طلوع بهداشت
سال:1390 | دوره:10 | شماره:2 (مسلسل 32) |تعداد مقالات:10

سابقه و اهداف: امروزه دانش آموزان به دلیل نقش مهمی که در اداره آینده کشور به عهده دارند و مدیران اصلی در اداره آینده کشور و رهبر سایر اقشار جامعه در هدایت به سمت کمال و اهداف کشور می باشند، بنابراین سلامت جسم و روان آنها با سلامت جامعه آینده و آینده کشور در ارتباط مستقیم می باشد. دوره نوجوانی، دوره ای پر تنش و بسیار مهمی در زندگی است چرا که، نه تنها جسم بلکه توان روانی نیز در طی این دوره حساس زندگی دچار تحول اساسی می شود و سازگاری با چنین تغیرات اساسی، بر جسم و روان فشار می آورد. علاوه بر این دوره نوجوانی، سن بحران رشدی است و در این دوره، افزایش انواع استرس ها و آسیب پذیری به فشار روانی، اجتماعی و زیستی با کاهش مهارت های مقابله ای همراه می شود. این مطالعه قصد دارد رابطه بین استرس مزمن و کیفیت زندگی دانش آموزان را بررسی کند.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد که به صورت مقطعی بر روی 300 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستانی پایه سوم در شهر یزد انجام گرفت. ابزار جمع آوری داده ها، دو پرسشنامه استاندارد اضطراب مزمن اشپیلبرگر (جهت اندازگیری استرس) و پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی SF 36 می باشد. در نهایت داده های جمع آوری شده وارد کامپیوتر شده و به وسیله نرم افزار spss ویرایش سیزده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان 0.16±16.88 می باشد. یافته های این مطالعه نشان داده است که میانگین نمره استرس مزمن در دانش آموزان 8.4±43.59 می باشد و میانگین نمره هر کدام از حیطه های کیفیت زندگی آنها شامل عملکرد فیزیکی (20.26±83.31)، محدودیت در ایفای نقش به علت مشکلات جسمی (21.51±69.32)، درد بدنی (21.35±34.76)، سلامت عمومی (18.90±36.29)، سرزندگی (15.53±52.94)، عملکرد اجتماعی (13.87±47.75)، محدودیت در ایفای نقش به علت مشکلات عاطفی (25.42±57.35) و سلامت روان (8.67±46.54) می باشد.نتیجه گیری :بر طبق نتایج به دست آمده با افزایش شدت استرس، کیفیت زندگی دانش آموزان کاهش پیدا می کند.

سابقه و اهداف: برکه های تثبیت فاضلاب ساده ترین فرآیندی است که انسان توسط آن سعی در تثبیت مواد قابل تجزیه بیولوژیکی دارد. امروزه جهت مدیریت مسائل زیست محیطی غالبا از ابزارهای کامپیوتری به ویژه مدلسازی ریاضی بهره گرفته می شود. پویایی سیستم روش تحلیل مسائلی می باشد که در آن ها زمان یک عامل مهم است و دربرگیرنده بررسی چگونگی واکنش و دفاع یک سیستم در برابر شوک هایی است که از بیرون بر آن اعمال می شود.روش بررسی: در این مطالعه پس از نمونه برداری و انجام آزمایشها، یک مدل فرایندی ساخته شد. نخست طرح کلی انبارش ارتوفسفات، مشخصات و پارامترهای آن تعیین و روی صفحه و نسیم ایجاد شد. سپس روابط ریاضی هر فرایند تعیین و وارد کامپیوتر شد. نهایتا مدل با استفاده از داده های برکه اختیاری تصفیه خانه یزد، کالیبره و تایید شد.یافته ها: پس از آنالیز حساسیت مدل مشخص شد که نرخ رشد درجه یک جلبک، نرخ ته نشینی فسفر و افت ناشی از اثر ترکیبی تنفس و دفع جلبکی جزء عوامل مهم در مدل می باشند. افت ناشی از زئوپلانکتون های گیاهخوار، نرخ هیدرولیز کربن معدنی، نسبت فسفر به کلروفیل، جزء عوامل کم اهمیت در مدل می باشند.نتیجه گیری: مدل پویایی سیستم برای برکه اختیاری نیاز به داده های کمتری در مقایسه با سایر مدل های موجود (مثلا: برنامه شبیه سازی آنالیز آب) دارد. بنابراین مدل ارزانی بوده و می توان پاسخهای خوبی از آن به دست آورد. در مدل این تحقیق، نرخ ته نشینی فسفر و نرخ رشد جلبکی عامل مهمی برای حذف فسفر می باشد، لذا با داشتن زمان ماند مناسب در برکه اختیاری می توان مدیریت بهتری را اعمال نمود. نسبت فسفر به جلبک (کلروفیل) در مدل اهمیت کمی دارد. لذا با داشتن رشد جلبکی مناسب سیستم می تواند نوسانات ورودی فسفر را تحمل کند. نسبت کربن به فسفر و نرخ تنفس زئوپلانکتون های گوشتخوار در مدل بی تاثیر هستند، لذا مقدار کربن آلی محلول و ذره ای و مرگ و میر زئوپلانکتون های گوشتخوار محدودیتی در تعادل سیستم ایجاد نمی کنند. با داشتن داده های بیشتر و در مدت زمان طولانی تر قابلیت مدل افزایش می یابد و مدل های اکولوژیکی پویایی سیستم، اطلاعات مفیدی جهت مدیریت برکه به دست می دهد، لذا بهتر است از این مدل جهت امور مدیریتی و ارزیابی کلی برکه اختیاری استفاده شود و برای ارزیابی دقیقتر بهتر است از مدل های دو بعدی و سه بعدی به جای مدل صفر بعدی استفاده شود.

سابقه و اهداف: بدون تردید یکی از عوامل موثر در برقراری سلامت، وضعیت تغذیه است. امروزه با پیشرفت علم و فن آوری و صنعت، شیوه زندگی تغییر کرده است و استفاده از غذاهای فوری (فست فود) رواج پیدا کرده است که در نتیجه استفاده زیاد از این غذاهای پرکالری و چرب و عدم تعادل بین انرژی دریافتی و مصرفی، احتمال ابتلا افراد به چاقی، دیابت و بیماریهای متعاقب آن را افزایش می دهد به همین دلیل پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت مصرف غذاهای فوری در مردم شهر یزد صورت پذیرفت.روش بررسی: نوع مطالعه توصیفی و به روش مقطعی بود که به روش خوشه ای بر روی 600 نفر در سطح شهر یزد انجام شد و اطلاعات لازم در مورد وضعیت مصرف فست فود در افراد بالای 18 سال با استفاده از یک پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن تعیین شد جمع آوری گردید. سپس اطلاعات بدست آمده، با استفاده از آمار توصیفی و کای اسکوار مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که 34% از افراد مورد مطالعه مرد و 66% زن بودند. 24.7% در گروه سنی 25-18 سال و 22.1% در گروه سنی 30-25 سال، قرار داشتند. 90.8% از مردم شهر یزد حداقل از یکی از غذاهای فوری مصرف می کردند و تنها 9.2% اصلا از غذاهای فوری استفاده نمی کردند.تقریبا 82% از مصرف کنندگان ترجیح می دادند همراه با مصرف غذاهای فوری، نوشابه و سس مصرف کنند. 97.5% از دانشجویان و 93.3% از افراد بیکار مورد مطالعه، غذاهای فوری مصرف می کردند که 16.7% از افراد بیکار، 18.8% از دانشجویان مورد مطالعه حداقل 2-1 بار در هفته از غذاهای فوری مصرف می کردند.نتیجه گیری: بیشترین گروه سنی مصرف کنندگان غذاهای فوری، مردان، افراد جوان، مجرد و دانشجو بودند، که این نشان دهنده این است که افراد جوان، سالم و پرنشاط هستند و تجربه و آگاهی لازم در مورد تغذیه سالم را نداشته و کمتر به سلامتی خود اهمیت می دهند و این تصور را دارند که بیماریهای مزمن نظیر فشار خون و دیابت و ... در سنین بالا اتفاق می افتد و به این نکته توجه ندارند که زمینه این بیماریها در کودکی و جوانی ایجاد می شود. در نتیجه مصرف غذاهای فوری در آنها بالا است این در حالی است که هر چه سن بالا می رود تجربه، آگاهی و درک خطر در افراد بیشتر شده و به سلامتی خود اهمیت بیشتری می دهند.

سابقه و اهداف: یون نیترات از جمله مهم ترین آلاینده های منابع آبهای سطحی و زیرزمینی می باشند که در اثر ورود فاضلابهای خام انسانی، صنعتی و فاضلابهای کشاورزی وارد منابع آبی می شوند. یون نیترات شاخص وقوع آلودگی آبهای زیرزمینی است. بالا بودن غلظت این یون در آب علاوه بر سمیت آن می تواند آلودگی میکروبی به همراه داشته باشد. به طوری که افزایش غلظت نیترات در آب از طریق طعم و مزه قابل تشخیص نیست. هدف از انجام کار تعیین کارایی حذف نیترات در آب شرب با استفاده از نانو ذره آهن صفر ظرفیتی و بررسی شرایط بهینه است.روش بررسی: این مطالعه از نوع تحلیلی - کاربردی است و در این مطالعه برای تهیه نانو ذره آهن صفر ظرفیتی از بوروهیدرید سدیم و کلرورفریک به نسبت 1 به 3 استفاده شد.سپس متغیرهایی از قبیل pH (4 ،6 ،8 ،10) و زمان تماس (65، 60، 55، 50، 45، 40، 35، 30، 25، 20، 15، 10، 5) دقیقه و غلظت نانو ذره آهن (10 ،15 ،30 ،45 ،60) g/l و غلظت نیترات (25 ،35 ،50 ،75 ،100 ،200 ،300 ،400 ،500) mg/l مورد بررسی قرار گرفت. و طبق متداول ترین ایزوترمها و سنتیک های جذب میزان جذب و دینامیک واکنش نیترات تعیین شد.یافته ها:حداکثر حذف نیترات در PH برابر 4 و زمان تماس 60 دقیقه، تحت تاثیر غلظت نانو ذره آهن 15 g/l با غلظت اولیه نیترات mg/l 50به ترتیب برابر با 90%، 99.1%، 95%، 70% بدست آمد. ایزوترم فروند لیخ (R2=0.988) و لانگمیر نوع 2 (R2=0.978) بیشترین تطابق را با داده های این مطالعه نشان داد. همچنین آنالیز سینتیک نشان داد که جذب نیترات توسط نانو ذره آهن صفر ظرفیتی مطابق سینتیک درجه 2 انجام شده است (R2=0.989).نتیجه گیری: یافته ها نشان دادند که میزان حذف نیترات با کاهش pH و افزایش زمان تماس افزایش می یابد. با افزایش غلظت نانو ذره درصد حذف افزایش یافت. همچنین با افزایش غلظت نیترات درصد حذف کاهش یافت. بنابراین جهت میزان حذف بیشتر نیترات بایستی شرایط بهینه آزمایش تعیین گردند.

سابقه و اهداف: سوء مصرف استروئیدهای آنابولیک در ورزشکاران در حال گسترش می باشد که با عوارض جانبی شدید همراه است. هدف از انجام مطالعه حاضر ارائه روش مناسب پیشگیری از مصرف استروئیدهای آنابولیک در بین جوانان مراجعه کننده به سالن های بدن سازی بوده است.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه مداخله ای تجربی می باشد که در بین جوانان مراجعه کننده به سالن های بدن سازی آقایان شهر همدان انجام گرفته است. بدین منظور به طور تصادفی دو باشگاه بدن سازی انتخاب، 60 نفر در گروه مداخله و 60 نفر در گروه شاهد وارد مطالعه شده و به مدت دو ماه مورد پیگیری قرار گرفتند. پس از انجام ارزشیابی تشخیصی اقدام به مداخله آموزشی در زمینه آگاهی از عوارض سوء مصرف استروئیدهای آنابولیک، آگاهی در مورد تغذیه مناسب در ورزش و آموزش مهارت رد مواد در بین ورزشکاران گردید. استراتژی اصلی ارتباطی بکار رفته در پژوهش استفاده از گروه همسالان بود.یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که بعد از اجرای برنامه آموزشی اختلاف معناداری برای افزایش میانگین نمره آگاهی، شدت درک شده و کاهش قصد رفتاری بین ورزشکاران گروه های مداخله و شاهد وجود دارد (0.05>P)، اما ارتباط معناداری بین بهره گیری از برنامه آموزشی و کاهش مصرف استروئیدهای آنابولیک و همچنین افزایش حساسیت درک شده در بین ورزشکاران گروه های مورد مداخله مشاهده نشد (P>0.05).نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده ارتقا آگاهی، شدت درک شده و قصد رفتاری عدم استفاده از استروئیدهای آنابولیک بعد از اتمام برنامه آموزشی در بین ورزشکاران گروه مداخله می باشد و سودمندی تشکیل کلاس های آموزشی برای آنان را نشان می دهد.

سابقه و اهداف: امروزه سازمانهای آموزشی برای بقا و پیشرفت در بین سایر موسسات آموزشی، ناگزیرند که به سمت تعالی و بهبود مستمر حرکت کنند. در این میان مدل تعالی بنیاد کیفیت اروپا (EFQM) میتواند به عنوان ابزاری قدرتمند مورد استفاده قرار گیرد. تجارب سایر کشورها نشان می دهد که موسسات آموزش عالی در مسیر اجرای مدل با موانعی مواجه بوده اند. هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین موانع استفاده از جایزه کیفیت ایران در آموزش دانشگاههای علوم پزشکی ایران-که بر مبنای مدل EFQM بنیان نهاده شده است - و ارائه راهکار برای رفع این موانع است.روش بررسی: این مطالعه از نوع مطالعات مقطعی است که با استفاده از روش کیفی انجام گردیده است. از طریق مصاحبه ساختارمند با صاحبنظران کشوری، موانع پیش روی استقرار مدل جایزه کیفیت ایران و راهکارهای این موانع در دانشگاه های علوم پزشکی کشور استخراج گردید.یافته ها: مهمترین موانع عنوان شده شامل ویژگیهای خاص محیط دانشگاهی، ضعف در عملکرد مدیران ارشد، مشارکت ضعیف، ضعف در نوآوری، ضعف ارتباطی، ضعف در بستر سازی و ایجاد ثبات در فرایند بهبود، ضعف در تخصیص منابع و مشکلات ناشی از عوامل محیطی بود.نتیجه گیری: می توان چنین نتیجه گیری نمود که با توجه به استفاده گسترده از مدل EFQM در موسسات آموزشی کشورهای مختلف و موانع مشاهده شده، در گام اول می بایست این موانع برای سازمان های آموزشی مشخص و در مرحله بعد علل ریشه ای آنها شناسایی و راهکارهای لازم برای رفع آنها اندیشیده شود.

سابقه و اهداف: فرایند میانجی شناختی ارزیابی کنار آمدن در تئوری انگیزش محافظت توانایی مقابله و دفع خطر تهدید شده را ارزیابی می کند و شامل سازه های خودکارآمدی، کارآمدی پاسخ و هزینه درک شده می باشد. حساسیت، شدت و پاداش های درک شده درونی و بیرونی نیز از سازه های فرایند میانجی شناختی ارزیابی تهدید می باشند که رفتارهای ناسازگارانه را ارزیابی می کند. شواهدی مبنی بر تاثیرگذاری این فرایندها بر قصد و رفتارهای مختلف وجود دارد ولیکن در زمینه قصد و رفتار رانندگی تاکنون مطالعه ای انجام نشده است. هدف مطالعه حاضر مقایسه ارزیابی کنارآمدن و ارزیابی تهدید در پیش بینی قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن در افراد 19 ساله و بالاتر شهر یزد می باشد.روش بررسی: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، 379 نفر از افراد 19 ساله و بالاتر شهر یزد که دارای گواهینامه رانندگی بودند، به روش خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای مشتمل بر متغیرهای دموگرافیک، سازه های فرایند ارزیابی کنارآمدن و تهدید، بانضمام قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن بود که از طریق خودگزارشی و با مراجعه به درب منازل تکمیل گردید. پایایی و روایی پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت و تایید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار Spss و آزمون های آماریT-test ، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که فرایند ارزیابی کنارآمدن با قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن همبستگی منفی و فرایند ارزیابی تهدید با قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن همبستگی مثبت و معناداری در سطح 0.01 داشتند. فرایندهای ارزیابی کنار آمدن و ارزیابی تهدید با یکدیگر 31.1% از رفتار رانندگی غیر ایمن را پیش بینی می کردند که نقش فرایند ارزیابی کنار آمدن (b=-0.44) بیش از ارزیابی تهدید (b=0.18) می باشد. میزان پیش بینی قصد رانندگی غیر ایمن توسط فرایندهای ارزیابی کنار آمدن و ارزیابی تهدید 11.7% بود که تنها فرایند ارزیابی کنارآمدن معنادار بود.نتیجه گیری: پژوهش حاضر به وضوح نشان می دهد که فرایند میانجی شناختی ارزیابی کنارآمدن در پیش بینی قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن موفق تر بوده است، لذا بالابردن خودکارآمدی و کارآمدی پاسخ و کاستن از هزینه های درک شده رانندگی ایمن در رانندگان با هدف تسهیل پذیرش رفتار ایمن می تواند به عنوان یک اصل در امر آموزش مورد توجه قرار گیرد.

سابقه و اهداف: سوء مصرف مواد محرک منجر به بروز مشکلات متعدد مرتبط با سلامتی گشته است که ضرورت ارائه برنامه های آموزشی پیشگیری را نشان می دهد. این پژوهش با هدف کلی بررسی اثربخشی آموزش مهارت های حل مساله بر کنترل رفتاری درک شده امتناع از سوء مصرف مواد محرک در بین دانشجویان انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه مداخله ای از نوع پیش آزمون-پس آزمون، از میان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهر همدان که علاقمند به شرکت در مطالعه بودند، 140 نفر بعنوان گروه نمونه بصورت تصادفی انتخاب شدند که در ادامه با تخصیص تصادفی به دو گروه کنترل (70 نفر) و مداخله (70 نفر) تقسیم و وارد مطالعه شدند. در ابتدا میزان کنترل رفتاری درک شده امتناع از مصرف مواد محرک توسط پرسشنامه سنجیده شد. سپس در گروه مداخله، اقدام به برگزاری جلسات آموزشی گردید و نهایتا بعد از دو ماه از آخرین جلسه آموزشی، اطلاعات پس آزمون جمع آوری شد. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماری و توسط آزمون t زوجی و مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: بررسی نتایج قبل و بعد از مداخله آموزشی نشان داد که اختلاف معنی داری برای میانگین نمره کنترل رفتاری درک شده در بین گروه های مداخله و شاهد وجود دارد (0.05>P، t=2.401). همچنین از بین دو مولفه کنترل رفتاری، مولفه توانمندی درک شده تاثیر پذیری بیشتری از آموزش مهارت های حل مساله داشته است (0.05>P، t=4.218).نتیجه گیری: آموزش مهارت های مدیریت مساله دارای اثربخشی قابل توجهی برای ایجاد کنترل رفتاری برای امتناع از سوء مصرف مواد می باشد. افزوده شدن راهکارهای پیشگیرانه مبتنی بر آموزش مهارت های حل مساله به برنامه های آموزشی مهارت های زندگی در دانشگاهها توصیه می گردد.