Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,537
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

0
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله همایش

عنوان

تاثیر آموزش ادبیات کهن ایرانی به شیوه برنامه فلسفه برای کودکان (کاوشگری جمعی) بر مهارت های اجتماعی و سبک های سالم مقابله ای کودکان و مقایسه آن با سبک سنتی آموزش

نویسندگان

 رئوفی پروین (ناهید)

صفحات

 صفحه شروع | صفحه پایان

چکیده

 مقدمه: انتخاب دوران کودکی برای آموزش مهارت های زندگی و سبک های سالم مقابله ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است, به نظر می رسد این مهم فقط در حوزه مسوولیت یک علم مانند روان شناسی نیست, همه علوم باید به کمک هم بیایند تا بتوانند با دانش و دستاوردهای خود سهمی ماندگار و شایسته در خلق رفتارهای مناسب و درست برای کودکان عزیز این سرزمین پهناور داشته باشند, بنابراین تحقیق حاضر یک تحقیق بینارشته ای به حساب می آید و ادعا دارد به کمک ادبیات, فلسفه, تعلیم و تربیت و روان شناسی می توان رفتارهای درست را آموزش داد و رفتارهای مخرب و خطرناک را پیش بینی و پیش گیری نمود. در تاریخ پرفراز و نشیب پرورش مهارت های فکری و اجتماعی کودکان, فلسفه برای کودکان (P4C) جدیدترین رویکرد در این زمینه است. بنیان گذار این ایده, ماتیو لیپمن, استاد فلسفه در دانشگاه مونت کلیر ایالت نیوجرسی آمریکا در دهه شصت میلادی است. تاکنون چیزی نزدیک به چهار دهه از عمر برنامه او می گذرد. به سبب اقبال عمومی دست اندرکاران تعلیم و تربیت کودکان, اکنون این برنامه به یک جنبش پر نفوذ جهانی تبدیل شده است. ایده اولیه فلسفه برای کودکان در اواخر دهه 1960 زمانی شکل گرفت که متیولیپمن استاد فلسفه به فقدان قدرت استدلال و قدرت تمیز و داوری در بین دانشجویانش پی برد, او برای بالا بردن این توانایی ها تلاش بسیار کرد, ولی پس از مدتی متوجه شد که برای بهبود قدرت تفکر این دانشجویان دیر است و تقویت این توانایی ها باید از دوران کودکی انجام گیرد.با قصه های خارجی نمی توان مهارت های اجتماعی را در ایران و خارج از ایران به فرزندان ایرانی آموزش داد. کودک ایرانی برای افزایش مهارت های اجتماعی اش, احتیاج به قصه هایی با زیرساخت های ایرانی دارد. در ضمن خانواده هایی که دسترسی به اینترنت ندارند نیز احتیاج به قصه های بومی دارند. با قصه های فرنگی نمی شود فرهنگ ایرانی را به بچه های ایرانی القاء کرد. (امیر قاسم خانی, 1391) آموزش مهارت های زندگی اجتماعی, آداب و رسوم, جشن ها, آیین های باستانی, علاقه به وطن پرستی, میهن پرستی و... همه به زیبایی در متون کهن ایران نهفته است. توضیح خطاهای شناختی و باورهای غیرمنطقی در چهارچوب ساخت مند یک قصه رسا و پر مایه از نوع قصه های پرکشش هزار و یک شب, کلیله و دمنه یا مثنوی مولوی می تواند خطاها و باورهای ناکارآمد را در خصوص یک بافتار مشخص که قابل لمس و تجربه عینی است درون سازی کند و در شرایط مشابه برون سازی نماید. برای مثال یکی از خطاهای فکری یا تحریف های شناختی, نتیجه گیری شتاب زده, است که داستان های بسیار زیادی در ادبیات کهن وجود دارد. (صاحبی, 1388)روش و طرح تحقیق: تحقیق حاضر از نوع آزمایشی می باشد که شرکت کنندگان در تحقیق به صورت تصادفی در سه گروه آموزش به شیوه فلسفه برای کودکان آموزش به شیوه سنتی و گروه کنترل قرار داده شدند. طرح مداخله ای: همان گونه که گفته شد 98 نفر دانش آموز به 3 گروه 32-33 نفری به طور تصادفی تقسیم شدند. دو گروه (33 نفر) آزمایشی و یک گروه (32 نفر) کنترل, هر دو گروه آزمایش (یکی به شیوه سنتی تدریس و دیگری به شیوه فلسفه برای کودکان (P4C) طی هشت هفته یک ساعت و نیم تحت آموزش قرار گرفتند. محتوای آموزش هشت داستان از کلیله و دمنه بود که در یک کلاس به شیوه سنتی (معلم محوری) آموزش داده شد به این معنی که در هر جلسه یکی از داستان ها به نوبت توسط دانش آموزان یا محقق خوانده می شد و پس از خواندن داستان محقق توضیحات کلی را در خصوص محتوای داستان ارائه می داد. اما در کلاس دیگر به شیوه (P4C) دانش آموزان به شکل حلقه دور هم می نشستند و هر پار گراف همان داستان کلاس سنتی را نوبتی می خواندند و در پایان موضوع های مطرح شده در آن در تخته سیاه نوشته می شد. همین طور نظرات دانش آموزان یادداشت می شد. دانش آموزان به نوبت نظرات خود را مطرح و از آن دفاع می کردند. گاهی مخالف و کاهی هم موافق هم دیگر اظهار نظر می کردند. محقق هیچ نقشی در اظهارنظرها نداشت و فقط نقش هماهنگ کننده را داشت ولی سعی می کرد دانش آموزان را به طرف کنجکاوی و ایجاد سوال هدایت کند. دانش آموزان باید به حرف-های هم دیگر به دقت توجه می کردند, به نوبت اظهار نظر می کردند و نظرات همدیگر را با استدلال و دلیل رد یا قبول می کردند. گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. یک ماه و نیم بعد از آخرین جلسه آموزش, به همه اعضای گروه آزمایش و گروه کنترل پرسشنامه «رفتار کنار آمدن» داده شد و همچنین از اولیا دانش آموزان مذکور خواهش شد تا «مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی کودکان» فرم «والدین» را در خصوص فرزندان خود تکمیل نمایند و نیز از معلمان عزیز درخواست شد تا مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی کودکان «فرم معلمان» را در خصوص تک تک دانش آموزان تکمیل نمایند.یافته های استنباطی: برای بررسی فرضیه اول, مبنی بر اینکه آموزش ادبیات کهن ایران به روش فلسفه برای کودکان (P4C) منجر به ارتقاء مهارت های اجتماعی کودکان می شود, نمرات هر 3 گروه شرکت کننده در تحقیق (دانش آموزان شرکت کننده در جلسات آموزش ادبیات کهن ایران به شکل سنتی و گروه کنترل و فلسفه برای کودکان) در مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی کودکان (فرم ویژه معلمان و والدین) با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه مورد مقایسه قرار گرفت. در ارزیابی مستقل والدین از مهارت های اجتماعی کودکان تفاوت معناداری بین سه گروه شرکت کننده در تحقیق مشاهده نمی شود. در ارزیابی مستقل معلمان در خصوص مهارت های اجتماعی دانش آموزان تفاوت معناداری بین گروه های شرکت کننده در تحقیق مشاهده می شود. یافته ها البته در خصوص ارزیابی معلمان از مهارت های اجتماعی دانش آموزان, با ارزیابی والدین در خصوص مهارت های اجتماعی دانش آموزان متفاوت می باشد.به منظور ارزیابی فرضیه دوم مینی بر اینکه آموزش ادبیات کهن ایران به شکل فلسفه برای کودکان منجر به بهره گیری بیشتر کودکان از سبک های سالم مقابله ای می شود, نمرات گروه های سه گانه شرکت کننده در تحقیق, در خرده مقیاس مقابله موثر با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه استفاده و مقایسه گردید. تفاوت معناداری بین سه گروه شرکت کننده در تحقیق در خصوص به کارگیری سبک های سالم مقابله ای وجود ندارد. بنابراین, این فرضیه تحقیق مورد تایید قرار نگرفت. به منظور ارزیابی فرضیه سوم مبنی بر اینکه آموزش ادبیات کهن ایران به شکل فلسفه برای کودکان منجر به, کارگیری کمتر سبک های ناسالم مقابله ای توسط کودکان می شود نمرات گروه های سه گانه شرکت کننده در تحقیق, در خرده مقیاس, مقابله ویرانگر با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه مقایسه گردید.تفاوت معناداری بین سه گروه شرکت کننده در خصوص عدم کاربرد سبک های ناسالم مقابله ای وجود دارد. گروه فلسفه برای کودکان در نمرات انحراف یا اجتناب از مساله نمره 70.61 و گروه سنتی 71.33 و گروه کنترل 72.06 را نشان می دهد. بنابراین فرضیه سوم مبنی بر آموزش ادبیات کهن منجر به استفاده کم تر کودکان از سبک های مقابله ای می شود تایید گردید.بحث و نتیجه گیری: در بررسی و مطالعه تعداد زیادی از تحقیق های انجام شده درباره اجرای برنامه فلسفه برای کودکان با موضوع های مختلف فرضیه اول و دوم این تحقیق با نتایج به دست آمده تحقیق های ذکر شده زیر هماهنگ است. برای مثال:تایید فرضیه اول این تحقیق با نظرات «سر برنارد کریک» استفان میلت, «تاپینگ» هس, هدایتی و حمیدرضا حاتمی و دیگران هماهنگ است. مورد دوم این که: در تحقیقی که عزت اله نادری و دیگران تحت عنوان: بررسی تاثیر اجرای P4C بر افزایش خلاقیت دانش آموزان پسر پایه اول دبیرستان انجام دادند ارتباط اجرای این برنامه با رشد «انعطاف پذیری» و «ابتکار ذهنی» تایید شد و با توجه به این که این دو خصوصیات از ویژگی های مهم دارا بودن مهارت های اجتماعی محسوب می شوند با تایید فرضیه اول تحقیق حاضر هماهنگ است. مهارت های حل مسأله, انعطاف پذیری و ابتکار ذهنی و... از مهارت اجتماعی موفق محسوب می شود. (کلنیکه, 92) فرضیه دوم این تحقیق نیز با نتیجه تحقیق حمیدرضا حاتمی و دیگران, با فرضیه: اجرای برنامه فلسفه برای کودکان موجب افزایش مهارت کنترل تنش ها نمی شود هم خوانی دارد ولی با نظرات «چانگ» هماهنگ نیست. (کنترل تنش یکی از سبک های مقابله ای سالم می باشد)در تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق یک نکته مهم و قابل تاکید این است که برنامه فلسفه برای کودکان در مقایسه با سبک آموزش سنتی برتری چشم گیری نشان می دهد و نزدیکی نمرات کسب شده در گروه کنترل و گروه سنتی نشان دهنده عدم کارایی و غیرموثر بودن «سبک سنتی آموزش» است که نه تنها در ابزار علاقه و نشاط کودکان عملا خود را نشان داد بلکه نتایج آزمایش هم گواه است.نتایج تحقیق نشان می دهد که کودکان نیاز به اظهار نظر و بیان نظرات خود در محیط آزاد- شاد و بدون ترس از نمره دارند. آنان محیط جمعی و تبادل افکار را بهتر از رقابت های فردی می دانند. همین طور نشان می دهد استفاده از ادبیات جذاب به رشد مهارت های اجتماعی آن ها کمک می کند. از دیگر نتایج تحقیق خود ابرازگری والدین بود, آن ها نگران دیدگاه های مردم نسبت به فرزندان خود هستند و قبل از آن که علاقه مند به نتیجه درست آزمایش باشند نگران تصور منفی مردم به کودکان خود هستند بر خلاف معلمان که علاقه مند به درستی و نتیجه آزمایش بودند و دیدی واقع بینانه نسبت به تحقیق و نتایج آن داشتند. نتیجه دیگر تحقیق ناکارایی نظام آموزش سنتی رایج و موفقیت اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در آموزش و رشد مهارت های اجتماعی کودکان است. دانش آموزان, کلاس های فلسفه برای کودکان را با شادی و علاقه ادامه می دادند و تاثیر این برنامه به طور معناداری در پرسش نامه دانش آموزان مشخص بود.در نظام های سنتی (رایج) آموزش رقابت فردی و در نتیجه تنهایی, کم رویی, تعارض در روابط بین فردی تقویت می شود و همه این ها از جمله مشکلات بهداشت روانی هستند.داستان ها برای رشد تفکر کودک یا همان فلسفه ورزی ابزار مناسبی هستند و استفاده از آن ها ضروری است. ادبیات کودک با عناصر گوناگون ادبی به انسجام فکری کودک قدرت تخیل, تمرکز و داوری او کمک می کنند. نقش داستان خلق استعاره ای برای زندگی واقعی است. و همین موجب پیوند انسان با آن است. و بالاخره این که: تمامی نهادهایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با کودکان سروکار دارند اعم از موسسات آموزشی, رسانه ها, اولیاء و معلمان و روان شناسان باید با شناخت عمیق کودکان و پی بردن به قابلیت ها و ظرفیت های بالقوه ادبیات, بخصوص ادبیات کهن ایران و سرانجام شناخت راه ها و روش هایی که بتوان همه این ظرفیت ها و قابلیت ها را در خدمت کودکانی گذاشت که هزاره سوم و سده آینده را با تمام دست آوردها و چالش هایش پیش رو دارند. همه برنامه ریزان فرهنگی نیازمند چنین شناختی هستند تا حاصل تلاش های هماهنگ و مستمر آن ها سبب بالیدن نسل نوجویی شود. اندیشه ورز که بخواند, بکاود و بپرسد و روی پای فرهنگ خود بایستد.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    رئوفی، پروین (ناهید). (1392). تاثیر آموزش ادبیات کهن ایرانی به شیوه برنامه فلسفه برای کودکان (کاوشگری جمعی) بر مهارت های اجتماعی و سبک های سالم مقابله ای کودکان و مقایسه آن با سبک سنتی آموزش. کنگره سراسری روانشناسی کودک و نوجوان. SID. https://sid.ir/paper/829506/fa

    Vancouver: کپی

    رئوفی پروین (ناهید). تاثیر آموزش ادبیات کهن ایرانی به شیوه برنامه فلسفه برای کودکان (کاوشگری جمعی) بر مهارت های اجتماعی و سبک های سالم مقابله ای کودکان و مقایسه آن با سبک سنتی آموزش. 1392. Available from: https://sid.ir/paper/829506/fa

    IEEE: کپی

    پروین (ناهید) رئوفی، “تاثیر آموزش ادبیات کهن ایرانی به شیوه برنامه فلسفه برای کودکان (کاوشگری جمعی) بر مهارت های اجتماعی و سبک های سالم مقابله ای کودکان و مقایسه آن با سبک سنتی آموزش،” presented at the کنگره سراسری روانشناسی کودک و نوجوان. 1392، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/829506/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

  • ثبت نشده است.

    • مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    مرکز اطلاعات علمی SID
    strs
    دانشگاه امام حسین
    بنیاد ملی بازیهای رایانه ای
    کلید پژوه
    ایران سرچ
    ایران سرچ
    فایل موجود نیست.
    بازگشت به بالا