مدیریت شهری
سال:1388 | دوره:7 | شماره:24 |تعداد مقالات:11

با توجه به رشد و توسعه کشور و تغییر در الگوی زندگی مردم از جامعه تولید کننده به یک جامعه مصرف کننده میزان تولید پسماند و نوع آن دستخوش تغییرات شده است. از سوی دیگر رواج فرهنگ مصرف گرایی و استفاده از مواد یکبار مصرف در جامعه باعث کاهش بیش از پیش منابع طبیعی و انرژی شده است. با توجه به اینکه اصلاح الگوی مصرف نیاز به فرهنگ سازی داشته و زمان طولانی نیاز است تا یک رفتار اجتماعی تغییر کند. یکی از مناسب ترین روشهای کاهش مصرف مواد و حفظ منابع طبیعی و کنترل اثرات منفی آن بر اقتصاد می تواند مدیریت پسماند با رویکرد و توسعه صنایع بازیافت و استحصال انرژی از زباله باشد. در این مطالعه سعی شده تا ضمن بررسی شرایط موجود در مدیریت پسماند شهر مشهد راهکارهای مناسب و موثر در زمینه توسعه صنایع بازیافت و استحصال انرژی از پسماند و معرفی گردد.

این مقاله در صدد آنست که با بررسی و سنجش رابطه بین شرکت و فعالیت افراد در تشکلهای دانش آموزی در دوران مدرسه و تکوین هویت مدنی و حس مسئولیت پذیری اجتماعی، به این سوال پاسخ دهد که چرا بزرگسالان به گروهها می پیوندند و در این میان از کدام سازوکارها و رویه های اجتماعی تبعیت می کنند؟ و از این طریق به دنبال چه چیزهایی هستند؟ ما در مقاله حاضر بر اساس رویکرد تکوینی به بررسی در مورد این سوال پرداخته ایم. نقطه عزیمت این رویکرد در خصوص تکوین هویت مدنی توجه به این مسأله است که چگونه افراد به بالغانی تبدیل می شوند که مشارکت مدنی آنها به تداوم، اصلاح یا تغییر شکل جامعه مدنی کمک می کند. این رویکرد تلاش می کند که توضیح دهد، در وهله اول چگونه جامعه مدنی توسط افرادی که دارند هویت های مدنی خود را شکل می دهند، ساخته می شود. جامعه آماری تحقیق را افراد بالای 25 سال ساکن شهر تهران تشکیل می دهند و حجم نمونه برابر با 400 نفر برآورد گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بین تکوین و شکل گیری هویت مدنی و مشارکت در فعالیتهای مشارکت جویانه در مدرسه و در دوران نوجوانی و جوانی همبستگی مثبت و بالایی وجود دارد. این دوران فرصت بسیار حیاتی برای تمرین حاکمیت الگوهای دمکراتیک در سطوح پایین نهادهای اجتماعی و مهمتر از آن بازتولید آن در عرصه فراگیر سیاسی اجتماعی است. بنابراین افرادی که شکل گیری هویت آنها بر اساس و مبتنی بر رویه های مدنی صورت می گیرد به مراتب نسبت به آنهایی که به هر علت فاقد این تجارب مشارکتی هستند، مسیر متفاوتی را در تکوین و شکل بخشی به هویت خود دنبال می کنند.

یکی از رویکردهای توسعه روستایی، برنامه ریزی «پایین به بالا» است که بر اساس آن، مشارکت مردم محلی و دخالت موثر آنان در فرآیند برنامه ریزی، محور توسعه روستایی محسوب می شود. در این رابطه شناخت جایگاه شوراها در بین روستاییان و ارزیابی نظرات مردم در زمینه عملکرد شوراها می تواند یکی از روش های ارزیابی میزان موفقیت شوراها باشد. چنین موضوعی انگیزه اجرای تحقیق حاضر در تحلیل عملکرد شوراهای اسلامی روستایی دهستان حکیم آباد شهرستان زرندیه استان مرکزی بود. برای انجام این تحقیق، نظر پاسخ دهندگان (مردم و اعضای شوراها) درباره عملکرد شوراهای اسلامی روستاهای دهستان مذکور از طریق پرسشنامه ای ویژه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، شوراها در زمینه ارتقا و جلب مشارکت مردم عملکرد موفق تری از سایر زمینه ها (بهبود وضعیت اقتصادی و بهبود وضعیت اجتماعی) روستاها داشته اند. با توجه به یافته های تحقیق، روستاییان تمایل خود را به مشارکت در امور مختلف روستا همراه با شوراها اعلام کرده و آماده همکاری برای رفع مشکلات بوده اند.

انسان به طور فطری و غریزی به محیط طبیعی گرایش دارد و در آن به آرامش می رسد. ولی شهرها به عنوان یکی از مهم ترین مکان های زیست انسان در دو قرن گذشته طبیعت و اکوسیستم طبیعی را مورد تعرض قرار داده اند. بروز مسایل و مشکلات اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی از پیامدهای این تهدید می باشد. عواملی همچون برنامه ریزی محیطی، توسعه فضای سبز، بهبود شرایط زیستی و توجه به ارزش های اکولوژیکی و اجتماعی از مهم ترین راهبردهای قرن حاضر برای توسعه پایدار شهری به شمار می روند.مطالعه و بررسی پارک نمونه ای شفق با توجه به ارزشهای اکولوژیکی و در راستای بهبود شرایط زیستی انجام پذیرفته است تا از طریق تجزیه و تحلیل جداگانه هریک از عناصر این پارک اعم از سایت و فضاهای آن شامل نظم آب، تجهیزات و خدمات به شاخص هایی که مفهوم فضایی، عملکردی و ویژگی های پارکهای درون شهری در مقیاس محلی را قابل لمس می سازد، دست یابیم.مقاله حاضر بر اساس اسناد و مطالعات کتابخانه ای تهیه شده است. نتیجه آنکه ترکیب فضایی پارک های محلی با رعایت اصول نظم، تنوع، تعادل، سلسله مراتب، فرم، رنگ و مقیاس شکل گرفته و با استفاده از شاخص های فضایی و عملکردی، مدیریت فضاهای متنوع پارک در یک نظام منسجم و همگون میسر می گردد.

تحولات اخیر در رشد و توسعه شهرنشینی و به تبع آن رشد و توسعه کالبدی شهرها مسائلی را در فضای شهر به وجود آورده که نه تنها ساکنین آن، بلکه تمام محیط زیست در معرض عوارض ناشی از آن را، مورد تهدید قرار داده است. در دنیای عقلانی امروز تمام انسانها در پی آنند تا با تکیه بر اصول و قائده مندیها، فضائی را ایجاد نمایند که بتوان در آن شرایط زندگی را بهبود بخشید، جریانی که تنها در سایه برخورداری و اطاعت از گزاره های منطقی که بر جوامع انسانی به منظور قائده مند کردن رفتار حاکم است، بر قرار می گردد. همین مساله نیازمند شناخت و درک مجموعه ابزارهای موجود و در دسترس برای دخالت و تحقق اهداف مورد نظر است. در این میان محیط زیست شهری مناسب از جمله فاکتور های تاثیرگذار در زندگی جمعی انسان است که به کارگیری ابزارهای حقوقی در مناسب تر شدن آن بیشترین نقش را خواهد داشت. این پژوهش بعد از شناساندن قوانین و ضوابط مربوط به محیط زیست شهری به ویژه آلودگی هوا، به بررسی بستر سازی های لازم و الزامات و اقدامات موجود در متن قانون و آیین نامه های متعاقب آن و ریشه یابی نقاط ضعف و قوت قوانین زیست محیطی (آلودگی هوا) از سه جنبه: زمینه سازی حقوقی و قانونگذاری، الزامات و اقدامات در جهت تسهیل فرایند اجرا و نحوه و ضمانت اجرا می پردازد.

محور دید یک عرصه یا پهنه سه بعدی است که از یک نقطه دید شروع و بسوی موضوعی شاخص یا کیفیتی بصری امتداد می یابد. به نظر می رسد سامانهدی پهنه محورهای دید به سوی نشانه های شاخص شهری، تاثیری قابل توجه بر مطلوبیت مولفه های زیباشناختی – فرمی کیفیت محیط در فضاهای عمومی شهری داشته باشد. از این رو در این نوشتار به منظور شناخت و ارایه اصول جهانشمول حاکم بر طراحی آگاهانه و هدفمند محور های دید شاخص درون شهری، به بازشناخت ویژگی های مشترک محور های دید شاخص جهان پرداخته شده است. همچنین جایگاه محور دید در تحقق اهداف و مبانی نظری طراحی شهری مورد تدقیق قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش ارائه معیار هایی چون ضرورت تجلی محور دید به مثابه یک سیستم واجد کیفیت بصری، ضرورت توجه به توپوگرافی و استفاده از اختلاف سطح ها در طراحی محور دید، التزام عملکرد پهنه محور دید به عنوان عرصه ای عمومی و استفاده همگانی از آن، محصوریت مطلوب و ضرورت وجود ارتفاع مناسب بدنه ها جهت تاکید بر ارزش های بصری در طراحی محور دید، توجه به مکان رفتارها در طراحی محور دید، تقویت حضور پذیری از طریق وجود فعالیت خاص در بدنه یا عنصر پایانی و استفاده از عناصر اکولوژیک هویتمند برای طراحی و ساماندهی محور های دید خواهد بود. همچنین با تحلیل یکپارچه خیابان آزادی تهران، رهنمودهایی مبتنی بر ساماندهی محور دید به منظور ارتقا کیفیت محیط در این خیابان ارایه شده است. این نوشتار از روش های تحقیق توصیفی-تحلیلی، تطبیقی و اکتشافی و شیوه های تحقیق مرور متون و منابع و استفاده از اسناد تصویری در بستر مطالعات کتابخانه ای سود برده است.

سیستم حمل و نقل ریلی به ویژه مترو ، با توجه به نقش مهمی که برای آن در نظر گرفته شده است، در آینده مسوولیت بخش قابل توجهی از سفرهای شهروندان تهرانی را بر عهده خواهد داشت. یکی از موارد مهمی که در برنامه ریزی توسعه با محوریت حمل و نقل باید مد نظر داشت، موضوع تغییرات لازم در کاربریهای اطراف ایستگاه مترو است. ایستگاههای حمل و نقل ریلی یک ایستگاه معمولی نیستند بلکه مکانی برای فعالیتهای مختلف اند که می توانند ارزش افزوده ایجاد کنند، محیط پیرامون را تحت تاثیر قرار داده و نوع و ترکیب فعالیتهای مستمر را تغییر دهند. در واقع برنامه ریزی برای پیش بینی فضاها و عناصر شهری منجر به ساماندهی فضاهای اطراف ایستگاه های مترو، ارتقای هویت شهری این فضاها، مطلوبیت بیشتر در این فضاها، بهبود کیفیت محیط شهری افزایش میزان استفاده از مترو، ایمنی و راحتی بیشتر٬ صرفه جویی در زمان و مصرف انرژی٬ کاهش آلودگیهای زیست محیطی و اثرات مثبت اقتصادی می شود. هدف پژوهش حاضر، برنامه ریزی کاربری اراضی با رویکرد توسعه حمل و نقل محور در اراضی اطراف ایستگاه مترو صادقیه است. بدین منظور، پس از مطالعه و بررسی نظریات و رویکردها تلفیق کاربری اراضی و حمل و نقل شهری، با استفاده از تکنیک جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه به بررسی تمایلات مردم در استفاده از اراضی پیرامون ایستگاه مترو از دیدگاه عرضه رمین و تقاضای سفر در 4 سطح پرداخته شد. نتایج حاصل از پرسشنامه نشان داد که در صورت احداث فعالیتهای متنوع در اطراف ایستگاه مترو 93 درصد افراد پاسخگو تمایل داشتند بدون وسیله نقلیه شخصی و با پرداخت هزینه حمل و نقل عمومی از این مکان استفاده نمایند. به طور کلی مطالعات نشان میدهند که حمل و نقل ریلی به تنهایی برای ایجاد توسعه کافی نیست، بلکه نیروهای قدرتمند بازار و سیاستهای حمایتی عمومی نیز در این زمینه مورد نیاز میباشند.