اصول بهداشت روانی
سال:1386 | دوره:9 | شماره:34-33 |تعداد مقالات:16

مقدمه: در دهه قبل هم زمان با افزایش شیوع افسردگی در سنین پایین تر توجه زیادی به تشخیص و درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان جلب شده است. پژوهش های زیادی درباره شیوع نشانه های افسردگی در کودکان کشورهای غربی صورت گرفته است اما چنین تحقیقاتی در کشورهای غیرغربی اندک هستند. اهداف این پژوهش بررسی شیوع نشانه های افسردگی در کودکان دبستانی تهران و ارزیابی رابطه آن با بعضی ویژگی های خانوادگی مانند تحصیلات والدین و عملکرد خانواده از نظر تعداد دعواها، جو هیجانی و رضایت از زناشویی در والدین می باشد.روش کار: روش نمونه گیری به صورت طبقه بندی خوشه ای دو مرحله ای می باشد. یک مدرسه دخترانه و یک مدرسه پسرانه در هر منطقه جغرافیایی تهران (شرق، غرب، شمال، جنوب و مرکز) و در هر مدرسه تعدادی از دانش آموزان کلاس های سوم، چهارم و پنجم (11-9 سال) به صورت تصادفی برگزیده شدند. تعداد کل نمونه 1054 نفر (521 دختر، 533 پسر) بود. ارزیابی نشانه های افسردگی با پرسش نامه افسردگی کودکان (CDI) انجام شد و متغیرهای خانوادگی با پرسش نامه ای که برای والدین این کودکان تنظیم شده بود، ارزیابی گردید. با تماس های مکرر حدود 896 نفر از والدین، این پرسش نامه را تکمیل کردند. نتایج CDI و پرسش نامه والدین مورد تحلیل قرار گرفت.نتایج: با در نظر گرفتن حد برش 20.18 درصد کل نمونه، آزمون مثبت افسردگی (نمره مساوی یا بزرگتر از 20) داشتند. میانگین نمرات و درصد آزمون مثبت در پسران (19%) کمی بیش از دختران (17%) بود ولی تفاوت به حد معنادار نرسید. میانگین نمره کل CDI با بعضی متغیرهای خانوادگی و عملکرد خانواده از نظر تعداد دعواها، جوهیجانی و رضایت از زناشویی رابطه معنادار داشت.بحث: در این پژوهش، کودکان دبستانی تهران مشابه تحقیقات انجام شده در کشورهای مصر و روسیه میزان های بالاتری از نشانه های افسردگی را نسبت به مقادیر گزارش شده در کشورهای غربی (10%) گزارش کردند. نمرات افسردگی در پسران کمی بالاتر از دختران بوده که در این گروه سنی قابل انتظار است. گرچه باید به خاطر داشت که نمره بالای CDI لزوما مترادف با وجود اختلال افسردگی از نظر شدت و طول مدت علایم نمی باشد، اما رابطه معنادار بین نمرات افسردگی و عملکرد خانواده از نظر تعداد دعواها، جوهیجانی و رضایت از زناشویی، اهمیت در نظر گرفتن این عوامل را در طرح ریزی برنامه های پیشگیرانه برای افسردگی کودکان نشان می دهد.

مقدمه: فرایند تولد کودک برای والدین لذت آور است گرچه این فرایند با مشتقات و ناراحتی های فراوانی همراه است. علی رغم این مشکلات، باید گفت که امید به سالم بودن و طبیعی بودن کودک معمولا احساس اعتماد در آنان ایجاد می کند و کودک خود را می پذیرند، ولی به محض آگاهی والدین از معلولیت فرزند خود، تمام آرزوها و امیدها به یاس مبدل می گردد و مشکلات شروع می شود. هدف از تحقیق حاضر یافتن پاسخی برای این پرسش است که آیا بین مادران کودکان استثنایی و مادران کودکان عادی از نظر سلامت روانی تفاوت وجود دارد یا خیر؟روش کار: آزمودنی های این پژوهش متشکل از 78 نفر از مادران کودکان استثنایی (25 نفر کم توان ذهنی تربیت پذیر، 27 نفر ناشنوا و 26 نفر نابینا) و 29 نفر از مادران دانش آموزان عادی مدارس ابتدایی شهرستان اردبیل بودند که به طور تصادفی انتخاب شدند. ابزار به کار گرفته شده یک مقیاس 90 سوالی SCL-90-R است. طرح تحقیق نیز به روش علی مقایسه ای است.نتایج: نتایج حاصل از یافته های آماری نشان داد که به طور کلی بین سلامت روانی مادران کودکان استثنایی و مادران کودکان عادی تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.05). همچنین از نظر علایم سلامت روانی یعنی افسردگی، اضطراب، روان پریشی (P<0.05)، پرخاشگری (P<0.01) و ترس مرضی (P<0.001) تفاوت معناداری وجود دارد. اما از نظر شکایات جسمانی، وسواس- اجبار، حساسیت در روابط متقابل، و افکار پارانوئیدی تفاوت معناداری بین گروه ها به دست نیامد. مقایسه دو به دوی گروه ها نشان داد که وجود یک فرزند کم توان ذهنی بر سلامت روانی مادر بیش از وجود یک فرزند نابینا یا ناشنوا اثر می گذارد.بحث: این مطالعه نشان داد که مادران کودکان استثنایی نسبت به مادران کودکان عادی از سلامت روانی پایین تری برخوردار هستند و از میان سه گروه مادران کودکان کم توان ذهنی، نابینا و ناشنوا، مادران کودکان کم توان ذهنی از سلامت روانی پایین تری برخوردار هستند.

مقدمه: سلامت روانی هر فرد بستگی به کیفیت ارتباطات فردی دارد و اولین ارتباط های بین فردی از رابطه مادر و نوزاد آغاز می گردد. این ارتباط تعامل بین مادر و نوزاد را تسهیل کرده و سبب افزایش دلبستگی مادر به نوزاد می گردد از جمله روش های افزایش دلبستگی تماس پوستی مادر و نوزاد است. لذا مطالعه ای با هدف تاثیر تماس پوستی مادر و نوزاد بر دلبستگی مادران انجام شد . روش کار: پژوهش حاضر به روش کار آزمایی بالینی برروی 79 خانم سزارین شده صورت گرفت. انتخاب اولیه بیمارستان های مورد مطالعه جهت تعیین دو گروه تجربی (40 نفر) و شاهد (39 نفر) به طور تصادفی انجام شد و هر 5 روز یک بار جای دو گروه عوض می شد. در گروه تجربی تماس پوستی روزانه حداقل به مدت 30-20 دقیقه انجام می گرفت. جهت تعیین رفتارهای دلبستگی و اضطراب مربوط به کودک از ابزار دلبستگی مادری استفاده گردید. دلبستگی در روزهای اول، سوم و دهم پس از سزارین بررسی شد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از آزمون های t و رگرسیون صورت گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که بین دلبستگی مادری روز سوم و دهم دو گروه اختلاف معنی داری وجود دارد. همچنین اختلاف میانگین دلبستگی مادری دو گروه در روزهای اول- دهم و اول - سوم اختلاف آماری معنی داری دارد. نتایج آماری آزمون رگرسیون نشان داد که تنها تماس پوستی مادر و نوزاد و دلبستگی مادری روز اول بر دلبستگی مادری روز سوم موثر بودند. بحث: بر اساس نتایج پژوهش تماس پوستی مادر و نوزاد روشی موثر در افزایش دلبستگی و کاهش اضطراب مربوط به کودک بود. لذا پیشنهاد می گردد که تماس پوستی مادر و نوزاد به عنوان یکی از راهکارهای سلامت روانی مادر و نوزاد به کار رود.

مقدمه: در مورد اثرات درمانی دو داروی ضد جنون ریسپریدون و الانزاپین در اختلالات رفتاری بیماران مبتلا به دمانس آلزایمر ابهاماتی وجود دارد و عوارض جانبی این داروها نیز مورد مناقشه است. در این مطالعه اثر بخشی این دو دارو در بیماران غیر بستری مبتلا به آلزایمر مورد بررسی قرار گرفته است.روش کار: در این آزمایه بالینی دو سویه کور، 69 بیمار مبتلا به آلزایمر که علایم سایکوز، پرخاشگری یا تحریک پذیری را نشان می دادند به طور تصادفی به 2 گروه تقسیم شدند: گروه تحت درمان با الانزاپین (2.5-7.5 میلی گرم در روز) و گروه تحت درمان با ریسپریدون (0.5-4.5 میلی گرم در روز) و به مدت 10 هفته پیگیری شدند. پیامد نهایی بر اساس تغییرات نمره آزمون های بررسی تغییر کلی بالینی (CGI) و معیار درجه بندی روان پزشکی مختصر (BPRS) مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه میانگین ها با آزمون t و برای تعداد نمونه کم از آزمون دقیق فیشر استفاده شده است. ارزیابی متغیرهای پیوسته آزمایگاهی توسط تحلیل کواریانس صورت پذیرفت.نتایج: هیچ گونه تفاوت آماری معنا داری بین دو داروی الانزاپین و ریسپریدون یافت نشد. تغییرات نمره آزمون CGI در گروه ریسپریدون 3.2±4.3 و در گروه الانزاپین (p=0.564) 3.5±5.8 و در نمره آزمون BPRS در گروه ریسپریدون 8.2±9.2 و در گروه الانزاپین (P=0.522) 8.8±9.2 بود. علاوه بر این با وجود این که تعداد بیمارانی که به دلیل عوارض جانبی مطالعه را ترک کردند در گروه ریسپریدون بیشتر بود، عوارضی نظیر خواب آلودگی و سردرد در گروه الانزاپین بیشتر دیده شد. بحث: هر دو داروی ریسپریدون و الانزاپین تقریبا به طور مشابه در کاهش اختلالات رفتاری بیماران مبتلا به آلزایمر موثر هستند.

مقدمه: هدف عمده تحقیق حاضر اعتباریابی پرسش نامه میزان اندازه گیری وسواس فکری- عملی پادوا بر روی دانشجویان سال اول دانشگاه شهید چمران اهواز بود.روش کار: 297 دانشجو از بین کلیه دانشجویان سال اول تحصیلی 85-1384 ساکن در خوابگاه های دانشجویی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسش نامه وسواس فکری- عملی پادوا (1988) تکمیل نمودند.نتایج: نتایج به دست آمده از روش آماری تحلیل عاملی (تحلیل مولفه های اصلی) و چرخش واریماکس چهار عامل (تردید و کنترل ذهنی، ترس از تکانه، وارسی کردن و آلودگی و کثافت) که روی هم 43.37 درصد واریانس تبیین نمود، نشان داد. ضرایب پایایی (همسانی درونی از جمله آلفای کرونباخ و تنصیف) برای 55 ماده و عامل های استخراج شده رضایت بخش بودند. همچنین، ضرایب روایی همگرا پرسش نامه وسواس پادوا (55 ماده) با مقیاس وسواس مرگ و عامل های استخراج شده در کل نمونه معنادار بودند. به علاوه، تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر (به جز برای عامل دوم یعنی ترس از تکانه ها) و بین گروه های سنی پنج گانه از لحاظ میزان وسواس فکری- عملی تفاوت وجود دارد.بحث: نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی با تحقیقات پیشین هماهنگ است و باتوجه به روایی همگرا و واگرا و پایایی مناسب پرسش نامه وسواس پادا از آن می توان در محیط های پژوهشی و بالینی در تشخیص افراد سالم از افراد وسواسی استفاده کرد.

مقدمه: وابستگی به مواد، اختلالی مزمن و اغلب عود کننده است که فرد را مستعد مشکلات جدی از جمله ایدز، هپاتیت و سایر اختلالات می نماید. بسیاری از معتادین به هرویین علیرغم درمان های مختلف قادر به وضعیت پرهیز دایمی نیستند و در صورت عدم وجود روش درمان محافظت کننده ناگزیر از ادامه حیاتی حول محور تهیه و مصرف مداوم مواد خواهند بود. یکی از روش های درمانی که علاوه بر پیشگیری از عود مجدد مواد، باعث بهبود کیفیت روانی و جسمانی بیمار می شود درمان نگهدارنده با متادون است. با توجه به این که در سال های اخیر درمان نگهدارنده با متادون در مشهد راه اندازی شدهاست بر آن شدیم تا خصوصیات جمعیت شناختی بیماران تحت درمان با متادون در بیمارستان حجازی را بررسی نماییم و با شناسایی عوامل خطر تداوم مصرف مواد که منجر به درمان نگهدارنده می گردد، افراد در معرض خطر را شناسایی و از ازمان بیماری آنان جلوگیری نماییم.روش کار: این تحقیق یک مطالعه توصیفی- مقطعی است. جمعیت مورد مطالعه با روش نمونه گیری آسان از بین کلیه بیمارانی که از اول مهرماه 84 تا پایان مرداد ماه 85 در بیمارستان حجازی تحت درمان قرار می گیرند انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه جمعیت شناختی، پرونده بیماران و مصاحبه بود. اطلاعات به دست آمده با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون مجذور خی و تست دقیق فیشر مورد آنالیز قرار گرفتند.نتایج: از 180 مورد مراجعه کننده به بیمارستان 64 نفر به دلایل مختلف از مطالعه خارج شدند. از 116 نفر بیمار مورد مطالعه، 112 نفر مرد (96.6 درصد)، 68.5 درصد متاهل و 49.6 درصد شاغل بودند. بیشترین ماده مورد مصرف کریستال و بالاترین فراوانی مصرف کریستال در سن 30-18 سالگی بود. بیشتر افراد مورد مطالعه از نظر سطح تحصیلات دیپلم و بالاتر بودند (49.1 درصد)، 81.9 درصد بیماری طبی نداشتند اما در 90.5 درصد افراد اختلال روان پزشکی همراه وجود داشت. 45.7 درصد سابقه مصرف مواد در خانواده داشتند. همچنین 52.6 درصد افراد سابقه مصرف مواد بیش از 5 سال داشتند.بحث: با توجه به بالا بودن نسبت درصد سنی در مصرف کنندگان کریستال در گروه سنی 30-18 سال که بیانگر پایین بودن سن وابستگی به مواد مخدر در جامعه است، دقت در مداخلات پیشگیری از اعتیاد ضروری است.

مقدمه: یکی از مهمترین عوامل موثر در رشد و پرورش استعدادهای دانشجویان وجود سلامتی روانی در آن ها است. مطالعات متعدد نشان می دهد که دانشجویان نیز ممکن است همانند انسان های دیگر به اختلالات روانی و عاطفی مبتلا شوند. هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت سلامت روانی دانشجویان دانشگاه لرستان در رابطه با برخی متغییرهای فردی و تحصیلی است.روش کار: در این تحقیق که یک پژوهش توصیفی است، نمونه آماری تحقیق عبارت بود از تعداد 436 نفر دانشجو که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای به صورت تصادفی انتخاب شده بودند. برای گردآوری داده های مورد نیاز از پرسش نامه ای که حاوی سوالات مربوط به ویژگی های جمعیت شناختی و مقیاس سلامت روانی (MHS) بود، مورد استفاده قرار گرفت. به منظور بررسی رابطه بین نمرات سلامت روانی دانشجویان با متغیرهای تحصیلی و فردی از آزمون های آماریt ، تحلیل واریانس و شفه استفاده شد و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: بررسی نمرات سلامت روانی کسب شده توسط دانشجویان با میانگین 164.19 (کمی بالاتر از میانگین پرسش نامه با میانگین 150) نشان می دهد که به طور کلی آنان از سلامت روانی برخوردار می باشند. همچنین، یافته های پژوهش حاکی است متغیرهای سن (F=3.54, P<0.05)، سنوات تحصیلی (F=4.84, P<0.01) و نوع دوره تحصیلی (F=3.73, P<0.05) دانشجویان با سلامت روانی آنان رابطه معنا داری دارند. نتایج دیگر مبین آن است که متغیرهای دانشکده یا رشته تحصیلی (F=0.91, P>0.05)، پیشرفت تحصیلی (F=0.39, P>0.05)، وضعیت سکونت (F=0.55, P>0.05) و تاهل (t=0.64, p>0.05) دانشجویان رابطه ای با سلامت روانی آنان ندارد. بحث: به طور کلی می توان گفت که دانشجویان دانشگاه لرستان از سلامت روانی نسبتا بالایی برخوردار هستند. دانشجویان سنین بالاتر و همچنین دانشجویان سال سوم و نیز دانشجویان دوره های شبانه در مقایسه با دیگر دانشجویان از سلامت روانی کمتری برخوردار هستند.

مقدمه: جنگ علاوه بر عوارض و اختلالات جسمی و روانی بر رزمندگان، خانواده آنان را نیز در معرض خطر و مشکلات قرار می دهد. این مطالعه با هدف بررسی مقایسه تاثیر حل تعارض و آرام سازی بر کیفیت زندگی همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه همراه با اختلال افسردگی اساسی انجام گردید.روش کار: این مطالعه، یک مطالعه نیمه تجربی، از نوع کار آزمایی بالینی است که تعداد 42 نفر از همسران جانباز در بیمارستان بقیه اله (عج) و مرکز روان پزشکی صدر مورد بررسی قرارگرفتند. نمونه ها به طور تصادفی در دو گروه مداخله حل تعارض و آرام سازی و یک گروه شاهد قرارداده شدند. برای گروه های مداخله، برنامه آموزشی در 3 جلسه 2 ساعته در هفته به صورت گروهی آموزش داده شد و برای گروه شاهد هیچ گونه آموزشی ارایه نگردید. کیفیت زندگی، هر 3 گروه، در مرحله قبل از مداخله، مرحله پس از مداخله (6 هفته اول پس از مداخله یا مرحله پیگیری، 6 هفته دوم پس از مداخله یا مرحله نهایی) به وسیله پرسش نامه کیفیت زندگی فرم کوتاه شده SF36 تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله برنامه SPSS با آمارهای توصیفی و استنباطی انجام گرفت.نتایج: نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان داد مقایسه میانگین نمره کل کیفیت زندگی قبل از انجام مداخله در گروه های حل تعارض و آرام سازی با گروه شاهد اختلاف معنی داری وجود نداشت (آزمون t مستقل (p>0.05. در حالی که همین آزمون پس از مداخله در گروه حل تعارض و شاهد (p=0.001) و ( گروه آرام سازی و شاهد (p=0.001) اختلاف معنی داری داشت. همچنین، آزمون آماری فریدمن نشان داد که میانگین نمره کل کیفیت زندگی بین دو گروه حل تعارض و آرام سازی در سه مرحله مطالعه ( قبل از مداخله، مرحله پیگیری و مرحله نهایی) اختلاف معنی داری وجود دارد (P=0.0001). علاوه بر این مقایسه میانگین نمره کل کیفیت زندگی بین دو گروه حل تعارض با آرام سازی در هر سه مرحله مطالعه اختلاف معنی داری را نشان نداد (آزمون t مستقل (p>0.05.بحث: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه که مبین تاثیر هر دو روش مورد مداخله برکیفیت زندگی است، لذا پیشنهاد می شود جهت ارتقای سطح سلامت و کیفیت زندگی افراد جامعه، به ویژه خانواده جانبازان، از برنامه مهارت حل تعارض و آرام سازی استفاده گردد.