مجله علوم و فنون هسته ای
سال:1387 | دوره:- | شماره:1 (مسلسل 43) |تعداد مقالات:9

بررسی ساختار بلوری به روش های آنالیز به وسیله باریکه یونی، افق جدیدی از درک ساختار بلوری و نقص های موجود در بلور را امروزه به روی پژوهشگران گشوده است. در این مقاله بطور خلاصه مفاهیم و کاربردهای آنالیز RBS-Channeling در بررسی ساختار بلوری مواد معرفی می شود؛ مختصری هم از کاربردهای این روش آنالیز در زمینه بررسی نمونه های نیمرسانا گنجانده شده است.

خرما از نوع مضافتی در سه دمای ثابت 25oC (محیط)، 4oC (یخچال) و -18oC (فریزر) به دور از آلودگی ثانویه در بسته بندی مناسب، به مدت شش ماه نگهداری شدند. برای هر نمونه در این دماها، یک نمونه به عنوان کنترل (پرتوندیده) و سه نمونه هر یک با دزهای 0.5، 1.0 و 2.5 کیلوگری با اشعه گاما (60Co) پرتودهی شدند. در هر ماه نمونه ها از نظر کل میکروب ها و قارچ ها (کپک ها و مخمرها) بررسی و با نمونه های کنترل (پرتوندیده) آنها مقایسه شدند. علاوه بر این نمونه ها از جنبه کنترل شیمیایی (رطوبت و قند) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این بررسی ها نشان می دهند که شرایط مناسب از نظر کنترل میکروبی و شیمیایی در مدت انبارمانی (شش ماه) جهت تثبیت کیفیت خرما، نمونه پرتودیده با دز 0.5 کیلوگری و نگهداری شده در دمای 4oC (یخچال) می باشد.

این تحقیق به منظور بررسی پتانسیل سیدروفور سویه های بومی سودوموناس های فلورسنت در جذب روی نشاندار (65Zn) در سال 1384 انجام گرفته است. برای این منظور 201 جدایه از گونه های Pseudomonas putida، P. fluorescens و P.aeruginosa از مزارع گندم مناطق مختلف ایران جداسازی شدند. توان تولید سیدروفور سویه ها با استفاده از محیط جامد حاوی کرم آزورل اس (CAS-agar) مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور استخراج سیدروفور، سویه های برتر تولید کننده سیدروفور از هر گونه انتخاب و در محیط استاندارد سوکسینات (SSM) به مدت 72 ساعت در دمای 28oC رشد داده شدند. سپس باکتری ها با سانتریفوژ 10000 دور در دقیقه به مدت 20 دقیقه، ته نشین شدند و محلول رویی پس از صاف شدن با صافی غشایی 0.22 میکرومتر، به عنوان منبع سیدروفور در آزمایش ها استفاده شد. ارزیابی جذب و انتقال روی با استفاده از کمپلکس سیدروفور باکتری ها با 65Zn (Zn-siderophore) بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و در مقایسه با سیدروفور استاندارد سفرواکسامین (DFOB) انجام گرفت. این آزمایش در شرایط هیدروپونیک بر روی دو رقم گندم (Triticum aestivum L.) کارا از نظر تولید فیتوسیدروفورها (طبسی) و غیرکارا (یاواروس) در آزمایشگاه بیولوژی موسسه تحقیقات خاک و آب انجام گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که در میان سیدروفور گونه های مورد مطالعه، کمپلکس سیدروفور P.putida بالاترین پتانسیل را در قابلیت جذب 65Zn برای گندم داشت و حتی با میزان جذب شده این عنصر توسط سیدروفور استاندارد برابری می کرد. میزان جذب 65Zn توسط گیاه از کمپلکس این گونه در مقایسه با سیدروفور استاندارد (DFOB)، به 83 درصد رسید. اثر اصلی باکتری (نوع سیدروفور) در مقدار جذب روی نشان دار معنی دار بود که ممکن است ناشی از وجود اختلاف در ساختار شیمیایی سیدروفورها باشد. مقدار روی انتقال یافته به اندامهای هوایی هر دو رقم گندم از کمپلکس سیدروفور P.putida با 65Zn بیشتر از کمپلکس سیدروفور دو گونه دیگر سودوموناس بود. همچنین نتایج نشان داد که مقدار 65Zn بیشتری در ریشه رقم یاواروس نسبت به رقم طبسی تجمع یافته و درصد کمی از آن به اندامهای هوایی انتقال یافت. توان کمپلکس سیدروفور سویه ها در تامین Zn برای گندم به صورت Sid-SFOB>Sid.P. putida> Sid-P. fluorescens> Sid-P. aeruginosa کاهش یافت. با عنایت به توانمندی P.putida در تولید کمپلکس سیدروفور Zn- با بیشترین قابلیت جذب برای گندم، این گونه را می توان گونه تولید کننده زینکوفور (Zincophore) نیز نامگذاری نمود.

در این مطالعه واکنش فلوئوراسیون ذرات دی اکسید اورانیوم و تبدیل آن به هگزافلوئورید اورانیوم بر اساس مدل واکنش همگن در بخش ماده واسطه و واکنش سطحی بر روی هسته واکنش نداده مورد مدلسازی و شبیه سازی قرار گرفته است. این مهم به منظور اصلاح معایب و ضعف های مدل های قبلی ارایه شده که عموما بر مبنای انجام واکنش های تولید (UO2F2) و UF6 به ترتیب در سطح هسته واکنش نداده و سطح ماده واسطه تبیین گردیده اند صورت گرفته است. گرچه مدلهای قبلی منجر به ارایه راه حل های تحلیلی برای پیش بینی درصد تبدیل و شدت واکنش ها شده اند، با وجود این به دلیل اهمیت پدیده نفوذ گاز در ماده حد واسط و انجام واکنش در توده آن از یکسو و تاثیر شرایط عملیاتی مانند دما و اندازه ذرات بر توزیع غلظت گاز و شدت واکنش ها، نمی توان به نتایج آنها در کلیه دامنه های عملیاتی اعتماد کرد. بنابراین، معادلات حاکم بر مبنای قانون بقای جرم جزیی تبیین و برای اولین بار معادلات بدون بعدی با کاربری ویژه در حل معادلات با روش های عددی جهت پیش بینی مقادیر سرعت واکنش و محصولات میانی و نهایی واکنش بدست آمده است. مقایسه نتایج مدل با نتایج ارایه شده مربوط به پیشرفت واکنش و تغییرات درصد تبدیل مواد موجود در آن بیانگر دقت قابل قبول این مدل می باشد. همچنین پس از تایید دقت مدل، تاثیر پارامترهای عملیاتی شامل دمای واکنش و اندازه ذرات بر شدت واکنش و درصدهای تبدیل مواد واسطه و نهایی، مورد بررسی قرار گرفته است.

مطالعات خواص سنجی و تعیین درجه آزادی کانسنگ ها اولین مراحل کانه آرایی می باشند. این مطالعات جهت تعیین شرایط بهینه خردایش، انتخاب فرایندهای جدایش اولیه و تعیین روش های پرعیارسازی از اهمیت زیادی برخوردارند. کانسنگ اورانیوم معدن خشومی با عیار متوسط 1540ppm در حدود 150 کیلومتری شمال شرقی یزد واقع شده است. مطالعات خواص سنجی و کانی شناسی بلوک یک این کانسنگ با روش XRD و مطالعات میکروسکوپی انجام گرفت. درجه آزادی کانی ها نیز با استفاده از مطالعات میکروسکوپی و محلول های سنگین تعیین شد. برای انجام مطالعات میکروسکوپی سه نمونه پودری، دوازده مقطع نازک و دوازده مقطع صیقلی از نمونه های سنگی و فراکسیون های تجزیه سرندی تهیه شد. بر اساس مطالعات انجام شده کانی های اصلی فلدسپات - آلکالن (اورتوز)، پلاژیوکلاز (آلبیت)، بیوتیت، کلریـت، کربنات و کانی هایی فرعی اسفن، زیرکن، آپاتیت، اکتینولیت، تریمولیت، پیچ بلند و بتافیت که در حاشیه و یا به صورت ادخال در برخی از کانی های اصلی همچون بیوتیت قرار داشتند، شناسایی شدند. همچنین بر اساس مطالعات میکروسکوپی و محلول های سنگین درجه آزادی کانی های اورتوز، آلبیت و بیوتیت به ترتیب 32، 290 و 190 میکرون و درجه آزادی کانی های اورانیوم حدود 110 میکرون بدست آمد.

در این کار تجربی برای بررسی اثر تنش های مکانیکی وارد بر آلیاژ AZ61 و فلز آلومینیوم روی میزان جذب ذرات b- در این دو فلز، نمونه هایی با ضخامت های مختلف از مواد یاد شده، همزمان با تابش b- تحت تنش های مکانیکی مختلف قرار داده شد. ضمن ارزیابی تشکیل منحنی های هم تنش در نمونه تحت بارهای مختلف که به وسیله نرم افزار ANSYS9 انجام گرفت، میزان جذب پرتوهای تابشی در نمونه های تحت تنش نیز با شمارش ذرات عبوری اندازه گیری شد. نتایج حاصل، کاهش در میزان جذب ذرات b- و در نتیجه افزایش دامنه نفوذ این ذرات در هر دو نمونه در اثر تنش وارده را نشان می دهند.

در این مقاله مراحل تولید گرافیت با خلوص بالا در مجتمع پژوهشی بناب ارایه داده می شود. در ابتدا مراحل مختلف تولید گرافیت توضیح و پس از آن تجزیه و تحلیل های ساختاری شبکه بلوری گرافیت به کمک پراش اشعه ایکس، چگالی و آنالیز شیمیایی مواد اولیه آن ارایه خواهد شد. چگالی نمونه ساخته شده 1.86g/cm2 بدست آمده که آن را برای خیلی از کاربرهای حساس صنعتی مناسب می نماید. این نمونه دارای بالاترین خلوص می باشد که برای اولین بار در ایران به آن دست یافته ایم. مراحل تولید و تشخیص ساختاری گرافیت با درجه خلوص بالا توضیح داده خواهد شد.

در قالب طرح جامع بررسی رادیوآکتیویته محیطی در اکوسیستم شمال البرز، 16 نمونه از انواع مختلف محصول برنج استان گیلان و 4 نمونه برنج وارداتی، نمونه برداری شده، پس از آماده سازی و عملیات مورد نیاز با استفاده از طیف سنجی گاما با آشکارساز ژرمانیوم فراخالص (HPGe) مورد تجزیه قرار گرفتند. بررسی این نمونه ها از نظر میزان پرتوزایی نخستین بار در ایران انجام گرفت. در این نمونه ها بیشترین میزان پرتوزایی بدست آمده مربوط به رادیونوکلئید پتاسیوم -40 بوده است. مقادیر میانگین اندازه گیری شده رادیونوکلئیدهای طبیعی پتاسیوم -40، رادیوم -226، توریوم -232 و رادیونوکلئید مصنوعی سزیوم -137 به ترتیب برابر با: (30.23±5.51) Bq.Kg-1، (3.30±1.75) 10-2 Bq.Kg، (3.78±1.65) 10-2 Bq.Kg-1 و (2.65±0.99) 10-2 Bq.Kg-1 به دست آمد که با مقادیر بدست آمده در کشورهای دیگر قابل مقایسه است.