مجله علوم شیلاتی ایران (انگلیسی)
سال:1388 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

میزان تحرک اسپرم 12 مولد تاسماهی ایرانی و 7 ازون برون با میانگین غلظت بترتیب 2.22±0.65´109 و 2.21±0.55´109 سلول در هر میلی لیتر ارزیابی شد. نمونه ها به نسبت 1:1 با دو رقیق کننده مختلف شامل DMSO و گلیسیرین مخلوط شده و پس از انتقال به محفظه های 0.5 میلی لیتری، با برنامه سرمادهی تدریجی در فریزر قابل برنامه ریزی منجمد شده و سپس به مخازن ازت مایع منتقل شدند. پس از یک هفته، نمونه ها انجمادزدایی شده و جهت لقاح تخمک ها مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد میانگین درصد تحرک اسپرمهای تازه نسبت به اسپرمهای انجمادزدایی شده در تاسماهی ایرانی از 86.6 درصد به 32.2 درصد (P<0.001) و در ازون برون از 73.75 درصد به 37.5 درصد (P<0.001) کاهش یافت. همچنین میانگین لقاح اسپرم شاهد در مقایسه با اسپرم منجمد نیز در تاسماهی ایرانی از 90.4 درصد به 30.7 درصد و در ازون برون از 72 درصد به 36.8 درصد کاهش یافت.

این آزمایش بصورت طرح کاملا تصادفی در چهار تیمار و هر تیمار با سه تکرار انجام شد. چهار جیره غذایی، متشکل از چهار سطح چربی مختلف 8 درصد، 10 درصد، 12 درصد و 14 درصد با سطح ثابت پروتئین خام 46.8 درصد و مقادیر انرژی خام 4314، 4417، 4519 و 4622 کیلوکالری انرژی در کیلوگرم جیره تنظیم و فرموله گردید. برای پرورش از تانکهای فایبرگلاس با حجم آبی 80 لیتر آب شیرین با تراکم 2 عدد بچه ماهی در لیتر استفاده شد. دمای آب در دامنه ای بین 24-22 درجه سانتیگراد تنظیم گردید. بچه ماهیان با وزن اولیه 203±4 میلی گرم بر اساس 10 درصد وزن بدن در سه وعده روزانه به مدت 81 روز تغذیه شدند. تحلیل آماری داده های رشد بیانگر تفاوت چشمگیر بین ماهی تغذیه شده با پایین ترین سطح چربی (8 درصد) با دیگر تیمارها بود (P<0.05). رشد، بقا و مقیاس نگهداری پروتئین و انرژی لاشه با افزایش سطح چربی جیره کاهش یافتند.

در این پژوهش، تغییرات مورفولوژیک و هیستولوژیک تخمک کفال طلایی (Liza aurata) طی مراحل تکاملی تخمدان بخصوص در مراحل چهار و پنج مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس مطالعات بافت شناسی، مراحل تکاملی تخمدان در کفال طلایی به نابالغ (مرحله یک)، بالغ شدن اولیه (مرحله دو)، بالغ شدن پیشرفته (مرحله سه)، بالغ (مرحله چهار)، رسیده (مرحله پنج) و تخم ریخته (مرحله شش) تقسیم می شود. در مراحل یک و دو، هسته حجم وسیعی از تخمک را اشغال می کند. زرده سازی و واکوئله شدن تخمک از مرحله سه شروع می شود. زرده سازی و همچنین واکوئله شدن با رشد بیشتر اووسیت در مرحله چهار افزایش می یابد. زونارادیاتا و سلولهای فولیکولی در مرحله چهار کاملا واضح است. در اواخر مرحله چهار، تعداد واکوئلها در اثر آمیخته شدن واکوئلهای کوچکتر کاهش می یابد و در این مرحله هستکها در سایتهای مختلفی از هسته قرار می گیرند. در مرحله پنج، تخمک دارای یک یا دو قطره چربی می باشد و هسته بعد از مهاجرت به قطب جانوری در آنجا ناپدید می شود. اووسیتهای در حال تخمریزی قطری باندازه 779.2 میکرومتر دارند و سیال مانند و لیمویی رنگ هستند. تخمکها در ابتدا در قسمت پشتی بدن بالغ شده و سپس به سمت شکمی بدن حرکت کرده و از همانجا خارج می شوند. ماکزیمم شاخص گنادوسوماتیک (GSI) در مرحله پنج دیده شد.

این مطالعه گزارشی از ده پایان ناحیه جزر و مدی سواحل استان بوشهر، شمال خلیج فارس می باشد. نمونه ها از هشت ایستگاه در طول ساحل بوشهر جمع آوری شدند. 12 گونه که عبارت بودند از: یک گونه میگوی بشکن زن (Alpheus lobidens)، سه گونه خرچنگ های غیرحقیقی (Clibanarius signatus, Porcellana persica, Petrolisthes rufescens) و هشت گونه خرچنگ حقیقی شامل : (Pilumnopeus vanquelini, Metopograpsus messor, Eurycarcinus orientalis, Ocypod rotundata, Leptodius exaratus, P. sanguinolentus, Portunus pelagicus, Carpilus convexus) شناسایی گردیدند.

تنوع ژنتیکی و وراثت پذیری نشانگرهای RAPD در ماهیان کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella)، کپور سرگنده نر (Hypophthalmichthys nobilis) و نسل F1 حاصل از هیبریداسیون آنها مورد مطالعه قرار گرفت. در این خصوص پس از استخراج DNA ژنومی از بافت عضله ماهیان والد و نسل F1 به روش فنل- کلروفرم، به منظور تشخیص پلی مورفیسم مبتنی بر PCR، شش پرایمر ده جفت بازی برای تکثیر DNA پلی مورفیک و بکارگیری آنها در تشخیص تفاوت ژنتیکی گونه های مذکور و نسل F1 حاصل از آنها مورد استفاده قرار گرفت. بررسی نتایج نهایی حاصل از 77 باند تولید شده مبین آن است که در تمامی باندهای حاصل از RAPD، الگوی والدین در پروفایلهای نسل F1 دیده شده که نشاندهنده نفوذ بالا و طبیعت غالب نشانگرهای مذکور می باشد. میزان تفاوت جزیی پلی مورفیسم نشانگرهای مورد استفاده که در نسل F1 با والدین دیده شده است نشان می دهد که برخی لوکوسهای والدین هتروزیگوس می باشند که موجب تفاوت کم در هیبرید حاصل از دو جنس می گردد. در مجموع نشانگرهای مورد استفاده کارآیی مناسبی در تشخیص و تفکیک والدین از نسل F1 داشته ولی تنوع ژنتیکی ماهیان دی پلوئید و تری پلوئید نسل F1 با پرایمرهای مورد استفاده قابل تشخیص نبود.

این آزمایش بر روی کشت چند گونه ای کپور با دو گونه ماهی کوچک بومی بسیار ارزشمند به نام پابدا (Ompok pabda) و گلشا (Mystus cavasius) در یک دوره زمانی 6 ماهه پرورش انجام گردید تا تولید کپور با این دو گونه در شرایط پرورشی مشخص شود. تعداد سه تراکم ذخیره سازی پابدا و گلشا با ترکیب گونه ای کپور و تراکم ذخیره سازی مشابه آزمایش شد. هر تراکم ذخیره سازی پابدا و گلشا بعنوان یک تیمار و 3 تکرار منظور شد. بچه ماهیان انگشت قد پابدا و گلشا به میزان (1:1) 7500, (1:1) 5000 و (1:1) 10000 در هکتار بترتیب در تیمارهای 1، 2 و 3 ذخیره سازی شدند. در همه تیمارها، کپورها (گونه های کاتلا، روهو و مریگال) به میزان 5000 در هکتار ذخیره سازی گردید. محصول بدست آمده از تیمارها در زمان برداشت بترتیب 2580±88, 2986±78 و 2393±71 کیلوگرم در هکتار بترتیب از تیمارهای 1، 2 و 3 بود. تولید نهایی تفاوت معنی داری را در بین تیمارها نشان داد (P<0.05). سهم پابدا و گلشا به کل تولید در تیمار 5.22 ,1 درصد ولی در تیمار 2 و 3 بترتیب 7.86 و 9.40 درصد بود. نتیجه این تحقیق بیانگر آن است که ماهیان پابدا و گلشا را می توان با کشت جدید گونه ای کپور پرورش داد.

ترکیبات آلی فرار ماهی روهوی پرورشی و وحشی با استفاده از دستگاه تقطیر لیکنز نیکرسون استخراج شد. روهوی پرورشی از دو گروه وزنی 1001-1200) FW1 گرم) و 501-700) FW2 گرم) از مرکز تکثیر Fish See در فیصل آباد پاکستان تامین شد. روهوی وحشی از دو گروه وزنی 1001-1200) WW1 گرم) و 501-700) WW2 گرم) بوسیله تور گوشگیر از تری مو هد صید شد. مقدار کمی و کیفی مواد آلی فرار گوشت ماهی با استفاده از کروماتوگرافی گازی انجام گردید. در ماهیان پرورشی و وحشی روهو در گروه وزنی FW1 و WW1 بترتیب 14 و 6 ترکیب فرار استخراج شدند، در گروه وزنی FW1 ماهیان پرورشی 6 ترکیب از 14 مواد آلی فرار شامل: 3-متیل-1-بوتانل، 3-هگزن-1-ال، هپتانال، 3-اکتانول، دکانال و 2-آندوکانن بودند. همچنین 3 ترکیب از شش ترکیب مواد آلی فرار ماهیان وحشی در گروه وزنی W1 قبیل هپتانال، 1-اکتن-3-ال، 2-نان آنون تشخیص داده شد. در گروه وزنی FW2 و WW2، بترتیب 14 و 13 ترکیب فرار مشخص گردید. در گروه وزنی FW2 ماهیان پرورشی از 14 ترکیب، مواد فرار 3-هگزان-1-ال، هپتانال، 3-اکتانل، 2-اندکانون و دکانال شناسایی شدند. در گروه وزنی WW2 ماهیان وحشی از 13 ترکیب 7 ترکیب مواد فرار شامل: 3-متیل-1-بوتانل، 2-هپتانون، هپتانال، 3-اکتانل، 2-نان آنن، دکانال و 2-اندکانون شناسایی گردیدند. آنالیز متغیرها برای زمان پایداری و مقادیر ترکیبات فرار تفاوت معنی داری نشان نداد (P>0.05). همچنین ارتباط بین ضرایب زمان پایداری و غلظت مواد معنی دار بود (P<0.05).

ساختار ژنتیکی جمعیت ماهی ازون برون سواحل ایرانی دریای خزر با استفاده از روش میکروستلایت بر روی 197 نمونه ماهی بالغ از چهار ناحیه شیلاتی مورد بررسی قرار گرفت. از 15 جفت پرایمر مورد استفاده یازده جایگاه شناسایی شد که از این تعداد 10 جایگاه چند شکل (پلی مورف) و یک جایگاه تک شکل (مونومورف) بود. در مجموع 184 آلل یافت شد و میانگین آللی در هر جایگاه 13.1 (از 8 تا 18 آلل) بدست آمد. در هر ناحیه نمونه برداری، آلل اختصاصی دیده شد. میانگین هتروزایگوسیتی مشاهده شده و قابل انتظار بترتیب 0.667 و 0.854 بود و آنالیز آماری نشان می دهد که از نظر ژنتیکی اختلاف معنی داری بین نمونه های چهار ناحیه وجود دارد (P£0.01). انحراف از معادله هاردی- وینبرگ در بیشتر مناطق دیده شد. تمایز ژنتیکی بین نواحی معنی دار بود (P£0.01). بر اساس مقادیر محاسبه شده (P£0.01) FST، بیش از یک جمعیت ماهی ازون برون در جنوب دریای خزر شناسایی گردید. بنابراین مدیریت برای بازسازی ذخایر و حفاظت خزانه ژنی آن به طور جدی توصیه می شود.

برخی از خصوصیات تولید مثلی اسکوئید هندی (Uroteuthis duvauceli) در طول خردادماه 1385 تا اردیبهشت ماه 1386 در آب های دریای عمان مطالعه شدند و در مجموع 1200 نمونه از 50 ایستگاه بطور ماهانه از عمق تقریبی 30 تا 80 متری با استفاده از تور ترال جمع آوری شد و 360 نمونه از لحاظ تعیین جنسی و هم آوری مورد مطالعه قرار گرفتند. حداقل و حداکثر طول کل و مانتل و وزن بدن در ماه خرداد و آذر اندازه گیری شده است. ماکزیمم فراوانی طول کل بین 410 و 420 میلیمتر، طول مانتل بین 150 و 160 میلیمتر و وزن بدن بین 90 و 100 گرم در ماه شهریور بوده است. در این بررسی یکساله مشخص شد که این گونه در فصل تابستان فراوان تر می باشد و نمونه ها شامل 34 درصد نر و 66 درصد ماده بودند و نسبت جنسی M:F=1:2 بود. حداقل، حداکثر و میانگین وزن تخمدان بترتیب 7.9, 2.1 و 4.9 گرم و حداقل، حداکثر و میانگین وزن غدد نیدامنتال 2.6, 0.7 و 1.6 گرم بود. حداقل و حداکثر هم آوری مطلق 25510 (مردادماه) و 375600 (فروردین ماه) و برای هم آوری نسبی 867 (مرداد ماه) و 5207 (فروردین ماه) بود. بیشترین شاخص گنادوسوماتیک 14.38 (GSI) در فروردین ماه و کمترین آن 8.63 در تیرماه بود. با توجه به نتایج این تحقیق به نظر می رسد که تخمریزی اسکوئید هندی در فصل بهار می باشد. اندازه گیری قطر تخم رسیده حاکی از آن بود که حداقل و حداکثر قطر بترتیب 0.72 میلیمتر (مرداد ماه) و 2.5 میلیمتر (فروردین ماه) بوده است.

شناسایی جمعیتها و ذخایر مختلف تاسماهی ایرانی (Acipencer persicus) با استفاده از نشانگرهای مولکولی (ریزماهواره ها) بررسی گردید. امکان استفاده از آغازگرهای ریزماهواره ماهی خاویاری پوزه پهن (Scaphirhyncus platroynchus) برای مطالعه تاسماهی ایرانی با استفاده از 56 جفت آغازگر آزمایش شد. 50 جفت از آغازگرها در تاسماهی ایرانی تولید باند کردند. الگوی باندها در 27 جایگاه مشخصه جایگاه تتراپلویید، در 4 جایگاه اکتاپلویید و در 18 جایگاه مبهم بودند. اگر چه استفاده از نشانگرهای مولکولی هم بارز که توارث دایسومیک دارند و تحلیل آماری قویتری را برای مطالعه جمعیتها فراهم می سازند، می توان از این جایگاهها مولکولی بارز و روشهای آماری مناسبی که برای آنها وجود دارند نیز برای مطالعه جمعیت های تاسماهی ایران استفاده نمود.