مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1381 | دوره:1 | شماره:4 (پیاپی 4) |تعداد مقالات:11

یک پنجم، یا احتمالا بیشتر، از کودکان و نوجوانان دنیا از اختلالات خفیف تا شدید روانی رنج می برند. از آنها تنها 20%، یا حتی کمتر، خدمات سلامت روان مورد نیاز را دریافت می کنند. به دلایل بسیار مدرسه جایگاه اساسی برای سازماندهی و ارایه خدمات سلامت روان به است. پژوهش نشان داده است که مدارس و معلمان در ارتقای سلامت روان، شناسایی کودکان در معرض خطر اختلالات روان شناختی و ارجاع آنان برای دریافت کمکهای تخصصی، نقشهای اساسی دارند. این مطالعه، با پیشنهاد راهکاری برای سازماندهی خدمات سلامت روان در مدارس، برای ارزیابی نقش معلم به عنوان گام اول در آن راهکار، طراحی و اجرا گردیده است. هدف اصلی مطالعه، تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر آگاهی، نگرش، خود - کارآمدی و عملکرد معلمان در زمینه بهداشت روان دانش آموزان بوده است. در این مطالعه مداخله ای، 57 نفر از معلمان مدارس ابتدایی دولتی شهر خرم آباد در استان لرستان ایران، مشارکت داشتند. کارگاه آموزشی به مدت 3 روز برای معلمان گروه مداخله (27 نفر) برگزار گردید. سپس آنان نزدیک به 4.5 ماه به فعالیت (شامل اجرای رفتارهای الف و ب) پرداختند. اطلاعات پژوهش در سه مرحله: قبل و بعد از کارگاه آموزشی و در پایان فعالیتها با استفاده از پرسشنامه های خود اجرا از معلمان و دانش آموزان جمع آوری گردید. داده ها در نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از روشهای آمار غیر پارامتری پردازش و تحلیل شدند. مقایسه نتایج قبل و بعد از مداخله آموزشی افزایشهای بارزی را در آگاهی، نگرش، قصد و عملکرد معلمان در گروه مداخله نشان داد. در گروه شاهد تغییرات بارزی در ارتباط با متغیرهای مورد مطالعه مشاهده نگردید. معلمان گروه مداخله در طی این پروژه 106 دانش آموز را شناسایی و به مرکز مشاوره ارجاع کردند؛ روان شناسان وجود اختلال را در 79 نفر از آنان تایید نمودند. در همین مدت معلمان گروه شاهد تنها ارجاع 2 دانش آموز را گزارش دادند. سطح آگاهی دانش آموزان، معیار اصلی عملکرد معلمان در آموزش بهداشت روان، در گروه مداخله به طور بارز افزایش یافته بود؛ اما این شاخص در گروه شاهد تغییر بارزی را نشان نداد. همچنین نتایج حاکی از آگاهی، نگرش و عملکرد بالاتر معلمان زن نسبت به معلمان مرد بوده است. این پژوهش به خوبی نشان داده است که معلمان آموزش دیده از پتانسیل قابل توجهی برای مشارکت در ارایه خدمات سلامت روان در مدارس برخوردارند. از این رو پیشنهاد می شود برنامه ریزی کارگاه های آموزشی برای گسترش گام اول راهکار ارایه شده برای سازماندهی خدمات، یعنی توسعه مشارکت معلمان، انجام پذیرد.

سولفور موستارد فراوانترین عامل شیمیایی بود که ارتش عراق در جنگ علیه ایران استفاده کرد. هدف از انجام این تحقیق تعیین میزانهای بروز عوارض ریوی و خطر نسبی عوامل موثر بر آن می باشد. به همین منظور یک مطالعه کوهورت تاریخی بر روی 1337 نفر از مصدومین شیمیایی که حداقل یکبار با گاز خردل مواجهه یافته بودند صورت گرفت. برای برآورد میزان بروز تجمعی، میزان بروز سالیانه، خطر نسبی به ترتیب از الگوی پیشنهادی زکلو (Szklo)، برسلو (Breslow) و کاهن (Kahn) استفاده گردید. میانگین سن مصدومین هنگام مواجهه 25.5 سال (9.1± سال) بود. 1264 نفر از مصدومین (94.5%) یک نوبت با گاز شیمیایی مواجهه داشته و اکثر افراد مصدوم (96.2%) از وسایل محافظتی استنشاقی جهت مقابله با حملات شیمیایی استفاده کرده بودند. از بین مصدومین 15.1% عادت به سیگار داشتند. میزان بروز تجمعی عوارض ریوی 31.6% بود. کمترین میزان بروز سالیانه عوارض ریوی در سال اول پیگیری (7.5 در ده هزار) و بیشترین میزان بروز سالیانه در سال هفتم پیگیری (769 در ده هزار) مشاهده گردید. خطر نسبی بروز عوارض ریوی با فاصله اطمینان 95% در گروههای سنی 21 تا 25 سال، 26 تا 30 سال، 31 تا 35 سال، 36 سال و بالاتر نسبت به گروه سنی 20 سال و پایین تر به ترتیب 1.12 (88,- 1.46)، 1.49 (1.10- 2.01)، 1.70 (1.20- 2.40) . 2.09 (1.57- 2.77) محاسبه گردید. همچنین خطر نسبی با فاصله اطمینان 95% مواجهه بیش از یک بار نسبت به یک بار، وسیله محافظتی استنشاقی و سیگار در بروز عوارض ریوی به ترتیب 0.69 (42,- 1.12)، 3.04 (4.20- 2.20) و 1.08 (1.45- 0.80) تعیین گردید. این مطالعه نشان داد که گروههای سنی 25 سال به بالا و همچنین عدم استفاده از وسایل محافظتی استنشاقی در افزایش خطر بروز عوارض ریوی نقش دارند. بنابراین توصیه می گردد، در مواقعی که احتمال به کارگیری سلاحهای شیمیایی می رود بایستی دستورالعمل به کارگیری وسایل محافظتی (بویژه وسایل محافظتی استنشاقی) مورد توجه کامل قرار گیرد. همچنین به گروه سنی رزمندگان در میدانهای رزم شیمیایی توجه شود.

IUD در پیشگیری از بارداری بسیار موثر است، ارزان ترین وسیله پیشگیری به مدت طولانی بوده و بلافاصله بعد از گذاردن باعث پیشگیری می شود و می توان آن را به عنوان یک کنتراسپتیو اضطراری بکار برد. این تحقیق یک مطالعه مقطعی است که به منظور بررسی عوامل اثرگذار بر قطع استفاده از آی یو دی و احتمال بقای آن در 341 زن که در سال 1377 در ارومیه IUD گذارده بودند انجام گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بیش از 50% IUD ها در سه سال اول در آورده شده بودند. بقای یک ساله IUD در این منطقه 62% و بقای 3 ساله تنها 42% می باشد. در 87.4% موارد علت خارج ساختن IUD عارضه بوده است  (P=0.000) عامل گذارنده آی یو دی با قطع استفاده از وسیله، ارتباط معنی داری را نشان داد (P=0.009). وقتی عامل گذارنده IUD ماما بوده، 62.5% زنان آن را در کمتر از 2 سال در آورده بودند ولی وقتی عامل گذارنده پزشک بود. این میزان به حدود 46% رسیده است. مهمترین عوارض مشاهده شده عبارت بودند از: خونریزی 28.7%، درد 27.3% و عفونت دستگاه تناسلی 18.5% بیشترین میزان درآوردن IUD در 6 ماه اول (35.8%) اتفاق افتاده است. در صورت معاینه کامل و مشاوره صحیح در موقع گذاردن IUD و دقت در انتخاب داوطلب می توان از بروز بسیاری از عوارض پیشگیری نموده و طول مدت استفاده از وسیله فوق الذکر را افزایش داد.

آبهای زیرزمینی از منابع ارزشمند تهیه آب برای شرب، کشاورزی و صنعت می باشد. با توجه به تغییرات کیفی آبهای زیرزمینی که می تواند در اثر فعالیتهای انسان صورت گیرد بررسی و مطالعه این منابع به منظور حفظ کیفیت آنها ضروری است. اگر چه شهرستان لنجان اصفهان صنعتی و کشاورزی است لیکن بررسی آبهای زیرزمینی این منطقه تاکنون انجام نشده است. آبهای زیرزمینی شهرستان لنجان اصفهان از نظر پارامترهای شیمیایی از جمله آنیونها، کاتیونها و فلزات سنگین در چهار فصل در نمونه آب شانزده حلقه چاه بررسی شد، میانگین سالانه آنها محاسبه و نتایج حاصل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به طور کلی نتایج حاصل از انجام این پروژه نشان می دهد که آبهای زیرزمینی شهرستان لنجان جز آبهای سخت محسوب می گردند. آب چاههای شماره 1، 2، 3، 14 از نظر اکثر پارامترهای شیمیایی مورد مطالعه از جمله BOD’ COD’ TDS’ EC و SO4 دارای آلودگی بسیار زیاد می باشند. به نظر می رسد که آب این چاهها مخصوصا چاه شماره 3 شدیدا تحت تاثیر لاگونهای دفع فاضلاب ذوب آهن و همچنین زهکش زرین شهر باشد، آب چاههای شماره 4 و 5 که در پایین دست صنایع دفاع قرار گرفته اند دارای COD نسبتا زیاد می باشند. با توجه به شیب سطح زمین که از طرف صنایع دفاع به طرف چاههای فوق می باشد ممکن است آب این چاهها از طریق فاضلاب صنایع دفاع آلوده شده باشد. به طور کلی می توان نتیجه گیری نمود که آلودگی شدید آبهای زیرزمینی در اطراف صنایع وجود دارد و انجام مطالعات وسیعتر برای تعیین نوع ترکیبات آلی و معدنی و منشا دقیق این آلودگیها در آب چاههای فوق الذکر ضروری به نظر می رسد.

بررسی توصیفی میزان بار آلودگی و تماس مخاطره آمیز در فرآیندهای تولید لنت ترمز از طریق تعیین کل ذرات آزبست (Total Dust) در یک صنعت تولید لنت ترمز نشان داد که غلظت ذرات کل در دو سالن و در 15 نقطه مجزا بین 16.88 تا 2 میلی گرم بر متر مکعب می باشد که بیشتر از حد استاندارد تعیین شده است. در اقدام بعدی شمارش الیاف آزبست در محیط کار مطابق با دستورالعمل اداره ایمنی و بهداشت حرفه ای آمریکا (OSHA) به منظور ارزیابی سطح تماس مخاطره آمیز با آزبست هم نشان داد که در کلیه نقاط اندازه گیری شده غلظت الیاف آزبست بین 9.5- 1.6 برابر میزان توصیه شده متوسط میانگین وزنی (TWA) میباشد. با استفاده از نمونه های به دست آمده و توزین و شمارش الیاف به منظور تفکیک ذرات فیبری و غیر فیبری و مطالعه میکروسکوپی مشخص گردید که فقط 10% کل ذرات شمارش شده را الیاف تشکیل می دهند و 90 درصد مابقی شامل اشکال غیر لیفی می باشد.

در این بررسی حساسیت سوشهای مختلف سوسری آلمانی در in-vivo با استفاده از خط رگرسیون (غلظت در واحد لگاریتمی و مرگ و میر بر اساس پروبیت) و در in-vitro با استفاده از بررسی وضعیت آنزیم مورد مطالعه قرار گرفت. در روش بیواسی نمفهای سن یک سوسری آلمانی (2 تا 3 روزه) با کاغذهای آغشته به حشره کشهای دیازینون و پروپوکسور 2% آزمایش گردیدند که نتایج بدست آمده از آزمایشها با دیازینون 2% نشان داد که کلیه سوشهای آزمایش شده در مقایسه با سوش حساس متحمل بوده، باستثنای یک سوش که حساسیت بیشتری داشت به طوری که نسبت مقاومت 0.97 تا 1.67 تعیین گردید. نتایج آزمایش با پروپوکسور 2% نشان داد که کلیه سوشها به این حشره کش حساس بوده به استثنای یک سوش که نسبت مقاومت 1.6 در مقایسه با سوش حساس مشخص گردید. در آزمایشهای آنزیمی حساسیت سوشها با استفاده از دو روش اندازه گیری فعالیت استراز عمومی و استیل کولین استراز مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه نتایج آزمایشهای انجام شده در in-vitro و in-vivo بر روی نمفهای سن 1 سوسری آلمانی موید این مطلب است که این دو روش برای اندازه گیری مقاومت / تحمل از حساسیت قابل قبولی برخوردار است و در آزمایش بیواسی می توان سطح حساسیت حشره را به حشره کشها مشخص نمود، در حالی که در روش in-vitro با استفاده از بررسی فعالیت آنزیم فقط می توان تغییرات کمی یا کیفی آنزیمهایی را که با حشره کشهای ارگانوفسفره و کاربامات در ارتباط هستند تعیین نمود. لازم به ذکر است که این تحقیق برای اولین بار در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است.

توکسوپلاسموز عفونت انگلی شایع انسان و حیوانات می باشد. انسان با خوردن گوشت خام یا کم پخته آلوده به کیستهای توکسوپلاسما یا بلع اووسیستهای دفع شده از مدفوع گربه آلوده می شود. اکثر عفونتها در بالغین بدون علامت می باشد ولی در صورت آلودگی زنان در حین بارداری می تواند باعث ایجاد توکسوپلاسموز مادرزادی، توکسوپلاسموز چشمی، ضایعات شدید مغزی و حتی سقط جنین شود. هدف از انجام این مطالعه بررسی شیوع عفونت مذکور در ساکنین شهر مشکین شهر می باشد. این مطالعه به صورت مقطعی (Cross-Sectional) و در سال 81-1380 انجام گرفته است. با توجه به حجم نمونه لازم (تعداد 909 نفر) با استفاده از لیست پرونده های خانوار موجود در مرکز بهداشت شهرستان تعداد 200 خانوار به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردید. با مراجعه به درب منازل نمونه ها برای تمام اعضای خانواده پرسشنامه تکمیل و از هر فرد دو لوله میکروهماتوکریت هپارینه خون از سرانگشت تهیه شد و سپس عیار آنتی بادی توکسوپلاسما در سرم به روش IFA اندازه گیری گردید. در این مطالعه عیار 20 :1 و بالاتر به عنوان تیتر مثبت عفونت توکسوپلاسمایی تلقی شده است. اطلاعات پرسشنامه ها توسط برنامه نرم افزاری SPSS مورد تجزیه تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد شیوع کلی عفونت 18.3% می باشد (مردان 19.7% و زنان 17.2%) و تفاوت میزان آلودگی در دو جنس از نظر آماری معنی دار نبود. در گروههای بالای سنی شیوع عفونت بالاتر می باشد. در آزمون کای دو بین شیوع عفونت و سن و نوع گوشت مصرفی ارتباط معنی داری وجود دارد (p<0.05) ولی بین شیوع آلودگی و میزان تحصیلات، شغل، سابقه نگهداری گربه در منزل مصرف کباب ارتباط معنی داری مشاهده نشد. براساس اطلاعات تحقیق حاضر می توان نتیجه گرفت آلودگی به توکسوپلاسما در شهر مشکین شهر در مقایسه با سایر نقاط کشور شیوع نسبتا پایینی دارد و بیش از 80% افراد مونث سرم منفی می باشند. با توجه به پایین بودن سطح ایمنی و خطرات ناشی از آلودگی در حین بارداری و عوارض متعاقب آن، آموزش عمومی جهت پیشگیری از عفونت در سیستم بهداشتی حایز اهمیت می باشد.  

سندرم حاد تنفسی شدید، بیماری عفونی نوپدیدی می باشد که به دنبال موارد اولیه از ایالت گوانگ دونگ چین، منجر به همه گیری جهانی بیماری شد. این بیماری از طریق مسافران، سریعا به سایر نقاط جهان گسترش یافت. در ابتدا عامل بیماری ناشناخته بود ولی با توجه به گسترش سریع بیماری، یک عامل عفونی احتمالی برای آن در نظر گرفته شد که از قابلیت انتقال بالایی برخوردار بود. با اقدامات به عمل آمده توسط تیم مرکز کنترل و پیشگیری آمریکا (CDC) و سازمان بهداشت جهانی (WHO)، یک عامل ویروسی متعلق به گروه کروناویروسها ولی با خصوصیات ژنتیکی کاملا متفاوت از سایر کروناویروسها، از نمونه های بیماران مبتلا جدا شد. این ویروس جدید، در عرض چند هفته، تقریبا اکثر کشورها را فرا گرفت و در عرض مدت کوتاهی در ماههای مارس و آوریل 2003 به اوج خود رسید. این اپیدمی، بار مالی فراوانی را برای کشورهای درگیر علی الخصوص کشورهای شرق آسیا به همراه داشت. سرانجام در ماه جولای، اپیدمی کنترل شد. ولی آیا این واقعا پایان یک همه گیری بود؟ پاسخ به این سوال بسیار مشکل است. با توجه به این که این بیماری یک بیماری نوپدید می باشد و احتمال بروز مجدد بیماری وجود دارد، شناخت موارد مشکوک از نظر علایم کلینیکی و آزمایشگاهی، نحوه برخورد با این بیماران، نحوه انتقال بیماری، توصیه های لازم جهت کنترل این عفونت، توصیه های ضروری قبل از مسافرت به مناطق آلوده و نیز پس از بازگشت از این مناطق و گزارش موارد مشکوک در سیستم های بهداشتی بر همه پزشکان لازم است. در این مقاله مروری به بررسی اطلاعات موجود به دست آمده از منابع مختلف در مورد این بیماری نوپدید خواهیم پرداخت.