مجله علوم روانشناختی
سال:1386 | دوره:6 | شماره:24 |تعداد مقالات:9

با پیدایش جهانی سازی و گسترش ارتباطات، تاثیر فرهنگ بر ابعاد روان شناختی و رفتاری همچون خود پنداشت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در ایران که از جمع گرایی فرهنگی نسبتا بالا برخوردار است، پیدایش رویکردهای جدید در زمینه فرآیندهای تعلیم و تربیت ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش رابطه بین جمع گرایی فرهنگی، خود پنداشت وابسته و تفکر انتقادی در بین دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی با روش همبستگی و علی - مقایسه ای مورد بررسی قرار گرفت. روش نمونه گیری هدفمند و حجم نمونه از 350 نفر تشکیل شده است. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه بکار رفته است. پژوهش حاضر رابطه همبستگی مثبت بین جمع گرایی فرهنگی، خود پنداشت وابسته و تفکر انتقادی را مشخص کرد. تحلیل واریانس دو راهه تفاوت معنادار بین سه دانشکده از لحاظ متغیرهای جمع گرایی فرهنگی، خود پنداشت وابسته و تفکر انتقادی را نشان داد و همچنین مشخص کرد که دانشجویان غیر تهرانی از خود پنداشت وابسته تری در مقایسه با تهرانی ها برخوردارند. همچنین تفاوت معنی داری بین دو جنس از نظر جمع گرایی فرهنگی، خود پنداشت وابسته و تفکر انتقادی مشخص نکرده است.

هدف اساسی پژوهش حاضر، وارسی جنبه های روانسنجی «مقیاس درجه بندی حرمت خود» (SERS) است. برای محاسبه پایایی با استفاده از روش ثبات درونی و اعتبار سازه، از بین دانشجویان کارشناسی دانشگاه شاهد تعداد 322 نفر (189 زن و 137 مرد) با میانگین سنی (SD=2.17) 21.01 به روش نمونه برداری خوشه ای، انتخاب شدند و از بین نمونه مورد بررسی، 50 آزمودنی به طور داوطلب به منظور وارسی پایایی به روش بازآزمایی (با فاصله 15 روز) در این مطالعه شرکت کردند. نتایج نشان داد که ابعاد مقیاس درجه بندی حرمت خود دارای ثبات درونی مناسب و ضریب بازآزمایی معناداری (P<0.05) می باشد. همچنین در وارسی اعتبار سازه مقیاس درجه بندی حرمت خود، همبستگی گشتاوری پیرسون بین مقیاس مذکور با مقیاس حرمت خود آیزنک، مقیاس حرمت خود MMPI-2، پرسشنامه سلامت عمومی و مقیاس منبع مهارگذاری نویکی استریکلند محاسبه شد. نتایج این تحلیل ها نشان دهنده اعتبار سازه مناسب ابعاد مقیاس درجه بندی حرمت خود می باشد. در مجموع، نتایج پژوهش حاضر شواهدی را برای اعتبار و پایایی مناسب ابعاد مقیاس درجه بندی حرمت خود ارایه می کند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه تاب آوری با شاخص های آسیب پذیری شامل درماندگی روانشناختی، افسردگی و اضطراب؛ و سلامت روانی بود. مقیاس تاب آوری کانر - دیویدسون (CD-RISC)، مقیاس سلامت روانی (MHI)، مقیاس افسردگی بک (BDI)، مقیاس اضطراب بک (BAI) و پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) در مورد 211 دانشجوی دوره کارشناسی دانشگاه تهران (97 پسر و 114 دختر) اجرا شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین نمره تاب آوری و بهزیستی روانشناختی همبستگی مثبت معنادار و بین نمره تاب آوری و درماندگی روانشناختی، افسردگی، اضطراب و مشکلات سلامت عمومی همبستگی منفی معنادار وجود دارد. درجات مختلف تاب آوری از طریق تاثیرگذاری بر حرمت خود، شایستگی و استحکام شخصی، تحمل عواطف منفی، مهارگری و معنویت با شاخص های سلامت و آسیب پذیری روانشناختی مرتبط می شود.

پژوهش حاضر با هدف برآورد میزان روایی آزمون اندریافت خود که توسط پورحسین (1386) و بر اساس نظریه تحولی شناختی دیمون و هارت (1982) ساخته شده، انجام پذیرفت. برای برآورد روایی آزمون اندریافت خود از ضریب آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی اسپیرمن براون استفاده شده است. برای این مطالعه تعداد 142 نفر از کارکنان شبکه چهار تلویزیون و دانشجویان دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران به صورت تصادفی انتخاب شدند و به آزمون پاسخ دادند. در این آزمون از هر آزمودنی خواسته شده است که میزان هر صفت را که به صورت گزاره و در مقیاس هفت درجه ای لیکرت بیان شده است، در خود مشخص نماید. نتایج نشان داد که آزمون اندریافت خود واجد اعتبار صوری زیاد (73.65 درصد) و ثبات درونی بسیار بالا و معنی دار می باشد (ضرایب آلفای کرونباخ، 0.84). و نیز بین عناصر چهارگانه آزمون (خود مادی، خود فعال، خود اجتماعی و خود روانی) همبستگی بالا و معنی داری وجود دارد. همچنین مشخص گردید که متغیرهای جنس و تاهل تاثیری در اندریافت خود ندارند.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه افسردگی و ویژگی های شخصیتی در دختران و پسران نوجوان تهران است، جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره پیش دانشگاهی شهر تهران است. حجم نمونه طبق اصول علمی و فرمول تعیین حجم نمونه، با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای تعیین شد. جهت جمع آوری داده ها از دو ابزار عمده الف) پرسشنامه افسردگی «بک» (BDL21) دارای 21 سوال سه گزینه ای ب) پرسشنامه ویژگی های شخصیت آیزنگ دارای 90 سوال دو گزینه ای در دو بعد (درون گرد و برون گرد) استفاده شد جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و جهت آزمون سوال های پژوهش از آمار استنباطی (آزمون t گروههای مستقل و آزمون تحلیل واریانس چند عاملی) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که:1- بین میزان افسردگی دانش آموزان پسر و دختر تفاوت معنی داری وجود ندارد.2- بین ویژگی های شخصیتی دانش آموزان پسر و دختر تفاوت معنی داری وجود دارد.3- بین ویژگی های شخصیتی دانش آموزان پسر و دختر و اثر تعامل آنها با افسردگی رابطه معنی داری وجود دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ریخت های رفتاری کودکان عقب مانده ذهنی خفیف، کودکان دارای سندرم داون، کودکان در خود مانده و عادی با سلامت روانی مادران است. به همین منظور، از بین کودکان 11-7 ساله دارای عقب ماندگی ذهنی خفیف، کودکان دارای سندرم داون، کودکان در خود مانده و عادی شهر تهران 135 کودک به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه رفتار کودک راتر - فرم والدین و پرسشنامه سلامت عمومی (فرم 28 سوالی) جمع آوری شدند و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T برای نمونه های مستقل، تحلیل واریانس چند متغیری، و تحلیل رگرسیونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کودکان در خود مانده و کودکان دارای عقب ماندگی ذهنی خفیف نسبت به کودکان عادی و کودکان دارای سندرم داون مشکلات رفتاری بیشتری داشتند. کودکان دارای عقب ماندگی ذهنی خفیف، ریخت های فزون کنشی - پرخاشگری، سازش نایافتگی اجتماعی، و نقص توجه از خود نشان دادند و کودکان در خود مانده دارای ریخت های اضطراب - افسردگی و نقص توجه بودند. کودکان دارای سندرم داون و کودکان عادی هیچ گونه ریخت رفتاری متمایزی از خود نشان ندادند. ریخت های رفتاری کودکان با سلامت روانی مادران آنها رابطه داشت: اضطراب - افسردگی و سازش نایافتگی کودک پیش بینی اختلال در سلامت روانی مادر بود. از طرف دیگر، علایم اضطرابی و اختلال خواب مادر، پیش بینی کننده مشکلات کلی رفتاری، فزون کنشی - پرخاشگری، و نقص توجه کودک بود و علایم افسردگی مادر، اضطراب - افسردگی کودک را پیش بینی می کرد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی خشونت در تلویزیون و تاثیر آن بر الگوهای رفتاری نوجوانان تهران (مطالعه موردی سریالهای تلویزیونی شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی ایران) در گروه سنی 17-11 سال انجام شده است. برای انتخاب گروه های نمونه به صورت تصادفی، تعداد 150 نفر از بین نوجوانان پسر بزهکار کانون اصلاح و تربیت غرب تهران انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسشنامه ای با 37 سوال است. جهت تحلیل داده ها از آزمون خی دو استفاده شده است، نتایج پژوهش نشان داد که بین میزان ارایه و پخش سریال ها و فیلم های خشونت آمیز تلویزیونی از شبکه سه سیما و جرم نوجوانان بزهکار در کانون اصلاح و تربیت ارتباطی وجود ندارد، به عبارتی بین دو متغیر میزان ارایه و پخش فیلم ها جرم نوجوانان رابطه معناداری وجود ندارد و با تغییر در میزان ارایه و پخش فیلم ها و سریال ها از شبکه سوم و ارتکاب به جرم افراد مورد بررسی هیچگونه تفاوتی ایجاد نمی شود.