رضایت بیماران یکی از شاخص های مهم کیفیت مراقبت اورژانس و پیامد مراقبت سلامتی (outcome of healthcare) است. مطالعه حاضر، به اندازه گیری میزان رضایت بیماران مراجعه کننده به اورژانس سه بیمارستان بزرگ دانشگاه علوم پزشکی تهران و بررسی عوامل مرتبط در طول بهار 1387 می پردازد. مراحل اجرای مطالعه مزبور به شرح زیر بوده است: 1 آموزش نظری و عملی به کارشناسان معاونت سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص چگونگی بکارگیری پرسشنامه تدوین شده 2 ارزیابی عملی چگونگی گردآوری داده ها توسط کارشناسان آموزش دیده 3 توجیه روسا و مدیران بیمارستان های محل نمونه گیری در خصوص هدف از اجرای مطالعات دوره ای (ارتقای کیفیت مراقبت، بدون دیدگاه های محتسب گرایانه( 4 طراحی فایل ورود داده ها 5 گردآوری داده ها 6 ورود داده ها 7 تجزیه و تحلیل آماری داده ها 8 ارائه مشاوره و بازخورد به معاونت سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران 9 اعمال تغییر در پرسشنامه تدوین شده در صورت لزوم در مجموع در ماه های فصل بهار، 92 تن از مراجعین به اورژانس های جنرال 3 مرکز مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، بیمارستان شریعتی و بیمارستان سینا وارد مطالعه شدند. بیشترین عدم رضایت بیماران با و بدون احتساب نقطه نظراتی که به عنوان «متوسط» بیان شده اند، از میان 39 متغیر اصلی مورد سنجش، در مورد «امکانات رفاهی همراهان بیماران» بوده است. 31.5% از بیماران در پاسخ به سوال تمایل به مراجعه مجدد به همان بیمارستان، پاسخ های «خیر، بعید است» یا به «هیچ وجه، اصلا» را انتخاب کرده بودند. میزان پاسخ های فوق در مورد توصیه مراجعه به اورژانس بیمارستان به دیگران، 30.4% بوده است. 57.6% از شرکت کنندگان در مطالعه، واجد نظر کلی خیلی خوب یا خوب در مورد اورژانس بیمارستان بودند و فقط 59.8% از آنان رضایت کلی خود را از بیمارستان، خیلی خوب یا خوب گزارش کرده بودند.

رضایت بیماران یکی از شاخص های مهم کیفیت مراقبت اورژانس و پیامد مراقبت سلامتی (outcome of healthcare) است. مطالعه حاضر، به اندازه گیری میزان رضایت بیماران مراجعه کننده به اورژانس سه بیمارستان بزرگ دانشگاه علوم پزشکی تهران و بررسی عوامل مرتبط در طول بهار 1387 می پردازد. مراحل اجرای مطالعه مزبور به شرح زیر بوده است: 1 آموزش نظری و عملی به کارشناسان معاونت سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص چگونگی بکارگیری پرسشنامه تدوین شده 2 ارزیابی عملی چگونگی گردآوری داده ها توسط کارشناسان آموزش دیده 3 توجیه روسا و مدیران بیمارستان های محل نمونه گیری در خصوص هدف از اجرای مطالعات دوره ای (ارتقای کیفیت مراقبت، بدون دیدگاه های محتسب گرایانه( 4 طراحی فایل ورود داده ها 5 گردآوری داده ها 6 ورود داده ها 7 تجزیه و تحلیل آماری داده ها 8 ارائه مشاوره و بازخورد به معاونت سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران 9 اعمال تغییر در پرسشنامه تدوین شده در صورت لزوم در مجموع در ماه های فصل بهار، 92 تن از مراجعین به اورژانس های جنرال 3 مرکز مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، بیمارستان شریعتی و بیمارستان سینا وارد مطالعه شدند. بیشترین عدم رضایت بیماران با و بدون احتساب نقطه نظراتی که به عنوان «متوسط» بیان شده اند، از میان 39 متغیر اصلی مورد سنجش، در مورد «امکانات رفاهی همراهان بیماران» بوده است. 31.5% از بیماران در پاسخ به سوال تمایل به مراجعه مجدد به همان بیمارستان، پاسخ های «خیر، بعید است» یا به «هیچ وجه، اصلا» را انتخاب کرده بودند. میزان پاسخ های فوق در مورد توصیه مراجعه به اورژانس بیمارستان به دیگران، 30.4% بوده است. 57.6% از شرکت کنندگان در مطالعه، واجد نظر کلی خیلی خوب یا خوب در مورد اورژانس بیمارستان بودند و فقط 59.8% از آنان رضایت کلی خود را از بیمارستان، خیلی خوب یا خوب گزارش کرده بودند.

زلزله یکی از مهم ترین بلایای طبیعی است که در کشور ما روی می دهد و تجربیات حاصل از وقوع زلزله های اخیر نشان داده است که واکنش مردم در برابر زلزله صحیح و مناسب نبوده است، کسب آمادگی به منظور انجام اقدامات صحیح در هنگام وقوع زلزله یکی از راهکارهای اساسی در کاهش تلفات جانی و خسارات مالی در مناطق زلزله خیز به شمار می رود. در این باره آموزش همگانی به منظور انجام اقدامات صحیح یکی از راهکارهای اساسی در کاهش تلفات جانی و خسارات مالی است. بدین منظور لازم است آگاهی، نگرش و عملکرد مردم در جامعه هدف بررسی قرار شود تا ضمن ارائه تصویری از وضع موجود و تحلیل آن، از نیازها و تقاضاهای آموزش گروه هدف آگاه شد. هدف این طرح طراحی مدل آموزشی برای مردم در فاز آمادگی در برابر زلزله است. این طرح در 5 مرحله انجام شد. مرحله اول بررسی متون مرتبط و جستجوی اینترنتی منابع، مرحله دوم انجام مطالعه کیفی، مرحله سوم انجام kap study، مرحله چهارم نیازسنجی آموزشی و مرحله پنجم طراحی الگوی آموزشی. نتایج به دست آمده از این طرح نشان داد که در مجموع 31% از جمعیت بالای 15 سال شهر تهران دارای دانش کم %31.4 دانش متوسط و %37.2 دانش خوب، 25.6 نگرش نامناسب، %32.5 نگرش متوسط و %32.5 نگرش مناسب و %25.7 دارای عملکرد ضعیف، 29% عملکرد متوسط و %45.2 دارای عملکرد خوب هستند. گروه های پرخطر نیز شناسایی شده و با توجه به تئوری های زمینه ای در آموزش بهداشت و بر پایه مدل قصد رفتاری و مدل پرسید و مدل بزنف، مدلی برای آموزش همگانی در برابر زلزله پیشنهاد شد. با ارائه این مدل می توان با انجام مداخلات مناسب روی گروه های هدف، جامعه را به اتخاذ رفتارهای داوطلبانه ای که منجر به حفظ و ارتقای سلامتی افراد می شود سوق داد. همچنین در این مدل با تعیین عوامل موثر در تصمیم گیری فرد برای انجام دادن یا ندادن یک رفتار، انجام تغییر رفتار به صورتی که سبب آمادگی در برابر خطر زلزله شود، صورت می گیرد، این تغییر رفتار نه فقط به واسطه پیام های ارتباطی برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی انجام می شود، بلکه نتیجه فرآیند پیچیده ای است که به وسیله متغیرهایی همچون ویژگی های شخصیتی، عوامل محیطی و اجتماعی، نگرش مذهبی، تربیت خانوادگی و ویژگی های کانال اطلاع رسانی و خصوصیات جامعه ای که فرد به آن تعلق دارد تعیین می شود.

سرطان گردن رحم (سرویکس) از شایع ترین سرطان های زنان است. آگاهی از این بیماری و نحوه پیش گیری از آن می تواند در کاهش ابتلا به بیماری و افزایش میزان بقای بیماران نقش عمده داشته باشد. در حال حاضر آزمون پاپ اسمیر به عنوان آزمون غربالگری جهت شناسایی این بیماری و درمان به موقع آن در دسترس است. در این باره مطالعه ای با هدف بررسی میزان آگاهی زنان از سرطان گردن رحم و تاثیر جزوه آموزشی در افزایش تاثیر جزوه آموزشی جمع آوری شد. این مطالعه از نوع مداخله ای (قبل و بعد) بوده و در سال 1382 در یکی از کلینیک های زنان شهر تهران انجام شده است. جمعیت تحت مطالعه شامل زنان متاهل مراجعه کننده به کلینیک بیماری های زنان بوده که به روش نمونه گیری غیرتصادفی آسان انتخاب شدند. معیار ورود به مطالعه شامل اولین مراجعه به کلینیک بیماری های زنان بوده و داده ها با تکمیل پرسشنامه در دو مرحله (قبل و بعد از مداخله) جمع آوری شدند. در این مطالعه، 66 نفر از زنان مراجعه کننده به کلینیک بیماری های زنان تحت بررسی قرار گرفتند. میانگین سنی جمعیت تحت مطالعه 38.8 سال (انحراف معیار=7.10 سال) است. یافته های این مطالعه نشان می دهد که قبل از مداخله آموزشی، میزان آگاهی زنان در مورد سرطان گردن رحم اندک بوده است. حدود %43.9 زنان با تعریف این بیماری آشنایی نداشته و سایر افراد نیز آگاهی کم تا متوسط داشتند. %38 زنان نیز ابراز کردند که با آزمون پاپ اسمیر آشنایی ندارند و حدود %58.5 از افراد آگاه از آزمون پاپ اسمیر از زمان صحیح انجام این آزمون مطلع نبودند. پس از مداخله (مطالعه جزوه آموزشی)، آگاهی حدود %69.7 تا %77.3 از زنان تحت مطالعه در خصوص تعریف بیماری، علائم، عوامل، عوامل خطر و نحوه پیش گیری از بیماری به میزان زیاد تا خیلی زیاد افزایش یافته است. بنابراین نقش این جزوه به عنوان یک منبع اطلاعاتی در مورد این سرطان در جمعیت تحت مطالعه مشهود است.%97 از افراد نیز به میزان زیاد تا خیلی زیاد، مطالعه این جزوه را به دیگران توصیه نمودند. به طور کلی با توجه به شیوع سرطان گردن رحم در زنان و نقش آزمون پاپ اسمیر در شناسایی زودرس این بیماری، لزوم توجه به آموزش و طراحی ابزارهای آموزشی مناسب و قابل دسترس جهت ارتقای سطح آگاهی زنان امری ضروری است.

طب مکمل به گروهی از روش های تشخیصی و درمانی اطلاق می شود که خارج از آموزش های دانشگاهی (آکادمیک) آموزش داده شده و در درمان بیماران استفاده می شود. برخی از این روش ها از هزاران سال قبل به طور سنتی استفاده شده است. از دهه های 1970 و 1980 این روش ها تحت عنوان طب جانشین و سپس به عنوان مکمل های طب رایج نامیده شدند. استفاده از روش های طب مکمل به عنوان روش های درمانی رو به افزایش بوده اما همچنان استانداردهای این روش ها و چگونگی ارتباط آنها با اصول طب رایج مبهم است. این طرح با هدف «تعیین میزان آگاهی و نگرش در خصوص طب مکمل و میزان استفاده از این روش ها» انجام شده است. نوع مطالعه، توصیفی بوده و جمعیت تحت مطالعه شامل جمعیت شهر تهران (گروه سنی بالای 15 سال) بوده است. این مطالعه در سال 1382 در شهر تهران به روش نمونه گیری خوشه ای انجام شده است. داده ها با پرسشنامه جمع آوری شدند. متغیرهای وابسته عبارت از روش های طب تکمیلی (انرژی درمانی، هومیوپاتی، طب سوزنی، هیپنوتیزم، یوگا، گیاه درمانی و مراقبه) بودند. در این مطالعه 4123 نفر تحت بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق،%83.2 از جمعیت تحت مطالعه از حداقل یکی از روش های طب مکمل آگاهی داشتند. با توجه به رواج آگاهی از طب گیاهی، با حذف این روش از لیست روش های تحت مطالعه، %58.6 جمعیت از یکی از روش های طب مکمل آگاهی داشتند. میزان آگاهی از هر کدام از روش های تحت مطالعه به ترتیب اولویت آگاهی از آنها عبارت بودند از: طب گیاهی (%57.6)، طب سوزنی (%43.6)، هیپنوتیزم (%39.2)،انرژی درمانی (%28.1)،یوگا (%22.1)،مراقبه (%5.3) و هومیوپاتی (%4.1). %42.2 از جمعیت تحت مطالعه از یکی از روش های طب مکمل استفاده کرده بودند. با توجه به رواج استفاده از طب گیاهی، با حذف روش طب گیاهی از لیست روش های مورد استفاده، %9.6 از جمعیت از یکی از روش های طب مکمل استفاده کرده بودند. میزان استفاده از هر کدام از روش ها به ترتیب اولویت استفاده از آنها عبارت بودند از: طب گیاهی (%38.4)، انرژی درمانی (%3.4)، یوگا (%3)، طب سوزنی (%2.7)، مراقبه (%1.3) ، هیپنوتیزم (%1.2) و هومیوپاتی (%0.4) با توجه به آگاهی بالای افراد نسبت به روش های طب مکمل و میزان استفاده از این روش ها در جامعه، انجام تحقیقات منسجم در خصوص بررسی میزان اثربخشی این روش ها و برنامه ریزی جهت استانداردسازی و تعیین جایگاه آنها در درمان بیماران و آموزش دانشگاهی امری ضروری است. سیاستگذاران امر سلامت در جهت شناسایی و در دسترس قراردادن روش های اثربخش و همچنین پیش گیری از عوارض احتمالی ناشی از ارائه درمان های نامناسب توسط افراد فاقد مهارت، باید بر اساس مستندات علمی و تحقیقاتی اقدام نموده و قوانین متناسب، پروتکل های درمانی، سیستم آموزشی موردنیاز و نظام ارزیابی اثربخشی این روش ها را تعیین نمایند.

طراحی و استقرار ارزیابی از نیازهای ضروری یک سازمان جهت تعیین میزان دستیابی به اهداف است. برای نظام بخشیدن به گزارش عملکرد واحدهای مختلف دانشگاه، طرح طراحی مدل ارزیابی عملکرد دانشگاه علوم پزشکی (به صورت پایلوت در دانشگاه علوم پزشکی تهران) انجام شد. اهداف اصلی این طرح عبارت از طراحی مدل ارزیابی عملکرد (سطح مدیریت ارشد دانشگاه) و تدوین معیارهای عملکرد (تدوین شاخص های مورد نیاز و تعیین سوالات مورد نیاز) بودند. مطالعه از نوع مطالعات عملیاتی (Operational) بوده و از بهار 1381 تا پائیز 1382 در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران انجام شده است. نتایج طرح عبارت اند از تدوین لیست شاخص های حوزه های مختلف دانشگاه (مورد استفاده جهت تحلیل در سطح مدیریت ارشد دانشگاه) و تعاریف آنها، طراحی مدل تعالی عملکرد سازمان (به عنوان الگویی جهت ارزیابی عملکرد آموزش عالی به شیوه خود ارزیابی)، تدوین لیست سوالات مورد نیاز (چک لیست خود ارزیابی) جهت کاربردی کردن مدل تعالی عملکرد دانشگاه و طریقه امتیازبندی آنها، طریقه تفسیر نتایج خودارزیابی و برنامه پیشنهادی جهت انجام عملیات خود ارزیابی در دانشگاه. به طورکلی شاخص ها و سوالات در این طرح تحقیقاتی زمانی می توانند اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری را در دسترس مدیران قرار دهند که اقدامات دیگری در جهت رویکرد به تعالی عملکرد در دانشگاه به شرح ذیل انجام شوند: نهایی کردن مدل تعالی عملکرد (Performance Excellence Model)، رویکرد به فرهنگ خودارزیابی در دانشگاه با توجه به مدل تعالی عملکرد دانشگاه، نهایی کردن سیستم امتیازدهی به سوالات خودارزیابی و تعیین چگونگی تفسیر آنها، طراحی مدل ارتباطی بین برنامه استراتژیک دانشگاه و برنامه خودارزیابی، استقرار سیستم یکپارچه اطلاعات در دانشگاه (Management Information System) و استقرار تکنولوژی اطلاعات در دانشگاه (Information Technology).

فقر آهن شایعترین بیماری تغذیه ای در جهان است و تخمین زده می شود که نزدیک به 2 بیلیون نفر در جهان دچار کم خونی باشند که نیمی از آن را فقر آهن تشکیل می دهد. در این راستا برنامه غنی سازی مواد غذایی با آهن به عنوان یکی از شیوه های موثر مقابله با فقر آهن در کشورها انتخاب شده است. غنی سازی مواد غذایی با اسید فولیک نیز به هدف کاهش شیوع نقایص مادرزادی لوله عصبی انجام می شود و قابل ذکر است که بهبود وضعیت فولات می تواند مقادیر بالای هموسیستئین را نیز کنترل نموده و در نتیجه باعث کاهش شیوع بیماری های قلبی عروقی شود. در حال حاضر استان گلستان با عنوان یکی از استان های پایلوت در کشور انتخاب شده تا بعد از اجرای این برنامه بتوان میزان اثربخشی برنامه غنی سازی را در این استان مورد بررسی قرار داد. در این راستا مطالعه حاضر در سال 1385-86 با هدف جمع آوری اطلاعات اولیه در استان گلستان انجام شد. نوع مطالعه «توصیفی» بوده و جمعیت مطالعه شامل زنان سنین باروری (49-15 سال) در استان گلستان بودند. نمونه گیری در این استان بصورت خوشه ای انجام شده است. در این مطالعه 579 زن در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفتند. طبق نتایج این مطالعه، شیوع کمبود هموگلوبین شامل .319%، شیوع کمبود فریتین 7.26%، شیوع کمبود فولات سرم 21.%، شیوع کمبود ویتامین B12 سرم 13.1% و شیوع هموسیستئین بالا 6.29% بوده است. میانگین هموگلوبین 9.12 گرم در دسی لیتر، میانگین فریتین 5.31 نانوگرم در میلی لیتر، میانگین فولات سرم 6.13 نانومول در لیتر، میانگین ویتامین B12 سرم 194.4 پیکومول در لیتر و میانگین هموسیستئین 12.6 میکرومول در لیتر بوده است. قابل ذکر است که در این مطالعه، داده های متغیرهای مخدوش کننده نیز جمع آوری شده است. به طورکلی دستاوردهای این مطالعه شامل اطلاعات اولیه (اطلاعات قبل از مداخله غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک در استان گلستان) بوده است. مطالعه اصلی شامل یک مطالعه مداخله ای (قبل و بعد) خواهد بود که بعد از اجرای برنامه غنی سازی در استان گلستان انجام خواهد شد.

مطالعه ای به منظور بررسی بقای 5 ساله درباره بانوان مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به مرکز آموزشی- درمانی امام خمینی شهر تهران انجام شد. صد و شصت و هفت بیمار مبتلا به سرطان پستان که طی سال تقویمی 1376 در مراجعه به مرکز فوق، تشخیص ابتلا به سرطان پستان در آنها مورد تایید گزارش آسیب شناسی بود، وارد مطالعه شدند. متوسط سنی بیماران 47.2 با انحراف معیار 13.5 سال بود. بیشتر بیماران در زمان تشخیص در مرحله پیشرفته بیماری (مراحل III و IV) بودند. در پی گیری نمونه مورد مطالعه از نظر بقای 5 ساله دستیابی به 39 مورد امکان پذیر نبود. به این ترتیب اطلاعات مربوط به 128 بیمار مورد تحلیل آماری قرار گرفت. پس از پیگیری 5 ساله مشخص شد که 79 بیمار زنده و 49 مورد فوت شد و میزان بقای کلی 62 درصد به دست آمد (SEM=0.04). با استفاده از مدل رگرسیون Cox پس از همخوان نمودن متغیرهای سن تشخیص بیماری، درمان اولیه انجام شده (برداشت کامل بافت پستان، جراحی نگهدارنده بافت پستان و درمان کمکی) و مرحله بیماری، مشخص شد بیمارانی که درمان کمکی دریافت کرده اند بیشتر در خطر مرگ بوده و از میزان بقای کمتری برخوردار بوده اند (HR=4.6, 95%CI=9.4-2.2, P=<0.0001). متغیرهای سن بالاتر و مرحله بالاتر بیماری نیز نسبت خطر بیشتری را با میزان بقا نشان دادند، اگر چه از نظر آماری معنی دار نبودند. به نظر می رسد تشخیص زودرس و درمان مناسب تر بیماری با به کاربردن پروتکل های درمانی معتبر در بهبود میزان بقا در بانوان مبتلا به سرطان پستان در ایران نقش موثری را ایفا نماید.

هدف از این مطالعه بازبینی و تدوین برنامه استراتژیک و برنامه ارزشیابی مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی بود. برنامه استرانژیک و ارزشیابی مرکز تحقیقات توسط مسوول طرح با مشارکت اعضای مرکز تحقیقات در قالب گروه برنامه ریز به شرح زیر تدوین شد. بررسی برنامه مرکز توسط مسوول طرح و شناسایی نقاط نیازمند بازنگری و تکمیل مرور مجدد برنامه توسط مسوول طرح وگروه برنامه ریز در طی نشست جمعی ارائه توضیحات و اطلاعات علمی مورد نیاز (با توجه به ابهامات و نواقص شناسایی شده) به گروه برنامه ریز توسط مسوول طرح تعیین خلأ های اطلاعاتی برای اعمال اصلاحات توسط گروه برنامه ریز و مسوول طرح در طی نشست جمعی تهیه و ارائه اطلاعات لازم تدوین برنامه توسط گروه برنامه ریز و مسوول طرح در طی نشست جمعی ارائه برنامه نهایی تعیین مراحل برنامه ارزشیابی، محتوی و نحوه کار گروهی تیم برنامه ریزی ارائه توضیحات و اطلاعات علمی به اعضا مرکز تحقیقات تدوین قسمت های مختلف برنامه ارزشیابی توسط گروه برنامه ریز بازنگری و اصلاح مطالب تدوین شده توسط گروه برنامه ریز ارائه برنامه نهایی ارزشیابی

هدف از این مطالعه تدوین برنامه استراتژیک مرکز تحقیقات بیماری های مغز و اعصاب بود. برنامه توسط گروه کارشناسی با مشارکت اعضای مرکز تحقیقات در قالب گروه برنامه ریز به شرح زیر تدوین شد: تهیه اطلاعات لازم (بررسی وضع موجود) برای تدوین برنامه در یک مطالعه کیفی (بحث گروهی متمرکز با تیم انتخابی از اعضاء و مسوولان مرکز) تعیین مراحل برنامه ریزی، محتوی و نحوه کار گروهی تیم برنامه ریزی ارائه توضیحات و اطلاعات علمی به اعضاء مرکز تحقیقات تدوین قسمت های مختلف برنامه توسط گروه برنامه ریز بازنگری و اصلاح مطالب تدوین شده توسط گروه برنامه ریز ارائه برنامه نهایی