تحقیقات علوم رفتاری
سال:1390 | دوره:9 | شماره:1 (پی در پی 17) |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: ارتقای روابط یکی از شیوه های آموزش مهارتهای زندگی زناشویی است و می تواند بر نحوه مقابله زوج ها با تنش های زندگی تاثیرگذار باشد. هدف این پژوهش، تعیین تاثیر ارتقای روابط بر بهبود راهبردهای مقابله زناشویی زوجین بود.مواد و روش ها: روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه شاهد بود. جامعه پژوهش شامل کلیه مراجعان مرکز جامع پزشکی و مشاوره اصفهان در سال 1387 بودند. نمونه مورد مطالعه 24 زوج است که از بین داوطلبین شرکت در پژوهش، به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش (13 زوج) و شاهد (11 زوج) به طور تصادفی جایگزین شدند. برنامه ارتقای روابط در 8 جلسه بر روی گروه آزمایش انجام شد. داده های حاصل از پرسش نامه راهبردهای مقابله ای زناشویی با آزمون تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که ارتقای روابط باعث کاهش نمرات آزمودنی ها در راهبردهای مقابله ای تعارض، خودسرزنش گری، خودمحوری و اجتناب (0.01>P) و افزایش نمرات راهبرد مقابله سازنده شده است (0.01>P). نتایج پیگیری پس از یک ماه نشان داد که بین گروه آزمایش و شاهد در نمرات راهبردهای مقابله ای تفاوت وجود دارد (0.001>P) و اثربخشی ارتقای روابط بعد از یک ماه باقی مانده است.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش اطلاعات مفیدی را در زمینه آشنایی با شیوه های ارتقای روابط و راهبردهای مقابله ای زناشویی و نحوه تغییر و ارتقای آن برای مشاوران فراهم می نماید. در الگو های مشاوره زناشویی می توان از شیوه ارتقای روابط برای بهبود راهبردهای مقابله ای زوجین و کاهش تعارض زناشویی استفاده نمود.

زمینه و هدف: افزایش پاسخ دهی به درمان های فعلی از جمله درمان های شناختی رفتاری، اولویت مهم تحقیق بالینی است. این مطالعه به منظور تعیین اثربخشی مصاحبه انگیزشی بر شدت علایم مبتلایان به اختلال وسواسی - جبری انجام گردید.مواد و روش ها: این مطالعه یک پژوهش کارآزمایی بالینی یک سو کور است که با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه شاهد و در زمان های مختلف بر روی 40 نفر مبتلا به اختلال وسواسی - جبری در سال 88 اجرا شده است. افراد از طریق نمونه گیری در دسترس با رعایت معیارهای ورود انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه جایگزین شدند. مداخله ده جلسه درمان شناختی رفتاری گروهی بود که با اصول مصاحبه انگیزشی تلفیق و به گروه آزمایش ارائه شد. داده های بدست آمده از طریق پرسشنامه های Yale-Brown و مقیاس ناتوانی Sheehan، با استفاده از آزمون های آماری آنالیز اندازه های تکراری و t تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد میانگین نمره Yale-Brown در مورد شدت علایم وسواسی - جبری گروه کنترل در مرحله قبل، بعد و پیگیری بترتیب 29.64، 19.92 و 20 و در گروه آزمایش 34.58، 17.23 و 19.35 به دست آمد. آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری نشان داد گرچه اختلاف معناداری بین دو گروه وجود نداشت (0.06=P) ولی پس از مداخله میزان کاهش شدت علایم وسواسی - جبری در گروه دریافت کننده مصاحبه انگیزشی بیش از گروه شاهد است (0.0001=P). این کاهش تا مرحله پیگیری نیز ادامه داشت.نتیجه گیری: تلفیق اصول مصاحبه انگیزشی گروهی با درمان شناختی رفتاری معمول، روشی موثر برای کاهش شدت علایم اختلال وسواسی - جبری و در نهایت کاهش میزان ناتوانی ناشی از علایم بود.

زمینه و هدف: سبک دلبستگی ناایمن یکی از عوامل موثر در بسیاری از آسیب های روانی است. این پژوهش با هدف مقایسه ویژگی های مثبت، منفی و آشفته اسکیزوتایپی در دانشجویان دلبسته ایمن، اجتنابی و اضطرابی دانشگاه تبریز انجام گردید.مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی تعداد 300 دانشجوی (150 مرد و 150 زن) دانشگاه تبریز به روش نمونه گیری خوشه ای - تصادفی انتخاب شدند. پرسش نامه شخصیت اسکیزوتایپال (SPQ) و مقیاس دلبستگی بزرگسالان (AAI) در مورد دانشجویان اجرا گردید. داده های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان 1.28±21 سال بود. یافته ها نشان داد که میان دلبسته های ایمن با دلبسته های ناایمن اجتنابی و اضطرابی در ویژگی های مثبت، منفی و آشفته اسکیزوتایپی و همچنین نمره کل SPQ تفاوت معنی دار وجود دارد (0.05>P). در مقابل، تفاوتی میان دلبسته های ناایمن اجتنابی و اضطرابی در ویژگی های مثبت، منفی و آشفته اسکیزوتایپی و همچنین نمره کل SPQ وجود ندارد (0.05<P).نتیجه گیری: افراد دلبسته ناایمن اجتنابی و اضطرابی ویژگی های مثبت، منفی و آشفته شدیدتری نسبت به افراد دلبسته ایمن تجربه می کنند. با این وجود، تفاوتی میان دلبسته های ناایمن اجتنابی و اضطرابی به لحاظ شدت ویژگی های مثبت، منفی و آشفته اسکیزوتایپی وجود ندارد. در مجموع، افراد دلبسته ناایمن جهت تجربه ویژگی های اسکیزوتایپی و ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال آسیب پذیرتر هستند.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت موضوع شادکامی در زندگی، این پژوهش به منظور تعیین سهم عوامل جنسیت، نوع سکونت، دینداری و عملکرد خانواده در پیش بینی شادکامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام گرفت.مواد و روش‏ها: این تحقق از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مشغول به تحصیل در نیمسال دوم سال تحصیلی 88-1387 بود، 372 دانشجو به شیوه نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای چندمرحله‏ای انتخاب شده و به ابزارسنجش خانواده (FAD یا Family assessment device)، مقیاس شادکامی (MUNSH یا Memorial university of Newfoundland scale of happiness) و مقیاس سنجش دینداری با تکیه بر اسلام (RRIAS یا Religiosty Through Reliance on Islam Assessment Scale) پاسخ دادند. داده‏‏ها با استفاده از روش‏های آماری ضریب همبستگی Pearson و تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام تجزیه و تحلیل شد.یافته‏ها: بین عملکرد خانواده و نیز دینداری با تکیه بر اسلام، با شادکامی رابطه وجود دارد (0.01>P). عوامل جنسیت، نقش ها، نوع سکونت، دینداری و ارتباط، 32 درصد تغییرات احساس شادکامی را پیش بینی می کنند (0.01>P). ضرایب بتای متغیرهای پیش بین نشان می دهد جنسیت نقش مهمتری در پیش بینی تغییرات شادکامی دارد.نتیجه‏گیری: دانشجویان بومی نسبت به دانشجویان غیربومی، و پسران نسبت به دختران شادتر هستند. دانشجویان با عملکرد خانوادگی سازگارانه و گرایش و تعهد به دین اسلام، شادتر هستند. بنابراین، برگزاری کارگاه‏های آموزش خانواده و مراسم مذهبی مناسب برای افزایش شادکامی دانشجویان پیشنهاد می‏شود.

زمینه و هدف: یکی از مسایل مورد توجه روان شناسان صنعتی و سازمانی، مطالعه خلق و عاطفه در محیط های کاری است. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه خلق و عاطفه در سطح فردی و گروهی با رفتار جامعه یار سازمانی (رفتار مدنی سازمانی) و غیبت شغلی در محیط کار است.مواد و روش ها: نوع مطالعه همبستگی و جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه کارکنان شرکت های پلی ‎اکریل اصفهان، دی ام ‎تی اصفهان، ذوب ‎ آهن اصفهان و مجتمع فولاد مبارکه اصفهان بود (تعداد کل افراد جامعه 14985 نفر) که در طول یک سال کاری خود، سابقه غیبت غیرمجاز داشتند. 35 گروه (تعداد کل نمونه 347 نفر) به طور تصادفی از بین گروه های کاری این کارخانه ها انتخاب شدند. این گروه ها از گروه های دست نخورده سازمانی بودند که بر اساس فعالیت ‎های سازمانی شکل گرفته بودند. این پژوهش در سال 1387 انجام شد. پرسش نامه های عاطفه شغلی، عاطفه مثبت و منفی، رفتار جامعه یار سازمانی و همچنین، اطلاعات آرشیوی مورد استفاده قرار گرفت. روش تحلیل درون گروهی و بین گروهی و همچنین، رگرسیون معمولی و سلسله مراتبی استفاده گردید.یافته ها: نتایج این پژوهش، نشان داد که در سطح فردی، غیبت شغلی با حال و هوای عاطفی مثبت، رابطه منفی و با حال و هوای عاطفی منفی، رابطه مثبت و رفتار مدنی سازمانی با حال و هوای عاطفی منفی رابطه منفی و معنی ‎دار دارد. در سطح گروهی نیز رفتار غیبت شغلی با حال و هوای عاطفی مثبت گروه، رابطه منفی و با حال و هوای عاطفی منفی گروه رابطه مثبت و معنی دار داشت.نتیجه گیری: در سطح تحلیل فردی، در کارکنانی که عضو گروه هایی بودند که واکنش ‎های عاطفی مشابه به خودشان دارند، به دلایل اثرات گروهی، رابطه قوی تری بین عاطفه و غیبت وجود داشت.

زمینه و هدف: ویژگی های فرسودگی شغلی و تاثیرات آن بر فرد و سازمان در دهه های اخیر، توجه بسیاری از محققان را به خود معطوف داشته است. هدف این مطالعه، شناسایی ارتباط فرسودگی شغلی با برخی متغیرهای شغلی نظیر نوع و سطح مسوولیت، سابقه کار و مدیریت مدیران بود.مواد و روش ها: این پژوهش یک تحقیق مقطعی بود که در سال 1385 بر روی نمونه 245 نفری که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انجام شد. وضعیت متغیرهای شغلی در جمعیت مورد مطالعه با استفاده از پرسش نامه فرسودگی شغلی مورد آزمون قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های آماری t و ANOVA برای مقایسه گروه ها ارزیابی گردید.یافته ها: فرسودگی شغلی آزمودنی ها در ابعاد خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و احساس عدم موفقیت فردی با نوع و سطح مسوولیت، سابقه کار و مدیریت رابطه داشت.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که نوع و سطح مسوولیت مدیران از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که می توانند به عنوان برخی عوامل ایجاد کننده مشکلات در مدیران باشند.

زمینه و هدف: ارزیابی شناخت، از مسایل اساسی مورد بررسی در برنامه جامع صرع می باشد. از این رو در این پژوهش، وضعیت حافظه بیماران صرع لوب گیجگاهی مقاوم به درمان، قبل از تصمیم گیری برای عمل جراحی مورد ارزیابی قرار گرفت.مواد و روش ها: در این پژوهش مورد - شاهدی، جامعه شامل 20 بیمار صرع لوب گیجگاهی راست و 20 بیمار صرع لوب گیجگاهی چپ بود. این افراد از میان بیماران مبتلا به صرع لوب گیجگاهی مقاوم به درمان بستری در بخش صرع بیمارستان کاشانی به عنوان گروه آزمایشی انتخاب شدند. 20 نفر بهنجار از میان ملاقات کنندگان بیماران به عنوان گروه شاهد، با دامنه سنی 15 تا 35 سال، انتخاب گشتند. نمونه گیری برای گروه بیمار در دسترس و برای گروه بهنجار به روش تصادفی ساده انجام شد و آزمون حافظه Wechsler بر روی آن ها اجرا گردید. داده ها به روش تحلیل واریانس چند متغیره مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: در مجموع از نظر زیر مقیاس های حافظه، میان سه گروه صرع لوب گیجگاهی راست، صرع لوب گیجگاهی چپ و بهنجار تفاوت معنی دار وجود داشت (0.001>P). همچنین در زیر مقیاس های کنترل ذهنی، حافظه منطقی، تکرار ارقام و ترسیم تصاویر، میان گروه بهنجار و دو گروه بیمار صرع لوب گیجگاهی راست و چپ تفاوت معنی دار دیده شد. اما در عملکرد بیماران مبتلا به صرع لوب گیجگاهی راست و چپ در نمرات حاصل از آزمون حافظه Wechsler تفاوت معنی داری دیده نشد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که وجود مشکل در کارکرد حافظه بیماران صرع لوب گیجگاهی در مقایسه با افراد بهنجار توسط مقیاس حافظه Wechsler قابل تشخیص است.

فراتحلیل پژوهشگران را قادر می سازد تا نتایج مطالعات مربوط به حوزه خاص را در قالب یک سوال پژوهشی مشخص تحلیل کنند. بر اساس نتایج حاصل از این بازنگری های مربوط به یک موضوع خاص است که زمینه تدوین نظریه ها و مدل های تجربی جدید فراهم می شود. اغلب، با کنکاش پژوهش های یک حوزه خاص، به تعداد زیادی مطالعه برخورد می کنیم که به بررسی متغیرهای مشابهی پرداخته اند. با وجود تشابه موضوع مورد بررسی ممکن است که این مطالعات، بر حسب روش، برای مثال مطالعات میدانی در برابر آزمایشی، یا جامعه مورد مطالعه متفاوت باشند. از آن جا که اغلب نتایج این مطالعات مشابه نیست، پس به روشی نیاز داریم که بر اساس ترکیب نتایج مختلف با هم آگاهی ما در خصوص موضوع را افزایش دهد. در همین راستا فراتحلیل با هدف ترکیب آماری یافته های پژوهش های قبلی دو فرایند عمده را دنبال می کند: 1- علاوه بر خلاصه و توصیف نمودن نتایج مطالعات موجود در پیشینه یک موضوع مشخص، میزان رابطه یا تفاوت واقعی در جامعه مطالعات مختلف را نیز دنبال می کند 2- برآورد تاثیر ویژگی های روش شناسی مطالعات روی میزان تفاوت یا روابط برآورد شده در پژوهش های مختلف در حوزه ای معین. مقاله حاضر با هدف معرفی رویکرد ها، اهداف، مزایا، معایب و مراحل انجام فراتحلیل در حوزه علوم اجتماعی و رفتاری ارائه شده است.