بحث تنوع زیستی اغلب در اصطلاح تنوع گونه ای متمرکز شده است. تنوع گونه ای یکی از خصوصیات مهم جوامع زیستی و تابعی از شمار گونه های موجود و اندازه جمعیت های معرف آن گونه ها در یک حوزه جغرافیایی معین است. هدف این تحقیق طبقه بندی گروههای اکولوژیک سواحل ماسه ای استان گیلان و بررسی ارتباط آنها با شاخص های تنوع گونه ای بوده است. به این منظور در 22 منطقه 62 پلات 5×5 استقرار یافتند. در هر یک از قطعات نمونه گونه های گیاهی شناسایی شده و درصد پوشش گونه ها به روش بران- بلانکه ثبت گردید. در این مرحله گونه های شناسایی نشده در منطقه جمع آوری و به طریقه علمی خشک شدند، سپس به کمک فلورها و کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی گردیدند. داده های جمع آوری شده از مناطق به صورت ماتریس گونه- پلات در نرم افزار صفحه گسترده اکسل منتقل و جهت انجام آنالیزهای آماری آماده شد. سپس داده ها به فرمت مناسب جهت انتقال به نرم افزار PC-Ord تبدیل و آنالیز گروه بندی داده ها انجام گرفت. به منظور طبقه بندی پوشش گیاهی دو نوع طبقه بندی عددی شامل تحلیل خوشه ای و تحلیل دو طرفه گونه های شاخص استفاده شد. در گام بعدی به منظور بررسی و مقایسه تغییرات تنوع گونه ای در گروههای شناسایی شده، میزان شاخصهای تنوع زیستی در کل قطعات نمونه با کمک نرم افزار Past محاسبه گردید. در نهایت میزان تغییرات تنوع در این گروهها به کمک آزمون آماری Anova یک طرفه مورد بررسی قرار گرفت. قبل از انجام آنالیز فوق همگن بودن واریانس داده ها به کمک تست لون مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت به کمک آزمون دانکن مقایسه گروهها انجام شد. بررسی گونه های شناسایی شده نشان داد که در مجموع در منطقه مورد مطالعه 222 گونه گیاهی متعلق به 151 جنس و 59 خانواده حضور داشتند و بیشترین فراوانی گونه ها در خانواده های Asteraceraceae, Poaceae, Brassicaceas, Fabaceae, Cyperaceae, Rosaceae, Chenopodiaceae, Scrorophollariaceae مشاهده گردید. نتایج حاصل از طبقه بندی داده ها پس از مقایسه نتایج حاصل از دو روش طبقه بندی مذکور، 8 گروه بر اساس مقایسه قطعات نمونه مشترک شناسایی شدند. گروههای شناسایی شده شامل Juncus acutus – Scutellaria tornefotii, Convulvulus arvensis, Convulvulus persicus, Rubus sancutus × hyranus – Torilis leptophylla, Punica granatum – Eringium caucasicum, Eragrostis barvelieri – Silen latifolia, بررسی تنوع زیستی گونه های گیاهی در واحدهای شناسایی شده نشان می دهد که در کل تنوع زیستی Crypsis schenides – Centaurea iberica, Arguzia siberica بودند. بررسی نتایج حاصل از آنالیز واریانس در شاخص های تنوع گونه ای نشانگر معنی دار بودن میزان اختلاف بین شاخصها در گروههای شناسایی شده با سطح احتمال 95 درصد است، همچنین گروههای شناسایی شده در سواحل استان گیلان پایین است. این موضوع بیانگر آن است که جوامع مورد نظر تحت تاثیر تغییرات متعدد قرار گرفته اند. از این رو برای دستیابی و پاسخ به مدیریت موثر زیستگاههای ساحلی حساس اکولوژیکی، برنامه ریزی جهت اجرای سیاست های حفاظت از پوشش گیاهی موجود، طرح ریزی ارائه برنامه های جدید پایش مداوم و آگاهی های عمومی امری ضروری است. ایجاد نوار حفاظتی و حمایتی با انواع اشکال اراضی طبیعی دارای پوشش گیاهی، تشویق اجرای برنامه های کاشت گونه های مناسب از جمله مهمترین گزینه های مدیریت پایدار جهت اطمینان بخشی حفاظت زیستگاهی اراضی تپه های ماسه ای شنی است.

استانداردهای سری ایزو 14000 به عنوان عنصری فعال و موثر، عملکرد زیست محیطی سازمانها را بهبود بخشیده، نظام مدیریت محیط زیستی را منسجم و استاندارد می سازد. استاندارد ایزو 14031 به عنوان ابزاری دقیق، کمی و قابل اندازه گیری در اختیار مدیر ارشد سازمان قرار گرفته و مدیریت را در جهت ارائه بهتر عملکرد زیست محیطی همراه با معیارها و شاخصهای قابل سنجش یاری می نماید. در این مطالعه جهت بررسی اثربخشی استقرار سیستمهای مدیریت زیست محیطی در بهبود ارزیابی عملکرد زیست محیطی واحدهای صنعتی از استاندارد ایزو 14031 کمک گرفته شد. جهت انجام تحقیق ابتدا جامعه آماری مورد مطالعه، واحدهای دارای گواهینامه ایزو 14000، گروه بندی و داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه حاوی سوالات مربوط به شاخصهای اثربخشی استقرار ایزو 14000 جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی، جداول توافقی و آزمون کای اسکور، صورت پذیرفت. نتایج تحقیق نشان داد با وجود فواید بسیاری که استقرار این نظام مدیریتی برای سازمانها دارد، نگهداری آن نیز از ارکان اصلی موفقیت آن محسوب می شود و بررسی واحدهای مورد بررسی نشان داد که عملکرد این سازمانها در نگهداری این نظام مدیریتی ضعیف بوده و سازمانها بعد از گرفتن گواهینامه در نگهداری آن دچار نوعی تنزل سطح کیفی مدیریت و کاهش انگیزه برای بهبود این نظام می شوند.

پارک ملی بوجاق با مساحت بالغ بر 3477.3 هکتار در شهرستان آستانه اشرفیه و شمالی شرقی شهر رشت استان گیلان واقع گردیده است. این تحقیق با هدف شناسایی گروه گونه های اکولوژیک، عوامل محیطی (فاکتورهای خاک و آب) موثر بر آنها و تعیین مهمترین خصوصیات محیطی موثر بر استقرار آن ها و تعیین تنوع و غنای گونه ای انجام شد. در محدوده ساحلی نمونه برداری به کمک 6 ترانسکت عمود بر خط ساحلی و با برداشت 52 پلات 25 متر مربعی و در محدوده تالابی با برداشت 45 پلات انجام شد. در هر یک از قطعات نمونه گونه های گیاهی شناسایی شده و درصد پوشش گونه ها به روش بران -بلانکه ثبت گردید. به منظور بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در هر پلات، یک پروفیل به عمق 40-30 سانتی متر حفر شد و جهت اندازه گیری پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب، نمونه برداری از عمق 20 تا 50 سانتی متری سطح آب انجام گردید. داده های جمع آوری شده از مناطق به صورت ماتریس گونه - پلات در نرم افزار صفحه گسترده اکسل منتقل و جهت انجام آنالیزهای آماری آماده شد. دو ماتریس اطلاعاتی ماتریس گونه ای و ماتریس متغیرها برای هریک از رویشگاه ها تهیه شد. ماتریس گونه ای شامل داده های پوشش گونه ای و ماتریس متغیرها شامل متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک و متغیر های فیزیکی و شیمیایی آب بود. آنالیز طبقه بندی دو طرفه گونه های شاخص برای شناسایی گروه های پوشش گیاهی در هریک از زیستگاه ها انجام گرفت. پس از تعیین گروههای بوم شناختی به منظور تعیین پارامترهای مهم تاثیرگذار محیطی (پارامترهای آب و خاک) در تمایز گروه ها از آنالیز تطبیقی قوس گیری شده استفاده شد. در نهایت تغییرات تنوع گونه ای در گروه های شناسایی شده میزان شاخص های عددی تنوع زیستی محاسبه گردید و تغییرات میزان تنوع در این گروه ها به کمک آزمون آماری واریانس یک طرفه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج طبقه بندی پوشش گیاهی منجر به شناسایی 8 گروه گونه ای گردید. نتایج تحلیل گرادیان غیرمستقیم نشان داد که در بخش ساحلی پارامترهای لای، ماسه، کربن آلی و منیزیم و در محدوده تالابی عمق آب، کربنات و بی کربنات از عوامل موثر در توزیع گروه های گیاهی محدوده ایفا می کنند، در نهایت تغییرات تنوع گونه ای در محدوه ساحلی نشانگر تنوع و غنای بیشتر و یکنواختی کمترگروه های گونه ای با فاصله بیشتر از خط ساحلی و در محدوده آبی گروه های گونه های حاشیه دارای تنوع و غنای بیشتر و یکنواختی کمتراز گروه های درون آب و با عمق بیشتر بود.

شیرابه کمپوست که در فرآیند تبدیل زباله های شهری به کمپوست تولید می شود حاوی مقدار قابل ملاحظه ای مواد آلی، عناصر غذایی، املاح محلول و مقدار کمی از بعضی عناصر سنگین است. اضافه کردن شیرابه کمپوست به خاک می تواند علاوه بر ارتقا سطح باروری خاک موجب آلودگی آن نیز گردد. در این تحقیق به بررسی میزان جذب عناصر و رشد صنوبر دلتویدس در اثر آبیاری با شیرابه کارخانه کمپوست رشت پرداخته شده است. در ابتدای فصل رشد در اواسط اسفند، قلمه ها از درختان صنوبر در مرکز تحقیقات صنوبر صفرابسته برداشت و در گلدانهای پر شده از خاک با بافت لومی-شنی با عمق 40 سانتیمتر کاشته شدند. فاضلاب کمپوست از مخزن جمع آوری شیرابه زباله های شهری کارخانه کمپوست رشت جمع آوری و این شیرابه با استفاده از آب رقیق شد تا از سمیت آن به دلیل شوری اجتناب شود. 5 تیمار و هر تیمار با10 تکرار به این ترتیب اجرا شد: شیرابه خالص (100%)، 3:1 یعنی 3 واحد (حجم) از شیرابه مخلوط با 1 واحد آب (75%)، 1:1 (50%)، 1:3 (25%) و آب به عنوان تیمار کنترل (شاهد). اجرای تیمارها پس از اطمینان از استقرار کامل قلمه ها و ریشه آنها آغاز گردید. پارامترهای رشد شامل قطر، ارتفاع، حجم و تعداد برگها با توجه به میزان رشد نهالها بصورت دوره های دوماهه اندازه گیری شد. بیوماس اندام های هوایی گیاه (ساقه، شاخه ها و برگ) و ریشه در پایان فصل رویش اندازه گیری شد. غلظت عناصر در خاک در سه دوره سه ماهه اندازه گیری گردید. به طور کلی بررسی پارامترهای رشد نشان داد که تیمارهای 1:1 و 1:3 دارای عملکرد مشابه بوده در بسیاری از موارد میزان رشد نهالها در این تیمارها با هم تفاوت معنی دار ندارد. در کلیه پارامترهای رشد تیمار شیرابه خالص کمترین میزان را نشان داده است که دلیل آن وجود غلظت بالای نمک های محلول از جمله سولفور است که منجر به شوری و افزایش EC در خاک شده است. بیوماس اندام های هوایی و ریشه در پایان دوره رشد اندازه گیری شده است و نتایج آن نشان داد که بیشترین بیوماس اندام های هوایی و ریشه مربوط به تیمار 1:3 بوده و با تیمار آب تفاوت معنی دار دارد. در بقیه تیمارها تفاوت معنی داری از نظر بیوماس وجود نداشت، بنابراین شیرابه اثرات منفی نداشته است. مجموع بیوماس اندام های هوایی تولید شده توسط نهال های تحت تیمارهای شیرابه 202.25 گرم و تیمار آب 47.58 گرم بوده است. نتایج بررسی نشان داده که هر چه شیرابه غلیظ تر باشد تجمع عناصر در اندام های هوایی گیاه و خاک، بیشتر است. بررسی حذف عناصر موجود در شیرابه توسط گیاه از خاکی که در معرض غلظتهای مختلف شیرابه قرار گرفته است نشان داده که عناصر نیتروژن و کلسیم موجود در خاک در تیمارهای شیرابه با تیمار آب تفاوت معنی داری ندارد (p<0.05)، بدین معنی که نیتروژن و کلسیم توسط گیاه جذب شده و میزان این عنصر با مقدار آن در تیمار آب برابر است. غلظت فسفر در تیمارهای شیرابه خالص، 3:1 و 1:1 بیشتر از سایر تیمارها بوده و بین این سه تیمار با یکدیگر تفاوت معنی دار وجود ندارد (p<0.05). اما میزان فسفر در تیمار آب از همه تیمارها کمتر بوده و تفاوت معنی دار نشان داد (p<0.05). همچنین میزان آن با تیمار 1:3 نیز تفاوت معنی دار نشان داده است (p<0.05). به نظر می رسد دلیل تفاوت معنی دار میزان فسفر در تیمارها غلظت بالای فسفات در شیرابه نسبت به سایر عناصر باشد. در مورد عنصر پتاسیم نتایج مشابه فسفر به دست آمده است.

سواحل دریاچه خزر که طول نوار ساحلی در استان گیلان به 270 کیلومتر می رسد، از جمله زیباترین و جذابترین مناطق توریستی ایران محسوب می شود که مورد توجه میلیون ها گردشگر داخلی است. از طرفی تعداد 15 منطقه تحت عنوان مناطق چهار گانه پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده در استان گیلان قرار دارد که پتانسیل بزرگ اکوتوریسم و جذب گردشگر بوم گرد را در این منطقه خاطر نشان می سازد. بنابراین به منظور دستیابی به روند بهره برداری بیشتر و پیوسته از قابلیت های این مناطق با ایجاد کمترین میزان تخریب در محیط، شایسته است با مدیریتی صحیح و هدفمند و بکارگیری اصول امکان سنجی حوزه های بوم گردی، به شناخت توان های بوم شناختی طبیعت و ارزیابی آنها پرداخته شود. ﻫﺪف اﺻﻠﻲ، ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎی ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺘﻲ ﻣﻨﻄﺒـﻖ ﺑـﺮ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺮای اﺟﺮای ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺗﻮام ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. این پژوهش در دو محدوده ساحلی از مناطق 4 گانه محیط زیست شامل پارک ملی بوجاق و منطقه حفاظت شده لیسار به انجام رسید. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺗﻮان ﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ مناطق ﺑﺮای ﺗﻔﺮج و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره (روش دلفی فازی)، فاکتورهای اثرگذار و ﻧـﻮاﺣﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮔﺮدﺷﮕﺮی در این دو منطقه ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ انجام و با استفاده از GIS نقشه های تناسب مناطق ارائه گردید. در این مناطق به دلیل اهمیت بالای حفظ تنوع زیستی و مناظر بکر و بی نظیر، بیشترین فاصله فعالیت های تفرجی از مناطق آسیب پذیر اکولوژیکی و زیستگاههای حساس گونه های ارزشمند، وجود چارچوب های قانونی و حقوقی در حفاظت از مناطق، اعمال صحیح قانون، حذف تعارضات، جلوگیری از فعالیتهای غیر قانونی و رفت و آمدهای غیر مجاز و در نتیجه فضای تفرجی و الگو های مرتبط با آن منفک از سایر فضاها و قانون مند از مهم ترین فاکتورهای اثرگذار تشخیص داده شد. آموزش و آگاهی رسانی مفاهیم علمی و تنوع زیستی و به طور کلی ارزش های منطقه، توجه به اقتصاد مردم بومی در حفظ و نگاهداشت هر چه بهتر مناطق و حفظ غنای فرهنگی منطقه، عرضه ی محصولات محلی به گردشگران و مشارکت افراد بومی در امور مربوط به بوم گردی و ... می تواند راهکاری مناسب در جهت جلب حمایت مردم محلی در حفظ و صیانت از منطقه همچنین حضور گردشگر پایدار باشد. امکانات و تسهیلات سازگار با منطقه جهت کمترین آسیب به منطقه و سیمای ظاهری آن و در نهایت همکاری میان سازمان های مختلف و ایجاد برنامه ملی مصوب برای طبیعت گردی پایدار و دستورالعمل های طبیعت گردی راه گشای توسعه پایدار همراه با گسترش اکوتوریسم و استفاده صحیح از مناطق حفاظت شده خواهد بود.

بخش بزرگی از خاک ایران تحت وضعیت اقلیمی خشک و نیمه خشک قرار دارد. در چنین وضعیتی کمبود آب قابل استحصال مانع بزرگ فراروی فعالیت های اقتصادی، صنعتی و اجتماعی قرار داده و تنگناهای بزرگی را بر فرآیند توسعه تحمیل می کند. منطقه مورد مطالعه در جنوب شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان و در مرز ایران و پاکستان قرار دارد و در یکی از خشک ترین مناطق ایران قرار گرفته است. گستردگی محدوده قرارگیری پاسگاه ها، تنوع زمین شناسی و هیدروژئولوژی، تنوع آبخوان ها سبب گردیده تا وضعیت متفاوتی از نظر کمی و کیفی و خصوصیات هیدروژئولوژی در محدوده مورد مطالعه ایجاد گردد. در این تحقیق با توجه به پراکندگی نقاط مورد مطالعه محدوده هایی را که از نظر وضعیت آب های زیرزمینی و زمین شناسی تقریبا مشابه بوده اند در یک مجموعه بررسی شده اند. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی آب های محدوده مورد بررسی عمدتا نشان دهنده آب های با کیفیت متوسط تا مناسب است.

تبادل اطلاعات علمی بین سازمان و ارگان های دولتی و جلوگیری از تکرار شدن طرح ها و همچنین ایجاد نظام کاری هوشمند در شناسایی و طبقه بندی، مطالعات تخصصی و علمی، محلی و منطقه ایی در قالب بانک اطلاعاتی قابل جستجو هدف اجرای طرح بوده است. این بانک به منظور ارائه اطلاعات و خدمات علمی مورد نیاز سازمان محیط زیست سیستان و بلوچستان طراحی و پیاده سازی گردیده است. اطلاعات این بانک شامل پروژه های پژوهشی پایان یافته از سال 83 تا 87 به صورت فایل pdf, word، عکس، نقشه و فون و فلور طراحی گردیده است. این بانک می تواند یک ابزار اطلاعاتی در اختیار مدیران بخش پژوهش سازمان قرار گرفته تا با بهره گیری از اطلاعات طرح های پژوهشی انجام شده، بتوانند تصمیمات مناسب و بهینه ای جهت طرح های آینده اتخاذ نمایند.

تهیه کمپوست از زباله های شهری از سه جنبه بهداشتی، کشاورزی، اقتصادی حائز اهمیت می باشد. در چند سال اخیر تلاش های زیادی جهت اقتصادی تر شدن این روش انجام شده است و کارخانجات مختلفی در سرتاسر دنیا سعی به افزایش سودآوری حاصل از کارخانجات کمپوست نموده اند. کمپوست به علت دارا بودن مواد آلی فراوان تاثیر مثبتی در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بجای می گذارد و اگر چنانچه فرایند تهیه کمپوست به نحو مطلوب بهره برداری گردد و جوانب بهداشتی در انتخاب محل تهیه کمپوست در نظر گرفته شود و درجه حرارت از بین رفته پاتوژن ها، تخم انگل ها و تخم علف های هرز در حد بهینه نگهداری شود می تواند به عنوان یک روش بهداشتی جهت دفع زباله های شهری محسوب گردد که در این مطالعه پس از نمونه برداری از کود تولیدی کارخانه و بازدید از خط تولید، جهت بهبود کود کمپوست پیشنهاداتی به کارفرما ارائه گردیده است.