طلوع بهداشت
سال:1387 | دوره:7 | شماره:3 (مسلسل 25) |تعداد مقالات:11

سابقه و اهداف: اثر اجزاء مختلف بهداشت محیط مدارس از جمله کمیت و کیفیت تسهیلات بهداشتی مانند آبخوریها، دستشویی ها، وضعیت آب آشامیدنی، نحوه دفع فاضلاب،مدیریت زباله، ایمنی و زمین های ورزش و فضای سبز بر سلامتی دانش آموزان بسیار با اهمیت است. عدم آگاهی دقیق از وضعیت نیازهای اشاره شده ممکن است اثرات مخرب و جبران ناپذیر بر بهداشت محیط جامعه بجا گذارد. با توجه به نقش بهداشت محیط مدارس در ارتقاء سطح سلامتی جامعه، این پژوهش با هدف مذکور و به منظور بررسی وضعیت بهداشت محیط، و ایمنی مدارس شهر کرمان در سال 86 انجام شد.روش بررسی: پژوهش توصیفی - مقطعی است و که در سال 86 انجام گرفت. جمعیت مورد مطالعه تعداد 257 مدرسه ابتدایی، راهنمایی، متوسطه (دبیرستان و هنرستان) و پیش دانشگاهی در شهر کرمان را تشکیل میدهد. چک لیستی بر اساس آیین نامه بهداشت محیط مدارس ایران و ضوابط سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور تهیه و با مراجعه به مدارس، مشاهده و مصاحبه با مسوولین تکمیل شد. اطلاعات با استفاده از نرم افزار  SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: 68 درصد مدارس مورد مطالعه وابسته به دولت و 32 درصد مدارس غیر انتفاعی بوده اند. حداقل مساحت مورد نیاز به ازای هر دانش آموز در 55.7 درصد مدارس ابتدایی و راهنمایی رعایت شده و در 86.4 درصد از دبیرستانها و هنرستانهای مورد مطالعه رعایت نشده بود. سرانه فضای سبز مورد نیاز به ازای هر دانش آموز 0.5 متر مربع است که در 67.4 درصد مدارس رعایت نشده است. 53.1 درصد از مدارس فاقد اتاق خدمات بهداشتی بودند. 89.9 درصد مدارس آب آشامیدنی سالم داشته اند. تنها 66.3 درصد از مدارس به ازای هر 40 دانش آموز یک چشمه توالت داشته اند. در 95.96 درصد مدارس روش دفع فاضلاب بهداشتی بوده است. 76 درصد مدارس دارای زباله دان بهداشتی بوده که از در 90.2 درصد آنها فاصله زمانی تخلیه و شستشوی زباله دان را رعایت می شد. 76 درصد از مدارس آیین نامه ماده 13 قانون مواد خوراکی، آرایشی و بهداشتی را در مورد بوفه رعایت نموده بودند. در 92.6 درصدمدارس میز و نیمکت متناسب با قد دانش اموزان بود. 80 درصد کلاسها حداکثر استفاده از نور طبیعی را داشته اند.بحث: وضعیت بهداشت و ایمنی مدارس با توجه به مطالعات انجام شده در 13 سال قبل روند رو به بهبودی را نشان داده و در مجموع 80 درصد مدارس مورد مطالعه از وضعیت مطلوبی برخوردار بودند.

سابقه و اهداف: حذف آمونیاک و کلیفرم از فاضلاب، به دلیل مشکلاتی که در محیطهای آبی پذیرنده بر جای می گذارند، مهم و ضروری می باشد. لاگونهای هوادهی و متعاقب آنها برکه های زلال ساز، توانایی مناسب کاهش آمونیاک و کلیفرمهای مدفوعی را ندارند. برای ارتقاء اغلب تصفیه خانه های فاضلاب جهت حذف بیشتر آمونیاک و کلیفرمهای مدفوعی، از روشهای مختلفی استفاده می گردد. در این تحقیق از فیلتر سنگی با بستر سنگ آتشفشان که هزینه کمتری نسبت به سایر روشها دارد، برای حذف آمونیاک و کلیفرمهای مدفوعی از پساب خروجی تصفیه خانه فاضلاب خوی استفاده گردید.روش بررسی: در این مطالعه پساب خروجی از برکه زلال ساز تصفیه خانه فاضلاب خوی، با سه بار هیدرولیکی مختلف، 0.3, 0.6, 0.9m3/m3.d به فیلتر قلوه سنگی که مدیای داخل آن سنگهای آتشفشانی به اندازه 50 میلیمتر بود، وارد گردید. برای ارزیابی عملکرد فیلتر در هر بار هیدرولیکی، 10 نمونه از ورودی و 10 نمونه از خروجی فیلتر برداشته شد.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که، میانگین غلظت آمونیاک پساب خروجی از برکه، از 16.8 به 4.8 میلیگرم در لیتر و میانگین تعداد کلیفرمهای مدفوعی پساب خروجی از برکه، از 1.6×104MPN/100ml به 5.7×103MPN/100ml رسیده است. به این ترتیب راندمان فیلتر قلوه سنگی در حذف آمونیاک و کلیفرم مدفوعی پساب خروجی از برکه، به ترتیب 71.4 و 70 درصد بدست آمد.بحث: میزان آمونیاک و کلیفرم مدفوعی پساب در هر سه بار هیدرولیکی توسط فیلتر، کاهش یافت. اما بهترین کارایی فیلتر در حذف این پارامترها، در بار هیدرولیکی 0.3m3/m3.d مشاهده گردید. دلیل کاهش راندمان حذف، با افزایش بار هیدرولیکی، کم بودن زمان ماند هیدرولیکی و متعاقب آن عمل نیتریفیکاسیون می باشد. کارایی راکتور مورد مطالعه در این تحقیق نسبت به مطالعات مشابه، بهتر ارزیابی گردید.

سابقه و اهداف: کمبود ویتامین D یکی از مشکلات بزرگ سلامت می باشد، و به نحو غیر قابل انتظاری شیوع بالایی در کشورهای آفتابی مانند خاورمیانه دارد. ویتامین D هورمونی استروئیدی است، که در متابولیسم مواد معدنی به ویژه کلسیم و فسفر و استحکام بافت استخوانی نقش اساسی ایفا می کند. این هورمون همچنین اثرات مهمی بر سه بیماری مهم دنیای مدرن (فشار خون ،سرطان و دیابت) دارد. هدف از اجرای این مطالعه بررسی شیوع کمبود ویتامین D در پرسنل بیمارستان شهید صدوقی یزد، به منظور آگاهی این افراد بخصوص متخصصین از وضعیت سرمی ویتامین D خود و نیز بیان ضرورت درمان کمبود ویتامین D در سطح جامعه می باشد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی مقطعی، 82 نفر از پرسنل بیمارستان شهید صدوقی یزد به صورت تصادفی انتخاب شدند، نمونه گیری در فصل تابستان انجام شد. پس از اخذ رضایت نامه، بوسیله پرسشنامه ای اطلاعات جمع آوری و نمونه خون برای اندازه گیری 25 هیدروکسی ویتامین D به روش الایزا به آزمایشگاه مربوطه ارسال شد.یافته ها: در مجموع 82 نفر از پرسنل در این مطالعه شرکت نمودند. از این افراد 50 درصد را مردان و 50 درصد را زنان تشکیل می دادند. سطـح ویتامین D در زنان به طور معناداری کمتر از آقایان بود (P-V=0.001). شیوع بالای کمبود ویتامین D در جمعیت مورد بررسی مشاهده شد. به طوری که 53.7 درصد کمبود شدید، 23.2 درصد و 14.6 درصد به ترتیب کمبود متوسط و خفیف داشتند.بحث: گروه پزشکی که خود متولیان سلامت جامعه هستند، دچار کمبود ویتامین D می باشند، لذا لازم است علاوه بر توجه به درمان این گروه، میزان آگاهی جامعه پزشکی نسبت به این کمبود افزایش یابد.

سابقه و اهداف: سخت رویی یک متغیر شخصیتی بسیار مهم در ساختار شخصیت افراد است که با احساس هویت افراد که احساس برتری و یا احساس کهتری داشته باشند مرتبط است و می تواند میزان مقاومت و سرسختی افراد در برابر آسیب های روان شناختی را تعیین کند که میزان سرسختی افراد در برابر آسیب های روان شناختی با سلامت روانی و کارایی مطلوب افراد مرتبط است. در پژوهش حاضر رابطه سخت رویی به عنوان ساختار شخصیت با متغیر احساس کهتری به عنوان احساس هویت افراد و نقش آن در میزان افکار خودکار به عنوان میزان سلامت روانی و کارایی مطلوب افراد بررسی شده است.روش بررسی: در این پژوهش تعداد 406 نفر از کارمندان مرد شهرداری شهر قم با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند برای دستیابی به نتایج از پرسشنامه های احساس کهتری و افکار خودکار منفی آقا یوسفی و نیز پرسشنامه سخت رویی اهواز استفاده شد. در تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار spss15برای شاخص های توصیفی و استنباطی از جمله همبستگی و رگرسیون چند متغیری خطی استفاده شد.یافته ها: نتایج تحلیل داده ها در سطح اطمینان 0.99 نشان داد که متغیرهای افکار خودکار منفی و احساس کهتری پیش بینی کننده سخت رویی هستند یعنی افرادی که دارای افکار خودکار منفی و احساس کهتری بالایی هستند سخت رویی کمی دارند نتایج نشان دهنده همبستگی مثبت بین تحصیلات و سخت رویی، ازدواج و سخت رویی، احساس حقارت و افکار خودکار منفی است یعنی با افزایش یکی از متغیرها دیگری نیز افزایش پیدا می کند. همچنین همبستگی منفی بین تحصیلات و احساس حقارت، تحصیلات و افکار خودکار منفی، احساس حقارت و سخت رویی، افکار خودکار منفی و سخت رویی است که افزایش یکی از متغیرها با کاهش دیگری همراه است. همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که احساس حقارت و افکار خودکار منفی توانایی پیش بینی سخت رویی را دارند.بحث: نتایج این تحقیق همسو با اکثر تحقیقات صورت گرفته داخلی و خارجی است و اینکه سخت رویی به عنوان یک خصیصه مثبت روان شناختی در مقابل آسیب های روان شناختی قرار دارد و با سلامت روانی و کارایی مطلوب افراد مرتبط است.

سابقه و اهداف: اعتیاد عادت یا رفتاری است که اغلب ترک کردنش مشکل می باشد شواهد نشان می دهد 190 میلیون نفر در سر تا سر جهان مواد مخدر مصرف می کنند که جوانان اصلی ترین قربانیان موادمخدر هستند. اکثر کشورها از این نظر در وضعیت مشابهی قرار دارند. جوانان به خاطر خصوصیات جوانی، آسیب پذیری زیادی دارند چون پویا و جستجوگر هستند. به هر جا سر می کشند کنجکاو و به دنبال همه چیز نو هستند و به سرعت جذب می شوند. جوانان آمادگی انجام هر کاری را دارند تا کنجکاوی و یا احساسات خود را ارضا نمایند. بخصوص زمانی که زمینه های انحراف و فساد برای جوانان فراهم شود و آنان را در لبه پرتگاه و آغاز سقوط قرار دهدلذا باید توجه کرد که انجام مداخله های لازم برای ایجاد نگرش صحیح در جوان باید از سنین پایین تر آغاز شود. ضمنا اعتیاد همانند بیماری های دیگر قابل درمان است. اولین قدم، تشخیص اعتیاد و سپس مداوای آن است و هدف این بررسی یافتن ریشه ها و دلایل گرایش به این مواد افیونی از سوی معتادان و غیرمعتادان و به ویژه درجوانان می باشد.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی و به روش مقطعی بود که بر روی 200 نفر معتاد و 200 نفر غیرمعتاد زیر 40 سال انجام گرفت و اطلاعات از طریق پرسشنامه از پیش طراحی شده شامل 8 سوال درباره اطلاعات دموگرافیک و 29 سوال درباره نگرش افراد درباره اعتیاد که باروش 5 قسمتی لیکرت مورد ارزیابی قرار می گرفت جمع آوری گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که %59.5 معتادین بیکار و %86.5 از معتادین دارای تحصیلات ابتدایی بودند. %78.8 درصد از معتادین و 55.6 درصد از غیرمعتادین نقش اعتیاد اعضای خانواده به مواد مخدر را در گرایش به اعتیاد زیاد می دانستند. 82.5 درصد از معتادین و 77.4 درصد از غیر معتادین نقش دوستان را درگرایش به اعتیاد زیادمی دانستند. رابطه بین نقش عدم توجه به گرایشات مذهبی و گرایش به اعتیاد از نظر آماری با P<0.005 معنی دار بود. رابطه آماری معنی داری نیز بین مشکلات اقتصادی و اختلافات زناشویی درگرایش به اعتیاد وجود داشت (P=0.007-P<0.01). بیش از %80 از معتادین، نقش دوستان، در دسترس بودن مواد مخدر، سیگار کشیدن، بیکاری، عدم قدرت نه گفتن به دیگران و ورزش نکردن را در گرایش به اعتیاد زیاد قلمداد کردند.بحث: از آن جا که گرایش به اعتیاد با مشکلات اقتصادی و اختلافات زناشویی رابطه آماری معنی داری دارد ایجادشغل مناسب برای جوانان و توجه به مسایل آنلن نقش موثری در کاهش میزان اعتیاد خواهد داشت. پیشنهاد می شود برنامه های آموزشی جامع در مورد مصرف مواد مخدر و عوارض آن برای گروههای سنی و قشرهای مختلف تدوین شود و برنامه تغییر و اصلاح نگرش به شیوه عملی در برنامه های پیشگیری از اعتیاد تنظیم شود.

سابقه و اهداف: فرسودگی شغلی سندرم روانی متشکل از خستگی عاطفی، مسخ شخصیت (واکنش منفی و عاری از احساسات نسبت به ارباب رجوع) و کاهش احساس کفایت می باشد که نگرش منفی نسبت به خود، شغل و دیگران ایجاد کرده و سلامت عمومی فرد را به خطر می اندازد. هدف تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین فرسودگی شغلی و سلامت عمومی کارکنان اداره کل مخابرات شهر زاهدان می باشد.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی - همبستگی است، جمعیت مورد مطالعه آن، کلیه پرسنل اداره کل مخابرات شهر زاهدان بوده که به صورت نمونه گیری طبقه ای- تصادفی تعداد 150 نفر از طریق پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند که از این تعداد، 13 پرسشنامه به علت نقص اطلاعات یا عدم عودت کنار گذاشته شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل 2 پرسشنامه استاندارد بود: الف) پرسشنامه فرسودگی شغلی مازلاک (MBI): این پرسشنامه که از 22 گزاره جداگانه تشکیل شده است و سه جنبه فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی، مسخ شخصیت واحساس کفایت شخصی) را می سنجد. پرسشنامه بر اساس مقیاس هفت درجه ای لیکرت تنظیم شده و با مقیاس 0 تا 6 نمره گذاری شده است. برای بررسی اعتبار پرسشنامه از ضریب آلفاکرونباخ استفاده شد که مقدار آن 0.78 بود. ب: آزمون سلامت عمومی (GHQ2-28 گلدبرگ، 1987) که دارای 28 سوال می باشد و به بررسی سلامت ­ عمومی فرد (در زیر مقیاس های سلامت جسمانی، اضطراب، اختلال در کارکردهای اجتماعی و افسردگی) می پردازد که با مقیاس 0 تا 3 نمره گذاری شده است. برای بررسی اعتبار پرسشنامه از ضریب آلفا کرونباخ استفاده شد که مقدار آن 0.82 بود. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون) استفاده شد.یافته ها: در مقوله های فرسودگی شغلی و سلامت عمومی به ترتیب %15.4 و %23.4 کارکنان در معرض خطر قرار داشتند. همبستگی معناداری بین فرسودگی شغلی با سلامت عمومی و زیر ابعاد آن ها: خستگی عاطفی با اضطراب و اختلال در خواب و سلامت عمومی، مسخ شخصیت با سلامت عمومی، اضطراب و اختلال در خواب با فرسودگی شغلی، عدم کفایت شخصی با اختلال در روابط اجتماعی مشاهده شد.بحث: با توجه به محرز شدن رابطه بین فرسودگی شغلی با سلامت عمومی لازم است مدیران سازمان برنامه هایی را برای بهبود و ارتقای انگیزه، رضایت شغلی، احساس خودکارآمدی و روابط انسانی به اجرا درآورند.

سابقه و اهداف: وزن هنگام تولد نوزاد مهم ترین شانس برای ادامه حیات و رشد و نمو طبیعی است. با شناخت و کنترل عوامل خطرزا که عمدتا تابع شرایط زیستی و اجتماعی است، می توان از بروز نوزادان کم وزن جلو گیری کرد.هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین عوامل موثر مثل رضایت مندی زناشویی والدین و فشارخون بالا و سن و شغل مادران با وزن نوزاد به هنگام تولد بود.روش بررسی: در این مطالعه 941 نوزاد از بین تمامی نوزادان متولد شده در بیمارستان های استان یزد در سال 1386 که والدینشان ساکن استان یزد بودند، انتخاب شدند. در مرحله اول، شیوه نمونه گیری طبقه ای (با توجه به نسبت جمعیت در هر یک از شهرستان های استان یزد و فصل تولد)مورد استفاده قرار گرفت و سپس از نمونه گیری خوشه ای، به صورت انتخاب یکی از روزهای فصل به صورت تصادفی و ثبت تمام تولدها در روز انتخاب شده و روزهای بعد از آن تا رسیدن به نمونه موردنظر استفاده شد. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته و همچنین آزمون رضایتمندی زناشویی اینریچ به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و با مدل رگرسیون لوجستیک انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد بارداری در سن کمتر از 19 سال، نارضایتی شدید زناشویی، فشار خون بالا و شاغل بودن مادر می تواند احتمال به دنیا آمدن کودکان کم وزن را به طور معنی دار (P<0.05) افزایش دهد. همچنین مشخص شد که جنسیت نوزاد، فصل تولد، تحصیلات والدین، نسبت خویشاوندی والدین، به طور معنی داری بر احتمال به دنیا آمدن نوزادان با وزن کم تولد تاثیری نداشته است.بحث: با توجه به تاثیر منفی عواملی مثل فشار خون مادر، نارضایت مندی های شدید زناشویی مثل سوء رفتارهای فیزیکی - عاطفی و جنسی و مشاغل دشوار و استرس کاری بر وزن هنگام تولد پیشنهاد می گردد آموزش هایی جهت پیشگیری از این عوامل به زوجین در هنگام ازدواج و بارداری داده شود.

سابقه و اهداف: وقوع پدیده های خوردگی و رسوب گذاری در شبکه های آب آشامیدنی و بهداشتی باعث آسیبهای اقتصادی و بهداشتی می گردد. هدف این مطالعه بررسی کیفیت شیمیایی آب آشامیدنی و بهداشتی مورد استفاده در شبکه های دوگانه مرکز بخش خرانق از توابع استان یزد و تعیین پتانسیل خورندگی و رسوب گذاری آنها است.روش بررسی: جهت تعیین کیفیت شیمیایی آب در شبکه های مورد نظر نمونه های لحظه ای و به تعداد 10 نمونه برای هر نوع آب مطابق دستورالعمل های مذکور درکتاب مرجع «روشهای استاندارد آزمایشهای آب و فاضلاب» برداشت و آنالیز شد. نمونه های آب شرب از شیرهای برداشت عمومی گرفته شد اما نمونه های آب بهداشتی از منبع تامین آب (چاه منطقه) بدست آمده است. حجم نمونه های برداشتی 4-2 لیتر و ظروف مورد استفاده جهت جمع آوری نمونه ها از نوع شیشه ای بود. حفاظت، نگهداری و آزمایش نمونه ها نیز مطابق کتاب روشهای استاندارد انجام گردید. پتانسیل خوردگی و رسوب گذاری با استفاده از اندیس اشباع لانژلیه (LSI)، اندیس رایزنار (RI) تعیین و تصمیم گیری بر مبنای روش پایداری کربنات کلسیم تعیین شد.یافته ها: بر اساس مقادیر عددی محاسبه شده برای اندیس اشباع لانژلیه آب آشامیدنی و آب بهداشتی مورد استفاده در بخش خرانق یزد دارای پتانسیل رسوبگذاری است. اما بر اساس اندیس رایزنار هر دو نوع آب مورد استفاده در این بخش تا حدودی خورنده هستند. جهت تعیین پتانسیل واقعی آبهای مورد نظر در رسوبگذاری یا خورندگی از آزمایش پایداری کربنات کلسیم استفاده شد. نتایج موید تطابق آب با اندیس اشباع لانژلیه و دلالت بر رسوبگذار بودن آبها دارد.بحث: کیفیت شیمیایی آب در بخش خرانق نامتعادل است که باعث رسوبگذاری در سیستمهای آبرسانی و سایر تاسیسات می گردد به همین منظور لازم است برنامه ریزی مناسبی جهت متعادل سازی کیفیت آب در این منطقه انجام گیرد تا از آسیبهای اقتصادی آن جلوگیری گردد.