علوم و تکنولوژی محیط زیست
سال:1393 | دوره:16 | شماره:4 (مسلسل 63) |تعداد مقالات:17

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای از مهم ترین آلاینده های محیط می باشند که نشت آن ها از خاک به منابع آب زیرزمینی یکی از مهم ترین نگرانیهای محیط زیستی می باشد. با توجه به حجم بالای فعالیت های نفتی، سایت های متعددی در کشور آلوده به ترکیبات نفتی شده اند. تصمیم گیری در خصوص پالایش یا عدم پالایش خاک های آلوده به مواد نفتی با توجه به هزینه های بسیار بالای پالایش خاک نیازمند ارزیابی دقیق می باشد.روش کار: در این مطالعه از آزمایش نشت ستونی به عنوان ابزاری نوین و کارآمد در پیش بینی نشت PAHs از خاک استفاده شد. بدین منظورخاک آلوده به ترکیبات نفتی که زمین های آلوده در اطراف پالایشگاه نفت تهران تهیه شده بود ابتدا در هوا خشک نموده و سپس از الک 2 میلی متر عبور داده شد. نوع خاک مورد استفاده سیلتی-رسی بوده و حاوی 21.3 درصد کربن آلی بود. آزمایش ها در ستون های شیشه ای با ظرفیت تقریبی 600 سانتی متر مکعب (با قطر داخلی 6 سانتی متر و ارتفاع 21 سانتی متر) انجام گرفت.یافته ها و نتایج: نتایج این تحقیق نشان داد تنها مقادیر اندکی از PAH های موجود در فاز جامد (خاک) به درون آن نشت کردند. وجود غلظت بالای ترکیبات PAHs در فاز جامد الزاما به مفهوم خطر جدی برای آب زیرزمینی نبوده و مقادیر قابل توجهی از PAHs می توانند به مدت زیاد در خاک باقی بمانند.

زمینه و هدف: بخش های اقتصادی در فرآیند ارایه خدمات علاوه بر ستانده های مطلوب، ستانده های نامطلوب نیز ایجاد می کنند. بخش های اقتصادی با مصرف عمده سوخت های فسیلی، نقش اساسی در انتشار آلاینده های زیست محیطی دارند. با توجه به این که تهران بزرگ ترین استان صنعتی کشور می باشد انتظار می رود این بخش ها هزینه های اجتماعی عظیمی را برای آن ایجاد کنند. در این مطالعه اقدام به برآورد قیمت های سایه ای آلاینده های زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت های فسیلیدر بخش های اقتصادی استان تهران شده است.روش بررسی: روش بررسی در این مطالعه استفاده از جدول داده-ستانده و به کارگیری ضرایب EPA می باشد.یافته ها: نتایج حاکی از آن است که بخش های اقتصادی شامل بخش های حمل و نقل با ایجاد هزینه اجتماعی به میزان 2354888506291 ریال، خدمات 88533443280 ریال، کشاورزی 74716821840 ریال و صنایع 7269567240 ریال به ترتیب رتبه های اول تا چهارم را در ایجاد هزینه های اجتماعی استان تهران به خود اختصاص داده اند.بحث و نتیجه گیری: با توجه به حرکت جهانی به سمت توسعه پایدار، توجه به تخریب های زیست محیطی ناشی از بخش های مختلف اقتصادی امری ضروری محسوب می شود. در این مقاله به منظور نشان دادن ضرورت برنامه ریزی و تدوین راهبرد ها اقدام به برآورد هزینه اجتماعی آلاینده های زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت های فسیلی در بخش های اقتصادی استان تهران شده است. نتایج نشان می دهد که بیش ترین هزینه اجتماعی کل آلاینده های مورد بررسی در این مطالعه (NO2, CO2, SPM) ناشی از مصرف نفت گاز به قیمت 796 ریال به ازای هر لیتر مصرف در بخش حمل و نقل و کم ترین آن ناشی از مصرف نفت سفید به قیمت 196ریال به ازای هر لیتر مصرف می باشد.

زمینه و هدف: این مقاله، مدل عددی سه بعدی بر اساس حل معادلات حاکم ناویر استوکس و پیوستگی جهت پیش بینی حرکت لکه نفتی ناشی از حادثه ریزش اتفاقی در ناحیه بین جزیره خارک و بندر بوشهر واقع در سواحل شمالی خلیج فارس را معرفی می کند.روش بررسی: در این مدل با کمک معادله غلظت، مدل سه بعدی حرکت ذرات نفت در ستون آب به دست می آید. در فرمول بندی مدل از تقریب بوسینسک به صورت معادلات لیپس استفاده شده است. برای حل معادله فرا رفت در مدل، الگوریتم بالا سوی وزن دار ترابرد مثبت معین چند بعدی(MPDATA)3 به کار رفته است. اساس این الگوریتم، طرحواره ساده پاد جریانسو است که در آن از مفهوم سرعت پاد پخش برای تعدیل اثر پخش موجود در طرحواره استفاده می شود. در مدل، سرعت باد و ضرایب پخش عمودی و افقی، چگالی جریان آب-نفت متغیر در نظر گرفته شده است.یافته ها: مدل عددی با شبکه به ابعاد 555´180 کیلومتر مربع، 11346 نقطه، DX=DY=300 متر اجرا شده و شکل های توزیع غلظت و جهت ذرات نفت خام در تابستان طی 7.1، 7 و 14 ساعت پس از حادثه ریزش اتفاقی در ترازهای 5،10 و 15 متر از سطح آب به دست آمده است.نتیجه گیری: مدل نشان می دهد جهت حرکت ذرات در تابستان به طرف بندر بوشهر می باشد که با تجربیات و مطالعات در توافق می باشد.این تحقیق می تواند در پیش بینی و جهت حرکت آلودگی نفت به منظور جمع آوری آلودگی ناشی از ریزش اتفاقی در دریا، جهت جلوگیری از خطر حرکت آن به طرف ساحل، مفید واقع شود.

پساب های کارخانه کاغذ سازی از آلوده ترین پساب های صنعتی است. ترکیبات پیچیده پلیمری موجود در چوب درختان مانند لیگنین و نیز مشتقات آن از مهم ترین ترکیبات آلاینده این پساب ها می باشد. این پساب باعث تولید لجن, کف و از بین رفتن زیبایی محیط زیست می شود هم چنین میزان مواد سمی را در آب افزایش داده و موجب مرگ ماهیان و زئوپلانکتون ها می گردد. در این تحقیق اثر ماده منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید (PACL) جهت کاهش غلظت آلاینده های زیست محیطی پساب کارخانه کاغذسازی مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور کاهش آلاینده ها کمیت و کیفیت پساب بررسی شد. این مطالعه نشان داد که پساب کارخانه مذکور دارای اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) 3523 میلی گرم بر لیتر و کدورت برابر 872 می باشد. آزمایش های لازم برای حذف آلاینده ها طی فرآیند انعقاد و لخته سازی انجام پذیرفت و پارامترهای کدورت, کل جامدات (TC)، COD، PH بهینه و غلظت بهینه ماده منعقد کننده PACL اندازه گیری شد. بر اساس نتایج به دست آمده, غلظت PACL 785 میلی گرم برلیتر و pH اولیه پساب برابر 7 بهینه شد.نتایج این مطالعه نشان داد که ماده منعقدکننده PACL قادر است 90 درصد TS، 88 درصد COD و 93درصد کدورت پساب کارخانه کاغذسازی را کاهش دهد که از جمله مهم ترین آلاینده های زیست محیطی می باشند.

زمینه و هدف: با توجه به منابع رو به اتمام سوخت های فسیلی و انتشارفراوان آلاینده های زیست محیطی از این منابع، استفاده از انرژی های پاک همچون انرژی زمین گرمایی مورد توجه قرار گرفته است. پمپ های حرارتی زمین با مصرف برق در کمپرسور، جهت تامین بار حرارتی وتامین آب گرم مصرفی می توانند گرما را از زمین به داخل ساختمان منتقل نمایند.روش بررسی: در این تحقیق با انجام محاسبات تهویه مطبوع، بار حرارتی مورد نیاز برای یک نمونه ساختمان 4 طبقه 12واحدی واقع در شرق تهران با زیر بنای هر طبقه 565 متر مربع به طور جداگانه محاسبه شده و باتوجه به ویژگی های حرارتی خاک ودمای میانگین سالیانه منطقه مورد نظر، پمپ حرارتی زمین گرمایی مناسب انتخاب گردید. سپس با توجه به هزینه اولیه خرید، نصب و راه اندازی سیستم پمپ حرارتی زمین گرمایی و مصرف برق آن، با نرم افزار Proform مقرون به صرفه بودن جایگزینی این سیستم با سیستم قبلی تامین کننده بار حرارتی ساختمان (بویلر)، بر اساس قیمت اعتبار کربن در بازارهای جهانی، سناریو سازی شده وموردارزیابی فنی-اقتصادی وزیست محیطی قرار گرفته است.یافته ها: باتوجه به نتایج حاصل، درصورت استفاده ازپمپ های حرارتی زمین گرمایی، انتشارکل آلاینده هادرطول انجام پروژه (10سال)، به میزان 3759 تن معادل CO2 کاهش یافته و همچنین 67 هزارگیگاژول درمصرف سوخت گازطبیعی صرفه جویی می گردد.بحث و نتیجه گیری: باتوجه به مشخصات خاک، شرایط آب وهوایی وشرایط زمین محل استقرارساختمان، می توان ازسیستمGSHP به جای بویلراستفاده شود. این امرموجب کاهش قابل توجه درمصرف انرژی الکتریکی وکوتاه شدن زمان بازگشت سرمایه می گردد.

زمینه و هدف: ازن اکسیدکننده بسیار قوی از واکنش های متقابل فتوشیمیایی اکسیدهای نیتروژن و هیدروکربن ها در حضور نور خورشید تولید می شود. در این تحقیق اندازه گیری آلاینده ازن در ایستگاه اقدسیه شرکت کنترل کیفیت هوا و پارامترهای هواشناسی ایستگاه رسالت مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت.روش بررسی: در این تحقیق اندازه گیری ازن با دستگاه آنالایزر (O3 42 Modeule) در ایستگاه اقدسیه شرکت کنترل کیفیت هوا برای بازده زمانی هفت ماه (مهر 86 تا پایان فروردین 87) انجام یافت.یافته ها: میانگین تغییرات روزانه ازن در طی روز نشان می دهد کم ترین مقدار ازن در ساعات اولیه صبح و اواخر شب می باشد. مقایسه شدت تشعشع خورشید با غلظت ازن نشان می دهد که این دو با هم ارتباط مستقیم دارند، افزایش شدت تشعشع خورشید، باعث افزایش فعالیت فتوشیمیایی و در نتیجه افزایش غلظت ازن می شود. بررسی میانگین ازن ماهانه نشان می دهد که کم ترین مقدار ازن ثبت شده در طی هفت ماه اندازه گیری در آذرماه و بیش ترین مقدار ازن ثبت شده در فروردین ماه رخ داده است.نتیجه گیری: عامل مهم پیک اصلی که در فروردین ماه رخ داده است، افزایش شدت تشعشع خورشید و افزایش فعالیت فتوشیمیایی می باشد.

زمینه و هدف: مکان یابی مناطق صنعتی با در نظر گرفتن پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، یک عامل کلیدی در برنامه ریزی های منطقه ای است. مکان مناسب برای استقرار صنعت به دامنه وسیعی از معیارها توجه داشته و فواید اقتصادی و اجتماعی را با پایداری زیست محیطی هماهنگ و همراه می نماید. اصفهان از مهم ترین مراکز صنعتی ایران است. به واسطه رشد سریع صنایع در این شهر استقرار صنایع به خارج از شعاع 50 کیلومتری محدود شده است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی امکان استقرار صنایع در داخل شعاع 50 کیلومتری شهر اصفهان با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار در سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد.روش بررسی: ابتدا با بررسی منابع و کسب استانداردها، معیارهای استقرار صنایع مشخص گردید. سپس کلیه معیارها با فرمت مشابه به سیستم اطلاعات جغرافیایی وارد و استانداردسازی شدند. در مرحله بعد از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و ماتریس مقایسه دوتایی برای وزن دهی معیارها استفاده شد و در نهایت کلیه لایه ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار تلفیق شدند.یافته ها: بعد از حذف مناطقی که دارای مساحت کافی برای استقرار صنایع نبودند، مشخص شد که 4 منطقه در شعاع 50 کیلومتری اصفهان برای استقرار صنایع مناسبند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در مطالعه حاضر، ممنوعیت استقرار صنایع در شعاع 50 کیلومتری اصفهان، بر پایه مطالعات علمی تصویب نشده است و نیازمند اصلاح و بازنگری است، زیرا همان طور که از نتایج این مطالعه بر می آید 4 لکه در داخل این محدوده دارای معیارها و همچنین مساحت مناسب برای استقرار صنایع هستند.

زمینه و هدف: مدیریت پسماندهای خطرناک در سال های اخیر در کشور با توجه به رشد افزایشی آن مورد توجه قرار گرفته است. استان زنجان به دلیل وجود واحدهای صنعتی متعدد، نیاز به راهکاری مدیریتی در مورد پسماندهای خطرناک دارد. دفن پسماندها یکی از رایج ترین راهکارهای مدیریتی پسماندها می باشد. پیدا کردن محلی بهینه که هم دارای کم ترین خطرات زیست محیطی بوده و هم از لحاظ اقتصادی بهینه باشد، هدف اصلی این مقاله است.روش کار: روشی که در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته است تلفیقی از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تصمیم گیری چند متغیره می باشد. یک روش دو مرحله ای که شامل حذف مناطق ممنوع و محاسبه شاخص مناسب بودن می باشد، برای شناسایی محل های بهینه دفن پسماندها مورد استفاده قرار گرفته است.یافته ها: جهت به دست آوردن اهمیت نسبی عوامل موثر از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. برای محاسبه شاخص مناسب بودن و ارزیابی منطقه مورد مطالعه جهت دفن پسماندهای خطرناک، از روش وزن دهی ساده افزایشی استفاده شده است. در نهایت مناطقی با شاخص مناسب بودن بالا، جهت دفن پسماندهای خطرناک در استان معرفی می شوند.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد ترکیب سامانه اطلاعات جغرافیایی و تصمیم گیری چند متغیره در مکان یابی محل دفن پسماندها بسیار کارآمد می باشد.

زمینه و هدف: در انتخاب نوع شبکه جمع آوری فاضلاب توسط یک مهندس طراح، در ابتدا بعد از مطالعه منطقه، بایستی موارد استفاده مشابه و نتایج بدست آمده از نوع شبکه انتخابی، بررسی گردد. در حال حاضر شبکه جمع آوری فاضلاب ثقلی (شبکه متعارف) بطور گسترده ای در اجتماعات کوچک کشور طراحی و اجرا می گردد، که هزینه های زیادی را در بر می گیرد. لذا شناخت و استفاده از شبکه های فاضلاب نامتعارف، شامل شبکه های تحت فشار، تحت خلا، ثقلی با قطر کوچک و ساده شده، به علت هزینه های کمتر، لازم و ضروری است.روش بررسی: در این تحقیق اطلاعات از طریق مطالعه کتب و گزارشات شرکت های مهندسین مشاور و استانداردهای داخلی و خارجی در زمینه شبکه های جمع آوری فاضلاب گردآوری و تجزیه و تحلیل گردیده و هر یک از انواع شبکه های جمع آوری و موارد استفاده از آن ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته.یافته ها: طبق مبانی اطلاعات بدست آمده گزینه های مختلف شبکه جمع آوری فاضلاب روستای بندرطاهری استان بوشهر به عنوان مطالعه موردی توسط نرم افزارهای  Arc GIS, Arc Map Sewer CAD , Auto CAD , طراحی شده و سپس با توجه به فهرست بهاهای مربوطه آنالیز و برآورد اقتصادی می گردد.بحث و نتیجه گیری: نتایج بررسی ها نشان دهنده برتری و انتخاب گزینه شبکه جمع آوری فاضلاب ساده شده با توجه به شرایط خاص منطقه و معیار حداقل هزینه های اجرایی و بهره برداری- نگه داری، می باشد.

زمینه و هدف: توجه به برنامه ریزی های محیط زیستی هنگامی ضرورت پیدا می کند که تراکم رشد در برخی نقاط در پهنه سرزمین ملی سبب ساز بروز ناتعادلی ها گردیده و دو نتیجه سوء اساسی، یکی سیل مهاجرت های بی رویه جمعیت شهری و روستایی از سایر نقاط کشور به سمت مرکز رشد و دیگری عقب ماندگی نقاط دیگر کشور را منجر شده است. هدف از این تحقیق انجام برنامه ریزی محیط زیستی در مقیاس لندسکیپ محلی و ارایه برنامه توسعه کالبدی  فضایی برای توسعه و ارتقاء کیفیت زندگی مادی و معنوی مردم دهستان فردو می باشد.روش بررسی: در این تحقیق برنامه ریزی محیط زیستی برای دهستان فردو با استفاده از روش فرآیند برنامه ریزی و بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت پذیرفت. این فرآیند در طی سه مرحله شناخت دهستان، تجزیه و تحلیل رابطه متقابل عناصر طبیعی و انسان ساخت و مرحله ترکیب شامل (ترسیم چشم انداز، اهداف کلی و عملیاتی و ارایه راه حل های توسعه) انجام گرد.یافته ها: برای هر یک از سه محیط طبیعی، اقتصادی- اجتماعی و انسان ساخت دهستان فردو راه حل هایی چون محدودیت رشد توسعه برخی کاربری ها، توسعه امکانات دسترسی و ایجاد امکانات رفاهی و … بیان گردید و طرح ها و برنامه توسعه کالبدی- فضایی برای توسعه این دهستان در قالب نقشه ارایه شد.بحث و نتیجه گیری: به منظور توسعه هماهنگ و موزون مناطق در پهنه کشور، روش فرآیند برنامه ریزی برای ارایه راه حل های توسعه و طرح ها و برنامه های کالبدی فضایی روشی موثر و کاراست. همچنین استفاده از ابزار GIS در مراحل مختلف تحقیق موجب دقت بالاتر در نتایج و نقشه های حاصل می شود. از اصول و مبانی نظری و عملی این تحقیق می توان در برنامه ریزی های محیط زیستی و منطقه ای متناسب با توان اکولوژیک منطقه در جهت هدایت تغییرات و تحولات منطقه متناسب با قابلیت ها و تنگناهای محیط زیست طبیعی و انسانی در سایر مناطق استفاده نمود.

زمینه و هدف: مهاجرت، افزایش جمعیت و صنعتی شدن منطقه بدون توجه به توان محیطی و ارزیابی زیست محیطی آلودگی های محیط زیست، تخریب منابع طبیعی و ناهنجاری اجتماعی را در اسلامشهر در پی داشته است. همچنین، با افزایش جمعیت میزان مصرف آب بالا می رود، از یک سو موجب کاهش آب کشاورزی و خشک شدن اراضی زراعی می شود واز سوی دیگر با تولید فاضلاب شهری و تخلیه آن به سفره های آب زیرزمینی باعث آلودگی و کاهش آب شرب مصرفی در منطقه می گردد.روش بررسی: حقوق محیط زیست، ابزار مهمی برای نظارت، مدیریت و توسعه پایدار است. این حقوق در تعیین خط مشی ها و اقدامات حفاظتی محیط زیست و استفاده عاقلانه و پایدار از منابع طبیعی موثر است و می توان برمبنای حمایت های افکار عمومی و دولت در راستای اصلاح یا افزایش قوانین داخلی و آیین نامه های اجرایی و ضوابط اداری در جهت تقویت مدیریت زیست محیطی گام برداشت. همچنین، با وضع محدودیت ها و ممنوعیت ها، صدور دستورالعمل ها، جریمه واحدهای آلاینده و... می توان به عنوان یک ابزار مدیریتی به حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی ها کمک کرد.بحث و نتیجه گیری: صنعتی شدن منطقه و به دنبال آن رشد جمعیت، توسعه شهر نشینی، تخریب منابع طبیعی تغییر الگوی مصرف و تبدیل به جامعه مصرفی موجب آلودگی های زیست محیطی، تنزل کیفیت زندگی و بر هم خوردن تعادل و تناسب محیط زیست منطقه گردیده است. به طوری که جمعیت در اوایل دهه 1340 از حدود 1000 نفر به 500000 نفر در حال حاضر رسیده و معضلات و ناهنجاری های زیست محیطی بسیاری ایجاد نموده است.

زمینه و هدف: مدیریت پسماندهای روستایی در سطح یک استان، به دلیل پراکندگی مراکز تولید پسماند و همچنین تنوع ترکیب پسماند تولیدی از اهمیت و پیچیدگی زیادی برخوردار است. هدف از این تحقیق، بررسی مدیریت پسماند جامد در روستاهای استان هرمزگان و ارائه راهکارهای مدیریتی می باشد.مواد و روش ها: 26 روستا از نقاط مختلف استان به عنوان روستاهای نمونه انتخاب شدند. یک پرسشنامه برای مشخص شدن وضعیت موجود دفع پسماند در مناطق روستائی تهیه و بین هر یک از 26 دهیاری روستاهای نمونه تقسیم شد. به علاوه نمونه گیری از پسماندها به صورت 7 روز پی در پی، در چهار فصل سال انجام یافت. نتایج حاصل از آنالیز فیزیکی و شیمیایی و نیز پرسشنامه ها، به عنوان اطلاعات خام اولیه برای بررسی وضع موجود و نهایتا ارایه راهکارهای مناسب برای سیستم مدیریت پسماند روستایی در استان هرمزگان استفاده شد.یافته ها: در روستاهای نمونه نرخ تولید پسماندهای خانگی حدود 617.3 گرم به ازای هر نفر در روز می باشد. در مجموع 360 واحد تجاری در روستاهای نمونه استان وجود دارند که مقدار کل زباله تجاری تولیدی توسط آن ها 3816 کیلوگرم در روز است. همچنین استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران.میانگین پسماند پزشکی حدود 8.8 کیلوگرم به ازای هر واحد بهداشتی می باشد. ترکیب پسماند در روستاهای نمونه عبارت است از: مواد فسادپذیر 43.77، کاغذ و مقوا 9.72پلاستیک9.62، چوب 20.6، فلزات 10.44، شیشه 7.90، لاستیک 5.58 و منسوجات 6.79 درصد.بحث و نتیجه گیری: توصیه می شود که در برنامه پنج ساله اول، جداسازی از مبدا شامل پسماند خشک تفکیک پذیر (پلاستیک، کاغذ و فلزات) و پسماندهای تر انجام گردد و جداسازی از مبدا برای سایر ترکیبات پسماند مثل چوب، لاستیک، شیشه و منسوجات در برنامه پنج ساله دوم اجرا شود. از نظر اقتصادی، زباله سوزی همراه با بازیافت انرژی، گزینه مناسبی برای دفع پسماند مناطق روستایی در استان هرمزگان نمی باشد. با توجه به سهم کم پسماند خشک، در دسترس بودن زمین مناسب و نیروی کار ارزان در مناطق روستایی، کمپوست با فن آوری ارزان برای این مناطق توصیه می شود

امروزه استفاده بی رویه از مواهب زیست محیطی و رقابت در به کارگیری منابع اکولوژیکی در کشور ما شتاب فزاینده ای به خود گرفته و ابزارهای اقتصادی بازدارنده و مناسب باعث بروز آلودگی های زیست محیطی مختلفی شده است. استفاده از ابزارهای اقتصادی همچون مالیات سبز، مجوزهای قابل فروش، سیستم های ودیعه گذاری-بازپرداخت و جرایم زیست محیطی از جمله راهکارهایی هستند که می تواند در اصلاح رفتار مصرف کنندگان و تولید کنندگان به منظور حفظ محیط زیست و نیل به توسعه پایدار بسیار موثر باشند. در دهه هفتاد شمسی، واقعیت های موجود برنامه ریزان کشور را بر آن داشت که در سیاست های زیست محیطی کشور، رهیافت انگیزه های اقتصادی را جایگزین رهیافت «نظارت وکنترل» نمایند. به همین منظور در قانون برنامه های اول ودوم توسعه تعدادی مشوق اقتصادی پیش بینی شد، اما روند توسعه صنعتی کشور بعد از جنگ(عراق علیه ایران)، بیش از آن بود که این سیاست ها بتواند مانعی بر سر راه تخریب و آلودگی محیط زیست ایجاد نماید، برای اولین بار در ایران جرایم زیست محیطی {در قالب ماده 134 و بند (ج) ماده 104برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی} مطرح شد و به دنبال آن آیین نامه اجرایی مواد یاد شده بالا تدوین گردید. آیین نامه اجرایی یاد شده یکی از تخصصی ترین آیین نامه هایی است که تا کنون تدوین شده است لذا نیاز به تعمق و مطالعه بیش تری دارد. در این مقاله سعی شده است که علاوه بر تجزیه و تحلیل اقتصادی جرایم زیست محیطی، راه حل های کاربردی برای بهبود کارایی این ابزار اقتصادی در ایران نیز مشخص گردد. به همین منظور عملکرد ادارات حفاظت محیط زیست 30 استان کشور طی سال های 1386- 1384 مورد بررسی قرار گرفته است و مشکلات اجرایی این قانون با توجه به ساختار فعلی سازمان حفاظت محیط زیست ارزیابی شده است. بررسی های انجام گرفته نشان داد که عدم توجه کافی به ابعاد اقتصادی قانون جرایم زیست محیطی، ضعف سازمانی، محدویت امکانات در پیاده سازی و اجرا و عدم اعمال هماهنگ و یکنواخت، از عوامل اصلی ناکارآمد بودن این ابزار اقتصادی در ایران بوده است.

زمینه و هدف: یکی از مشکلات زیست محیطی اخیر، وجود ترکیبات سمی، مقاوم و بالقوه سرطان زا در پساب و بافت ماهیان مزارع پرورش ماهی قزل آلا می باشد. از جمله این ترکیبات می توان به مالاشیت سبز اشاره کرد. هدف از انجام این پژوهش تعیین مقدار مالاشیت سبز در پساب و بافت ماهیان مزارع پرورش ماهی در استان چهار محال و بختیاری می باشد.روش بررسی: در این مطا لعه توصیفی- تحلیلی، از بین حدود 50 مزرعه پرورش ماهی، پنج مزرعه از سه رده پرورش ماهی بر اساس ظرفیت تولید ماهی (بزرگ، متوسط،کوچک) انتخاب گردید و در طی مدت 3 ماه، هر ماه یک نمونه از پساب و بافت جمع آوری و پس از آماده سازی از نظر وجودترکیب مالاشیت سبز به ترتیب از طریق روش اسپکتروفتومتری و روش کروماتوگرافی مایع با آشکار ساز اسپکترومتری جرمی مورد سنجش فرار گرفت.یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، میزان مالاشیت سبز دربافت ماهیان مزارع پرورش ماهی، شماره های 1، 2، 3، 4، 5 و 6 به ترتیب 27.6، 32.0، 28.0، 45.0، 26.0، 27.0، 27  میلی گرم در کیلو گرم به دست آمد. محدوده غلظت مالاشیت سبز در پساب مزارع پرورش ماهی مورد مطالعه بین273-5.7 نانو گرم در لیتر تعیین مقدار گردید.نتایج: غلظت مالاشیت سبز در بافت ماهیان مزارع مورد مطالعه بسیار بالاتر از معیارهای بین المللی، همچون دستورالعمل کشور استرالیا (به میزان 0.03 میلی گرم در کیلو گرم) است که نشان دهنده کاربرد گسترده این ترکیب در مزارع پرورش ماهی منطقه مورد مطالعه می باشد. با وجود این، غلظت مالاشیت سبز در پساب مزارع، کم تر از استاندارد های برخی از کشورهای اروپایی، همچون ایرلند (به میزان 100 میکرو گرم درلیتر) می باشد. بنا بر این، با توجه به اثرات سرطان زای مالاشیت سبز بر آب زیان و انسان، مسوولان بهداشتی و شیلات بایستی تدابیری جدی اتخاذ نمایند تا از مصرف این ماده در مزارع پرورش ماهی جلوگیری شود و از مواد جایگزین و بی خطر استفاده گردد.