ارگونومی
سال:1395 | دوره:4 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

مقدمه: خستگی مرتبط با کار یکی از عوامل ایجاد نگرانی حتی در بسیاری از کشورهای صنعتی است. یکی از مهمترین شرایط تاثیرگذار بر وضعیت جسمی و روحی کارکنان، میزان توانایی فرد در بازیابی از خستگی و استرس بعد از اتمام کار می باشد. عوامل مختلفی مانند بار کاری می توانند باعث ایجاد خستگی شوند. هدف این مطالعه کاربرد مقیاس نیاز به بازیابی برای بررسی بار کاری کارگران معدن و رابطه آن با متغیرهای زمینه ای می باشد.روش کار: 80 نفر از کارگران یک معدن بصورت مقطعی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه مشخصات دموگرافیک و مقیاس نیاز به بازیابی بودند. این مقیاس با یازده سوال دو جوابی میزان بار کاری کارگران را مورد بررسی قرار داد. میانگین، انحراف معیار و آزمون های آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون به منظور آنالیز آماری داده ها مورد استفاده قرار گرفتند.یافته ها: میانگین میزان نیاز به بازیابی کارگران (23.93) 55.22 به دست آمد که نشان دهنده بار کاری نسبتا بالای آنهاست. 58.7% افراد مورد مطالعه دارای بار کاری بالا بودند. از بین متغییرهای دموگرافیک، تنها وزن افراد با امتیاز مقیاس نیاز به بازیابی رابطه معنی دار داشت ( P-valueبرابر با 0.043).نتیجه گیری: با توجه به نیاز به بازیابی نسبتا زیاد در کارگران مورد مطالعه، راهکارهایی جهت کاهش میزان بار کاری از جمله استفاده از چرخه های کار استراحت، انجام دادن کارهای سنگین بصورت گروهی و ایجاد شرایط لازم برای بازیابی مناسب و کافی بعد از کار می تواند باعث افزایش سطح سلامتی کارگران شود.

مقدمه: در برخی از مشاغل مانند شغل پرستاری به دلیل شرایط خاص شغلی کیفیت خواب پایین است و با توجه به اهمیتی که کیفیت خواب دارد این مطالعه به بررسی تاثیر آموزش بهداشت خواب بر کیفیت خواب پرستاران پرداخته است.روش کار: این پژوهش یک مطالعه مداخله ای و نیمه تجربی بود. جمعیت مورد مطالعه آن پرسنل پرستاری شاغل در بیمارستان های منتخب لرستان بودند که از میان آنها به صورت تصادفی 50 نفر به عنوان گروه کنترل و 50 نفر بعنوان گروه مداخله انتخاب شد. پرسشنامه های مربوطه شامل پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و کیفیت خواب پیتزبورگ بود. مداخله آموزشی برای گروه مداخله صورت گرفت و مجددا بعد از 45 روز هر دو گروه برای تکمیل پرسشنامه ها مورد پیگیری قرار گرفتند. از نرم افزارSPSS ، و آزمون های تی مستقل و مک نمار جهت تجزیه و تحلیل استفاده شد.یافته ها: نتایج این مطالعه حاکی از اختلاف معنی دار بین میانگین نمره وضعیت خواب بعد از مداخله آموزشی بود (P<0.05) که نسبت به گروه کنترل به طور معناداری بهبود یافته بود (P<0.05).نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد آموزش مهارت های بهبود کیفیت خواب می تواند نقش بسزایی در ارتقاء کیفیت خواب پرسنل پرستاری داشته باشد و برگزاری دوره های آموزشی در این زمینه برای پرسنل می تواند مفید و موثر باشد.

مقدمه: از جمله عوامل خطر موثر در بروز ناراحتی های اسکلتی- عضلانی می توان به وزن زیاد بار یا فاکتورهای شغلی و فردی متفاوت اشاره کرد. لذا هدف مطالعه حاضر بررسی ارتباط بین توانایی انجام کار و حد مجاز بلند کردن بار با شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در بین کارکنان آشپزخانه می باشد.روش کار: این مطالعه تحلیلی- مقطعی به صورت سرشماری (n=60) در بین کارکنان شاغل در آشپرخانه بیمارستان های آموزشی شهر قزوین در سال 1395 انجام شد. داده ها توسط پرسش نامه های شیوع درد، شاخص توانایی انجام کار و حد مجاز بلند کردن بار صورت گرفت. داده ها با آزمون های رگرسیون تک و چندگانه و توسط نرم افزار  SPSS 20تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: بیش ترین میزان شیوع در ناحیه کمر (%78.3) گزارش شد. %61.7 از کارکنان در سطح خوب شاخص توانایی انجام کار و %58.3 ایستگاه ها از نظر جابجایی بار در شرایط ناایمن قرار داشتند. شرایط غیرمجاز حمل بار به تنهایی حدود 7 برابر، شیوع گردن و شانه درد و 5 برابر شیوع کمردرد را افزایش می دهد و در تعامل با سایر ریسک فاکتورها شیوع گردن 25 برابر و شیوع شانه 28 برابر افزایش می یابد. افراد با سطح توانایی خوب نسبت به افراد با سطح توانایی عالی، 9 برابر بیش تر در معرض شیوع کمردرد قرار دارند.نتیجه گیری: ریسک فاکتورهایی نظیر شاخص توده بدنی، توانایی انجام کار و حد مجاز بلند کردن بار می توانند بر شیوع ناراحتی اسکلتی- عضلانی تاثیرگذار باشند لذا انتخاب افراد با سطح توانایی خوب و عالی و رعایت حد مجاز بلند کردن بار از جمله روش های موثر در افزایش بهره وری و کاهش شیوع اختلالات در کارکنان آشپرخانه می باشد.

مقدمه: بررسی عملکردی خلبان در زمانی که چندین وظیفه مختلف بر عهده وی گذاشته می شود، مستلزم رویه ای می باشد که بر مبنای آن، بتوان مشخصه های یک سناریو را با کمک شبیه ساز طی یک روند سیستماتیک بدست آورد. سیمولاتور عملکرد چند وظیفه ای خلبان یک شبیه ساز استاندارد از وظایف کلی خلبان می باشد که در سازمان ناسا توسعه یافته است.روش کار: با بهره گیری از تئوری اطلاعات، نرخ تبادل داده تولید شده در زیرسیستم های مختلف شبیه ساز محاسبه شده و با برآیند گرفتن از آن ها، یک ملاک عددی واحد جهت تخمین بارکاری کلی ارائه گردید. پس از آن به منظور بررسی اعتبار شاخص استخراج شده، سه تست طراحی گردید که در آن ها سطوح مختلف بارکاری شامل کم، متوسط و زیاد بر مبنای نرخ تبادل داده بکار رفته در هر یک برچسب زده شد. این تست ها توسط سوژه های انسانی در جایگاه خلبان اجرا شده و در خلال آن ها، نظر شخصی هر فرد پیرامون بارکاری ادراک شده توسط او به وسیله پرسشنامه ناسا- تی ال ایکس ثبت گردید.یافته ها: نتایج بدست آمده حکایت از آن دارد که میانگین نمره اختصاص داده شده از سوی سوژه ها به بارکاری کلی، در سه سطح تعریف شده با استفاده از تئوری اطلاعات، دارای اختلاف معنادار آماری می باشد(P<0.001) ؛ به صورتی که این مقدار از سطح کم به متوسط و از متوسط به زیاد، روند صعودی قابل توجهی را از خود نشان می دهد.نتیجه گیری: شاخص کمی پیشنهاد شده، در تعیین میزان بارکاری موجود در شبیه ساز ناسا از کارایی کافی برخوردار است.

مقدمه: رانندگی یک فعالیت پیچیده است که نیازمند سطوح بالایی از فرایندهای شناختی و حرکتی است. از طرفی فعالیت های ثانویه غیردیداری جزء فعالیت هایی هستند که بواسطه درگیری های شناختی و توجه تقسیم شده، ممکن است عملکرد رانندگی را تحت الشعاع قرار دهند. همچنین محدودیت های شناختی مرتبط با افزایش سن، چالش های بیشتری را در عملکرد رانندگان سالمند ایجاد می کند. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می یابد که شاهد افزایش قابل توجه رانندگان سالمند هستیم.روش کار: به منظور بررسی تاثیر فعالیت ثانویه شناختی بر عملکرد رانندگی افراد، دو آزمون جاده ای (با و بدون ارائه فعالیت ثانویه شناختی گوش دادن به یک مکالمه ضبط شده) انجام شد. 32 مرد با حداقل سن 65 سال (M=7.26 ،SD=5.43)، در آزمون ها شرکت کردند و متغیرهایی مانند سرعت متوسط رانندگی، مدت زمان رانندگی در محدوده خطر، تعداد سبقت ها و تعداد انحرافات جانبی از طریق سیستم رادار و دوربین فیلم برداری اندازه گیری شد. اطلاعات بدست آمده بعد از بررسی نرمال بودن توزیع داده ها، از طریق آنالیز تی تست جفت شده (paired t-test) و ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: سرعت (P=0.02) ، مدت زمان رانندگی در محدود خطر (P=0.018) و تعداد سبقت (P<0.001) افراد زمانی که درگیر رانندگی دو- وظیفه ای بودند، نسبت به رانندگی در شرایط عادی به طور معنی داری کاهش یافت. از طرفی میانگین تعداد انحرافات جانبی خودرو افزایش یافت (P<0.001).نتیجه گیری: با وجود اینکه فعالیت ثانویه شناختی عملکرد رانندگان را تحت تاثیر قرار می دهد، رانندگان سالمند به منظور کاهش خطرات رانندگی، از استراتژی های جبرانی استفاده می کنند.

مقدمه: پژوهش ها نشان داده اند که یکی از عوامل موثر بر بروز آسیب های شغلی، آگاهی کارکنان از موقعیت کاری شان می باشد. بنابراین شناسایی عوامل موثر بر آگاهی موقعیتی از اهمیت به سزایی برخوردار است؛ هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش خستگی و نارسایی شناختی در پیش بینی آگاهی از موقعیت کاری در میان کارکنان بود.روش کار: پژوهش حاضر از نوع مطالعات مقطعی از نوع توصیفی- همبستگی می باشد. نمونه متشکل از 154 نفر از کارکنان شرکت پارس خودرو تهران در سال 1394 بود که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شده و به پرسش نامه های خستگی از چالدر و همکاران (1993)، نارسایی های شناختی از برودبنت و همکاران (1982) و آگاهی از موقعیت کاری از سندون و همکاران (2006) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که بین متغیرهای خستگی، نارسایی شناختی و آگاهی از موقعیت کاری رابطه معنی داری وجود دارد (P<0.01). همچنین متغیرهای خستگی و نارسایی شناختی به ترتیب در حدود 14% و 25% از واریانس آگاهی از موقعیت کاری را در میان کارکنان پیش بینی کردند (P<0.05).نتیجه گیری: کاهش ظرفیت شناختی و هیجانی کارکنان می تواند موجب کاهش آگاهی آنها از موقعیت کاری شود.

مقدمه: مطالعات اندکی جهت بررسی اثر روشنایی بر عملکردهای شناختی افراد صورت گرفته است. اما این مطالعات نتوانسته اند به نتیجه ای روشن و قطعی در این زمینه دست یابند. پژوهش حاضر به بررسی عملکردهای شناختی دانشجویان در مواجهه با سطوح مختلف روشنایی در شرایط آزمایشگاهی پرداخته است.روش کار: در این مطالعه تجربی 33 آزمودنی در محدوده سنی 26-19 سال به انجام آزمون های شناختی پرداختند. افراد درحین انجام آزمون نرم افزاری عملکرد پیوسته که درصد توجه افراد را می سنجد و دستگاه سنجش زمان واکنش که زمان واکنش افراد را اندازه می گیرد، در معرض مواجهه با سه سطح روشنایی معادل 200، 500 و 1500 لوکس قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین درصد توجه افراد در روشنایی 1500 لوکس (99.75%) و کمترین درصد توجه در روشنایی 500 لوکس (99.36%) بود. تحلیل های آماری نشان داد که اختلاف درصد توجه در سطوح مختلف روشنایی معنی دار است (P=0.004). همچنین نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد که افزایش شدت روشنایی قادر به ایجاد تغییر معنی دار در میانگین زمان پاسخ (P<0.05) پاسخ صحیح (P=.004) خطای ارائه پاسخ (P=0.001) پاسخ حذف (P=0.017) می باشد. با افزایش شدت روشنایی زمان واکنش افراد کاهش یافته است. زمان واکنش در تمام سطوح روشنایی اختلاف معنی دار دارد (P<0.05).نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که افزایش شدت روشنایی باعث افزایش درصد توجه و کاهش زمان واکنش در افراد شده است. بنابراین ضروریست عامل سطوح مختلف روشنایی در طراحی پست های کاری که مستلزم استفاده از توجه و یا زمان واکنش می باشند را مدنظر قرار داد.

مقدمه: اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با کار (WMSDS)، زمانی رخ می دهند که فشار اعمال شده به بافت های اسکلتی- عضلانی، بیشتر از ظرفیت تحمل بافت باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی ریسک فاکتورهای ایجادکننده اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با فعالیت های دستی با استفاده از روش ManTRA و اجرای برنامه مداخله آموزشی- مهندسی در بین کارگران صنعت چاپ انجام شد.روش کار: این مطالعه از نوع مداخله ای مورد شاهدی می باشد که جامعه آماری آن 40 نفر از کارگران صنعت چاپ که فعالیت دستی انجام می دهند، می باشند. 20 نفر برای گروه مداخله و 20 نفر برای گروه شاهد انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسشنامه نقشه بدن (Body map) جهت تعیین میانگین شدت و موضع ناراحتی در اندام های مختلف بدن و روش ارزیابی ManTRA جهت تعیین نمره تجمعی در 4 ناحیه بدن (مچ/ دست/ بازو، شانه/ گردن، پشت، اندام تحتانی) برای هر کارگر در محل کار در قبل و بعد از مداخله (آموزشی- مهندسی) گردآوری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین میانگین شدت درد در گروه مورد، قبل و بعد از مداخله در نواحی سر و گردن (P=0.012) شانه و بازوی راست (P=0.012)، شانه و بازوی چپ (P=0.043)، کمر (P=0.003)، دست و مچ راست (P=0.028)، دست و مچ چپ (P=0.027)، ران و زانوی راست (P=0.005)، ران و زانوی چپ (P=0.005)، پا و ساق پا راست (P=0.012)، پا و ساق پا چپ (P=0.0028) ارتباط معنی داری وجود داشته است. از نظر نمره تجمعی نیز، ارتباط معنی داری در نواحی بازو/ مچ/ دست  (P=0.001)و شانه/ گردن (P=0.001) قبل و بعد از مداخله مشاهده شد.نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه می توان گفت که مداخلات ارگونومی می تواند باعث کاهش میزان شدت درد در قسمت های مختلف بدن و کاهش ریسک فاکتورهای ایجاد کننده آسیب های تجمعی در محیط کار شود.