مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1381 | دوره:1 | شماره:2 (پیاپی 2) |تعداد مقالات:9

سازمان جهانی بهداشت لیشمانیوز را به عنوان یک مشکل بهداشتی در سطح جهان معرفی کرده است. این بیماری در ایران شیوع فراوانی داشته و در سالهای اخیر به دلیل افزایش جمعیت و فاکتورهای شناخته و ناشناخته بسیار، میزان بروز سالانه لیشمانیوز جلدی افزایش یافته است و نواحی جدید مورد تهاجم انگل واقع شده اند. چون واکسن موثری وجود ندارد هنوز احتیاج به داروهای مناسب جهت درمان می باشد. داروهای رایج برای درمان بیشتر انواع لیشمانیوز ترکیبات 5 ظرفیتی آنتیموآن، گلوکانتیم و پنتوستام بوده که در 25-10% موارد در تمام فرمهای لیشمانیوز عود بیماری و عدم موفقیت مشاهده می شود. درمان با این داروها کاملا موثر نبوده و همگی دارای عوارض جانبی شدید از جمله اثرات سمی بر روی قلب، کلیه ها و غیره می باشند. با توجه به این که گیاه وینکاماژور اهمیت درمانی دارد، در تحقیق حاضر اثربخشی آلکالوئیدهای جدا شده از گیاه وینکاماژور در محیط کشت و در مدل حیوانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که عصاره تخلیص شده گیاه وینکا در غلظتهای مختلف باعث کاهش قابل توجهی در تعداد پروماستیگوتهای لیشمانیا ماژور می شود. همچنین استفاده از این عصاره تخلیص شده در فاز کلروفرمی به صورت تزریقی در جلوگیری از پیشرفت زخم ناشی از لیشمانیا ماژور در موشهای Balb/c در مقایسه با شاهد تیمار نشده بسیار موثر بوده به طوری که از نظر آماری دارای اختلاف معنی دار (0.005>p) می باشد.

لیشمانیوز احشایی (کالاآزار) بیماری عفونی - انگلی قابل اهمیتی است که در بیشتر مناطق ایران به صورت اسپورادیک و در بعضی مناطق استانهای اردبیل، آذربایجان شرقی، بوشهر و فارس به صورت آندمیک دیده می شود. هدف از این مطالعه بررسی شیوع سرمی کالاآزار در کودکان 10 ساله و پایین تر روستای ثمرین از توابع شهرستان اردبیل بود. در این مطالعه که به روش مقطعی انجام شده است، تمامی 545 نفر کودکان کمتر از 11 سال روستای ثمرین به صورت سرشماری و 10% از افراد 11 ساله و بالاتر این روستا به صورت نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده و پس از تکمیل پرسشنامه با استفاده از لوله های میکروهماتوکریت، نمونه خون تهیه شده و به روش سرولوژی آگلوتیناسیون مستقیم (DAT) مورد آزمایش قرار گرفتند. همچنین در این مطالعه تمامی اهالی روستا به وسیله لیشمانین تهیه شده توسط انستیتو پاستور ایران آزمایش پوستی شدند که نتایج حاصله پس از 72 ساعت قرائت گردید. در پایان، نتایج حاصله توسط نرم افزارهای EP info 2000 و SPSS 9 تجزیه و تحلیل گردید. از کل 830 مورد نمونه مورد پژوهش، 546 نفر کودکان کمتر از 11 سال، و 184 نفر افراد 11 ساله و بالاتر بودند. تعداد 57 نفر (7.8%) دارای آنتی بادی اختصاصی لیشمانیا با عیار (1.3200≤ ) ، با استفاده از روش آگلوتیناسیون مستقیم بودند. شیوع سرمی در افراد کمتر از 11 سال برابر 9.7% و در کل جامعه مورد پژوهش 3.9% بود. شیوع تست جلدی مثبت با اندوراسیون 5 میلی متر یا بیشتر بعد از 72 ساعت 14.2% بود. 79% موارد DAT مثبت در گروه سنی 10-5 سال قرار داشتند. شیوع سرولوژی مثبت در جنس مونث بیشتر بود (0.05 >P). نتایج این مطالعه نشان می دهد کالاآزار به صورت آندمیک در روستای ثمرین از توابع شهرستان اردبیل وجود دارد و موارد عفونت ناشی از فرم احشایی لیشمانیا در جنس مونث و کودکان بیشتر است.

این پژوهش تحقیقی است توصیفی که درآن به روند اعتبارات تحقیقاتی بودجه و اعتبارات تحقیقات بهداشتی سالهای 1369-77 در ایران پرداخته و آن را با اعتبارات تحقیقاتی کشورهای توسعه یافته مقایسه کرده است. نتایج حاکی از آن است که روند اعتبارات بهداشتی در ایران سیری یک نواخت داشته است و هزینه های تحقیق و توسعه، میزان بودجه تحقیقات بهداشتی و سرانه اعتبارات تحقیقاتی بهداشتی از بودجه دولتی تحقیقات، بسیار کمتر از کشورهای پیشرفته می باشد. بخش خصوصی بیشترین میزان سرمایه گذاری هزینه های تحقیق و توسعه را در کشورهای توسعه یافته به عهده داشته است. افزایش اعتبارات تحقیقاتی از تولید ناخالص ملی، مشارکت بخش خصوصی، توجه به اولویتها و نیازهای تحقیقاتی و تدوین برنامه های اصولی و جامع می تواند اسباب ارتقا تحقیقات بهداشتی را که هدفی جز بهداشت و سلامتی مردم ندارد، فراهم آورد.

نیترات به عنوان آخرین مرحله اکسیداسیون ترکیبات نیتروژن دار محسوب می شود Bouchard, et al. 1992  که عامل بیماری متهمو گلوبینمیا در نوزادان می باشد Grauni, et al.  و احتمال تشکیل ترکیبات سرطانزای نیترو آمین از آن به عنوان یکی از شاخصهای شیمیایی آلودگی آب به فاضلابها و پسمانده های جامد مورد توجه است WHO, Guidelines 1998. با توجه به نقش فاضلاب در آلودگی منابع زیرزمینی و از جمله آلودگی این قبیل منابع به ترکیبات نیترات و نیتریت، در زمستان سال 1377 از میان 300 واحد بزرگ صنعتی غرب تهران (حد فاصل تهران - کرج)، تعداد 100 واحد انتخاب و از منابع آبهای زیرزمینی آنها به منظور سنجش میزان نیتریت نمونه برداری به عمل آمد. نتایج حاصل که براساس آخرین چاپ کتاب روشهای استاندارد (ویژگیهای فیزیکی شیمیایی آب، 1376) برای آزمونهای آب و فاضلاب انجام گرفت، حاکی از آن است که میانگین غلظت نیترات در آبخون منطقه 51.96 میلی گرم در لیتر با انحراف معیار 20.157 میلی گرم در لیتر از حداکثر 85.49 تا حداقل 5.9 میلی گرم در لیتر و میانگین مقدار نیتریت 16.18 میکروگرم در لیتر با انحراف معیار 43.06 میکروگرم در لیتر از حداقل 0.29 تا حداکثر 314.22 میکروگرم در لیتر متغیر است. مقایسه داده های به دست آمده با یافته های سایر محققان در تعیین مقدار نیتریت و نیترات در چاه های مورد بررسی مقادیر اندازه گیری شده نیترات و نیتریت بیش از رهنمود سازمان جهانی بهداشتMara, M. 1989 WHO و   آخرین استاندارد ملی کشور است. محاسبات آماری به منظور تعیین ارتباط بین فاصله محل تخلیه فاضلابها و عمق آب با محتوی نیترات و نیتریت چاههای آب مورد بررسی نشان داد که ارتباط معنی دار آماری بین مقادیر پرنیترات با عمق آب برقرار بوده (P=0.034, R=0.44) و با افزایش عمق آب، غلظت نیترات آنها کاهش می یابد، در حالی که بین فاصله چاههای جاذب با غلظت نیترات در چاه آب مورد بررسی (P=0.26) و نیتریت آب ( 0.82=P) رابطه معنی داری برقرار نیست. رسم منحنی هم غلظت نیترات در منطقه غرب تهران و مقایسه آن با منحنی های مشابه رسم شده در سال 1373 نشان می دهد که در این سال در تمامی مناطق غرب نیترات آبهای زیرزمینی از 20 میلی گرم در لیتر فراتر نبوده است (ایماندل، ایرانشاهی 1373) ، در حالی که در سال 1377، آب های زیرزمینی حاوی مقادیر 20 تا 80 میلی گرم در لیتر نیترات و حتی مناطق با محتوی بیش از 80 میلی گرم در لیتر نیترات نیز شناسایی گردیده اند. که موید روند رو به فزونی آلودگی آبخوان منطقه غرب تهران در اثر تخلیه بی ضابطه فاضلابهای شهری و صنعتی به لایه های آبدار این منطقه می باشد.

مسولان آموزش و پرورش با مشکل تهیه میان وعده مناسب برای دانش آموزان روبه رو بوده و با توجه به اهمیت آن در میزان یادگیری، این طرح با هدف تولید و ارزیابی حسی و بیولوژیک میان وعده ای برای مصرف در مدارس ابتدایی اجرا شد. فرمول نهایی با نسبتهای تخم مرغ 87، شیرخشک 26، روغن 26، پودر پخت 5.2 و سویا 22 (بر پایه آرد (بوده و NaFeEDTA   هنگام تهیه خمیر اضافه گردید. رطوبت، خاکستر، پروتیین، پراکسید،pH ، کلسیم و آهن طبق روشهای AOAC  سنجیده شد. برای ارزیابی حسی، طبق روشهای سازمان بین المللی استاندارد  Intertional Standard Organiztion (ISO)  پنج نفر انتخاب شده و آموزش دیدند. ارزیابها، کیکهای دانش آموز (X)، کیک دانش آموز غنی شده  (Y) و شاهد (Z) را از نظر بافت و طعم (نمره دهی) و رنگ مغز و پوسته (رتبه بندی) ارزیابی کردند. 85 دانش آموز ابتدایی از سه مدرسه به عنوان گروه هدف کیکها را ارزیابی نمودند (هدونیک). قابلیت هضم حقیقی پروتیین با تهیه رژیمهای پایه (بدون پروتیین)، مبنا (کازئین) و مورد (کیک) روی سه دسته موش 21 روزه سنجیده شد. نتایج با برنامه SPSS  تجزیه و تحلیل گردید. کیک دانش آموز با 11.6% پروتیین، 8.7% چربی، %21 رطوبت و 2.5% خاکستر در 86 گرم، 300  کیلو کالری انرژی و 10 گرم پروتیین دارد. کیک شاهد با 7.6% پروتیین، 15.6% چربی، 19.1 % رطوبت، 1.8% خاکستر در همان وزن، 339  کیلوکالری و 6.5 گرم پروتیین دارد. بافت و طعم کیکهای  Xو Y  یکسان و اختلاف آنها با شاهد معنی دار بود (P<0.01). رنگ مغز و پوسته کیکها اختلافی نداشتند .(P<0.05) گروه هدف اختلاف  Yو X را معنی دار نشان داد. قابلیت هضم پروتیین کیک دانش آموز 92% و کازئین 102% بدست آمد که اختلافشان معنی دار بود  (P<0.01).افزایش سویا، همچون دیگر تحقیقات باعث افزایش رطوبت، نرمی، فشردگی بافت و کاهش حجم کیک شد. اختلاف  X-Y  نزد گروه هدف می تواند به دلیل حس چشایی حساستر آنها باشد. قابلیت هضم حقیقی پروتیین، کمتر از 100% را مطابق با نتایج دیگر محققان می توان به دلیل ترکیبات سویا و فرآیند های پخت دانست. کیک دانش آموز با کیفیت تغذیه ای و پذیرش بالا و 53% پروتیین حیوانی قابلیت توسعه به عنوان میان وعده ای مناسب را دارد. 

این پژوهش به منظور ارزیابی اثرات توام صدا و حلال آلی تولوئن بر روی قدرت شنوایی کارگران، در دو کارخانه کفش سازی در تهران انجام گرفته است. از این دو کارخانه 64 کارگر انتخاب شدند که در سه گروه در معرض صدا (33 نفر)، در معرض تولوئن (5 نفر) و در معرض صدا و تولوئن (26 نفر) قرار داشتند. تراکم تولوئن در منطقه تنفسی کارگران و تراز کلی و تراز معادل نیم ساعته صدا اندازه گیری گردید. دز صدای شنیده شده توسط کارگران در طول شیفت کار محاسبه و شنوایی کارگران در فرکانس های 500 الی 400 هرتز اندازه گیری شد و از روی نتایج شنوایی سنجی پس از تصحیح سن، میزان معلولیت توام دو گوش از راه هوایی و استخوانی محاسبه گردید. نتایج بررسی نشان داد که ارتباط معنی داری بین افت شنوایی ناشی از مواجهه با صدا و همچنین ناشی از مواجهه با صدا و تولوئن وجود دارد .(p<0.05) گروهی که در معرض صدا و تولوئن بودند نسبت به گروهی که در معرض صدا بودند، افت شنوایی و معلولیت شنوایی بیشتری را نشان دادند. این بررسی نشان می دهد تولوئن با تاثیر بر سیستم شنوایی سبب افت شنوایی بیشتری در فرکانس های میانی می شود.

 اساس کارآیی اقتصادی هر سازمان موسسه ای بر تفکر اقتصادی هیات تصمیم گیری آن استوار است. بیمارستانها به لحاظ اهمیت فوق العاده انسانی و اقتصادی، لازم است که از تفکر صحیح اقتصادی برای عملکرد مطلوب و بهینه، برخوردار باشند. با عنایت به عدم کارآیی بیمارستانهای کشور و اتلاف شدید منابع در آنها، این پژوهش به منظور تعیین جایگاه تفکر اقتصادی بین اعضای شبکه تصمیم گیری بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران و با روش تحلیلی - مقطعی صورت گرفته و به جستجوی علل موثر بر آن می پردازد و در این راستا تکیه آن بر تفکر اقتصادی هیات تصمیم گیری بیمارستان به عنوان علت اصلی سازمان دهی اقتصادی عملکرد و فعالیت بیمارستان می باشد. جامعه آماری این پژوهش رییس بیمارستان، مدیر بیمارستان، مدیر پرستاری، رییس امور مالی، رییس امور ادرای و رییس خدمات بیمارستانهای مورد مطالعه را در برمی گیرد. حجم نمونه مورد مطالعه 50 نفر است که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و توسط نرم افزار EPI پردازش گردید.مهمترین یافته های این پژوهش بقرار زیر است: - به طور کلی هیچ یک از اعضا آگاهی مطلوبی در زمینه مفاهیم اقتصاد بیمارستان نداشتند، آگاهی 50% اعضا در سطح متوسط و 50% بقیه نامطلوب بود. - در زمینه ابعاد اقتصادی عفونت بیمارستانی 24% و در زمینه بیمه 20% اعضا آگاهی مطلوبی از خود نشان دادند. در زمینه مفاهیم هزینه و بودجه فقط 8% و در زمینه شیوه های پرداخت نیز فقط 6% اعضا آگاهی مطلوبی داشتند و آگاهی هیچ یک از پاسخگویان نسبت به تکنیکهای تحلیل هزینه، مطلوب نبود.- تجزیه و تحلیل بیشتر یافته های پژوهش نشان داد که: 1- متغیر جنسیت با میزان آگاهی نسبت به مفاهیم اقتصاد بیمارستان و مفاهیم هزینه2- متغیر سن با میزان آگاهی نسبت به تکنیکهای تحلیل هزینه3- متغیر میزان تحصیلات با میزان آگاهی نسبت به مفاهیم اقتصاد بیمارستان، بیمه و ابعاد اقتصادی عفونت بیمارستانی4- متغیر سنوات خدمت با میزان آگاهی نسبت به ابعاد اقتصادی عفونت بیمارستانی5- متغیر پست سازمانی با میزان آگاهی نسبت به مفاهیم اقتصاد بیمارستان، مفاهیم هزینه، بودجه و ابعاد اقتصادی عفونت بیمارستانی و 6- متغیر درجه ارزشیابی با میزان آگاهی نسبت به ابعاد اقتصادی عفونت بیمارستانی رابطه معنی دار آماری دارند.

تشکیل ترکیبات جانبی آلی حاصل از عمل کلرزنی آب آشامیدنی از نظر سلامتی انسان و همچنین ایجاد مشکلات در تاسیسات تصفیه آب از سال 1974 که وجود کلروفرم و سه تری هالومتان (THMs) دیگر گزارش شد، مورد توجه بوده است. تحقیقات وسیعی از آن تاریخ انجام شده است تا فاکتورهایی که در تشکیل این ترکیبات دخالت دارند شناخته شوند و بتوان از طریق تکنیکهای آب آشامیدنی، غلظت آنها را کاهش داد. بعضی از این ترکیبات جانبی با دز زیاد به صورت خوراکی و یا تزریقی در حیوان ایجاد سرطان می کنند و ممکن است در درازمدت اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان نیز داشته باشند.مواد هوموسی که به صورت طبیعی در آبهای سطحی یافت می شوند، مواد پیش سازی هستند که در کلرزنی آب آشامیدنی ترکیبات جانبی ایجاد می کنند که برخی از این ترکیبات مشکوک به ایجاد سرطان می باشند. در اثر واکنش بین کلر و ترکیبات هوموسی بیش از 780 ترکیبات جانبی ایجاد می گردد، که درصد عمده این ترکیبات هالوژنه می باشند. از جمله گروههای شناخته شده ترکیبات جانبی می توان تری هالومتانها (چهار ترکیب) هالواستیک اسیدها (نه ترکیب)، هالواستونیتریلها (چهار ترکیب) را نام برد. چنانچه تعیین مقدار کل این ترکیبات مورد نظر باشد از دستگاه تعیین مقدار کل ترکیبات آلی هالوژنه Total Organic Halogen (TOX) استفاده می شود. و اگر تعیین مقدار کیفی و کمی هر یک از این ترکیبات لازم باشد از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و یا گاز کروماتوگرافی / مس اسپکترومتری (GC/MS) استفاده می شود. در این مقاله ترکیبات اصلی حاصل از عمل کلرزنی آب آشامیدنی، فاکتورهایی که موجب افزایش و یا کاهش این ترکیبات اصلی می شود، تکنیکهایی که در تاسیسات تصفیه خانه می توان بکار برد تا تشکیل این ترکیبات را به حداقل رسانید و روشهای اندازه گیری این ترکیبات مورد بازنگری قرار می گیرد.