تنوع اقلیمی موجب پیدایش مراتعی با کیفیت پوشش گیاهی در مناطق مختلف کشور دیده گردیده است. بنابراین باید انتظار داشت که نظامهای بهره برداری از انواع مرتع داری تنوع باشد. مقاله حاضر این نظامها را طبقه بندی کرده و به شرح آن پرداخته است. اقوامی که در نقاط مختلف ایران به دامداری می پردازند، متناسب با نوع مرتع موجود، شیوه های گوناگونی را برای بهره برداری اتخاذ کرده اند. این شیوه ها روابط تکنیکی و انسانی را در بهره برداری از مراتع شامل می شود و در مجموع یک نظام بهره برداری را شکل می دهد. در این مقاله سعی شده است که اثرعوامل طبیعی بر نظامهای بهره برداری از مراتع ثابت شود ولی اثرعوامل دیگر از قبیل مسائل تاریخی، فرهنگی و تراکم جمعیت بی اهمیت تلقی نشده است. اگر دو قوم را در یک اقلیم یکسان یافتیم که در نظامهای بهره برداری از مرتع دچاراختلاف هستند، باید متوجه عوامل دیگر باشیم. مثلا ممکن است ساخت فرهنگی آن دو قوم متباین بوده که در برخورد با یک اقلیم مشخص واکنشهای متفاوتی داشته اند.