چکیده فارسی: اخلاق و عرفان دو مطلوب متعالی برای انسان هستند. از این رو، تامل در نسبت عرفان و اخلاق، هم برای عرفان پژوهان و هم برای پژوهشگران اخلاق اهمیت دارد. اما برخی عرفان را ناسازگار با اخلاق و گروهی آن را فوق اخلاق دانسته اند. عزلت و انزوای عرفا و استغراق عارفان در ذکر و مراقبه و درون نگری موجب شده است که به نظر برخی، اخلاق و دگردوستی در زندگی عارفان کم رنگ باشد. از سوی دیگر، نه از اخلاق می توان گذشت، نه می توان عرفان را نادیده گرفت، بلکه مطلوب جمع میان آنهاست. غرض این نوشتار دفع شبهه ناسازگاری اخلاق و عرفان و ارائه نظریه ای عرفانی درباره منشا اخلاق از راه تامل در آموزه های عرفانی است. جان کلام در نظریه عرفانی اخلاق این است که عشق برخاسته از خداآگاهی عرفانی، منشا اخلاق و دگردوستی است.   چکیده عربی:الأخلاق والعرفان هدفان سامیان للانسان. و من هنا فان التأمل فی طبیعة العلاقة بین العرفان والأخلاق له أهمیته بالنسبة إلی الباحثین فی العرفان من جهة، و إلی الباحثین فی حقل الأخلاق من جهة أخری. لکن هناک من یقول ان العرفان لا ینسجم مع الأخلاق، و هناک جماعة یقولون انه فوق الأخلاق. إن انزواء العرفان و انهماک العرفاء فی الذکر والمراقبة والترکیز علی ذاتهم، جعل البعض یری أن الأخلاق وحب الآخر مضمحلة فی حیاة العرفاء. و من جانب آخر لا یمکن التخلی عن الأخلاق، و لا یمکن تجاهل العرفان، والحالة المطلوبة هی التوفیق بینهما. والغایة من وراء هذا البحث تفنید الشبهة القائلة بعدم الانسجام بین الأخلاق والعرفان، و طرح ما یقول العرفان حول نشوء الأخلاق عن طریق التأمل والنظر فی التعالیم العرفانیة. و خلاصة ما یطرحه العرفان حول منشأ الأخلاق هی أن الحب المنبثق من الوعی الالهی العرفانی هو مصدر الأخلاق و حب الآخر.

اخلاق عارفانه، اخلاقی است که عرفا و متصوفه مروج آن بوده اند و محور آن، مبارزه و مجاهده با نفس است هدف این مکتب اخلاقی، تربیت انسان کامل است. انسان کامل که عصاره خلقت و جامع جمیع نشآت وجود و غایت آفرینش ما سوا است. علامه جعفری از جمله کسانی است که در طرح مباحث اخلاقی دارای رویکرد عرفانی می باشد ولی دراین جا سعی شده است که به چهره اخلاق عرفانی ایشان توجه شود که توجه به اخلاق یکی ازمولفه هایی می باشد که سبک زندگی را هدایت می کندو به سرمنزل مقصود می رساند تا اخلاق نباشد قدم از قدم نمی توانیم برداریم بدین شناخت دلالت های تربیتی دیدگاه وی مبادرت نماییم. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، به بررسی اخلاق عرفانی در اندیشه تربیتی علامه محمدتقی جعفری پرداخته است. براین اساس می توان چنین نتیجه گیری نمود که عارف بدون اخلاق معنی ندارد و باید متصف به صفات اخلاقی مانند: یقظه وبیداری، بینایی دل، معرفت نفس، تفکر، ابتهاج (فناء فی الله) وصال حق و... باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

اخلاق کاربردی و به تبع آن اخلاق حرفه ای قلمروهایی هستند که از دهه یِ 1990 به این سو مورد توجه صاحب نظران برنامه ریزی قرار گرفته-اند. ادبیات مربوط به این قلمروها نظیر هر حوزه یِ دیگری در عرصه یِ تکاپوهای انسانی مدام در حال تطور است و به میانجیِ گفت و شنودهای مستمری که میان کنش گران مختلف در این عرصه در جریان است، ظرفیت ها و جنبه های تازه ای از ابعاد گوناگون و گسترده یِ آن آشکار می شود. این گستردگی در برخی موارد با دشواری ها و احیاناً بدفهمی هایی در حوزه یِ اخلاق حرفه ای برنامه ریزی همراه است و همین امر ضرورت دقت نظر و کنکاش در کُدها و گزاره هایِ نظریِ اخلاق حرفه ای و پیگیری این مباحث را موجب می شود. ردیابی کُدهای اخلاقی مرتبط با زمینه های مختلف برنامه ریزی هدف اصلی این مقاله است و بدین منظور از دسته بندی، تم سازی، مقایسه و نتیجه گیری از داده ها برای کشف و توضیح کُدهای اخلاقی مرتبط با زمینه های مختلف برنامه ریزی استفاده شده است. کُدهای اخلاقی موضوع های مرتبط با دوراهی های اخلاقی در برنامه ریزی، زمینه یِ مطرح شدن اخلاق مساله محور را به عنوان دستاورد مقاله و به عنوان یکی از رهیافت های مواجهه با این دوراهی ها موجب شده است. بحث آموزش اخلاقی برنامه ریزان نیز بر مبنای اخلاق مساله محور به عنوان یکی از راهکارهای عملیاتی مواجهه با موضوع های اخلاقی پیشنهاد شده است.

زمینه: تعاونی ها به عنوان اشکال متفاوتی از کسب وکار تلقی می شوند که بر همکاری جمعی اعضاء جهت دستیابی به اهداف سازمانی تأکید می کنند. اعتماد، قلب یک تعاونی کشاورزی بوده و پایه و اساس اعتماد، اخلاق است. این مطالعه، چرایی توجه به اخلاق را در تعاونی ها مورد بررسی قرار می دهد. تأکید بر رفتار اخلاقی کسب و کار، می تواند به افتراق و یا تقویت تعهد و وفاداری اعضاء تعاونی ها کمک نماید. در این مطالعه به چالش ها و چاره های اخلاق حرفه ای در تعاونی های کشاورزی توجه شده است. نتیجه گیری: وجود فشارهای زیاد به مدیران تعاونی ها برای دستیابی به بالاترین پس انداز و سود، اداره تعاونی ها به مثابه یک شرکت خصوصی از سوی تعدادی از مدیران، وجود تعداد زیاد رقبا و کمبود مشتری، افزایش پیچیدگی های بازار، الزام های تغییر ساختار بخش کشاورزی و کاهش سوددهی مزارع از مهم ترین محرک های بروز رفتارهای غیراخلاقی در حوزه مدیریت تعاونی های کشاورزی هستند. اکثریت تعاونی های کشاورزی با چالش هایی غیراخلاقی نظیر طفره رفتن از مسئولیت های شغلی، روابط و معاملات تجاری با خویشاوندان، دوستان و. . .، پاداش های فروش، قیمت گذاری و تجربه تجارت غیرقانونی مواجه هستند. مدیریت اخلاقیات، شناسایی موضوع، توضیح ارزش ها، تصمیم گیری اثربخش، حمایت سازمانی و تعهد مهم ترین اقدامات سازمانی جهت بهبود فرایند اخلاقی در تعاونی های کشاورزی هستند.

زمینه: کسب و کار امروز نیازمند تعاملات اجتماعی و رعایت ملاحظات اخلاقی است. الزام تحصیل سود، فعالیتهای غیراخلاقی و نادیده انگاری کردارهای مورد پذیرش جامعه را توجیه نمی نماید. فرایند تصمیم گیری به صورت ساختاری و از طریق بررسی انطباقی با مجموعه ضوابط اخلاقی تدوین شده از جانب نهادهای حرفه ای و یا ارزشهای اخلاقی حاکم بر جامعه قابل تبیین است. این پژوهش تاثیر آیین رفتار حرفه ای را بر چگونگی قضاوتهای حسابرسی در دو گام انگیزشی و عملگرایانه مطالعه می نماید.روش کار: در این تحقیق روش پیمایشی با طرح تجربی مستقل شامل چهار موقعیت آزمایشی به کار رفته است. داده ها با استفاده از پرسشنامه و در قالب طرح پس آزمون با گروه نظارت به روش میدانی جمع آوری شده است.یافته ها: نتایج تحلیلهای آماری مبین آن است که تاثیر آیین رفتار حرفه ای بر انگیزش و عملکرد حسابرسان معنادار است. همچنین جنسیت نیز بر قضاوت حسابرسی موثر بوده و زنان، قضاوتهای اخلاقی تری اعمال نموده اند.نتیجه گیری: با توجه به تاثیر مثبت آیین رفتار حرفه ای بر قضاوت حسابرسی، اهمیت یک واحد درسی با عنوان آیین رفتار حرفه ای در دوره کارشناسی قابل توجه است. دانشجویان می بایست با موضوعات حرفه آشنا شده و از انتظارات جامعه از اخلاق حرفه ای آگاه گردند. موسسات حسابرسی نیز می توانند از نتایج این تحقیق برای جذب و آموزش کارکنان خود استفاده نمایند.

مبحث معیارهای اخلاقی و قاعده تدوین منشور اخلاقی در طول حیات انسان مقوله ای دیرین و دارای ابعاد و مولفه های مختلفی است، منظرگاههای علمی و تئوریکی و راهکارهای عملی فراوانی برای این موضوع طرح شده و از دیرباز محل مناقشه ارباب نظر در حوزه های دین، فلسفه، اخلاق، روان شناسی و مدیریت بوده است. در این مقاله ضمن بررسی فعل اخلاقی، خاستگاههای روان شناختی و ارتباطی آن مورد بررسی قرار می گیرد و سپس نظریات متعدد مرتبط با معیارسنجی فعل اخلاقی از جمله نظریه دگردوستی، حسن و قبح ذاتی افعال، الهام وجدان و امثال آن بازنگری و به عوامل موثر بر رفتار اخلاقی و غیر اخلاقی پرداخته می شود. سپس اصول چهارگانه علم اخلاق ارزشی یعنی تعهد، نظارت، حسابگری و سرزنش نیز با استناد به روایات مورد بررسی و مطالعات روان شناسان نیز مورد تاکید قرار می گیرد در نهایت زمینه های جهانی تدوین منشور اخلاقی سازمانها و معیارهای آن مانند اصل امانت، مالکیت، اعتماد، شفافیت و منزلت، انصاف، شهروندی و حساسیت متقابل تحلیل می گردند و مصادیق منشور یاد شده در ابعاد مورد مطالعه نیز ارایه می گردد.

تدوین و اجرای مرام نامه ها و منشورهای اخلاق حرفه ای علم از ضروری ترین و بدیهی ترین اقدامات انجمن های علمی در ترویج اخلاق علم است که معمولاً در چارچوب رشته و فعالیت علمی موردنظر تدوین می شوند. این مقاله با تمرکز بر نمونه ای از مرام نامه های انجمن های علمی در جهان درپی پاسخ به این پرسش است که اصول اخلاق حرفه ای میان انجمن های علمی کدام است؟ و انجمن های علمی بر سر چه اصولی وفاق دارند و این وفاق به چه میزان است؟ برای پاسخ به پرسش های پیش گفته با روش تحلیل محتوای کیفی و کمی متن، به بررسی 235 کد اخلاق حرفه ای مندرج در مرام نامۀ 28 انجمن علمی پرداختیم. یافته ها نشان داد، باوجود اینکه کدنامه های اخلاق حرفه ای انجمن ها از ساختار چندگانه و متنوعی برخوردارند، درمجموع و با فراوانی متفاوت کدهای اخلاق حرفه ای دربرگیرندۀ20 کد اصلی هستند. فرهنگ هر رشتۀ علمی متناسب با ماهیت رشته و موضوع آن بر تعیین اصول اخلاق حرفه ای و تناسب رشته با مواردی که از حرفه ای های آن رشته انتظار می رود تأثیر می گذارد. در میان انجمن های علمی بر سر برخی کدها توافق بیشتری وجود دارد، آن ها را «کدهای وفاق» می نامیم این کدها هستۀ اصلی مرام نامه را شکل می دهند. از آن سو کدهای متنوع و خاصی داریم که آن ها را «کدهای تمایز» می نامیم، این کدها حسب تنوع فرهنگ رشته شکل گرفته است. درمجموع کشف نیمرخ کدهای اخلاق حرفه ای در سطح جهانی دستاورد اصلی این پژوهش است.

اخلاق و رفتار حرفه ای برای حرفه حسابداری بسیار مهم است. بدون پذیرش و جلب اعتماد استفاده کنندگان ارائه خدمات از سوی حسابداران بیهوده است. اعتماد به خدمات، تابع اعتماد به ارائه کننده و آن نیز تابع درستکاری و پایبندی به اصول اخلاقی است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر اخلاق حرفه ای بر تردید حرفه ای حسابرس است. بدین منظور تأثیر پنج مؤلفه اصول و ضوابط حرفه ای، استقلال و بی طرفی، رازداری، درستکاری و صداقت و صلاحیت و مراقبت حرفه ای بر تردید حرفه ای حسابرس از طریق پرسشنامه ای که در بین 119 نفر از حسابرسان سازمان حسابرسی و مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران شامل کلیه شرکا، مدیران و سرپرستان حسابرسی توزیع شد مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. روش پژوهش، توصیفی-پیمایشی می باشد و جهت تجزیه وتحلیل فرضیه های پژوهش از تحلیل واریانس و رگرسیون با نرم افزار Spss استفاده شد. نتایج نشان داد که هر پنج مؤلفه اخلاق حرفه ای بر تردید حرفه ای حسابرس تأثیر مثبت و معناداری دارد؛ اما بیشترین تأثیر مربوط به مولفه صلاحیت و مراقبت حرفه ای می باشد بنابراین، مؤسسات حسابرسی باید به افزایش دانش و مهارت حرفه ای کارکنان مؤسسه خود به منظور افزایش هرچه بیشتر کیفیت قضاوت و تصمیم گیری ها توجه ویژه نمایند.