لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

خشکسالی پدیده ای است که وقوع آن در هر نقطه از جهان می تواند با تبعات خطرناکی همراه باشد. هرچند که امکان جلوگیری از آن وجود ندارد اما می توان با اقداماتی اثرات منفی آن را کم نمود. سیستم های منابع اب سطحی و زیرزمینی به شدت تحت تاثیر دوره های کمبود بارش واقع می شوند. شاخص های متعددی برای ارزیابی خشکسالی ارائه شده که هر یک بر اساس متغییرهای هواشناسی و هیدرولوژیکی می باشد. در این پژوهش با استفاده از شاخص های SPI و SPEI و شاخص های SDI و GRI وضعیت خشکسالی های هواشناسی و هیدرولوژیک بترتیب ارزیابی شد و تاثیر خشکسالی هواشناسی بر هیدرولوژیک تعیین گردید. همبستگی بین شاخص ها در مقیاس های زمانی مختلف بررسی شد. بر این اساس شاخص SPEI بدلیل لحاظ کردن پارامتر دما در کنار بارندگی از همبستگی بالاتری نسبت به شاخص SPI با SDI برخوردار است که در مقیاس زمانی 9 و 12 ماهه در همان ماه و یک ماه بعد دارای بیشترین همبستگی می باشد. همچنین SPEI در مقیاس 24 و 48 ماهه با 3 ماه تاخیر با شاخص GRI بیشترین همبستگی را دارد که حاکی از تاثیرگذاری خشکسالی هواشناسی بعد از گذشت دو سال و بیشتر بر سطح آب زیرزمینی می باشد. اطلاع از فاصله زمانی بین وقوع خشکسالی هواشناسی به عنوان عامل اصلی دیگر خشکسالی ها، به مدیران و برنامه ریزان کمک خواهد کرد تا اقدامات مدیریتی لازم جهت مقابله با خشکسالی ناشی از کمبود منابع آبی سطحی وزیرزمینی به عمل آورند.

بدون شک مدیریت صحیح منابع آب و زمین، سبب پایداری سرزمین می باشد و از این رو در حال حاضر عوامل چون عدم مدیریت صحیح منابع آب و زمین، رقابت و تقاضا در استفاده از آنها، رشد جمعیت و تغییرات اقلیمی باعث شد که مسائل مرتبط با تغییرات کاربری ها و منابع آب، عنوان بزرگترین چالشهای بشر در دهه اخیر تبدیل شود. در منطقه مورد مطالعه نیز استفاده غیر اصولی و کمبود شدید منابع در دهه اخیر باعث ناپایداری سرزمین شد و اثرات بوجود آمده آن علاوه بر تهدید نظام اکولوژیک و هیدرولوژیک منطقه در مقیاس های خرد و کلان، تداوم زندگی در منطقه مورد مطالعه را نیز با چالش مواجه کرده است . تحقیق حاضر در جهت تعیین کاربری اراضی و به منظور تعیین تاثیر آن در تغییر منابع آب می باشد. لذا با استفاده از تصویر TM سال 2012 اقدام به تهیه نقشه کاربری اراضی شد. از این رو مراحل پیش پردازش تصویر انجام گرفت و تصویر با نقشه توپوگرافی 1:25000 و نقاط برداشت شده از مطالعات میدانی تدقیق شد. و با استفاده از داده های منابع آب مربوط به 1391، مطالعات میدانی اولیه و تکمیلی و سایر اطلاعات اقدام به تهیه نقشه کاربری اراضی در منطقه شد. نتایج تحقیقات نشان داده که به جز دشتهای فارسان، شلمزار و گندمان سایر دشتهای استان با بیلان منفی مواجه هستند و همچنین برای تعادل بخشی به آبهای زیرزمینی دشتهای شهرکرد، بروجن، سفیددشت، کیار، فلارد و خانمیرزا لازم است میزان برداشت آب به ترتیب 13، 30، 66، 32، 48 و 12 درصد کاهش یابد. در مورد دشتهای فارسان، شلمزار و گندمان نتایج نشان داده که می توان به ترتیب 45، 38 و 30 درصد در برداشت از منابع آب این دشتها افزایش ایجاد کرد لذا نتایج حاصل می تواند به منظور برنامه ریزی صحیح سرزمین بخصوص منابع آب و زمین منطبق با ویژگی های جمعیتی و اقتصادی در هر روستا استفاده شود.

در بین قارچ های خوراکی، قـارچ خـوراکـی تـکمه ای سـفـیـد ((Agaricus bisporus رایـج تـریـن قـارچی است که در سراسر جهان کشت می شود و در حال حاضر حدود 38 درصـد کـل تولید قارچهای خوراکـی دنـیـا را بـه خـود اختصاص داده است. علیرغم اهمیت اقتصـادی زیاد و تولید وسیع جهانی قارچ خوراکی تکمـه ای سفید، برنامـه های اصلاحی ایـن قــارچ با مـشـکلات زیـادی روبرو بوده است. در حال حاضر یکی از مهم ترین برنامه های اصلاحی این قارچ بر اساس دو رگ گیری هدفمند در بین هموکاریون ها می باشد. در این پژوهش، با استفاده از متد ذکر شده به طریق دای الل، ترکیب پذیری عمومی و خصوصی 55 ترکیب حاصل از تلاقی 11 جدایه هموکاریون در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار در گروه پژوهشی زیست فنآوری قارچ های صنعتی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس برای صفات عملکرد، تعداد میوه، وزن تک میوه و نسبت قطر کلاهک به طول پایه بر مبنای روش 4 گریفینگ انجام شد. میانگین مربعات اثرات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای کلیه صفات مورد بررسی به جز وزن تک میوه در سطح احتمال 1% معنی دار گردید. بدین ترتیب مشخص گردید که اثرات افزایشی و غیر افزایشی در کنترل صفاتی همچون عملکرد، تعداد میوه و نسبت قطر کلاهک به طول پایه دخالت داشته و در این بین به علت معنی دار شدن نسبت قابلیت ترکیب پذیری عمومی به قابلیت ترکیب پذیری خصوصی، سهم اثرات افزایشی در کنترل این صفات بیشتر بوده است. از طرفی در صفت وزن تک میوه، صرفا اثرات غیرافزایشی سهیم بوده اند. در نهایت باتوجه به اثرات ترکیب پذیری جدایه ها و نقش اثرات افزایشی در کنترل صفات، برترین جدایه های آمیزشی جهت تسریع برنامه های اصلاحی بدین ترتیب معرفی شده اند. یکی از جدایه های واریته وحشی قهوه ای به عنوان منبع مناسبی برای افزایش عملکرد و تعداد میوه و از سویی، یک جدایه دیگر از این واریته برای افزایش متوسط نسبت اندازه قطر کلاهک به ارتفاع پایه مناسب تشخیص داده شدند. همچنین یکی از جدایه های MC378 منبع مناسبی برای افزایش وزن تک میوه شناخته شد.

افزایش مصرف سرانه ماکارونی در سال های اخیر در کشور سبب گسترش تاسیس کارخانجات ماکارونی سازی شده است به طوری که بر اساس آمار وزارت صنایع، حدود 166 کارخانه ماکارونی سازی در سطح کشور وجود دارد که تولید سالانه آنها به رقمی در حدود 200 هزار تن می رسد. ماده اولیه این محصول آرد اصل از گندم دوروم (Triticum turgidum ssp durum) است که سمولینا یا آرد زبره یا دانه شکری نامیده می شود. این گونه از گندم جزء گندم های تتراپلوئید (2n=4x=28) با ژنوم AABBاست که کیفیت مطلوبی را به ماکارونی می بخشد. ولی در کشور ما اکثر کارخانجات ماکارونی سازی به جای استفاده از سمولینا، از آرد نول گندم معمولی به عنوان ماده اولیه استفاده می نمایند. ماکارونی حاصل از آرد نول از لحاظ کیفی به هیچ وجه قابل رقابت با ماکارونی حاصل از سمولینا نبوده و کیفیت مناسبی ندارد و به همین دلیل صنایع ماکارونی کشور و به خصوص استان وضعیت چندان مطلوبی ندارد. به نظر می رسد یکی از راه های نجات این صنعت تامین ماده اولیه مناسب یعنی گندم دوروم و سمولینا باشد. اگر دستگاه های متولی با مشارکت و هماهنگی بتوانند راهکارهایی را برای برداشت، انتقال و ذخیره جداگانه این نوع گندم و در نهایت تبدیل آن به سمولینا ارائه نمایند، گامی بزرگ در جهت استفاده بهینه از منابع و استعدادهای بالقوه استان و در نتیجه شکوفایی صنعت ماکارونی استان برداشته اند. تامین ماده اولیه مناسب جهت ارتقا کیفیت این محصول کافی نیست و ضروری است گام هایی نیز در جهت ارتقا دانش فنی صاحبان این صنعت و همچنین ارتقا سطح فناوری کارخانجات ماکارونی سازی برداشته شود .در همین باره به منظور ارزیابی عملکرد این ارقام در دشت اردبیل، آزمایشی در دو منطقه از دشت اردبیل در سال زراعی 1382 با استفاده از 23 رقم دوروم زمستانه دیم به همراه دو رقم گندم نان به عنوان شاهد درقالب طرح بلوک های ناقص انجام پذیرفت. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که به جز درموردطول دوره پرشدن دانه در بقیه صفات بین ژنوتیپ های مورد آزمایش اختلافات معنی داری وجود دارد. مقایسات میانگین داده ها نشان دادکه در هر دو منطقه از دشت اردبیل ارقام گندم دوروم شماره 8 و شماره 22 به ترتیب با عملکرد به میزان 3.76 و 3.4 تن در هکتار نسبت به ارقام شاهد سرداری و سبلان به ترتیب با عملکرد 2.4 و 3.2 تن در هکتار برتری داشتند . از لحاظ معیارهای کیفی مانند ارتفاع رسوب SDS که یکی از معمول ترین معیارهای ارزیابی کیفیت است ژنوتیپ های 21، 18 و 8 به ترتیب با ارتفاع رسوب 38، 33 و 32 میلی متر جزو با کیفیت ترین ژنوتیپ ها بودند. ژنوتیپ های 16، 1، 2 و 18 نیز بترتیب دارای بیشترین درصد پروتئین در بین ژنوتیپ های مورد آزمایش بودند. ژنوتیپ های دوروم 8، 22، 19 و 9 ضمن داشتن عملکرد بالا از پایداری عملکرد خوبی نیز برخوردار بودند. همچنین از لحاظ کیفیت ژنوتیپ های 21، 18، 8، 19 و 16 به ترتیب جزء پایدارترین ارقام بودند. با در نظر گرفتن معیارهای کمی و کیفی و پایداری آنها به ترتیب ژنوتیپ های 8، 22، 9 و 19 جزء برترین ژنوتیپ ها قرار گرفتند.

به منظور بررسی کاشت گونه های سریع الرشد در تثبیت و حفاظت کناری رودخانه و تولید چوب، با بازدید اولیه میدانی و بر اساس فاکتورهای پوشش گیاهی (طبیعی دست کاشت)، میزان تخریب حاشیه رودخانه و عوارض طبیعی، منطقه مورد مطالعه به 5 واحد تقسیم شد. برداشت اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه از طریق آماربرداری سیستماتیک تصادفی در شبکه ای با ابعاد 100x500 متر انجام گرفت. در هر واحد علاوه بر برداشت پوشش گیاهی، فاکتورهای ادافیکی، اکولوپیکی، اقتصادی اجتماعی و پایداری و ثبات رودخانه نیز بررسی و مطالعه گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق نرم افزار آماری SPSS v.14 و از طریق آزمون آماری x2 و روش هبمستگی انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین تراکم گونه های درختی موجود با بافت خاک در سطح احتمال 5% ارتباط معنی داری وجود دارد و از بین 4 گونه درختی بومی منطقه مورد مطالعه گز بیشترین همبستگی را با بافت لومی نشان داده است. حضور گونه گز (در اثر دخالت های انسانی نظیر کشاورزی، قطع درختان حاشیه رودخانه، جاده سازی، سدسازی های بدون مطالعه و غیره) در منطقه مورد مطالعه باعث افزایش شوری خاک شده است. در واقع گز با دارا بودن همین ویژگی منحصر بفرد خود از ورود سایر گونه های بومی منطقه نظیر صنوبر و بید جلوگیری کرده است. همچنین بر اساس این بررسی مشخص گردید که واحدهای A، C، E از وضعیت خوب و واحدهای B، D نیز از وضعیت متوسطی برخوردارند. با عنایت به بررسی های انجام گرفته در خصوص رسیدن به اهداف طرح، گونه های سپیدار، بید، صنوبر دلتویدس، اقاقیا و آیلان جهت جنگل کاری در مناطق عاری از پوشش گیاهی و عملیات حصارکشی جهت حفاظت از قسمت هایی که از پوشش جنگلی نسبتا خوبی برخوردارند، پیشنهاد گردید.

تیره پاپاوراسه به دلیل داشتن الکالوئیدهای مهمی که در پزشکی مصارف زیادی دارند مورد توجه می باشند. گیاهان این تیره اکثرا الکالوئیدهای شیری، زرد و قرمز رنگ تولید می کنند. گیاهان جنس Papaver به دلیل اینکه گونه P. somniferum از دیرباز به منظور استحصال تریاک مورد کشت و کار قرار می گرفته، شناخته شده تر می باشند. در جنس Papaver گونه منحصر بفردی بنام P. bracteatum وجود دارد که در آن تولید آلکالوئید در مرحله تبائین متوقف می شود. این آلکالوئید در آزمایشگاه به راحتی قابل تبدیل به کدئین و مرفین می باشد. در این مطالعه بررسی سیتوژنتیکی و تعیین تنوع زیستی گیاهان تیره Papaver در اکوسیستم های طبیعی منطقه اردبیل مد نظر بوده است. در این راستا در چندین نوبت از جمله در بهار و در زمان گلدهی، تشکیل میوه و مرحله رسیدن میوه به رویشگاه های طبیعی مراجعه و به وسیله دوربین دیجیتال عکسبرداری شد و از یک دستگاه GPS برای ثبت مختصات محل رویش و ارتفاع محل استفاده گردید. میوه های رسیده جهت استحصال بذر جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. میوه ها در شرایط اتاق خشک شدند و بذور آنها استحصال گردید. از نقاط کم ارتفاع و مرطوب گردنه حیران P. arenarum و در نقاطی کوهستانی نسبتا سرد و مرطوب با ارتفاع 1749 تا 2766 گونه های P. bracteatum، P. fugax، P. orientale و orientale-p psudo جمع آوری شدند. از دشت اردبیل گونه های P. rhoeas و P. dubium جمع آوری گردید. از دامنه های کوهستان ها با ارتفاع نسبتا کمتر، گونه های P. rhoeas و P. Argemone و P. lasiothrix جمع آوری شدند. بذور جمع آوری شده از گونه های مختلف در شرایط آزمایشگاهی در داخل ظروف پتری دیش کاشته شده و نمونه های میکروسکوپی تهیه گردید. گونه ها با همدیگر از نظر سیتوژنتیکی مقایسه گردید و 9 گونه با پراکنش وسیع در اردبیل شناسایی شد. عدد پایه ژنومی در گونه های منطقه 7 بود و گونه ای با عدد پایه کروموزومی 6 و یا 11 در این بررسی به دست نیامد.