مجله علوم شیلاتی ایران (انگلیسی)
سال:1385 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

برخی از خصوصیات بیولوژیک منی در تاسماهیان ایرانی شامل شاخصهای پلاسمای منی (ترکیب یونی و اسمولاتین)، تراکم اسپرم و روابط آنها با تحرک اسپرم مورد مطالعه قرار گرفت. دامنه اسمولاتین از 42.00 تا 111.00 میلی اسمول بر کیلوگرم بود. غلظت یونهای سدیم، پتاسیم، کلراید، کلسیم و منیزیم بترتیب 0.79±0.03, 21.11±5.41, 6.92±0.88, 62.44±6.82 و 0.52±0.03 میلی مول در لیتر بود. تراکم اسپرم 8.34±1.38 اسپرم در هر میلی لیتر بود. نسبت سدیم به پتاسیم و کلسیم بترتیب 9.02، 0.13 بود. روابط معنی دار مثبتی بین برخی از شاخصهای پلاسمای منی مشاهده شد که شامل اسمولاتین با کلراید P<0.05) و r2=0.49)، اسمولاتین با سدیم (r2=0.95, P<0.001)، و سدیم با کلراید (r2=0.58, P<0.05) بوده است.هیچگونه ارتباط معنی داری بین ترکیبات یونی و فشار اسمزی پلاسمای منی با تحرک اسپرم مشاهده نشد. همچنین ارتباط معنی داری بین تحرک اسپرم و غلظتهای آزمایش شده اسپرم مشاهده نگردید (P>0.05). ترکیب یونی و اسمولاتین پلاسمای منی در تاسماهی ایرانی، خصوصیت بین گونه ای و فعالیت بالای ترشحی لوله اسپرم بر را نشان می دهد. این تفاوتهای مشاهده شده بایستی در هنگام بهبود روشهای انجماد اسپرم مورد توجه قرار گیرد.

به منظور بررسی میزان همبستگی تراکم چهار فلز کمیاب (مس، کادمیم، روی و سرب) در کبد و کلیه ماهی قره برون (Acipenser persicus) و رسوبات سطحی، بیست و پنج عدد ماهی قره برون (25 عدد کبد و 25 عدد کلیه) و ده نمونه رسوب از پنج ایستگاه صید در نواحی غرب سواحل جنوبی دریای خزر نمونه برداری گردید. نمونه های بافت به روش تر و نمونه های رسوب به روش خشک هضم شیمیایی شدند. میزان چهار فلز کمیاب موجود توسط دستگاه جذب اتمی اسپکترومتری اندازه گیری گردیدند. درصد بازیافت، میانگین، ضریب همبستگی، ANOVA و آنالیز خوشه ای نیز محاسبه گردید. نتایج نشان داد که تراکم چهار فلز کمیاب در حد مجاز می باشد و بین تراکم دو فلز کمیاب سرب و کادمیم در کبد و کلیه همبستگی وجود دارد.

میزان فعالیت فنل اکسیداز موجود در سرم، پلاسما و هموسیتهای خرچنگ دراز آب شیرین (Pontastacus leptodactylus) به روش جذب نوری (طیف سنجی) مورد مطالعه قرار گرفته است. بالاترین فعالیت مربوط به این آنزیم در هموسیتهایی بافت شد که بیانگر منبع اصلی این آنزیم می باشند. بعلاوه میزان فعالیت آنزیم با منجمد کردن نمونه های سرم در 20- درجه پس از 20 روز کاهش نشان داد. میزان فعالیت این آنزیم وابسته به کاتیونهای کلسیم و منیزیم است بطوریکه حداکثر فعالیت آن در حضور میزان 5 میلی مول از کلرید کلسیم با کلرید منیزیم مشاهده شد. همچنین میزان فعالیت این آنزیم در هموسیتهای این جانور در حضور میزان سولفات دودسیل سدیم 10%، بتاگلوکان، لیپوپلی ساکارید باکتری آئروموناس هایدروفیلا و ترپسین منجر به نتایج متفاوتی گردید بطوریکه بالاترین و کمترین میزان فعالیت بترتیب در حضور تریپسین و سولفات دودسیل سدیم 10% بدست آمد. افزایش میزان فعالیت این آنزیم در حضور تریپسین نقش پروتیئناز با منشا داخلی را پیشنهاد می نماید که احتمالا قادر به ارتقا فعالیت فنل اکسیداز می باشد. برای تایید نقش پروتیئناز بر روی سیستم پروفنل اکسیداز فعالیت تریپسین نیز در هموسیتها اندازه گیری شد.

در این تحقیق تغییرات هماتولوژی و بیوشیمیایی خون فیل ماهیان (Huso huso) با میانگین وزنی 450±50 گرم بعد از تزریق داخل صفاقی (b 1-3) گلوکان به میزان 0.3 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن و در معرض قرار گیری طولانی مدت (63 روز) با سمیت مزمن دیازینون با غلظت 1.5 میلی گرم در لیتر و دمای 22±1 درجه سانتیگراد و شرایط کیفی قابل قبول آب مورد مطالعه قرار گرفت.نتایج پروفیل خونی ماهیانی که بدون در مجاورت با دیازینون مورد تزریق گلوکان قرار گرفتند در مقایسه با ماهیانی که بعد از تزریق گلوکان در معرض دیازینون قرار گرفتند، نشان داد که گلبول قرمز آن افزایش معنی دار (P<0.05) داشته است، اما در مقادیر هماتوکریت، هموگلوبین، میانگین هموگلوبین گویچه ها و میانگین غلظت هموگلوبین گویچه های این دو گروه اختلاف معنی داری (P>0.05) مشاهده نگردید.همچنین مقدار RBC در ماهیانی که بدون مجاورت با دیازینون مورد تزریق گلوکان قرار گرفتند در مقایسه با گروه شاهد (بدون هر گونه درمان) تا سه هفته اول نمونه برداری افزایش معنی دار (P<0.05) داشته است، اما دیگر شاخصهای خونی این دو گروه با هم اختلاف معنی دار (P>0.05) نداشته اند.بعلاوه، مقادیر آنزیمهای آلکالین فسفاتاز، آلانین آمنیوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز در ماهیانی که فقط در معرض دیازینون قرار گرفته بودند بترتیب تا 28، 21 و41 روز پس از مجاورت، در مقایسه با تیمارهای گلوکان با دیازینون، گلوکان بدون دیازینون و تیمار شاهد بالاتر بوده است، در حالیکه سطح این آنزیم ها در تیمار ماهیانی که فقط در معرض دیازینون قرار گرفته بودند در ادامه آزمایش پایین تر از تیمارهای دیگر بوده است.همچنین میزان این آنزیم ها در تیمار گلوکان با دیازینون در مقایسه با تیمار گلوکان تا 21 روز پس از در معرض قرارگیری افزایش داشته است و بعد از آن رو به کاهش نهاده است. همچنین مقادیر پروتیین کل و گلوکز سرم خون در ماهیانی که بعد از تزریق گلوکان در معرض سم دیازینون قرار گرفتند، در مقایسه با تیمار گلوکان بترتیب کاهش و افزایش معنی دار (P<0.05) داشته است.

در این مطالعه ابتدا میانه غلظت کشنده (LC50) سم دیازینون در مدت 96 ساعت در بچه ماهیان کپور علفخوار (آمور) پنج گرمی، اندازه گیری شد که میزان آن 15.13 میلی گرم در لیتر تعیین گردید. سپس اثرات غلظت تحت کشنده سم (5.6 میلی گرم در لیتر) بر روی بعضی از شاخصهای خونی و بیوشیمیای ماهی نیز مطالعه گردید. دوازده ساعت بعد از مجاورت ماهیها با سم، تعداد گلبولهای قرمز (RBC)، هماتوکریت (PCV)، هموگلوبین (Hb)، MCHC، تعداد گلبولهای سفید (WBC)، درصد لنفوسیتها و منوسیتها کمتر از میزان آنها در مقایسه با ماهیان گروه شاهد بود (p<0.05)، در حالیکه افزایش تعداد سلولهای چند هسته ای (PMN) و میلوسیتها در مقایسه با بچه ماهیان شاهد، مشاهده گردید (P<0.05). ضمنا میزان آنزیمهای آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) کم تر از میزان آنها در گروه شاهد بود (p<0.05). میزان گلوکز و تریگلسرید بیشتر از میزان آنها در گروه شاهد بود، البته این افزایش فقط در مورد گلوکز معنی دار بود (p<0.05). برعکس میزان پروتیین تام و کلسترول در مقایسه با گروه شاهد کاهش نشان داد (p<0.05). نتایج بدست آمده نشان می دهد که استفاده از آب آلوده به سم دیازینون برای پرورش کپور ماهیان علفخوار باعث تغییرات جدی در اعمال فیزیولوژیک آنها شده که ممکن است در اثر تاثیرات سو سم بر روی سیستم ایمنی ماهی باشد.

هر چند سهم عمده ایی از کپور ماهیان بصورت تازه در ایران عرضه می گردد، دامنه وسیعی از فرآورده های با ارزش کپور ماهیان در بازار مشاهده می شود. کپور معمولی و سه گونه کپور چینی بصورت کشت توام پرورش می یابند. کشت کپور ماهیان در دهه پنجاه هجری شمسی در حاشیه دریای خزر و سپس در سایر استانها گسترش یافت تا اینکه تولید کپور ماهیان در مزارع به بیش از 60000 تن در سال 1383 بالغ گردید. در سالهای اخیر گسترش پرورش کپور با مشکلات بازاریابی روبه رو بوده است. باری تدوین استراتژی بازار، مشتری و اطلاعات مرتبط با بازار اساس رشد صنعت پرورش کپور ماهیان در ایران می باشد. پرسشنامه ای برای کسب اطلاعات شخصی پاسخگویان و رجحان آنها در مصرف کپور ماهیان تهیه و در استان تهران بصورت تصادفی 357 نمونه برای مصاحبه انتخاب شدند. با توجه به محدودیت نمونه، مطالعات تکمیلی برای کسب اطلاعات کیفی و بوسیله پرسشهای غیر ساختاری نیز انجام گرفت. نتایج نشان داد که جوانان غذاهای آماده را ترجیح داده و متقاضی فرآورده های متنوعی می باشند. مطالعات همچنین نشان داد با افزایش درآمد و کاهش قیمت کپور ماهیان، گروههای مسن تر، خانواده های پر جمعیت و تحصیل کرده ها تاثیر بیشتری خواهند پذیرفت، مطالعات همچنین نشان داد که اختلاف بین مناطق در مصرف که معمولا از وضعیت اقتصادی، اجتماعی در درآمد، سطح سواد، نوع شغل و وضعیت خانواده تاثیر می پذیرد، معنی دار می باشد. لذا انتظار می رود این اختلاف، فصول مصرف ماهی را تحت تاثیر قرار دهد.

در این مطالعه تاثیر غلظتهای تحت کشنده (1، 2 و 4 میلی گرم در لیتر) آفت کش ارگانوفسفره دیازینون بر روی آبشش، کبد، طحال و کلیه کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella) با وزن متوسط 850±150 گرم در 1، 7، 15، 30 و 45 روز بعد از مجاورت 12 ساعته با سم، در درجه حرارت 22-18 درجه سانتیگراد با استفاده از میکروسکوپ نوری بررسی گردید. همچنین از بافت سوراخهای بینی به منظور مطالعات میکروسکوپی الکترونی (TEM, SEM) استفاده شد.نتایج حاصل از مطالعه بافتها با استفاده از میکروسکوپ نوری نشان داد که این سم موجب صدمات شدید به ساختمان سلولها و بافتهای کلیه، طحال و کبد شده که بصورت پرخونی عروق خونی، خونریزی، نفوذ سلولهای آماسی، پیکنوزه شدن هسته های سلولی، دژنراسیون واکویلی و نکرزو عمومی مشاهده گردید. همچنین در آبششها هیپرپلازی و چسبندگی تیغه های ثانویه به هم، جدا شدن و افتادن بافت پوششی از لایه پایه دیده شد.آزمایش TEM بافت سوراخهای بینی ماهی، حاکی از آسیب سلولهای پوششی از جمله واکوئله شدن سلولهای چماقی شکل و غیر عادی شدن هسته سلولها بود. در آزمایش SEM بافت سوراخهای بینی ماهی، کاهش ترشح مواد پروتیینی و تعداد وزیکولها در سطح سلولها و نیز بسته شدن کانالهای ترشحی سلولی قابل مشاهده بود.