چکیدهخانواده مسلمان ایرانی در شرایط کنونی با مسائل اجتماعی متعددی روبرو است که به زعم این مقاله ناشی از فاصله گرفتن از نسخه بومی، ملی و دینی خانواده، می باشد. براین اساس هدف این پژوهش فهم و کشف الگوی سازمان اجتماعی خانواده در آموزه های قرآنی است که از طریق پاسخگویی به دو سوال زیر میسر می شود. در سازمان اجتماعی خانواده اهداف ، ارکان و کارکردهای خانواده کدامند و نظام اجتماعی خانواده چگونه سامان دهی شده است؟ روش تحقیق، کیفی و ترکیبی از سه رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، تحلیل محتوا کیفی، روش داده بنیاد و است.یافته های نشان می دهد، مهمترین اهداف و کارکردهای تاسیس خانواده عبارتنداز: حصول آرامش به عنوان هدفی بسترساز و در عین حال مسقل، اجتماعی کردن دین، جامعه پذیر کردن فرزندان، سلامت اجتماعی و فرزندآوری. همچنین یافته ها نشان می دهند، صورتبندی نقشی در خانواده به گونه ای تنظیم شده که نقش های نرم، عاطفی و محوری در تحقق اهداف خانواده، مربوط به موقعیت های زنانه و نقش های سخت، رسمی و ابزاری، مربوط به موقعیت های مردانه است. مهمترین نقش فرزندان احسان به والدین و مهمترین نقش نظام خویشاوندی ، حمایت اجتماعی از خانواده است. نتیجه اینکه ترکیب نقشهای زنانه و مردانه در خانواده رابطه اجتماعی دوستانه، محبت آمیز و مبتنی برایثار، آرامش، اطمینان و اعتماد را در خانواده و جامعه تولید و باز تولید می کند.

The aim of this study was to investigate the health and pathological aspects of parenting in Iran. This study has a qualitative design and the method used is Grounded Theory (GT). The population consisted of all Muslim parents with children over 10 years of age, living in Tehran and Karaj during the summer of 2016 to the summer of 2017. The sample contained 44 Muslim parents who were studied through semi-structured interviews. The interviews’ data analyzed based on Grounded Theory model and eventually, the result consisted of open, axial and, selective coding, 216 initial codes, 9 concepts and 3 cluster. In the axial analysis of the initial codes, 9 concepts(parenting styles) were extracted: rejection; kindness/support; over protection; inflexibility; optimum structure; chaos; coercion; assertiveness; autonomy support; negligence/passivity. These concepts can be conceptually distinguished although they have common features. In the following analysis and selective coding, 9 concepts are integrated around 3 major axis: intimacy (rejection; kindness/support; over protection); structure/law (inflexibility; optimum structure; chaos); autonomy/freedom of action (coercion; assertiveness; autonomy support; negligence/passivity). Of the three concepts that were organized around each axis, the medium concept draws a balanced and healthy situation and two other concepts represent the pathological aspects of that axis. The results of this study showed that most of the parents involved in the study used a kind of authoritarian parenting style (the combination of over protection, inflexibility and coercion). Healthy parenting (the combination of kindness/support, optimum structure and autonomy support) is in second rank.