طلوع بهداشت
سال:1390 | دوره:10 | شماره:1 (مسلسل 31) |تعداد مقالات:11

سابقه و اهداف: استفاده بهینه از منابع یکی از اهداف اساسی هر سازمان می باشد، بیمارستانها نیز به عنوان یکی از مهمترین اجزای نظام سلامت، به دلیل مواجهه با افزایش هزینه ها و کمبود منابع، به دنبال استفاده بهینه از منابع می باشند. ارتقا بهره وری می تواند در رسیدن به این هدف بیمارستانها را یاری نماید. بیمارستانها به منظور برنامه ریزی در راستای بهبود بهروه وری باید در ابتدا عوامل موثر بر بهره وری را شناسایی نمایند. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل موثر بر بهره وری و اندازه گیری وضعیت موجود این عوامل در بیمارستانهای منتخب استان مازندران انجام شده است.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی-مقطعی بود و جهت گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه استفاده گردید، که پس از تعیین پایایی و روایی در بین جامعه پژوهش توزیع شد. 225 نفر از روسا، مدیران، مترون، مسوولین بخشها و واحدهای شاغل در بیمارستانهای مورد پژوهش به روش سرشماری در پژوهش شرکت کردند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و بکارگیری روشهای آماری توصیفی نظیر فراوانی، میانگین، انحراف معیار و آزمون تی تست تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: از نظر جامعه مورد بررسی میانگین نمره تاثیرگذاری عوامل مرتبط با مدیریت بر بهره وری بیمارستانها برابر 0.822±3.959 عوامل مرتبط با رضایت شغلی و انگیزش کارکنان برابر 1.052±3.036، عوامل مرتبط با مشتری مداری برابر 0.709±3.28، عوامل مرتبط با بهسازی و آموزش نیروی انسانی برابر 0.927±3.158، عوامل مرتبط با فرهنگ سازمانی برابر 0.866±3.23 و عوامل مرتبط با تکنولوژی و تجهیزات بیمارستانی برابر 0.731±3.343 و وضعیت موجود عوامل مرتبط با مدیریت برابر 0.8675±2.557، رضایت شغلی و انگیزش کارکنان برابر 0.927±2.407، مشتری مداری برابر 0.862±2.861، بهسازی و آموزش نیروی انسانی برابر 0.829±2.592، فرهنگ سازمانی برابر 0.844±2.606، تجهیزات و تکنولوژی بیمارستانی برابر 0.798±2.615 می باشد.نتیجه گیری: با وجود آن که از نظر جامعه مورد بررسی، عوامل مورد مطالعه به میزان زیادی بر بهره وری بیمارستانها تاثیر دارند که با نتایج سایر پژوهشها مشابه بوده ولی وضعیت موجود این عوامل در بیمارستانها پایین تر از حد متوسط می باشد. اثرات این تحقیق برای مدیران بیمارستانها به منظور گسترش رفتارهای بهره ور مفید است چون توجه به دیدگاه پرسنل در امر بهره وری، خود مهم ترین و نخستین گام برای بهره ور نمودن آنهاست.

سابقه و اهداف: بیماری قلبی-عروقی یک پاندمی و مهمترین علت مرگ و میر در سراسر جهان و ایران می باشد از طرف دیگر مطالعات مختلفی گرایش و تمایل بیشتر مردم به خوردن غذا در رستوران ها، هتل ها تاکید دارند که این نشان دهنده نقش، چالش و مسوولیت سرآشپزان در تهیه و سرو غذاهای سالم دارد، لذا بر آن شدیم آگاهی، نگرش و عملکرد سرآشپزان درخصوص پیشگیری از فاکتورهای خطر بیماری های قلبی و عروقی را در شهر یزد بررسی کنیم.روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی می باشد که در سال 1389 بر روی 60 نفر از سرآشپزهای رستوران های یزد انجام گرفته است. روش جمع آوری اطلاعات به صورت پرسشنامه بوده که پایایی و روایی آن مورد تایید قرار گرفت و مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و سوالات مربوط به سنجش آگاهی، نگرش و عملکرد آنها در خصوص پیشگیری از فاکتورهای خطر بیماری های قلبی و عروقی بوده است. پس از وارد کردن داده ها در نرم افزار آماری SPSS با استفاده از آزمون های آماری، ANOVA، T-test، Chi square و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: به طور کلی میانگین امتیازات آگاهی سر آشپزان 4.8±16.6، نگرش 3±16.9 و عملکرد 4.2±13.7 بوده است. همبستگی معنی داری بین آگاهی و نگرش ((p=0.027، نگرش و درآمد (0.03=(p و درآمد و سن (0.029=(p وجود داشته است. همچنین ارتباطی معنی داری بین آگاهی و سلامتی ( (p=0.019و نگرش و سابقه بیماری قلبی و عروقی در فامیل درجه یک ( (p=0.032وجود داشته است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش مبنی بر آگاهی و عملکرد متوسط، و نگرش خوب سرآشپزان و از طرفی نقش بسیار مهم و کلیدی سرآشپزان در سلامت قلب و عروق مردم افزایش اطلاعات سرآشپزان از طریق برنامه مدون آموزشی، پوستر، پمفلت، رادیو و تلویزیون و آموزشکده اصناف پیشنهاد می گردد.

سابقه و اهداف: اعتماد به نفس قضاوتی است که فرد در مورد ارزش خود دارد. با توجه به اینکه عزت نفس پایین در دانش آموزان می تواند سبب افت تحصیلی، احساس تنهایی، سوءاستفاده از مواد و دوری از واقعیت و رفتارهای خود تخریبی در آنان شود و نتایج برخی مطالعات نشاندهنده میزان عزت نفس پایین در بین دانش آموزان می باشد لذا این بررسی با هدف تعیین عزت در دانش آموزان دبیرستانهای شهر سبزوار انجام گردید.روش بررسی: در این بررسی تحلیلی-مقطعی تعداد 358 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر سبزوار به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع آوری داده پرسشنامه استاندارد POP بود که 5 حیطه عزت نفس (جسمی، عمومی، تحصیلی، خانوادگی و اجتماعی) را مورد بررسی قرار می داد. نمره عزت نفس به صورت مطلوب (بالاتر از 75)، متوسط (75-50) و نامطلوب (کمتر از 50) در نظر گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای همبستگی پیرسون، کای اسکوئر، t-test، آنالیز واریانس در نرم افزار آماری SPSS.15 استفاده گردید.یافته ها: طبق نتایج ،فقط 50 نفر (14%) از جامعه مورد بررسی دارای عزت نفس مطلوب بودند. همبستگی مثبت معنی داری بین حیطه های عزت نفس مشاهده گردید (P<0.01) .همچنین همبستگی منفی معنی داری بین عزت نفس خانوادگی و سن پدر و مادر وجود دارد (P<0.05). اختلاف معنی داری بین عزت نفس عمومی و تحصیلی برحسب جنس مشاهده گردید بطوریکه میانگین عزت نفس در جنس مونث بیشتر بود. همچنین اختلاف معنی داری بین حیطه های عزت نفس (بجز عزت نفس تحصیلی) و اعتیاد اعضای خانواده مشاهده گردید بطوریکه میانگین حیطه های عزت نفس در دانش آموزانی که دارای اعضای خانواده معتاد بودند کمتر بود. نتایج همچنین نشان داد که میانگین عزت نفس در دانش آموزانی که رابطه عاطفی والدین را گرم و حمایت گرانه اعلام کردند بیش از سایر افراد می باشد (P<0.01).نتیجه گیری: با توجه به پایین بودن عزت نفس مطلوب در جامعه مورد بررسی و مشکلاتی که می تواند ناشی از عزت نفس پایین ایجاد شود؛ لزوم توجه بیشتر به دانش آموزان از طرف والدین و اولیای دبیرستان ضرورت دارد. رابطه گرم و حمایت گرانه والدین، سن مناسب ازدواج و عدم تفاوت سنی زیاد بین والدین و دانش آموزان و همچنین عدم اعتیاد والدین می تواند زمینه را برای عزت نفس مطلوب در دانش آموزان فراهم آورد.

سابقه و اهداف: اختلالات خوردن (Eating Disorders) نتیجه اختلالات رفتاری است که همراه با عوارض فراوانی است. که به سه شکل، بی اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و شکل بینابینی وجود دارد. این مطالعه به منظور تعیین شیوع این مشکلات در دختران دبیرستانی شهر یزد طراحی و انجام شده است.روش بررسی: این مطالعه توصیفی مقطعی در شهر یزد از اردیبهشت 1389 شروع و اردیبهشت 1390 به پایان رسید. جمعیت مورد مطالعه 1400 نفر دانش آموز دختر دبیرستانی شهر یزد بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای نمونه گیری شدند. جهت شناسایی اختلالات خوردن و افراد در معرض خطر آن از پرسشنامه ای موسوم به Eat-26 استفاده شد. متغیرهای زمینه ای مثل سن، سواد والدین، وضعیت عادت ماهیانه، رتبه تولد و بعد خانوار نیز ثبت شد. با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS داده ها و آزمون های مجذور کای، تست دقیق فیشر و ضریب همبستگی پیرسون داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای تعریف وضعیت چاقی و اضافه وزن از نمایه توده بدن و نمودارهای نمایه توده بدن CDC استفاده شد.یافته ها: در این مطالعه 16.7 درصد از افراد مورد مطالعه مبتلا به اضافه وزن یا چاقی و 169 نفر (12 درصد) در معرض خطر اختلالات خوردن بودند. بین وضعیت نمایه توده بدن و در معرض خطر اختلالات خوردن رابطه معنی داری نشان داد، به طوری که 51.7 درصد از افراد در معرض خطر مبتلا به چاقی یا اضافه وزن بودند. در این مطالعه 7 نفر (0.5 درصد) به بی اشتهایی عصبی و 74 نفر (5.3 درصد) به بولمی عصبی مبتلا بودند که با هیچکدام از متغیرهای مورد بررسی همبستگی معنی داری نداشت. 689 نفر (51.3 درصد) از وزن موجود خود ناراضی بودند که 21.4 درصد خواهان افزایش وزن در حالی که 78.6 درصد تمایل به کاهش وزن داشتند. بین وضعیت رضایت از وزن خود و وضعیت نمایه بدن همبستگی معنی داری بدست آمد.نتیجه گیری: این مطالعه مثل بسیاری از مطالعات مشابه دیگر نشان داد که گذر اپیدمیولوژیک و تعاملات فرهنگی و تغییر ارزشها رخداد اختلالات خوردن را افزایش داده و با مقایسه با میزان آنها در دهه های گذشته در هر منطقه افزایش قابل ملاحظه ای داشته که نیاز به تعمق و به کارگیری روش های موثر در برخورد با آنها دارد.

سابقه و اهداف: هزینه یابی بر مبنای فعالیت، به عنوان ابزاری برای سنجش هزینه به منظور محاسبه دقیق و صحیح هزینه عملیات مورد استفاده قرار می گیرد. هدف پژوهش حاضر برآورد هزینه تمام شده خدمات رادیولوژی بیمارستان شفای کرمان با استفاده از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت در سال 1389 بوده است.روش بررسی: مطالعه حاضر، پژوهشی توصیفی است که به صورت مقطعی و گذشته نگر اجرا شده است. داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه با مسوولین بیمارستان و واحدهای ذیربط، مشاهده فعالیت های بخش رادیولوژی و بررسی مدارک و دفاتر موجود در بخش و واحدهای اداری و پشتیبانی جمع آوری گردید. سپس، قیمت تمام شده بخش رادیولوژی با استفاده از رویکرد هزینه یابی بر مبنای فعالیت و با به کارگیری نرم افزار excel محاسبه شد.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، هزینه پرسنلی با مبلغ 777676772 ریال 55.70 درصد از کل هزینه های بخش بوده که بالاترین سهم در هزینه های بخش را به خود اختصاص داده است. همچنین، هزینه مواد مصرفی با 105701719 ریال 7.57 درصد کل هزینه ها، هزینه تغذیه با 17160478 ریال، 1.23 درصد، هزینه آب، برق، تلفن و سوخت مصرفی با 4381061 ریال، 0.32 درصد، هزینه استهلاک با 208824509 ریال، 14.96 درصد از کل هزینه های بخش را تشکیل داده اند. کل هزینه های بخش نیز مبلغ 1396273212 ریال بوده است که از این مقدار مبلغ 1363861205 ریال یعنی 97.68 درصد مربوط به هزینه های مستقیم و مبلغ 32412007 ریال یعنی 2.32 درصد آن مربوط به هزینه های غیر مستقیم می باشد.نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، می توان از طریق بهبود عملکرد، بخصوص اصلاح اقدامات مدیریت منابع انسانی و نیز استانداردسازی مصرف به منظور کاهش هزینه های مصرفی، قیمت تمام شده خدمات را کاهش داد.

سابقه و اهداف: یون نقره از سطوح داخلی لوله ها و ژنراتورها بر اثر فرایند خوردگی تولید ووارد پساب های صنعتی می شود. این یون بر روی گیاهان٬ حیوانات و انسانها اثرات زیان آور دارد. استفاده از آهن اکسید در حذف آلاینده ها معمول است ولی نانوذرات در حذف آلاینده های شیمیایی از آب و فاضلاب نسبت به حالت توده ای موثرترند. در این تحقیق با استفاده از نانو ذرات آهن اکسید حذف یون نقره از محیط فاضلاب صنعتی مصنوعی مورد مطالعه قرار گرفت تا شرایط برای حذف بهتر این یون بهینه شود.روش بررسی: این مطالعه به روش تجربی - آزمایشگاهی انجام گرفت. نانوذرات آهن اکسید استفاده شده از طریق اکسید کردن نانوذرات آهن صفر تولید و سپس کارایی آن برای حذف یون نقره در یک محیط فاضلاب مصنوعی به روش ناپیوسته مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین عوامل موثر در فرآیند جذب شامل pH محلول، غلظت نانو ذرات آهن اکسید، مدت زمان تماس و دما نیز بررسی شد. مقدار یون نقره باقیمانده پس از سانتریفیوژو صاف کردن با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که ذرات آهن اکسید به صورت نانوذرات واکنش داده است. ماکزیمم حذف در pH=3، دمای واکنش 25 oC و غلظت نانو ذرات 35 گرم بر لیتر برابر98.2 % است. بهترین شرایط در pH=3، غلظت نانو ذرات 10 گرم بر لیتر، زمان تماس 5 ساعت و دمای 25 oC (دمای آزمایشگاه)، %87 نقره حذف شد.نتیجه گیری: غلظت نانو ذرات آهن اکسید وpH  اثر قابل توجه ای در فرایند حذف یون نقره دارند. راندمان حذف توسط نانوذرات در pH اسیدی بیشتر است که نشان می دهد حذف به صورت جذب و سپس احیا انجام می شود. در pH بازی٬ راندمان حذف به طور قابل توجه کمتر است زیرا یون نقره با فرایند جذب بر روی سطح نانوذرات اکسیدی حذف می شود. با اعمال شرایط بهینه، نانو ذرات آهن اکسید دارای توانایی بالایی در حذف نقره و کاهش آلودگی شیمیایی از محیط فاضلاب صنعتی دارد.

سابقه و اهداف: ترکیبات رنگی یکی از بحرانی ترین آلاینده ها برای اکوسیستم های طبیعی هستند. تخلیه فاضلاب های رنگی حاصل از عملکرد صنایع نساجی به آب های پذیرنده، منجر به کاهش نفوذ نور خورشید، بروز پدیده اتروفیکاسیون و تداخل در اکولوژی آبهای پذیرنده شده، که ضمن اثر بر شدت فتوسنتز گیاهان آبزی و جلبک ها در محیط های آبی، باعث آسیب به محیط زیست می شود. هدف این مطالعه حذف رنگ راکتیو قرمز 198 از محلولهای آبی با استفاده از پوسته تخم مرغ و بررسی تاثیر پارامترهای غلظت اولیه رنگ، جرم جاذب زمان واکنش و pH بر فرایند جذب می باشد.روش بررسی: این مطالعه به صورت تجربی و در مقیاس آزمایشگاهی انجام شد. جاذب مورد نظر در شرایط آزمایشگاهی تهیه و با استفاده از الک های استاندارد دانه بندی شد. خصوصیات سطحی پوسته تخم مرغ با استفاده از میکروسکوپ الکترونی مجهز به EDX و سطح ویژه آن با تکنیک جذب گاز ازت و با استفاده از ایزوترم BET تعیین گردید. طول موج حداکثر جذب رنگ (lmax) با استفاده از اسپکتروفتومتر UV/vis تعیین شد. هر کدام از مراحل مختلف آزمایشات بصورت سه بار تکرار انجام گرفته است.یافته ها: طول موج حداکثر جذب رنگ راکتیو قرمز 198 با رسم طیف جذب در حد 518 نانومتر تعیین گردید. مهمترین اجزا پوسته تخم مرغ ترکیبات کلسیمی با سطح ویژه1.2 m2/g  می باشد. افزایش دوز جاذب از 2 به 3 گرم در 100 میلی لیتر و افزایش pH از 4 به 10 منجر به افزایش راندمان جذب به ترتیب از 80% به 92% و از 44% به 64% شد. نتایج نشان داد افزایش غلظت اولیه رنگ از 10 به 100 میلی گرم در لیتر باعث کاهش راندمان جذب از 72% به 23% گردید. سنتیک جذب رنگ مورد نظر از واکنش درجه دوم تبعیت می کند (R2=0.995).نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که افزایش دوز جاذب به علت بالا بردن جایگاه های جذب موجب افزایش راندمان حذف شده است. افزایش غلظت اولیه رنگ به دلیل بالا بردن غلظت آلاینده نسبت به جایگاه های جذب ثابت موجب کاهش راندمان حذف شده است.

سابقه و اهداف: بیماریهای دهان بار هزینه ای بین 10-5% از کل هزینه های مراقبت بهداشتی را شامل می شود. الگوی فرا نظریه ای، زمان پذیرش تغییر رفتار، چگونگی و نیز عوامل مرتبط با تغییرات رفتار را توصیف می کند. فرایندهای تغییر بعد مهمی از الگو می باشد شامل رفتارهای آشکار و نهانی که افراد جهت پیشرفت از مراحل پایین تر به مراحل بالاتر بکار می برند. مطالعه حاضر با هدف تعیین مراحل تغییر رفتار تمیز کردن بین دندان و نیز چگونگی ارتباط آن با فرایندهای تغییر در دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر یزد بر اساس الگوی فرانظریه ای انجام شد.روش بررسی: این مطالعه تحلیلی مقطعی بر روی 361 نفر از دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر یزد انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد جهت تعیین مراحل رفتار تمیز کردن بین دندان و پرسشنامه فرایندهای تغییر بود که توسط محققین طراحی گردیده بود. اطلاعات جمع آوری شده، از طریق نرم افزار آماری SPSS و به کارگیری آزمونهای آماری آنالیز واریانس و آنالیز رگرسیون لجستیک دوتایی، تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: 49.6% از دانش آموزان در مرحله پیش تفکر، 5.3% در مرحله تفکر، 24.1% در مرحله آمادگی، 6.8% در مرحله عمل و 12.5% در مرحله نگهداری قرار داشتند. درصد میانگین نمره کسب شده دانش آموزان در فرایندهای شناختی تغییر 73.98%، فرایند رفتاری تغییر 59.77% و کل فرایند تغییر 63.59% بود. رگرسیون لجستیک دوتایی مشخص نمود که استفاده از فرایندهای شناختی تغییر آگاهی افزایی (Odd Ratio=1.061) و خودآزادی (Odd Ratio=1.155) و نیز فرایند رفتاری تغییر آزادی اجتماعی (Odd Ratio=1.204)، شانس انتقال از مراحل پیش عملی به مراحل عملی را افزایش می دهند.نتیجه گیری: در این مطالعه بیشتر دانش آموزان در مرحله پیش تفکر قرار داشتند و برای انتقال از مراحل اولیه به مراحل نهایی تغییر رفتار تمیز کردن بین دندان بیشتر از فرایندهای شناختی تغییر استفاده می کردند. لذا استراتژیهای مداخله ای که بر افزایش این فرآیندها در جامعه تاکید داشته باشد، میتواند در انتقال افراد به مراحل بالاتر رفتار تمیز کردن بین دندانها موثرتر باشد.

سابقه و اهداف: هدف از مقاله حاضر بررسی رابطه مهارت های اجتماعی و مورد آزار قرار گرفتن نوجوانان است. کودک آزاری یکی از مسائل اجتماعی است، که به علت ویژگی های تاثیرگذار آن نیاز به بررسی و برنامه ریزی مناسب، به منظور پیشگیری و کمک به رفع و کاهش آن، به شدت احساس می شود. و لذا مطالعه حاضر با هدف شناخت و توصیف ارتباط مهارت های اجتماعی نوجوانان با مورد آزار قرار گرفتن آنان در منطقه 17 شهر تهران انجام گرفت.روش بررسی: این تحقیق از نوع مطالعات توصیفی-همبستگی بود. که به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 144 نفر دانش آموز مقطع راهنمایی منطقه 17 شاغل به تحصیل در مدارس مقطع راهنمایی منطقه 17 شهر تهران انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات برای پژوهش، عبارت بودند از آزمون استاندارد مهارت های اجتماعی ماتسون و آزمون استاندارد کودک آزاری. جهت تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از آزمون های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد؛ که بین مهارت های اجتماعی نوجوانان با مورد آزار قرار گرفتن آنان رابطه معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه حاکی از این بود؛ که پرخاشگری مهم ترین پیش بینی کننده معنادار مورد آزار قرار گرفتن است.نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که که نقص در مهارتهای اجتماعی به ویژه وجود پرخاشگری، رفتارهای غیر اجتماعی و عدم مهارت های اجتماعی مناسب در روابط دو سویه کودک و نوجوان با دیگران تاثیرگذار است، و باعث افزایش احتمال مورد آزار قرار گرفتن کودکان و نوجوانان می گردد. پس لازم است؛ موضوع ارتقا مهارت های اجتماعی نوجوانان و دانش آموزان مورد توجه ویژه مسوولین مربوطه قرار گیرد.