مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,265
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

0
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله همایش

عنوان

آموزش روانپزشکی جامعه نگر در ایران: تاریخچه، طراحی برنامه، چالش ها

نویسندگان

 بوالهری جعفر

صفحات

 صفحه شروع | صفحه پایان

کلیدواژه

ثبت نشده است

چکیده

 مقدمه: گرچه شروع جنبش روانپزشکی اجتماعی در جهان - در برابر یا در کنار روانپزشکی بالینی و بیمارستانی- به سال های نیمه دوم قرن 19 برمی گردد، اما در ایران پیشگام تر از دیگر کشورهای منطقه، این جنبش از سال های 1356 به بعد با ایجاد مرکز آموزشی پژوهشی، توانبخشی وابسته به وزارت بهداری وقت شروع، با تمرکز زدایی از بیمارستان یا تیمارستان های بزرگ و ایجاد بیمارستانهای کوچک، بخش های روانپزشکی در بیمارستان های عمومی و مراکز کوچک سرپایی جامع روانپزشکی ادامه و با تصویب و اجرای ادغام برنامه کشوری بهداشت روان در مراقبت های اولیه در سال های 1364 به بعد به اوج خود رسید. این در حالی بود که آموزش تخصصی روانپزشکی گرچه پیشگام تر آن و از سال های 1320 به روش نوینی به دست بزرگان روانپزشکی کشور همچون سیاسی ها، میرسپاسی ها، رضایی ها و داویدیان ها به افتخارات علمی، آموزشی و اخلاقی بزرگی نایل شده بود، اما با ورود نسل دوم روانپزشکان علمی و نو گرا، مرافبت های بستری و سرپایی و نیزآموزش روانپزشکی بالینی و بیمارستانی تا به امروز به همان روش های سنتی خود ادامه داده و می رود که در بحران های عظیم نابسامانی های بهداشت روانی، اعتیاد و مشکلات روانی اجتماعی شایع فعلی در چهاردیواری بیمارستان های روانپزشکی از پویایی آغازین خود باز ماند. پیروان روانپزشکی جامعه نگر به منظور مشگل گشایی از این پدیده و بازیابی پویایی جهانی روانپزشکی در ایران، رویکردها و فعالیت های متفاوتی را ارایه می دهند که به برخی از آنها در آموزش روانپزشکی در این نوشتار پرداخته می شود.تفاوت ها و تشابهات: روانپزشکی بالینی/بیمارستانی با روانپزشکی جامعه نگر/مبتنی بر جامعه، هر دو یک رشته از پزشکی اند، و اصول و اهداف واحد یا مشترکی دارند؛ ولی از نظر ماهیت و آموزش دانشگاهی تفاوتهای بسیاری برایشان شمرده شده تا جایی که گروهی به اشتباه آنها را دو رشته در برابر هم و متضاد تفسیر کرده اند. درباره تفاوتها و تشابهات این دو بخش به جز کتابها و مقالات بسیاری که در روانپزشکی بیولوژیک، و بالینی/بیمارستانی هست می توان به کتابهای معتبر و رویکردهای 5 دهه اخیر در اروپا و آمریکا و نیز سازمان جهانی بهداشت، روانپزشکی جامعه نگر و روانپزشکی مبتنی بر جامعه در این رشته اشاره کرد. در تفاوت ها به ویژه با اشاره به تجاربی که در چند سال اخیر در عرصه روانپزشکی جامعه نگر و بهداشت روانی ایران به دست آمده است، باید گفت که در حالی که دغدغه و توجه روانپزشکی بالینی/بیمارستانی به موضوعهایی با رویکرد فردی، در داخل بیمارستان یا کلینیک، بیولوژیک، دارو مدار، روانپزشک مدار، درمان مدار، این جایی و این زمانی، .......است؛ ولی در برابرش برای پاسخگویی به شیوع بالای بیماریها و مشکلات جمعیت نیازمندان خدمات سلامت روان، روانپزشکی جامعه نگر/مبتنی بر جامعه می اندیشد که با رویکرد و روشی چون مراقبت در جامعه شهری و روستایی، کار با جمعیت مشخص به منظور پاسخگویی مسوولانه، کار گروهی با تیم درمان، کار با حمایت کلیه کارکنان بخش سلامت همچون پزشکان عمومی و خانواده، کار بر ابعاد بیولوژیک- روانی- اجتماعی، درمانهای همزمان بالینی و جامعه مدار، مداخلات مشاوره ای و پیشگیرانه، مداخلات مبتنی بر جامعه و خانه ؛ و در جمع با چنین رویکرد کل نگر و جامع نگر به مقابله با مشکلات می پردازد.راه اندازی آموزش جامعه نگر: آموزشهای پراکنده، کوتاه، نامنظم و غیر رسمی روانپزشکی جامعه نگر از سالهای 1356 در مجتمع وقت آموزشی وزارت بهداشت با آموزش دستیاری برای استانها، در ادامه در حوالی سالهای 1368 در انستیتو روانپزشکی تهران برای اجرای طرح آزمایشی ادغام بهداشت روان در مراقبت های بهداشتی اولیه در هشتگرد؛ همچنین پس از سال 1376 در بیمارستان امام حسین در اجرای طرح بهداشت روان مدارس در شهرستان دماوند؛ و به تدریج در سالهای بعد در چندین مرکز تربیت دستیاران روانپزشکی در کشور- به ویژه در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- اجرا شد که بیشتر آنها و شاید همگی به دلیل نبودن برنامه و حمایت قانونی و کشوری به تدریج رها شد. این تجربیات موجب شد که در تجدید نظر برنامه های آموزشی دستیاران روانپزشکی در ابتدای دهه 1380 سه ماه آموزش روانپزشکی به آموزش جامعه نگر اختصاص یابد، که این اولین تحول رسمی و قانونی در کشور در آموزش روانپزشکی جامعه نگر بود. بوروکراسی اداری در اجرایی کردن این برنامه نو، و بی میلی گروه های آموزشی در اجرای آن نزدیک به 10 سال دیگر این تحول آموزش مبتنی بر جامعه را متوقف کرد. در حال حاضر گزارشهای پراکنده ای دیده می شود که برخی گروه های آموزشی این برنامه را به روشهای گوناگون و نه همسان و بدون روش و الگوهای موثر ارزشیابی آموزشی به اجرا گذاشته اند.در این میان به استناد گزارش در حال انتشار انستیتو روانپزشکی تهران، اولین ارزشیابی گروه نمایندگان بورد روانپزشکی کشور،و ارزشیابی دستیاران و اساتید نشان می دهد که برنامه تفصیلی و کاریکولوم آموزشی مبتنی بر جامعه جدیدی با موفقیت در حال اجرا است. این برنامه در مراحل چندگانه زیر برنامه ریزی و اجرا شده است. 1- در قدم اول طراحی سرفصل های آموزشی آموزش جامعه نگر دستیاران روانپزشکی (قلعه بندی و همکاران، 1386) بر مبنای برنامه مصوبه بورد تخصصی. 2- نیاز سنجی و طراحی برنامه چرخشی دستیاران در فیلد اجتماعی. 3- اجرای برنامه تفضیلی چرخشی دستیاران به مدت دوسال. این برنامه از سال 1388 موجب اجرای موفق و موثر 6 دوره آموزشی حدود 20 دستیار شده است. محتوای این دوره های سه ماهه و حیطه های آموزشی آن به شرح زیر است: حدود 10 تا 12 روز آموزش نظری مبانی و روش های عملی برنامه های روانپزشکی جامعه نگر و برنامه های کشوری بهداشت روان (محل اجرا، انستیتو و ستاد مرکزی اداره اعتیاد و سلامت روان وزارت بهداشت)، 4تا 5 روز آموزش ادغام بهداشت روان در مراقبت های بهداشتی اولیه (اجرا مناطق روستایی شهرستان هشتگرد)، 4تا 5 روز در مرکز توانبخشی روانی خصوصی با درهای باز طلوع ( توانبخشی روانپزشکی جامعه نگر)، 7 تا 9 روز آموزش بیماران شدید روانپزشکی بستری و خانواده های آنها، و پیگیری در خانه پس از ترخیص، 7 تا 9 روز آموزش بهداشت روان در جمعیت عمومی (خانه های سلامت شهرداری)، 7 تا 9 روز بهداشت روان در جمعیت آسیب پذیر (مراکز مراقبت از دختران فراری، مراکز مداخله در بحران، مراکز مشاوره تلفنی دانشگاه تهران، مشاوره در ایدز و یا موارد مشابه). دستیاران برای ادامه برنامه های روتین دوره 4 ساله خود دو روز از هفته را در محل انستیو حضور دارند.گرچه این برنامه موفق ارزشیابی شده است اما توجه به مشکلات و چالش های پیش رو از اهمیت زیادی برخوردار است. آنچه که امروز به عنوان چالشهای این برنامه در کشور مطرح است عبارت است از: یکسان نبودن و ناهمگنی و ناهمگامی این آموزش در مراکز آموزشی دانشگاه ها، نبود روش واحد و ابزار معتبر کشوری برای ارزشیابی برنامه، کوتاه بودن 3 ماه برای این دوره و حجم بالای موضوعات آموزشی و نیازهای جامعه، اجرای برنامه در سال سوم یا چهارم و بیگانگی دستیاران سال های اولیه با اصول و روش برنامه، نرسانیدن خدمت به جامعه با اجرای این دوره، لذا عدم استقبال جامعه و فیلدهای آموزشی از حضور دستیاران در فیلد، مشکلات اجرایی و قانونی حضور در فیلد آموزشی در برابر سادگی کار در بخشهای بیمارستانی و سرپایی، نبود مربیان و اساتید آموزش جامعه نگر و بی میلی حضور در فیلد، که پیشنهاداتی جهت رفع چالشها و ارتقاء برنامه ارایه شده است.

چندرسانه ای

  • ثبت نشده است.

    • استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    بوالهری، جعفر. (1390). آموزش روانپزشکی جامعه نگر در ایران: تاریخچه, طراحی برنامه, چالش ها. همایش سالانه انجمن علمی روانپزشکان ایران. SID. https://sid.ir/paper/825773/fa

    Vancouver: کپی

    بوالهری جعفر. آموزش روانپزشکی جامعه نگر در ایران: تاریخچه, طراحی برنامه, چالش ها. 1390. Available from: https://sid.ir/paper/825773/fa

    IEEE: کپی

    جعفر بوالهری، “آموزش روانپزشکی جامعه نگر در ایران: تاریخچه, طراحی برنامه, چالش ها،” presented at the همایش سالانه انجمن علمی روانپزشکان ایران. 1390، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/825773/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

  • ثبت نشده است.

    • مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
    فایل موجود نیست.
    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button