونگی روابط بین متغیرها از آمار توصیفی (میانه، میانگین، انحراف معیار، فراوانی و غیره) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی اسپیرمن، من ویت نی، کروسکال و الیس) استفاده گردید. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها، مشخص نمود: بین سن، سواد، تجربه، درآمد سالانه، آگاهی ماهیگیران از نتایج مقررات حفاظتی، دسترسی به امکانات آموزشی، اعطا وام به تعاونی های ماهیگیری، نسبت به نقش خودشان، دیدگاه ماهیگیران از نقش اجرای قوانین در بهبود وضعیت آنها، دیدگاه ماهیگیران نسبت به اعضا هیات مدیره، همکاری دولت و ماهیگیران، استفاده از برنامه های آموزشی رادیو و تلویزیون، بازدیدهای ترویجی و مشارکت ماهیگیران عضو تعاونی های صید پره رابطه وجود دارد. تعدد شغل، تاهل و تماس با مروجین نیز در مشارکت ماهیگیران عضو تعاونی های صید پره در حفاظت از ذخایر شیلاتی موثر است.

در این تحقیق برای به دست آوردن داده های اولیه طراحی، آزمایشاتی با خشک کن پاششی آزمایشگاهی بر روی آب پرتقال انجام شد. نتایج نشان می دهد که برای خشک کردن آب پرتقال مناسب ترین دمای تغذیه هنگام پاشش 20-35°C، دمای هوای خروجی °C 70، بیشترین دمای هوای ورودی °C 170 و دمای نقطه چسبندگی پودر با رطوبت 2%،C ° 44 می باشد. همچنین عامل مهم در ایجاد رسوب پودر بر روی دیواره های خشک کن دمای بالای دیواره ها می باشد. با این نتایج یک خشک کن پاششی دو جداره با ظرفیت 15kg/h پودر برای آبمیوه طراحی، ساخته و ارزیابی شد. خشک کن ساخته شده قابلیت کنترل پارامترهای دمای دیواره محفظه خشک کن، دمای هوای ورودی و خروجی و دور اتمایزر را دارد. ارزیابی خشک کن نشان می دهد که عملکرد خشک کن در دمای هوای ورودی مختلف بین 65 تا 90% و رسوب دیواره های کمتر از 15% می باشد. در تمام آزمایشات، دمای دیواره ها ی محفظه کمتر از دمای نقطه چسبندگی پودر بود و رسوب دیواره ها نسبت به خشک کن آزمایشگاهی به میزان قابل توجهی کاهش یافت. تجزیه و تحلیل آماری نشان می دهد که پارامترهای دمای هوای ورودی و نرخ تغذیه به صورت مستقل و در کنار هم اثر معنی داری بر عملکرد خشک کن و رسوب دیواره ها دارند. در دمای هوای ورودی ثابت با افزایش نرخ تغذیه، عملکرد کاهش و رسوب دیواره ها افزایش می یابد.

پیش بینی آبدهی رودخانه یکی از مسایل مهم در هیدرولوژی کاربردی می باشد. روش های مختلفی تاکنون بدین منظور ارایه شده اند که یکی از معروفترین و پرکاربردترین آنها روش "اتورگرسیو میانگین متحرک" (ARMA) می باشد. در این روش بر اساس سری زمانی تاریخی پارامترهای مدل که به منظور پیش بینی مورد نیاز است تعیین شده و پس از کالیبره شدن مدل، می توان از آن برای پیش بینی استفاده کرد. در تعیین این پارامترها سعی بر آن است که خطا در کل سری زمانی به حداقل برسد لیکن در این تحقیق از مدل ARMA برای پیش بینی یک دوره و یا فصل خاص استفاده شده است. برای پیدا کردن بهترین پارامترها از روش برنامه ریزی آرمانی استفاده گردید. به منظور ارزیابی کارایی روش پیشنهادی از اطلاعات و آمار ایستگاه پل شالو روی رودخانه کارون که 68 سال آمار داشت استفاده شده است. روش پیشنهادی با روش معمول تخمین پارامترها که همان روش "حداکثر درستنمایی" می باشد مقایسه گردیده و نتایج به دست آمده رضایت بخش بود.