علوم کشاورزی
سال:1383 | دوره:10 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

در این تحقیق با آماربرداری های منظم هفتگی مهم ترین شته های مزارع گندم مناطق جلیل آباد و چالتاسیون طی سال های 1378-1380 جمع آوری و شناسایی شدند و ضمن تعیین گونه غالب، ساختار و تغییرات جمعیت آن ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که 5 گونه از شته های خانواده Aphididae در مزارع گندم فعالیت دارند که در این میان Sitobion avenae (Fabricius) برخلاف سایر گونه ها، تغذیه از خوشه ها را به برگ ترجیح می دهد. از نظر فراوانی، در سال های مختلف تحقیق یکی از از دو گونه Metopolophium dirhodum (Walker) و Schizaphis graminium (Rondani) با بیشترین تعداد به عنوان گونه غالب شناخته شدند. غالبیت گونه ها در مواردی با گذشت زمان تغییر پیدا کرده و S. avenae در اواسط اردیبهشت ماه گونه غالب بوده است. بررسی تغییرات جمعیت شته ها نشان داد که جمعیت آن ها در ابتدای فصل بهار دارای رشد تصاعدی بوده و بسته به گونه، اوایل تا اواسط اردیبهشت ماه به اوج خود می رسد و پس از آن به سرعت کاهش می یابد. همچنین بررسی ساختار جمعیت شته ها نشان داد که در طول فصل زراعی (به استثنای آخر فصل) اکثر جمعیت این حشرات را پوره ها تشکیل داده و حشرات کامل درصد کمی از جمعیت را به خود اختصاص می دهند. ضمن آنکه قسمت زیادی از جمعیت مربوط به مورف بی بال و مورف بالدار از فراوانی کمی برخوردار می باشد. در مقایسه فراوانی مورف ها و مراحل سنی مختلف، پوره های بدون جوانه بال بیشترین درصد از جمعیت را در تمام دوره رشد دارا بوده و حشرات کامل بی بال در رده بندی قرار دارند. ضمن آنکه حشرات کامل بالدار و پوره های دارای جوانه بال از جمعیت کمی برخوردار بودند. البته شته ها در پایان فصل زراعی و نزدیک به زمان برداشت محصول که به علت فعالیت دشمنان طبیعی از جمعیت ناچیزی برخوردارند، ضمن گرم شدن هوا و کاهش رطوبت منحصرا نتایج بالدار تولید می کنند که از نظر پراکنش و امکان بقای گونه ها حایز اهمیت می باشد.

به منظور بررسی عملکرد شکر سفید و اجزای آن در واکنش به زمان های متفاوت کشت و فواصل مختلف بوته چغندرقند رقم IC1، آزمایشی در دو سال زراعی 1378 و 1379 در مزرعه پژوهشی آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی کرج به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. کرت های اصلی شامل سه تاریخ کاشت (5 فروردین، 15 اردیبهشت و 25 خرداد) کرت های فرعی شامل سه تراکم کاشت (6، 8 و 10 بوته در مترمربع) بودند. نتایج نشان داد کوتاهی فصل رشد، در اثر تاخیر در کاشت، موجب می شود که گیاه نتواند به موقع تاج خود را گسترش دهد و از پتانسیل محیطی به خوبی استفاده نماید و لذا قبل از رسیدن به حداکثر رشد رویشی، سرمای پاییزه از سرعت رشد چغندرقند کاسته و منجر به تولید ریشه های کوچکتری می گردد. به طور کلی تاخیر در کاشت از یک سو موجب کاهش عملکرد ریشه و عملکرد شکر سفید و از سوی دیگر باعث افزایش درصد قند می گردد. بیشترین درصد عیار قند در تاریخ کاشت سوم (25 خرداد) و بیشترین عملکرد شکر سفید در تاریخ کاشت دوم (15 اردیبهشت) به دست آمد. بیشترین عملکرد شکر سفید نیز در تراکم 8 بوته در مترمربع حاصل شد به علاوه بیشترین عملکرد ریشه را نیز تاریخ کاشت اول نشان داد. لذا بر اساس نتایج این مطالعه ممکن است تراکم 8 بوته در متر مربع و تاریخ کاشت 15 اردیبهشت جهت تولید حداکثر عملکرد شکر سفید مناسب باشد. همچنین نتایج نشان داد در مقایسه با تاریخ های مختلف کاشت هر چقدر مقدار درجه روز رشد (GDD) چغندرقند بیشتر باشد و تعداد روزهایی که اختلاف درجه حرارت شب و روز در آن ها بیش از 15 درجه سانتی گراد است نیز بیشتر باشد عملکرد شکر سفید بیشتری حاصل خواهد شد.

متغیرهای جوی از جمله متغیرهایی هستند که خارج از کنترل مدیر واحد کشاورزی و جز متغیرهای ریسکی می باشند. در این تحقیق اثر دو متغیر مهم جوی شامل بارندگی و دما به تفکیک سال زراعی محصول، بر عملکرد در واحد سطح محصول های استراتژیک زراعی در استان های مختلف مورد مطالعه قرار گرفتند، آمار و اطلاعات بارندگی و دما از سالنامه های هواشناسی سازمان هواشناسی و داده های زراعی از اداره کل آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی تهیه و کلیه تجزیه و تحلیل توسط نرم افزار Eviews انجام گردید. تابع تولید مورد استفاده در این مطالعه از نوع کاب – داگلاس (به علت جامعیت در مطالعات کشاورزی) و نتایج حاصل نشان می دهد که در محصول های گندم آبی، سیب زمینی، شلتوک، پنبه آبی، ذرت دانه ای و جو آبی به ترتیب استان های لرستان، فارس، زنجان، فارس، کرمانشاه و خراسان بیشترین واکنش در مقابل افزایش یک درجه سانتی گراد و استان های خراسان، فارس، زنجان، فارس، کرمانشاه و خراسان بیشترین واکنش در مقابل افزایش یک میلی متر بارندگی از خود نشان می دهند.

به منظور بررسی اثر سه نوع سیب زمینی کن رایج در منطقه روی نسبت هزینه به عملکرد (cost/ton)، ظرفیت مزرعه ای (ha/hr)، توان راه اندازی (hp-h) و مطالعه مطلوبیت برداشت و استحکام دستگاه از نظر کاربران آزمایش و مقایسه ای در مزارع منطقه انجام گرفت به طوری که جهت تعیین ظرفیت مزرعه ای از طرح بلوک های کامل تصادفی (CRB) و برای تعیین نسبت هزینه به عملکرد از مجموعه اطلاعات جمع آوری شده، فرمول های پیشنهادی ASAE استفاده گردید. همچنین به منظور بررسی توان مورد نیاز برای راه اندازی از طریق محاسبه کل توان مورد نیاز با منظور نمودن سرعت پیشروی هر ماشین تعیین و مقایسه شد و بر اساس دو پرسش نامه مطلوبیت برداشت و استحکام دستگاه از دید کاربران مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج به دست آمده بین تیمارها اختلاف معنی داری در سطوح 1% و 5% از نظر ظرفیت مزرعه ای مشاهده گردید به طوری که سیب زمینی کن طرح آمریکایی با ظرفیت 0.33 ha/hr نسبت به دو سیب زمینی کن سبزدشت اصفهان با 0.22 ha/hr و سیب زمین کن طرح روسی با 0.20 ha/hr از عملکرد زمانی بهتری برخوردار بود. از نظر فاکتورهای دیگر اندازه گیری شده منجمله هزینه به عملکرد و توان مورد نیاز برای راه اندازی، سیب زمینی کن طرح آمریکایی با کمترین مقدار 4776.5 Rial/ton، 26.36 hp-h نسبت به دو سیب زمینی کن سبزدشت اصفهان با 6810Rial/ton، 30 hp-h و طرح روسی با 7856 Rial/ton، 40.8 hp-h مناسب تر، و از دید کاربران نیز سیب زمینی کن طرح آمریکایی با مطلوبیت برداشت بیشتری بهتر از دو سیب زمینی کن دیگر، و سیب زمینی کن طرح روسی مقاوم تر از سیب زمینی کن های طرح آمریکایی و سبزدشت اصفهان به دست آمد.

حل معادله نفوذ گرین و امپت با ایجاد سری های تجزیه و کاهش عبارات آن در این تحقیق ارایه شده است. شکل ساده از عمق نفوذ تجمعی و شدت نفوذ پیشنهاد می گردد. راه حل های ارایه شده فقط برای خاک های همگن در شرایط جریان ماندابی که در اثر بارندگی شدید رخ می دهد اعتبار دارد. روش حل تجزیه با حل ضمنی دقیق و با حل لامبرت دبلیو معادله نفوذ گرین و امپت مقایسه می شود. در این مقایسه مشخص می شود که روش حل تجزیه معادله نفوذ گرین و امپت با سه عبارت در سری مذکور حداکثر خطای آن 0.15 درصد است. با افزایش عبارت در سری تجزیه این خطا کاهش پیدا می کند به طوری که در سری تجزیه چهار عبارتی خطا به 0.02 درصد کاهش پیدا می کند. همچنین اگر سری فقط با دو عبارت در نظر گرفته شود خطای آن 0.9 درصد خواهد شد که هنوز قابل قبول است. اما به نظر می رسد که حل سری سه عبارتی برای محاسبات دستی سریع تر و مناسب تر می باشد. اما دقت این روش در میزان شدت نفوذ کم می شود به طوری که فقط در ابتدای جریان نفوذ یعنی بلافاصله بعد از جریان ماندابی و همچنین بعد از طولانی شدن نفوذ، در انتهای آن دقت خوبی نشان می دهد.

منحنی رطوبتی خاک اهمیتی فراوان در ناحیه غیر اشباع خاک دارد. یکی از اجزای تشکیل دهنده خاک که این ویژگی ها را تحت تاثیر قرار می دهد، کربنات کلسیم است. تاکنون اثر کربنات کلسیم بر منحنی رطوبتی، تنها از دیدگاه اثر رسوب آن بر کاهش تخلخل خاک بررسی شده است. ولی، کربنات کلسیم به دلیل داشتن انرژی جذب سطحی متفاوت از دیگر ذرات هم قطر خود بر این ویژگی ها نیز تاثیر می گذارد. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر کربنات کلسیم بر منحنی رطوبتی خاک های زراعی مناطق خشک و نیمه خشک بود. به همین منظور، تعداد 32 نمونه خاک با بافت لوم و درصد کربنات کلسیم متغیر (6 تا 20 درصد) از ژرفای 0-30 سانتی متر روئین خاک ها تهیه و آزمایش گردید. بافت خاک به روش هیدرومتری، منحنی رطوبتی خاک در پتانسیل های ماتریک 0، 10، 33، 100، 300، 500 و 1500 کیلوپاسکال با دستگاه صفحات فشاری و کربنات کلسیم معادل به روش کلسیمتری اندازه گیری شد. پس از حذف کربنات کلسیم نمونه ها با اسید کلریدریک رقیق، بافت خاک و منحنی های رطوبتی دوباره با همان روش ها تعیین شد. منحنی تجمعی اندازه ذرات و منحنی رطوبتی نمونه ها در پتانسیل های ماتریک 300، 500 و 1500 کیلوپاسکال، پیش و پس از حذف کربنات کلسیم مقایسه گردیدند. نتایج نشان داد که هر چند رسوب کربنات کلسیم از راه کاهش تخلخل خاک تاثیری بر منحنی رطوبتی خاک های زراعی ندارد، اما به دلیل اثر انرژی جذب سطحی کربنات کلسیم، پس از حذف آن توانایی خاک در نگهداری رطوبت افزایش می یابد. این نتایج بیانگر انرژی جذب سطحی کمتر کربنات کلسیم در مقایسه با دیگر ذرات هم قطر آن است.

یکی از گونه های پرمصرف بومی در تولید مصنوعات مختلف، چوب راش است که خشک کردن الوارهای ضخیم آن به عنوان یکی از مراحل مهم فرآیند تولید، با مشکلاتی همراه است. امروزه به منظور خشک کردن چوب در کشور، عمدتا از دو نوع متداول کوره های حجره ای، یعنی کوره بارگیر محموله ای و کوره ریلی استفاده می گردد. هر یک از این کوره ها با توجه به مبانی فنی مهندسی طراحی آن ها، دارای مزایا و معایبی از لحاظ یکنواختی سرعت جریان هوا بین الوار، دسته بندی و بارگیری چوب آلات، هزینه احداث و غیره، می باشند. از طرفی از دیدگاه یکنواختی رطوبت نهایی در بار کروه و در نتیجه امکان بروز معایب مختلف، عواملی از قبیل سرعت جریان هوا و ضخامت چوبدستک دخیل می باشند که اثر خود را با توجه به مسافت پیموده شده توسط جریان هوا قبل از گرمایش مجدد بروز می دهند و این امر خود، در هر یک از دو نوع کوره مورد اشاره متفاوت است. با توجه به آنچه ذکر شد، در این مطالعه امکان بروز پدیده اشباع در هوای در جریان مابین دسته الوار از طریق به کارگیری یک مدل ریاضی و با توجه به ضخامت چوب و چوبدستک، درجه حرارت خشک و تر کوره، سرعت جریان هوا، جرم ویژه چوب و نرخ خشک شدن الوار، پیش بینی گردیده و با نتایج حاصل از مشاهدات تجربی مورد تایید قرار گرفت. به طور کلی، نتایج حاصل از مدل مورد استفاده حاکی از آن است که برای خشک کردن چوب راش به ضخامت 7.5 سانتیمتر، استفاده از چوبدستک های 2.5 سانتیمتری و به کارگیری کوره ریلی با سرعت جریان هوای 1.5 الی 2.5 متر بر ثانیه و اعمال برنامه T4-D2، مطلوب ترین نتیجه را از لحاظ کیفیت چوب آلات خشک شده به همراه دارد. در صورت استفاده از کوره بارگیر محموله ای با سرعت جریان هوای 2.5 متر بر ثانیه، حداکثر عرض بار کوره برای حفظ کیفیت الوار، به 4.8 متر و با سرعت 1.5 متر بر ثانیه، عرض مجاز به 3 متر محدود می گردد.

تحقیق حاضر به بررسی تطابق برنامه های ترویجی با نیازهای آموزشی زنان روستایی شهرستان قزوین پرداخته است. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش همبستگی و علی ارتباطی می باشد. متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از: سن، سطح سواد، تعداد فرزندان، استفاده از برنامه های آموزشی – ترویجی رادیو و تلویزیون، استفاده از نشریات ترویجی، میزان دسترسی به مناطق شهری، دفعات تماس با مربیان و مروجان، شرکت در کلاس های آموزشی – ترویجی، میزان مالکیت زمین، سابقه کار در امور زراعی، اشتغال در مشاغل غیر کشاورزی، میزان اشتغال زنان در امور زراعی و درآمد خانوار از امور زراعی می باشد. متغیر وابسته تحقیق نیز، نیازهای آموزشی زنان روستایی است. جامعه آماری مطالعه حاضر، 167 نفر از زنان روستایی شهرستان قزوین را شامل می شود که در کلاس های آموزشی – ترویجی شرکت کرده اند که به روش سرشماری تعیین شده است. در مجموع 153 نفر به پرسش نامه ها پاسخ دادند و نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و چگونگی روابط بین متغیرها از آمار توصیفی (میانه، میانگین، انحراف معیار و غیره) و آمار استنباطی (رگرسیون، ضریب همبستگی اسپیرمن، من – وایت نی و آزمون کروسکال والیس) استفاده گردید. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها، مشخص نمود: بین دسترسی زنان روستایی به مناطق شهری، میزان شرکت در کلاس های آموزشی – ترویجی، میزان استفاده از رادیو و نیازهای آموزشی آن ها رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. سطح سواد زنان روستایی، سابقه کار در امور زراعی، میزان مالکیت زمین و دفعات تماس با مروجان و مربیان، بر افزایش نیازهای آموزشی زنان روستایی موثر می باشد.

برخی از خواص فیزیکی شامل ضریب اصطکاک استاتیکی، زاویه پایداری و سرعت حد دو نوع سیرچه های متداول در ایران (سفید و صورتی) در رطوبت های 34.9 الی 56.7 درصد (بر اساس وزن تر) اندازه گیری شدند. آنالیز واریانس داده ها آشکار ساخت که ضریب اصطکاک، زاویه پایداری و سرعت حد هر دو نوع سیرچه متاثر از محتوای رطوبتی سیرها بودند (P<0.01). روابط بین محتوای رطوبتی سیرچه ها و پارامترهای اندازه گیری شده توسط مناسب ترین مدل های ریاضی با استفاده از رگرسیون داده ها نشان داده شدند. مقایسه میانگین به روش دانکن در سطح 5% بین پارامترهای اندازه گیری شده نشان داد که ضریب اصطکاک اندازه گیری شده متعلق به دو نوع سیر آزمایشی تفاوت معنی داری نداشتند. میانگین زاویه پایداری سیرچه ها تفاوت معنی داری داشتند ولی دو روش اندازه گیری زاویه پایداری (تخلیه شدگی و پرشدگی) تفاوت معنی داری را نشان ندادند. سرعت حد برای سه گروه وزنی کوچک، متوسط و بزرگ برای هر دو نوع سیرچه مورد آزمایش اندازه گیری شدند و میانگین ارقام به دست آمده تفاوت معنی داری را نشان دادند. بیشترین مقدار ضریب اصطکاک بین سیر سفید و لاستیک 74 درصد در رطوبت 55.67 و کمترین مقدار بین سیر صورتی و آهن گالوانیزه 26 درصد در رطوبت 35.26 (در صد وزن تر) بود. ارقام اندازه گیری شده زاویه پایداری در محدوده 36.1 درجه برای حالت پرشدگی سیر صورتی در رطوبت 56.7 و 43.5 درجه برای حالت تخلیه شدگی سیر سفید در رطوبت 42.9 (درصد وزن تر) بودند و بیشترین و کمترین سرعت حد اندازه گیری شده به ترتیب 9.83 و 16.66 متر در دقیقه به ترتیب برای سیر سفید در رطوبت 34.9 و سیر صورتی در رطوبت 56.7 (درصد وزن تر) بودند.

کاکوتی کوهی با روش تقطیر با بخار آب اسانس گیری و تاثیر ضد میکروبی اسانس آن رویEscherichia coli, Staphylococcus aureus, pseudomonas aeroginosa, Klebsiella pneumonia, Bacillus subtilis, Bacillus Licheniformis, Saccharomyces cerevisiae, Streptococcus faecais, Candida albicansمطالعه شد. تاثیر ضد میکروبی اسانس با روش دیسک پلیت در رقت های مختلف مطالعه گردید. روغن فرار موثر در رقت های مختلف در برابر سوسپانسیون های میکروبی قرار گرفتند تا حداقل غلظت های مهار کنندگی (MIC) و کشندگی (MBC) آن ها تعیین گردد. اسانس کاکوتی کوهی خاصیت کشندگی و مهار کنندگی میکروبی خوبی به جز در خصوص Pseudomonas aeroginosa داشت. از نظر زمانی اسانس در مدت حداکثر 45 دقیقه بهترین تاثیر خود را نشان داد. ترکیبات اسانس با دستگاه گاز کروماتوگراف / طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی گردید و 17 ترکیب شناسایی شد که ترکیبات اصلی آن را Pulegone (24.5%), Neomenthol (12.8%), Cyclohexene, 5-methyl-3-(1-I methenyl). Rans (12.2%), 2,4-cycoheptadien -1-one, 3,6,6-trimethyl (9.2%), Limonene+1.8 cineole (4.1%). Piperitione (4.2%)  تشکیل می دهند. تاثیر ضد میکروبی مواد مونوترپنی محتمل به نظر می رسد. مطالعه بیشتر خواص ضد میکروبی روغن های فرار با هدف یافتن جایگزین بهتر برای مواد شیمیایی متداول امیدوار کننده است.