کاربرد رنگهای طبیعی و به ویژه رنگهای گیاهی از زمانهای بسیار قدیم در جهان و در اغلب شهرهای ایران متداول بوده است. شهر یزد نیز هم در زمینه تولید و هم در زمینه کاربرد این رنگزاها و به ویژه روناس از قدیم فعالیت داشته است و حرفه مازاری در ساییدن روناس و نیل و نیز رنگرزی جزو مشاغل مهم و البته نسبتا پردرآمد محسوب می شده است. اما در گذر زمان و با پیدایش رنگهای شیمیایی و صنعتی شدن فرایندهای تولید و فراوری منسوجات، رنگرزیهای سنتی و نیز رنگهای طبیعی تا حد زیادی کنار گذاشته شد و کاربرد آنها به مواردی خاص اختصاص یافت، و حتی بیم آن می رود که در صورت عدم احیای این هنر- صنعت قدیمی در آینده به کلی به دست فراموشی سپرده شود. در این طرح مطالعاتی سعی شده است که موارد زیر گنجانده شود: 1- جمع آوری اطلاعات کامل از رنگرزی دستبافته ها در استان خصوصا فرش دستباف، بررسی وضعیت موجود، ارائه راهکارها و بهینه سازی تهیه مواد اولیه، میزان تولید آنها، وضعیت مواد اولیه در بازار استان، رنگرزی سنتی و معرفی تولیدات. 2- برای دستیابی به اهداف موردنظر: الف- اطلاعات جامع و میدانی از انواع دستبافته ها، طبقه بندی آنها، مواد اولیه و شرایط تولید آنها جمع آوری گردید. سپس در مورد رنگرزی و مواد اولیه آن از گذشته تا کنون مطالعه و بررسی شد. ثانیا شناسایی مواد رنگزا و مناطق زیر کشت آنها در استان و وضعیت قبلی و موجود به کارگیری این مواد انجام گردید. ب- در طرح مطالعاتی حاضر با مراجعه به کارگاه های فعال استان با فیلمبرداری و عکاسی و پر کردن پرسشنامه های مربوطه اطلاعات کاملی از کارگاه ها جمع آوری شد. ج- کارگاه های قدیمی نیمه فعال و تعطیل شده در استان یزد نیز مورد بررسی قرار گرفت و وضعیت آنها گزارش گردیده است و علل و عوامل موثر در تعطیلی آنها بیان شده است.

کیفیت پشم شسته شده مورد مصرف در صنعت فرش دستباف از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و به عوامل متعددی نظیر مواد اولیه، شرایط محیطی، ابزار و ماشین آلات مورد استفاده، نیروی انسانی و نحوه نظارت و مسائل مدیریتی وابسته است. پشم شسته شده تولیدی در کارگاههای پشم شویی ایران به علت تفاوت در نوع پشم، نوع ماشین آلات مورد استفاده و نیز تفاوت در فرآیند شستشو کیفیت های متفاوتی دارد. هدف از تحقیق حاضر دسته بندی کارگاهای پشم شویی، ارزیابی عوامل مختلف موثر بر فرآیند شستشو، تعیین سهم نسبی آنها بر کیفیت پشم شسته شده و در نهایت ارائه راهکارهای مناسب و عملی درجهت بهینه سازی فرآیندهای شستشو با استفاده از مواد شیمیایی و آنزیم می باشد. بدین منظور، ابتدا مطالعات اکتشافی مشتمل بر جمع آوری اطلاعات و نتایج به دست آمده از فعالیتهای تحقیقاتی موجود در داخل کشور و نیز شناسایی کارگاههای مختلف انجام گرفت. سپس با انجام مطالعات میدانی بازدیدهایی از کارگاههای پشم شویی در استانهای مختلف کشور انجام شد و با استفاده از پرسشنامه های تهیه شده گزارش جامعی از فرآیند شستشو و مشکلات موجود در واحدها به دست آمد. سپس با نمونه گیری از پشمهای ناشور و شسته شده در هر واحد خواص فیزیکی و مکانیکی آنها نظیر استحکام، ازدیاد طول، سفیدی، جذب رنگ، چربی باقیمانده، رطوبت بازیافتی، میزان جعد و نیز تصاویر میکروسکوپی مورد بررسی قرار گرفت و آزمایشات کیفی روی پساب نیز انجام گرفت. در ادامه این تحقیق خواص الیاف پشمی شسته شده در کارگاههای مختلف با الیاف پشمی شسته نشده همان کارگاه مقایسه شده تا میزان آسیب های وارده به پشم در حین شستشو تعیین گردید. پس از جمع آوری اطلاعات جامع و بررسی و مقایسه فرآیندهای شستشو در کارگاههای مختلف، نسخه بهینه آزمایشی شستشو با توجه به امکانات و وضعیت فعلی کارگاهها تعیین گردید. و نمونه های الیاف پشم با نسخه پیشنهادی در مقیاس آزمایشگاهی و صنعتی شستشو داده شد. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد کارگاههای موجود عمدتا به صورت نیمه صنعتی بوده و تعداد محدودی نیز به صورت صنعتی مشغول به فعالیت می باشند. در هیچ یک از واحدهای مورد بررسی آزمایشات کنترل کیفی روی پشم شسته شده به منظور جلوگیری از صدمه دیدن الیاف و بهبود فرآیند صورت نمی گیرد و نیز از مواد شیمیایی مناسبی استفاده نمی شود همچنین به دلیل مشکلات مالی و عدم نظارت کافی، ملاحظات زیست محیطی کمتر مورد توجه قرار دارد. نمونه های پشم گرفته شده از هر کارگاه و شسته شده بر اساس نسخه بهینه پیشنهادی در مقیاس آزمایشگاهی و صنعتی، ضمن حفظ خصوصیات فیزیکی موردنظر، سفیدتر از نمونه شسته شده به روش مرسوم مورد استفاده در همان کارگاه بود به-طوری که مورد تایید صاحبان فن نیز قرار گرفت.

یکی از فرایندهای مهم که برروی الیاف ابریشم صورت می گیرد، فرایند صمغ گیری ابریشم می باشد. این فرایند به جهت ایجاد خصوصیات لازم مثل شفافیت، رنگ پذیری و زیردست مناسب برروی ابریشم لازم است تا انجام شود. در این تحقیق روشهای مختلف صمغ گیری نخ ابریشم خام به وسیله صابون، اسید، قلیا، کلیاب (روش سنتی) و آنزیم (ساویناز و آلکالاز) در شرایط مختلف از نظر دما، زمان، نوع قلیا، مواد کمکی و آب مصرفی در شرایط آزمایشگاهی و نیمه صنعتی انجام شده و استحکام، روشنایی و سفیدی مورد مقایسه قرار گرفته اند. سپس نخهایی که توسط روشهای مختلف صمغ گیری شده اند توسط چهار رنگزا، روناس (توسط دندانه کلرید قلع و زاج سفید)، وسمه، پوست گردو و رنگزای مصنوعی از نوع متال کمپلکس با نام Lanacron Reds-6 رنگرزی و سپس خصوصیات فیزیکی و مکانیکی نخ ابریشمی (استحکام، ثبات شستشویی، ثبات نوری، رنگپذیری و روشنایی) بررسی و نتایج حاصل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به منظور طراحی آزمایشات مورد نیاز، مطالعات میدانی با بازدید از کارگاههای سنتی و نیمه صنعتی و صنعتی شهرستان قم و کاشان انجام شده و بر اساس نتایج بازدیدهای به عمل آمده و مطالعات کتابخانه ای روش آزمایش طراحی شده است تعداد 25 نمونه به وسیله SEM مورد بررسی قرار گرفته و 125 نمونه عکس با بزرگنمایی های مختلف تهیه شده است. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد ثبات نوری دندانه های کلرید قلع و ثبات شستشویی رنگ مصنوعی رضایت بخش نمی باشد و در اثر عملیات رنگرزی اکثرا برای کلیاب و صابون افزایش استحکام و برای بقیه روشها اکثرا کاهش استحکام مشاهده می گردد. روشهای به دست آمده از صمغ گیری اسیدی مناسب نمی باشند. روش صمغ گیری با آنزیم از نظر استحکام و زیردست و شفافیت و مصرف انرژی و مسائل زیست محیطی جزء بهترین روشهای صمغ گیری است. البته روشهای سنتی به کار رفته در کارگاههای صمغ گیری با توجه به میزان استحکام زیردست و هزینه تمام شده (اقتصادی بودن) جزء بهترین روشها می باشد.

یکی از مراحل تکمیل فرش دستباف، پرداخت می باشد که این عملیات یا در ضمن بافت قالی و به وسیله قیچی انجام می گردد و یا پس از اتمام بافت به وسیله قیچی مخصوص و کارد و ماشینهای پرداخت انجام می شود. این طرح تحقیقاتی به منظور شناسایی روشهای مختلف قیچی کردن و روگیری فرش دستباف و مقایسه آنها و رفع مشکلات احتمالی تعریف و انجام شد. برای انجام آن در مرحله اول با توجه به اطلاعات موجود در کتابها و اسناد مختلف شناسایی و دسته بندی اولیه انجام گردید. سپس کارت مشاهده و پرسشنامه ای تدوین و طراحی شد و پس از تست و تایید آن در مناطق مورد مطالعه طرح به تعداد کافی در هر منطقه تکمیل گردیدند. در نهایت اطلاعات حاصل از پرسشنامه ها، فیلم و عکسها دسته بندی و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. از روی مطالعاتی که روی ابزار در مناطق مورد مطالعه طرح انجام شده بود طراحی مناسب با توجه به دلایل بروز اشکال برای ابزار انجام گرفت تا در طرحهای تحقیقاتی در اجرا مورد بررسی دقیق تر قرار گیرد. معایب و مزایای هریک از روشهای قیچی کردن و روگیری نیز بررسی شده و راه حلهایی برای رفع بهبود آنها ارائه گردید.

یکی از مراکز مهم فرش بافی در ایران، استان چهارمحال و بختیاری است که دارای سابقه بسیار در این زمینه است. طرح، نقش و رنگ بندی در قالیهای این استان دارای تنوع بسیار است. مهمترین ویژگی قالیبافی در این منطقه، حساسیت هنرمندان قالیباف، برای به کارگیری و استفاده از مواد اولیه مرغوب است که با وجود پیشرفت های زیاد در صنعت رنگ، هنوز ترجیح می دهند از رنگهای گیاهی در دست بافته های خود استفاده کنند. پژوهش حاضر با روش پیمایشی توصیفی و با هدف تعیین وضعیت موجود کارگاه های رنگرزی استان چهارمحال و بختیاری انجام شده است. اطلاعات از طریق توزیع و تکمیل پرسشنامه گردآوری شده است. بر اساس یافته های پژوهش از میان 22 کارگاه شناسایی شده در این استان (8 کارگاه غیرخانگی و 9 کارگاه خانگی) نحوه کسب مهارت به صورت یادگیری از پدران و گذشتگان بوده است. لازم به ذکر است تنها در یک مرکز که در آینده نزدیک راه اندازی خواهد شد از افراد تحصیل کرده در زمینه مرتبط استفاده خواهد شد. در کلیه این مراکز رنگرزی به شیوه سنتی انجام می گیرد. هیچ دستگاه سختی گیر و تصفیه در کارگاه ها موجود نمی باشد و پسابها به طور مستقیم به فاضلاب یا جوی های اطراف کارگاه ها وصل می شود. از لحاظ بهداشت کار و اصول ایمنی در کارگاه ها می توان بیان کرد که رعایت این اصول بسیار کم می باشد. در سالهای اخیر به دلیل صرفه اقتصادی و بالا بودن قیمت پشم وارداتی از سایر کشورها، پشم مصرفی کارگاه های رنگرزی بیشتر بومی استان چهارمحال و بختیاری و یا استانهای مجاور بوده است.

یکی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده در انتخاب رنگهای اولیه جهت رنگرزی، بررسی سازگاری آنها در هنگام به کارگیری در مخلوط است، لذا ضرورت دارد مواد رنگزای مورد نظر از حیث سازگاری نیز مورد بررسی قرار گیرند. عدم سازگاری مواد رنگزای موجود در مخلوط علاوه بر کسب نتایج نامناسب از حیث یکنواختی، موجب نامناسب شدن قابلیت تکرار مجدد رنگرزی نیز می گردد. اساس روشهای کلاسیک عموما بر مبنای به کارگیری نتایج حاصل از اندازه گیری رنگزای جذب شده و اندازه گیری غلظت محلول رنگرزی و بررسی تغییرات آن نسبت به زمان می باشد. در پروژه حاضر موضوع سازگاری مواد رنگزای طبیعی و بررسی رفتارهای مخلوط رنگی با استفاده از داده های انعکاسی بر روی کالای پشمی مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق سازگاری مواد رنگزای طبیعی به صورت ترکیب رنگزاهای پوست انار و روناس و همچنین ترکیب رنگزای اسپرک و روناس با پشم بررسی گردید، دندانه مورد استفاده زاج سفید بود و عملیات دندانه دهی نیز به روش پیش دندانه انجام گردید. پس از رنگرزی نمونه ها، طیفهای انعکاسی و پارامترهای رنگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. با استفاده از تکنیک تجزیه اجزا اصلی (PCA)، داده ها مجددا مورد تحلیل و آنالیز قرار داده شد، علاوه بر این در انتها پیشگویی طیف انعکاسی در غلظت های متفاوت مخلوط رنگزا با استفاده از رنگرزیهای منفرد، انجام گردید. در مخلوط پوست انار و روناس، عامل تانن در پوست انار به عنوان یک ماده کمکی در نقش دندانه ظاهر شده و تغییرات فام مخلوط دوتایی روناس با پوست انار در غلظت های مختلف را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش تغییرات فام گردید، ولی در مخلوط اسپرک با روناس با توجه به افزایش غلظت رنگزا مقدار از تغییرات فام نسبت به مخلوط قبلی کاسته شد. در نهایت پارامتر زمان عملیات رنگرزی، بر روی رفتار جذبی و سازگاری رنگزاها مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تکمیل آزمایشات و نتایج، حالتهای دندانه دهی همزمان و پس دندانه نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزان سازگاری مواد رنگزا در مخلوط های رنگی در سه روش متفاوت بود و بر اساس آن، کمترین میزان خطا، مقادیر پیشگویی شده با واقعی (آزمایشات) برای طیف انعکاسی درسه حالت دندانه دهی به ترتیب مربوط به روشهای دندانه دهی همزمان، پس دندانه و پیش دندانه بود.

به دلیل وابستگی نیازهای آبی مناطق خشک و نیمه خشک به منابع آب زیرزمینی، مدیریت بهینه آبخوان ها و بررسی تغییرات آن بسیار اهمیت دارد. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر آبخوان دشت اسلام آباد و تخصیص بهینه اراضی به محصولات موجود در الگوی کشت، برای دست یابی به بیشترین سود است. مسئله بهینه سازی با استفاده از مدل برنامه ریزی خطی به روش سیمپلکس و با استفاده از نرم افزار Lingo حل شد. 4 سناریوی مدیریتی و 7 برنامه عملیاتی با لحاظ محدودیت های موجود تحلیل و آنالیز حساسیت شدند. به منظور ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر آبخوان، از خروجی مدل های گردش عمومی جو استفاده گردید. برای تولید داده های هواشناسی سه دوره 2030-2011، 2065-2046 و 2099-2080 در منطقه، مدل LARS-WG مورد واسنجی قرار گرفت و سپس خروجی های مدل های CSMK، HadCM3، IPCM4 و CGMR در ایستگاه سینوپتیک اسلام آباد کوچک مقیاس شده اند و بهترین مدل ها برای سناریوهای سه گانه A1B، B1 و A2 انتخاب شدند. نتایج نشان داد که در کلیه سناریوهای مدیریتی کشت چغندر، ذرت، نخود، گوجه فرنگی و جالیز از الگوی کشت بهینه حذف شد. گندم در 3 سناریو و 6 برنامه عملیاتی، افزایش سطح زیر کشت داشته است. در کلیه سناریوهای مدیریتی، افزایش سود حاصل از بهینه سازی از 19 تا 55 درصد متغیر است. نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل حساسیت نیز نمایانگر تاثیر پذیری زیاد توابع هدف از میزان آب در دسترس، سطح کل اراضی و سطح کشت یونجه است. نتایج بررسی اثرات تغییر اقلیم نشان از کاهش بارش سالانه منطقه به میزان 6/3، 4/11 و 8/78 میلی متر، افزایش متوسط دمای حداقل و حداکثر ماهانه به میزان 5/0، 4/1 و 8/2 درجه و 3/0، 2/1 و 7/2 درجه و کاهش 004/0 و افزایش 09/0 و 3/0 ساعتی ساعات آفتابی در سه دوره زمانی آینده است. این تغییرات سبب افزایش تبخیر و تعرق و نیاز آبی محصولات کشاورزی و باغی می گردد به طوری که برای دستیابی به میزان سودی برابر با سناریوی ثبات سطح آبخوان، در بهترین سناریوی اقلیمی 12 درصد و در بدترین سناریو 51 درصد افزایش نیاز به آب در دسترس را به دنبال دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

نیاز به فیلتر تداخل الکترومغناطیسی در ورودی وسایل برقی جهت رعایت مقررات استانداردهای سازگاری الکترومغناطیسی الزامی است. موضوع اصلی این رساله در مورد مسائل مرتبط با طراحی این فیلترها از قبیل مشخصه منبع نویز و پارامترهای پارازیتی عناصر فیلتر می باشد. تعیین میزان تضعیف مورد نیاز برای نویزهای حالت مشترک و حالت تفاضلی تولید شده از سوی وسایل برقی نقطه شروع مراحل طراحی فیلتر می باشد که باید توسط اندازه گیری و یا شبیه-سازی تعیین شود. برای اندازه گیری میزان تضعیف مورد نیاز نویز وجود مدار شبکه تثبیت امپدانس خط و دستگاه اندازه گیری نویز و مدار جدا کننده دو نویز حالت مشترک و حالت تفاضلی از نویز اصلی اندازه گیری شده الزامی است. طراحی و ساخت مدار شبکه تثبیت امپدانس خط جزو اهداف این رساله قرار گرفت و انجام شد. دستیابی به مشخصه امپدانسی این مدار در محدوده فرکانسی مورد نظر با تخمین و کنترل پارامترهای اصلی و پارازیتی عناصر مدار شبکه تثبیت امپدانس خط میسر است. اینکار هم با استفاده از روابط طراحی و هم با استفاده از اندازه گیری های عملی اجراء می شود. برای تعیین پارامترهای پارازیتی عناصر پسیو فیلتر و مدار شبکه تثبیت امپدانس خط مثل مقاومت، سلف و خازن مشخصه فرکانسی آنها اندازه گیری شده و سپس نتایج شبیه سازی با نتایج اندازه گیری مقایسه و بررسی گردیدند. فرآیند اندازه گیری نویز به کمک مدار شبکه تثبیت امپدانس خط و دستگاه اندازه گیری انجام شده و بعد از جداسازی نویزهای حالت مشترک و حالت تفاضلی اقدام به طراحی فیلتر مناسب گردید. همچنین در این رساله یک توپولوژی جدید برای بهبود رفتار سلف فرکانس بالا از طریق حذف خازن پارازیتی آن معرفی شده است. در این روش از عناصر پسیو اضافی برای تزریق جریان جبرانی که جریان خازن پارازیتی سلف را حذف می کند استفاده شده تا عملکرد سلف را ارتقاء دهد.