ارگونومی
سال:1397 | دوره:6 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف هدف از اعتباربخشی بیمارستان ها افزایش ایمنی و رضایت بیماران و کارکنان است که بخشی از آن از طریق متناسب سازی محیطی امکان پذیر است. پژوهش حاضر با هدف تبیین ضرورت استفاده از ملاحظات ارگونومیک در فرایند اعتباربخشی بیمارستان ها اجرا شده است. روش کار این مطالعه روش شناختی در سال 1397 طراحی، و هم زمان با روان سنجی و اعتباریابی ابزار ارزیابی تناسب ساختاری بیمارستان های سالمنددوست اجرا شد. تعیین مولفه های ساختاری از طریق بررسی متون و اعتباریابی گویه ها به روش دلفی انجام گرفت. پس از تعیین روایی محتوا، طبقه بندی گویه ها به بخش های الزامی یا اساسی، به ترتیب با کسب حداقل دو سوم و یک سوم آرای متخصصان صورت پذیرفت و در پردازش داده ها از شاخص آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها پردازش نظر متخصصان در 72 گویه (روایی محتوا) نشان داد بخش اعظم گویه ها (55 مورد معادل 76 درصد) الزامی یا اساسی بودند و بیشترین سهم موارد الزامی را متخصصان سالمندشناسی و کمترین آن را متخصصان معماری اعلام کردند. نتیجه گیری با توجه به رشد جمعیت سالمند در کشور از سویی و سهم بالای مراجعه سالمندان به مراکز درمانی، و الزامی و اساسی بودن بیشتر گویه های ابزار ارزیابی، به کارگیری اصول ارگونومی در اعتباربخشی به بیمارستان ها امری لازم به نظر می رسد.

زمینه و هدف عملیات برداشت یکی از مهم ترین مراحل تولید میوه خرما است که عمدتا در ایران به صورت سنتی انجام می شود. به دلیل نیاز مبرم این عملیات به فعالیت های فیزیکی و طاقت فرسا، نیروی کار با مخاطرات شغلی فراوانی در این عملیات روبه رو است که معمولا بیماری های شغلی و کاهش بهره وری آنها را به همراه دارد. روش کار در این مطالعه بیست و سه کارگر، برای تعیین فعالیت های بحرانی عملیات برداشت دستی میوه خرما بررسی شدند. این عملیات متشکل از عملیات بالای نخل خرما (شامل فعالیت های بالا رفتن از نخل، برش خوشه ها و پایین آمدن از نخل) و عملیات پایین نخل خرما (شامل فعالیت های تکاندن خوشه ها، جداکردن برخی میوه های ناسالم و ریختن میوه ها درون جعبه) بود. به منظور تعیین فعالیت های بحرانی از ارزیابی های فیزیولوژیکی (ضربان قلب و دامنه ضربان قلب) و فیزیکی (میزان درد و ناراحتی اعضای بدن) استفاده شد. یافته ها عملیات بالای نخل با ضربان قلب و دامنه ضربان قلب به ترتیب 29/4 و 177/8 درصد نسبت به عملیات پایین نخل، فشار فیزیولوژیکی بیشتری به کارگر وارد می کند. کارگران عملیات بالای نخل خرما به درد ناحیه کمر و کف پا مبتلا بودند؛ در حالی که کارگران عملیات پایین نخل خرما تنها در ناحیه کمر درد داشتند. نتیجه گیری بررسی ها نشان داد عملیات بالای نخل عملیات بحرانی برداشت سنتی میوه خرما است. فعالیت بالا رفتن از نخل بیشترین فشار فیزیولوژیکی را به دلیل حرکت در خلاف جهت گرانش زمین ایجاد می کند؛ در حالی که فعالیت پایین آمدن از نخل به دلیل حرکت کارگر در جهت گرانش زمین، فشار فیزیولوژیکی کمتری داشت و فعالیت بالا رفتن از نخل بین فعالیت های مربوط به عملیات بالای نخل، بحرانی ترین عمل بود.

زمینه و هدف خطاهای انسانی عامل اصلی حوادث است. بروز این خطاها در استفاده از تجهیزات پزشکی می تواند به آسیب دیدن بیمار، از بین رفتن تجهیزات، تحمیل خسارات اقتصادی و خدشه دار شدن اعتبار بخش های بهداشتی و درمانی منجر شود. از این رو شناسایی، ارزیابی و مدیریت خطاهای استفاده از این تجهیزات بسیار بحرانی به شمار می رود. این مطالعه با هدف کاهش ریسک خطاهای انسانی در استفاده از تجهیزات درمانی در یکی از بیمارستان های کشور انجام شد. روش کار سیستم مطالعه شده دستگاه ونتیلاتور است که با توجه به کاربرد زیاد و بحران های احتمالی در استفاده از آن در بیمارستان، برای مطالعه انتخاب شد. شناسایی و ارزیابی خطاهای انسانی با استفاده از تکنیک آنالیز پیش بینانه خطا در کاربرد، کمی سازی خطاها و کاهش عدم قطعیت در برآورد میزان اهمیت خطاهای انسانی شناسایی شده با منطق فازی، انجام شد. یافته ها 33 خطا در استفاده از دستگاه ونتیلاتور شناسایی شد. فراوان ترین انواع خطاها از نوع خطا در عمل (72/72%)، و مهم ترین علت خطاها سهو و لغزش (42/42%) بوده است. اصلی ترین پیامدهای اولیه در خطاهای شناسایی شده، استریل نبودن دستگاه و امکان انتقال میکروب به بیمار بود. در 42/42 درصد موارد، خطاها فاقد امکان بازیابی بوده است. نتایج حاصل از تکنیک آنالیز پیش بینانه خطا در کاربرد و منطق فازی نشان داد بین نوع خطا و فراوانی رخداد آن و احتمال وقوع خطا ارتباطی وجود ندارد. نتیجه گیری در مطالعات خطاهای انسانی، استفاده تلفیقی از تکنیک های شناسایی خطر و یک رویکرد کمی ساز که احتمال وقوع خطاهای شناسایی شده را تعیین کند، می تواند به کاهش عدم قطعیت در نتایج نهایی منجر شود.

زمینه و هدف امروزه، استفاده از اینترنت میان دانشجویان رواج زیادی پیدا کرده است. اعتیاد به شبکه های مجازی و بازی های آنلاین می تواند تبعات مختلفی از جمله تهدید سیستم اسکلتی عضلانی را در این افراد برجای بگذارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین تاثیر اعتیاد به شبکه های اجتماعی و بازی های آنلاین بر درد مچ دست دانشجویان است. روش کار مطالعه حاضر بین 665 نفر از دانشجویان انجام پذیرفته است. جمع آوری اطلاعات به وسیله سه پرسش نامه استفاده آسیب زا از بازی های اینترنتی، اعتیاد به شبکه های اجتماعی و اختلالات اسکلتی عضلانی نوردیک انجام شد. اطلاعات به وسیله آزمون های کای دو و تی مستقل مقایسه شدند و درنهایت مدل رگرسیون لجستیک در سطح معناداری 0/05 ارائه شد. یافته ها نتایج نشان داد که اعتیاد به شبکه های اجتماعی و بازی های آنلاین می تواند احتمال ابتلا به درد در ناحیه مچ دست را افزایش دهد. جنسیت، در اثرگذاری اعتیاد به شبکه های اجتماعی روی درد در ناحیه مچ دست، اختلاف معناداری ایجاد می کرد. از دیگر نتایج مطالعه حاضر می توان به تاثیر عدم اختلاف سن و سطح تحصیلات افراد شرکت کننده، بر درد در ناحیه مچ دست اشاره داشت. نتیجه گیری طبق نتایج به دست آمده، می توان اظهار داشت که احتمال ارتباط بین اعتیاد به شبکه های اجتماعی و انجام بازی های آنلاین با درد در ناحیه مچ دست وجود دارد. حال با توجه به شیوع نسبتا زیاد این اعتیاد میان دانشجویان، باید تمهیدات مناسبی درخصوص کاهش عوارض و صدمات ناشی از آن به ویژه در ناحیه مچ دست اندیشیده شود.

زمینه و هدف یکی از نکات مهم در طراحی کاربرمحور، توجه به شرایط فیزیکی و روانی کاربر و خطاهای ناشی از طراحی نامطلوب است. سیستم تغییر دنده دوچرخه و اهرم آن، از پیچیده ترین اجزای دوچرخه است که تعاملات فیزیکی و روانی متعدد کاربران با آن منجر به تاثیراتی بر جسم و روان آنها می شود. هدف از این پژوهش، شناخت دقیق نیازهای دوچرخه سواران در تعامل با محصول و طراحی محصول برای آن است. روش کار در این پژوهش ابتدا با روش AEIOU تحلیلی کیفی صورت گرفت. در ادامه 50 دوچرخه سوار دانشگاه هنر اسلامی تبریز با روش نمونه گیری غیرتصادفی دردسترس پژوهش قرار گرفتند و با سنجش مطلوبیت 3 آزمودنی، از آنها نظرسنجی کمی به عمل آمد. پس از آماده سازی پیش نیازهای طراحی، با استفاده از تکنیک اسکمپر، ایده هایی ارائه و با روش DFV ارزیابی شد و ایده نهایی شکل گرفت. یافته ها یافته های اولیه نشان داد که کاربران حین تغییردنده با مشکلات روانی نسبت به مشکلات فیزیکی بیشتر مواجه می شوند. همچنین طبق سنجش مطلوبیت، آزمودنی (2) با مجموع امتیاز 883 و میزان نسبت مطلوبیت 1. 212 نسبت به آزمودنی (3) و 1. 256 نسبت به آزمودنی (1) از نظر کاربران، مطلوب ترین محصول بود که این مسئله نشان داد میزان مطلوبیت با سادگی طراحی آزمودنی ها رابطه مستقیم دارد. نتیجه گیری از آنجایی که بیشتر اشتباهات کاربران در درک جابه جایی منطقی دنده ها منجر به نامطلوب بودن شرایط تعویض دنده دوچرخه می شود. طراحی محصول مدنظر با تمرکز بر کاهش خطای کاربر و تعداد عملکردهای اضافی، تسریع در فرایند تصمیم گیری کاربر و بدون آسیب رسانی به سیستم تعویض دنده دوچرخه صورت گرفت.

زمینه و هدف پارکینسون بیماری پیشرونده سیستم عصبی است که با تاثیرگذاشتن بر حرکت های بدن، کیفیت زندگی بیماران را تحت الشعاع قرار می دهد و انجام وظایف روزانه مثل غذاخوردن را برای آنها دشوار و زمان بر می کند. هدف این مطالعه بهبود وضعیت راحتی بیماران پارکینسون، هنگام غذاخوردن به کمک شناسایی مشکلات ارگونومیک و طراحی محصول برای آن بوده است. روش کار 12 بیمار پارکینسون با روش نمونه گیری تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. بدین ترتیب هنگام غذا خوردن بیمار از طریق مصاحبه ترجمه شده بخش Discomfort Questionnaire نرم افزار ErgoFellow و مشاهده مستقیم، اطلاعات لازم جمع آوری شد و پس از تحلیل نهایی و استخراج دستورالعمل های طراحی، ایده های طراحی اسکچ، و به کمک AHP ارزیابی شد تا طرح نهایی شکل بگیرد. یافته ها میانگین نرخ سختی 10/6 از 7 (1/514) داده های Discomfort Questionnaire در قسمت های دست و انگشتان، مچ دست، بازوها، آرنج، گردن، ناحیه کمر بالا تنه و شانه های بدن هنگام غذاخوردن بیماران نشان داد نسبت به دیگر قسمت های بدن، وضعیت غیرارگونومیک پوسچر شدیدتر است. مشاهدات نیز مشخص کرد برای نزدیک شدن دهان بیمار به غذا تغییراتی غیرارگونومیک در پوسچر آن ایجاد می شود و به همین جهت طراحی محصول باید به کمک داده های آنتروپومتریک صورت بگیرد. نتیجه گیری نتایج نشان داد کاهش فاصله دهان تا غذا، ناراحتی و خستگی بیمار را کاهش خواهد داد. از همین رو به کمک داده های آنتروپومتریک، ظرفی با قابلیت تنظیم ارتفاع طراحی شد و توسعه یافت که سبب بهبود وضعیت پوسچر و کاهش سختی بیمار حین غذا خوردن می شود.

زمینه و هدف صدا به عنوان یک عامل زیان آور در محیط های کاری می تواند علاوه بر مشکلات جسمی، به لحاظ آسایشی نیز شرایط آزاردهنده ای برای افراد ایجاد کند. بنابراین علاوه بر ارزیابی پارامترهای کمی همچون تراز فشار، بررسی پارامترهای کیفی صدا در محیط های کاری نیز کاملا ضروری به نظر می رسد. روش کار در این تحقیق توصیفی تحلیلی، صدای تراکتور مسی فرگوسن مدل 285 ضبط و اندازه گیری شد. سپس نوار مغزی پنج راننده در وضعیت پیش از رانندگی و پس از آن هنگام رانندگی با تراکتور و در چهار دور مختلف موتور ثبت شد. از مدل آزردگی روان آکوستیک، به منظور ارزیابی میزان آزردگی رانندگان تراکتور استفاده شد. سپس مقایسه میانگین ها از طریق آزمون مقایسه میانگین های دانکن در سطح احتمال 5درصد مقایسه شدند و میزان همبستگی میان آزردگی روان آکوستیک و باندهای آلفا و بتا تعیین شد. یافته ها نتایج آنالیز واریانس آزردگی روان آکوستیک تفاوت معنی داری در سطح احتمال 1درصد برای سطوح مختلف دور موتور نشان داد. همچنین نتایج، حاکی از کاهش دامنه باند آلفا و همچنین افزایش دامنه باند بتا در اثر افزایش دور موتور بود. نتایج رگرسیون نیز نشان داد که همبستگی بالایی بین دو باند آلفا و بتا و آزردگی روان آکوستیک وجود دارد؛ به طوری که ضریب تشخیص 0/966 و 0/989 به ترتیب برای دو باند آلفا و بتا به دست آمد. نتیجه گیری این بررسی نشان داد که تغییرات در پارامترهای کیفی صدای تولیدشده و درنتیجه میزان آزردگی ناشی از آن، باعث ایجاد تغییرات دامنه در هر دو باند آلفا و بتا شده است. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که آزردگی روان آکوستیک، شاخص خوبی برای ارزیابی فعالیت مغزی به شمار می آید.

زمینه و هدف هر سازمان برای ایجاد نیروی انسانی کارآمد و توانمند باید محیطی شاداب، به دور از تنش، دارای شرایط دمایی و روشنایی مطلوب و ابزارآلات متناسب با وضعیت جسمی هر کارمند، محیط کاری ایمن و آرام، فراهم کند تا بتواند با ایجاد حس خشنودی شغلی، بهترین عملکرد را از آنها انتظار داشته باشد. پژوهش حاضر به بررسی شرایط ارگونومیکی کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اهواز و تاثیری آن بر خشنودی و عملکرد شغلی کتابداران می پردازد. روش کار این پژوهش توصیفی بوده و به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل 84 نفر کتابدار دانشگاه های شهید چمران و علوم پزشکی جندی شاپور اهواز است که به صورت سرشماری در مطالعه شرکت کردند. برای بررسی شرایط ارگونومیک از پرسش نامه استخراج شده از نرم افزار ergotools، بررسی خشنودی شغلی از مقیاس آیرنسون و همکاران و بررسی عملکرد شغلی از پرسش نامه فرج پهلو، نوشین فرد و حسن زاده استفاده شد. روابط بین متغیرهای پژوهش با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری، تحلیل واریانس چندمتغیری (مانوا) و آزمون تعقیبی LSD و با کمک نرم افزار Spss و Amos بررسی شد. یافته ها نتایج نشان داد که بین شرایط ارگونومیکی و خشنودی شغلی، خشنودی شغلی و عملکرد شغلی و شرایط ارگونومیکی و عملکرد شغلی رابطه مستقیم، مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین بین شرایط ارگونومیک و عملکرد شغلی به واسطه خشنودی شغلی نیز رابطه غیرمستقیم مثبت و معنادار وجود دارد. نتیجه گیری کتابداران کتابخانه های دانشگاهی با بهره مندی از شرایط ارگونومیک بهتر، خشنودی بیشتری دارند و عملکرد شغلی بهتری نشان می دهند.