مجله علوم شیلاتی ایران (انگلیسی)
سال:1380 | دوره:3 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

مطالعه و بررسی در زمینه غلظت های مختلف زیر حد کشندگی دیازینون (1، 2 و 4 میلی گرم در لیتر) بر روی ماهی کپور علفخوار با وزن 155 ±850) گرم انجام شد. در ابتدا ماهیان 12 ساعت در دمای 18 تا 22 درجه سانتیگراد در معرض سم قرار داده شدند و پس از 45، 30، 15، 7 و 1 روز، مشخصه های خون شناسی و بیوشیمیایی در گروههای آزمایش و کنترل مقایسه گردیدند. یک روز بعد از تماس ماهی با سم، میزان نوتروفیل در ماهی هایی که با میزان 4 و 2 میلی گرم در لیتر سم تماس داشتند بطور مشخص بیشتر از ماهی های گروه کنترل بود در حالیکه میزان لنفوسیت و مونوسیت در ماهیان در تماس با 1 و 2 میلی گرم در لیتر سم کمتر از گروه کنترل بود (P<0.05). هیچ تفاوت معنی داری در میزان ALT (آلانین آمینوترانسفراز)، AST (آسپارات آمینوترانسفراز)، ALP (آلکالین فسفاتاز) و LDH (لاکتات و هیدروزناز) نسبت به ماهیان گروه کنترل وجود نداشت (P>0.05). هفت روز پس از در تماس بودن ماهیان با سم میزان WBC در همه ماهیان گروه آزمایش بیشتر از ماهیان گروه کنترل بود در حالیکه نوتروفیل در ماهیانی که با 1 میلی گرم در لیتر سم تماس داده شده بودند نسبت به ماهیانی که با 2 و 4 میلیگرم در لیتر سم در تماس بودند بیشتر بود ولی نسبت به گروه کنترل کمتر بود. میزان ALT در گروه آزمایش کمتر، AST بیشتر و ALP کمتر از گروه کنترل بود (P<0.05). 15 روز پس از تماس ماهی با میزان MCH، ALT و AST در همه ماهیان گروه آزمایش کمتر از گروه کنترل بود در حالیکه WBC بطور مشخص بیشتر و RBC کمتر از گروه کنترل بود (P<0.05). سی روز پس از تماس ماهیان با سم، نوتروفیل، WBC و RBC در ماهیانی که با میزان 2 میلی گرم در لیتر سم تماس داده شده بودند کمتر از گروه کنترل بود (P<0.05). میزان هتروسیت در گروه آزمایش بیشتر و میزان لنفوسیت کمتر از گروه کنترل بود. میزان AST، ALP و LDH در بیشتر ماهیان گروه آزمایش کمتر از گروه کنترل بود (P<0.05). در صورتیکه هیچ تفاوتی در میزان AST در ماهیان گروه آزمایش و کنترل مشاهده نشد (P<0.05). 45 روز پس از تماس با سم WBC میزان و هتروسیت در همه ماهیان گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل بود در صورتیکه میزان لنفوسیت، ALT و ALP کمتر از گروه کنترل بود (P<0.05). همچنین میزان AST در ماهیان در تماس با 4 میلی گرم در لیتر و میزان LDH در ماهیان در تماس با 1 و 4 میلی گرم در لیتر کمتر از گروه کنترل بود (P<0.05).

ماهی سفید یکی از ماهیان با اهمیت اقتصادی مهم در ایران می باشد و به منظور افزایش ذخایر آن در دریای خزر بطور مصنوعی تکثیر شده و بچه ماهیان تولید شده به رودخانه های منتهی به دریای خزر رها می شوند. در این بررسی، تعداد 6 گونه از انگلهای جنس داکتیلوژیروس در ماهیان سفید دریا (دو گونه) و بچه ماهیانی که هنوز در استخرها و رودخانه ها زیست نمودند (5 گونه) یافت شد. بجز داکتیلوژیروس فریزی که در هر دو ماهیان دریا و بچه ماهیان آب شیرین مشترک است سایر انگلها شامل داکتیلوژیروس نایبلینی در ماهیان بالغ دریا و داکتیلوژیروس هاپلوکونوس، داکتیلوژیروس راریسیوس، داکتیلوژیروس سوراسیکوس و داکتیلوژیروس تورالینزس در بچه ماهیان آب شیرین یافت شدند. کار تحقیقاتی حاضر با هدف شناخت منابع آلوده ساز بچه ماهیان سفید در آب شیرین به انگلهای تک یاخته ائی و دستیابی به روشهایی به منظور بهبود تکنولوژی پرورش برای کاهش عفونت ناشی از این انگلها بجای استفاده زیاد از سموم ارگانوفسفره انجام شده است.

در این مقاله نتیجه مطالعه سن، رشد، مرگ و میر و تولید به ازای احیا برای فیل ماهی دریای خزر ارائه شده است. نتایج محاسبه میانگین طول برای چند سال متوالی، نسبت مرگ و میر و مطالعه تولید به ازای احیا نشان می دهد که ذخیره فیل ماهی در دریای خزر زیر فشار شدید صید می باشد. رشد فیل ماهی ماده برای سه مقطع سنی مورد توجه و محاسبه قرار گرفت و پارامترهای رشد برتالانفی برای دوره نوجوانی (تا 8 سال)، دوره میانی (از 8 تا 24 سال) و مقطع بالاتر از 24 سال محاسبه شد. بیشترین میزان (نسبت رشد) برای دوره نوجوانی و برابر 0.065 در سال و 0.029 در سال برای مقطع میانی و 0.023 برای مقطع سوم محاسبه شد. مرگ و میر کل برای جنس نر و ماده فیل ماهی از بخش کاهنده منحنی صید با استفاده از اطلاعات صید سالهای 1994-1990 بصورت ذیل محاسبه شد: برای فیل ماهی ماده Z=0.48 در سال، r=0.982، P<0.01 برای فیل ماهی نر Z=0.38 در سال، r=0.992، P<0.01 مرگ و میر طبیعی با استفاده از فرمول Richter and Efanov's، 0.03 در سال برای ماده و 0.05 در سال برای نر محاسبه شد. مقدار مرگ و میر صیادی، 0.45 و 0.33 بترتیب برای ماده و نر محاسبه شد. منحنی تولید به ازای احیا برای ماده و نر فیل ماهی محاسبه و حداکثر تولید به ازای احیا، 0.07Fs = برای ماده و 0.16 Fs = برای نر بدست آمد. بررسی منحنی تولید به ازای احیا نشان می دهد که صید فیل ماهی در دریای خزر باید متوقف شود. از طرف دیگر این نتایج نشان می دهد که ذخایر ماهیان خاویاری در دریای خزر تحت فشار شدید هستند.

بچه ماهیان نورس کفال لکه طلائی (gold spot mullet, L. parsia) با طول متوسط 0.048 ± 1.3 سانتیمتر و وزن متوسط 0.007 ± 0.05 گرم جهت بررسی اثر دو بیهوش کننده اسانس گل میخک و سدیم بی کربنات از سواحل Creeks در منطقه Ratnagiri (سواحل غربی هندوستان) جمع آوری گردید. آنها ابتدا در آب با درجه شوری 20ppt آدابته شده و سپس جهت بررسی دو بیهوش کننده مزبور تحت مراقبت ویژه قرار گرفتند. مقدار موثر دو بیهوش کننده با توجه به زمان مناسب بیهوش کنندگی (Induction) و همچنین بهوش آمدن (Recovery) بترتیب برای اسانس گل میخک و سدیم بی کربنات 80 و 400 ppt بوده است. همچنین مشخص گردید که دو ماده مزبور از نظر قیمت و هزینه های مرتبته با بیهوش کننده MS222 قابل رقابت است.

با انجام گشتهای تحقیقاتی دریایی از آذر تا بهمن 1376، نمونه برداری توسط کشتی فردوس 1، بوسیله تورهای ترال میان آبی و ترال کف صورت گرفت. عمق نمونه برداری در ترال میان آبی 200 تا 350 متر و در ترال کف 0 تا 100 بود. نمونه ها بین عرض های شمالی 13ثانیه , 24درجه تا خط ساحلی و طولهای شرقی 00, 57درجه تا   07ثانیه , 60 درجه جمع آوری شدند. این بررسی منجر به شناسایی پنج گونه اسکوئید شامل سه گونه اقیانوسی )اززیر راسته (Oegopsida و دو گونه ساحلی )از زیر راسته (Myopsida گردید.اسکوئیدهای اقیانوسی شامل اسکوئیدلوزی شکلAncistrocheirus lesueuri از خانواده Enoploteuthidae، اسکوئید کوتوله Liocranchia reinhardti از خانواده Cranchiidae و اسکوئید پشت ارغوانی Sthenoteuthis oualaniensis از خانواده Ommastrephidae بودند. از اسکوئیدهای ساحلی متعلق به خانواده Loliginidae، اسکوئید هندی Loligo duvauceli و نیز یک نمونه Loligo sp. معرفی شد. شناسایی گونه اخیر با توجه به ویژگی های توصیفی آن، نیاز به مطالعه بیشتر دارد. گونه های A. lesueuri و L. reinhardti و خانواده های آنها برای نخستین بار از دریای عمان گزارش شده اند.

بمنظور نشان دادن فیلتراسیون صدف خوراکی Cerastoderma edule در شرایط مختلف شوری و حرارت، مقایسه ای بین دو گروه صدفهای سالم و صدفهای آلوده به انگل (Labratrema minimus)، انجام شد. نتایج نشان داد که صدفهای آلوده به انگل مشکلاتی را از نظر سازگاری به شرایط سخت و نهایت در شوری و حرارت نشان می دهد. این نتایج هم چنین نشاندهنده این است که صدف سالم 78 میلی لیتر در دقیقه بر حسب گرم وزن خشک خود از آب دریا را در شرایط شوری 0.0034 و 20 درجه سانتیگراد حرارت فیلتر می کند. در حالیکه صدف بیمار 15.4 میلی لیتر در دقیقه بر حسب گرم وزن خشک خود را در شوری پایین، شرایطی که در موقع باران و جزر آب بوجود می آید و صدفهای سالم 14.5 میلی لیتر فیلتر می کنند در حالیکه صدف های آلوده تنها 18.9 میلی لیتر را می توانند فیلتر کنند. اختلافات این دو مقدار معنی دار نیست. درجه فیلتراسیون صدفهای سالم در شرایط شوری ثابت ولی حرارت بالا به 101.9 میلی لیتر می رسد و در مقایسه با صدف های آلوده که 27.2 میلی لیتر را فیلتر می کنند. بین 20 و 30 درجه اختلاف معنی داری ندارند. این نتایج نشاندهنده این حقیقت است که صدفهای آلوده به انگل قادر به سازگاری به شرایط محیطی در حالت Extrem این شرایط نیستند. اگر این نتایج آزمایشگاهی به شرایط محیط طبیعی بسط داده شود علل اکولوژیک مرگ و میر در نتیجه پارازیت ها را می توان ثابت نمود.

در این بررسی امکان استفاده از هورمون GnRHa،[D-Ala6 des Gly10] mGnRH ، به منظور القا تکثیر مصنوعی در جنس نر ماهی قزل آلای رنگین کمان Oncorhynchus mykiss مورد بررسی قرار گرفت و اثر آن بر فرآیندهای همزمانی و تسریع رسیدگی نهایی جنسی، کمیت و کیفیت اسپرم های استحصالی و تغییرات سطوح هورمون تستوسترون سنجیده شد. بدین منظور 40 عدد مولد نر قزل آلای رنگین کمان در قالب چهار گروه آزمایشی، دریافت کننده مقادیر صفر، 30، 40 و 80 میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن ماهی از هورمون فوق محلول در پروپیلن گلیکول، مورد تیمار قرار گرفتند. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که فرآیند تکثیر در گله مولدین گروههای گیرنده از همزمانی بسیار بالاتری نسبت به گروه کنترل برخوردار بوده است. تغییرات این صفت وابستگی زیادی را به مقدار هورمون مصرفی نشان داد، بطوریکه در روز ششم پس از اولین میزان اسپرم دهی تجمعی در گروههای دو، سه و چهار آزمایشی بترتیب به 40، 49 و 79 درصد رسید اما در این زمان هیچکدام از مولدین گروه کنترل به مرحله اسپرم دهی نرسیدند، در روز هشتم پس از آغاز آزمایش در حالیکه میزان اسپرم دهی تجمعی در گروه کنترل به 38% رسیده بود، گروههای دو الی چهار بترتیب 57، 86 و 100 درصد موفق به اسپرم دهی شده بودند. استفاده از هورمون مذکور همچنین منجر به تسریع مورد نیاز برای تکمیل فرآیند اسپرم دهی در گله مولدین شد. این شاخص از 16± 3.67 روز در گروه کنترل به 6.6±0.29،9.2±0.75،14.3±2.2روز در گروههای دو الی چهار کاهش یافت (P<0.05). متوسط حجم کل اسپرم استحصالی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر مولد، در گروههای گیرنده هورمون بطور معنی داری نسبت به گروه کنترل افزایش یافته و از 8.29±1.59 میلی لیتر در گروه کنترل به 17.14±1.55، 14.39±1.55 ،11.42±1.55میلی لیتر بر کیلوگرم در گروههای دو الی چهار افزایش یافت (P<0.05). برغم افزایش حجم اسپرم، تفاوت قابل ملاحظه ای در قابلیت باورکنندگی آنها بین گروههای مختلف وجود نداشت و تخم های لقاح یافته با استفاده از حجم های برابر از اسپرمهای استحصالی، نسبت یکسانی را از لحاظ بازماندگی تخم ها تا مرحله چشم زدگی از خود نشان دادند (P>0.05). بررسی تغییرات سطوح تستوسترون سرم نشان داد که غلظت این هورمون 12 تا 24 ساعت پس از القا هورمونی به شدت افزایش یافته و تا 48 ساعت پس از تزریق هورمون GnRHa در سطح بالایی باقی ماند اما غلظت آن 72 ساعت پس از انجام تزریقات به شدت کاهش یافته و به سطوح اولیه خود در زمان صفر نزدیک شد، در حالیکه چنین تغییراتی در گروه کنترل وجود نداشت.

بمنظور بررسی ترکیب گونه ای و سنجش میزان کلروفیل a طی فصول مختلف و ارتباط آنها با برخی از فاکتورهای فیزیکوشیمیایی، نمونه برداری بصورت ماهانه در دو ایستگاه لاوان و دو برکه از مهر ماه 1375 تا شهریور 1376 صورت گرفت. طی این مطالعه، 65 گونه فیتوپلانکتونی مربوط به 3 گروه دیاتومه، دینوفلاژله ها و جلبکهای سبز- آبی شناسایی شدند که دیاتومه ها با 44 گونه، دینوفلاژلاها با 18 گونه و جلبکهای سبز- آبی تنها با 3 جنس ترکیب گونه ای فیتولانکتونی را در مناطق مورد مطالعه تشکیل می دادند. بطور نسبی بیشترین تنوع گونه ای دیاتومه ها و دینوفلاژلاها در ماههای نسبتا خنک سال (آبان تا خرداد ماه) و جلبکهای سبز- آبی در ماههای گرم سال (تیر تا مهر ماه) مشاهده گردیده اند. اگر چه تنوع گونه ای فیتوپلانکتونها در ماههای نسبتا خنک سال بیشتر از ماههای گرم سال بوده، این موضوع بصورت چشمگیر و برجسته در تمام گروهها مخصوصا دینوفلاژلاها دیده نشده ولی در مورد جلبکهای سبز- آبی مشهودتر بوده است. طی این مطالعه بیشترین مقدار کلروفیل a در ماههای نسبتا خنک سال و کمترین آن در ماههای گرم سال مشاهده شده است ولی اختلاف معنی داری بین دو ایستگاه و فصول مختلف سال وجود نداشته است (P>0.05). آزمون همبستگی (Correction Matrix Test) بین پیراسنجه های اندازه گیری شده با کلروفیل a نشان می دهد که در هر دو ایستگاه بین کلروفیل a و پیراسنجه های شوری، درجه حرارت و pH هیچگونه همبستگی معنی داری وجود ندارد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که افزایش درجه حرارت، شوری نمی تواند عامل تعیین کننده در کاهش معنی دار کلروفیل a در دو ایستگاه لاوان و دوبرکه باشد.