پژوهش های رشد و توسعه پایدار (پژوهشهای اقتصادی)
سال:1392 | دوره:13 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

آزمون انتخاب، به عنوان زیرمجموعه ای از رویکرد الگوسازی انتخاب، یکی از روش های نوین در محاسبه ارزش کالاهای غیربازاری و برآورد ترجیحات افراد در برخورد با کالاهای زیست محیطی می باشد.این مطالعه، ترجیحات افراد برای ویژگی های مختلف تفرجگاه تاریخی – تفریحی گنجنامه همدان را مبتنی بر تئوری ارزش لانکستر و تئوری تابع مطلوبیت تصادفی و استفاده از الگوسازی انتخاب و بهره گیری از مدل لاجیت شرطی با توزیع وایبل (گومبل) برای جملات اختلال و آزمون هاسمن - مک فادن به منظور انجام آزمون واریانس ناهمسانی و یکسان بودن کشش های متقاطع در بین گزینه های یک مجموعه انتخاب مورد ارزیابی قرار می دهد.با استفاده از مقادیر تمایل به پرداخت های برآورد شده برای سطوح ویژگی های کالای زیست محیطی، می توان مقادیر رفاه را برای هر یک از سیاست های پیشنهادی محاسبه کرد.نمونه گیری به صورت تصادفی و از بین گردشگران بومی و غیربومی در تابستان 1390 انجام شد. از بین 300 پرسشنامه، تعداد 216 پرسشنامه سالم بود که منجر به 1296 مشاهده و 3888 ردیف داده شد.نتایج حاکی از آن است که افراد برای سیاست های حفظ و بهبود کیفیت ویژگی های مختلف کالاهای اکوسیستمی، تمایل به پرداخت های نسبتا بالایی دارند. افراد به ترتیب برای حفظ آثار باستانی، بهداشت محیط و پاک بودن آب رودخانه و حفظ تنوع جنگلی و چشم انداز طبیعی تفرجگاه، بیشترین تمایل به پرداخت را دارند.متغیرهای اقتصادی – اجتماعی مانند سن، متاهل بودن، فرزنددار بودن، تحصیلات، میزان مخارج ماهیانه خانوار و بومی بودن باعث افزایش تمایل به پرداخت ها (WTP) شده اند.

با توجه به روند نوگرایی سریع، در شهر اصفهان نیز همچون اکثر شهرهای کشور می توان شاهد ناکارآمدی و فرسودگی بافت ها بود. از این رو، توسعه نوسازی بافت های فرسوده باید از اهداف اصلی نوسازی شهر اصفهان باشد. مهمترین قدم برای اجرای موفقیت آمیز پروژه های مسکن سازی را می توان تجزیه و تحلیل عمیق ابعاد گسترده مسکن و شناخت چگونگی رتبه بندی عناصر مختلف یک واحد مسکونی توسط مصرف کنندگان دانست.از آنجا که ویژگی های مسکن، آن را جزو کالاهای غیربازاری قرار می دهد، برای ارزشگذاری آن ها می باید از روش های ارزشگذاری غیربازاری استفاده نماییم.در این مطالعه، برای تحلیل چگونگی ارزشگذاری و تعیین میزان تمایل به پرداخت مصرف کنندگان برای ویژگی های مختلف مسکن، از روش انتخاب تجربی(CEM)  استفاده شده است. بدین منظور یکی از بافت های فرسوده شهر اصفهان انتخاب و سپس نمونه ای شامل 120 خانوار در منطقه مورد نظر به روش تصادفی ساده انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه های انتخاب تجربی جمع آوری و با استفاده از نرم افزار STATA و EXCEL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها نشان می دهد که انتخاب واحد مسکونی تابعی از 7 ویژگی مساحت زمین، کیفیت و نوع مصالح به کار گرفته شده در واحد مسکونی، امنیت محله، میزان دسترسی، میزان بخشودگی عوارض، میزان وام پرداختی برای ساخت و ساز و قیمت واحد مسکونی بوده است بر اساس نتایج، ساکنان از میان حالت های مختلف پیشنهاد شده بیشترین میزان تمایل به پرداخت را برای افزایش در مساحت واحد مسکونی داشته اند. همچنین با توجه به ضرایب به دست آمده تمایل به پرداخت بالایی برای بهبود ویژگی دسترسی به تسهیلات، امکانات و خدمات عمومی و افزایش در بخشودگی عوارض، از سوی ساکنان وجود داشته است.

بر اساس تئوری های تجارت، همگرایی اقتصادی باعث افزایش تجارت و درآمد بین کشورهای عضو می شود.این مقاله، سعی دارد تا عوامل موثر بر صادرات محصولات کشاورزی در کشورهای حوزه اکو را با استفاده از اقتصادسنجی فضایی مورد آزمون قرار دهد. برای این منظور از آمار صادرات کشورهای عضو اکو در قالب داده هایی تابلویی در فاصله سال های 1992 تا 2008 استفاده شده است. معادله صادرات کشاورزی با استفاده از روش ایستا (اثرات ثابت و تصادفی) و پویا (گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) در داده های تابلویی و در دو حالت اقتصادسنجی معمولی و فضایی تخمین زده شده است.نتایج مدل تخمین زده نشان از وجود همبستگی فضایی بین کشورها بوده و از این رو، استفاده از این نوع تخمین توجیه پذیر است. از طرف دیگر، متغیرهای تولید ناخالص ملی، نرخ ارز و مجاورت کشورها بر روی صادرات محصولات کشاورزی اثر مثبت و جمعیت کشورها اثر منفی بر روی آن دارد. در مقاله پیشنهاد می گردد که در تخمین این معادلات می باید مجاورت بین کشورها را در نظر گرفت و با افزایش در نرخ ارز و تولید ناخالص ملی، مبانی لازم در جهت افزایش صادرات را فراهم آورد و از طرف دیگر، سیاست های کنترل جمعیت نیز اعمال گردد.

فناوری های مهارت محور، بهره وری و بازده تولید را افزایش داده و بدین وسیله از تورم می کاهند و بر درآمدها می افزایند. از سوی دیگر، مهارت های انسانی برای اجرا، تطبیق و استفاده فیزیکی و عملی از فناوری های جدید و وارداتی لازم بوده و نقش مکمل آن را دارد.هدف این مطالعه، ارزیابی رابطه انباشت سرمایه تحقیق و توسعه داخلی و واردات فناوری با نیروی کار ماهر و غیرماهر ایران در دوره زمانی 1350 - 1385 می باشد. بدین منظور، با به کارگیری تابع هزینه ترانسلوگ و روش رگرسیون های ظاهرا نامرتبط برآورد لازم صورت پذیرفته است.بر اساس نتایج به دست آمده، فناوری و سرریز آن مکمل نیروی کار ماهر و جانشین نیروی کار غیرماهر می باشد. همچنین نتایج این تحقیق بیان کننده رابطه مکملی سرمایه با نیروی کار ماهر و جانشینی آن با نیروی کار غیرماهر است.

شرع مقدس اسلام همواره برای همه انواع معاملات، حدود و ثغوری معین کرده است که با عنوان قواعد و منهیات از آن ها یاد می شود که از جمله این منهیات، قاعده نفی غرر است. طبق این قاعده، انجام هرگونه معامله ای که در آن خطری ناشی از وجود ابهام در اصل وجود مبیع، قدرت بر تسلیم و دریافت مبیع و صفات موثر در قیمت و تقاضای مبیع وجود داشته باشد، به طوری که به واسطه این خطر، احتمال بروز زیان وجود داشته باشد، ممنوع شده است.در این مطالعه، سعی شده است با استفاده از ابزار تئوری بازی ها، قاعده نفی غرر که یکی از مهم ترین قواعد اقتصادی اسلام است، مورد بررسی قرار گیرد. هدف اصلی این مقاله، نشان دادن دلایل باطل بودن معاملات غرری در اسلام با استفاده از ابزار تئوری بازی ها است.در این راستا، با مدل سازی یک معامله غرری فرضی در قالب یک بازی با اطلاعات نامتقارن، تبعات وجود چنین معاملاتی در جامعه مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاکی از این است که بی توجهی به این قاعده مهم و ارزشمند و وجود معاملات غرری در جامعه، یک هزینه اضافی را بر جامعه تحمیل کرده و مطلوبیت کل افراد جامعه را کاهش می دهد. همچنین نتیجه گیری شده که با رفع مشکل اطلاعات نامتقارن و شفاف کردن اطلاعات در جامعه، احتمال بروز معاملات غرری در جامعه کاهش یافته و سطح رفاه کل جامعه افزایش خواهد یافت.

در کشورهای دارای وفور منابع طبیعی از جمله ذخایر نفتی، درآمد حاصل از این منابع به دلایل مختلفی از جمله عدم مدیریت صحیح این درآمدها، می تواند با تاثیرگذاری بر شرایط اقتصادی و اجتماعی، به مانعی برای توسعه تبدیل شود.هدف این مطالعه، بررسی رابطه درآمدهای نفتی و سرمایه اجتماعی در ایران طی دوره 86-1355 می باشد. به منظور تخمین مدل و تجزیه و تحلیل داده ها، روش خودتوضیح با وقفه های گسترده (ARDL) و آزمون همجمعی باند مورد استفاده قرار گرفته است.بر اساس یافته های تحقیق، درآمد نفتی به عنوان شاخصی برای وفور منابع طبیعی، دارای تاثیر منفی و معنی دار بر سرمایه اجتماعی می باشد. نتایج همچنین نشان می دهند که افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه، تاثیر مثبت بر سرمایه اجتماعی در ایران دارد.

فرار از پرداخت مالیات بر واردات یکی از علل شکل گیری اقتصاد غیررسمی است. فرار مالیاتی، درآمدهای دولت را کاهش می دهد و محدودیت هایی را در اجرای سیاست های اقتصادی به وجود می آورد.در این مقاله، رابطه بین نرخ تعرفه و فرار مالیاتی در سطح داده های تجاری 6 رقمی بر اساس طبقه بندی سیستم هماهنگ (HS) میان ایران و 12 شریک تجاری آن طی سال های (2008-2003) مورد بررسی قرار گرفته است.فرار مالیاتی بر اساس روش باگواتی به صورت تفاوت بین ارزش صادرات گزارش شده به ایران و واردات گزارش شده توسط ایران از شرکای تجاری، تعریف شده است.نتایج حاصل از تخمین مدل های فرار مالیاتی، نشان می دهد که رابطه مثبت و معنی داری بین اختلافات تجاری یا فرار مالیاتی و نرخ های تعرفه در مورد 27917 تولیدات تحت بررسی وجود دارد و کشش فرار مالیاتی نسبت به نرخ های تعرفه 0.67 است؛ یعنی با افزایش 1 درصدی نرخ تعرفه، 0.67 درصد فرار مالیاتی افزایش می یابد. همچنین کشش فرار مالیاتی نسبت به نرخ تعرفه برای کالاهایی دارای نرخ تعرفه بالاتر از میانگین 0.8 است و به عبارت دیگر، فرار از پرداخت مالیات در مورد کالاهای با نرخ تعرفه بالاتر بیشتر اتفاق می افتد. اثر مثبت نرخ تعرفه بر فرار مالیاتی در مورد کالاهای دارای نرخ تعرفه کمتر از میانگین تایید نمی شود.

تاثیر هزینه های تامین اجتماعی بر بازار کار از قبیل دستمزد و اشتغال در تحقیقات اقتصادی همواره مورد توجه بوده است. هدف این مقاله ارزیابی اثرات هزینه های تامین اجتماعی بر دستمزد و اشتغال با استفاده از روش خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی در دوره زمانی 1386- 1358 در کوتاه مدت و بلندمدت می باشد.نتایج نشان می دهد کسورات تامین اجتماعی کارگران بر دستمزد حقیقی در کوتاه مدت و بلندمدت، تاثیر منفی داشته و قدرت خرید نیروی کار را کاهش می دهد. افزون بر این، هزینه های تامین اجتماعی کارفرمایان، اثر منفی بر اشتغال داشته ولی معنادار نمی باشد. همچنین یافته ها نشان می دهد بهره وری نیروی کار و رشد اقتصادی مهمترین عوامل موثر بر بازار کار (دستمزد و اشتغال) می باشند.

علی رغم مطالعات بسیار در زمینه مسکن، عرضه مسکن موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. از دلایل عمده این مساله می توان به پیچیدگی های طرف عرضه مسکن اشاره نمود.در این تحقیق از مدل رشد تک مرکز کاپوزا و هلسلی مدل عرضه مسکنی استخراج گردیده است که ساخت و ساز مسکن را تابعی از تغییرات قیمت مسکن و تغییرات هزینه ساخت و ساز نشان می دهد. برآورد مدل در این مطالعه با استفاده از تخمین زن گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) و به کارگیری داده های فصلی ایران طی دوره زمانی 4: 1387 – 1: 1375 صورت گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از اثر مثبت تغییرات قیمت مسکن و اثر منفی تغییرات هزینه مصالح و هزینه فرصت ساخت و ساز (شاخص بورس) بر عرضه مسکن می باشد. با این حال، اثر تغییر شاخص بورس بر عرضه مسکن معنی دار نیست. علاوه بر این، تغییرات قیمت مسکن و هزینه های مصالح در دو دوره قبل نیز در تصمیم گیری در خصوص عرضه مسکن (اخذ پروانه ساخت مسکن) موثر هستند که مبین نقش مهم انتظارات در این زمینه است.همچنین نتایج نشان می دهد تغییرات بازارهای دیگر، نظیر بازار مصالح ساختمانی، نقش مهمی در عرضه مسکن داشته و پیشنهاد می شود به دلایل حساسیت های موجود در خصوص افزایش قیمت مسکن، سیاست های عرضه مسکن از طریق این بازار دنبال شود.