علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
سال:1389 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

هدف این پژوهش، تحلیل جنسیتی نگرش های زیست محیطی دانشجویان کشاورزی در دانشگاه یاسوج بود. از روش پیمایش مقطعی و ابزار پرسش نامه برای گردآوری داده ها استفاده شد. پرسش نامه طراحی شده حاوی آزمون زیست محیطی دانلپ و همکاران و تعدادی سوال باز و بسته بود که پس از هنجاریابی، روایی صوری آن تایید و پایایی آن با مقدار آلفای کرونباخ 0.57 تا 0.86 برای متغیرهای گوناگون تعیین گردید. جامعه مورد مطالعه تحقیق شامل کلیه دانشجویان دوره کارشناسی شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 88-87 در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج بود. با استفاده از فرمول نمونه گیری طبقه ای، حجم نمونه تعیین و بر همین اساس 107 نفر از دانشجویان سال اول و 87 نفر از دانشجویان سال چهارم انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد به طور کلی دانشجویان کشاورزی اعم از دختر و پسر دارای نگرش زیست محیطی متوسط و مثبتی می باشند. این در حالی است که تماس با منابع اطلاعاتی زیست محیطی در آنها پایین بوده است. فزون بر آن، نتایج حاکی از آن است که تفاوت معنی داری در نگرش های زیست محیطی در دانشجویان دختر و پسر و همچنین سال اول و چهارم دیده نشد. مدل رگرسیونی نیز مشخص نمود متغیرهای جنسیت، سال دانشگاهی، تعداد واحد گذرانده، و رفاه اجتماعی به عنوان متغیرهای پراهمیت در پیش بینی نگرش زیست محیطی دانشجویان بوده اند.

بروز تغییرات اقلیمی و تاثیر آن بر منابع آب ایران نظیر کاهش جریانات آب سطحی و منابع آب زیرزمینی، منجر به آسیب پذیری خانوارهای کشاورز و ناپایداری معیشت آنان گردیده است. اما ماهیت چند بعدی و پویای خشکسالی موجب شده است که مطالعه آسیب پذیری دشوار باشد. این در حالی است که درک ماهیت آسیب پذیری، نقش مهمی در کاهش اثرات خشکسالی دارد. بنابراین، این پژوهش با هدف تبیین آسیب پذیری ناشی از خشکسالی در سطح خانوارهای کشاورز انجام پذیرفت. در این راستا تلاش شد تا با استفاده از مطالعه چند موردی نسبت به بررسی مقایسه ای آسیب پذیری خشکسالی اقدام گردد. نمونه های مورد مطالعه‏، از طریق انجام ارزیابی مشارکتی روستا و در قالب سه گروه کمتر آسیب پذیر و بیشتر آسیب پذیر (منبع فقیر) و بیشتر آسیب پذیر (قبلا برخوردار) ساکن در دو روستای استان فارس، مورد شناسایی و مطالعه قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که نوع و میزان آسیب پذیری خانوارهای کشاورز از خشکسالی یکسان نبوده و مجموعه ای از عوامل وابسته و غیروابسته به خشکسالی، موجب آسیب پذیری خانوارها می گردند. در پایان، نسبت به تدوین الگوی آسیب پذیری خانوارهای بیشتر آسیب پذیر از خشکسالی و ارایه پیشنهادهای بهبود دهنده در زمینه کاهش اثرات و مدیریت دانش خشکسالی، اقدام شده است.

در این پژوهش، زیربناهای امکان کاربرد کشاورزی دقیق از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی استان فارس بررسی شده است. به منظور مدیریت دقیق و مناسب خاک و محصولات کشاورزی در تطبیق با شرایط متفاوت مزرعه و کمک در دستیابی به توسعه پایدار، استان فارس که استانی پیشرو در فعالیت های نوین کشاورزی است و پتانسیل اجرای کشاورزی دقیق را داراست، مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حاضر به روش توصیفی - همبستگی اجرا شده و ابزار تحقیق، پرسشنامه بوده است. برای بررسی روایی پرسشنامه از نظرات متخصصان اجرایی در این زمینه و اساتید کمک گرفته شد و برای سنجش پایایی پرسشنامه نیز از آماره کرونباخ آلفا استفاده شد. بدین منظور 25 پرسشنامه بین کارشناسان کشاورزی توزیع شد که میزان آلفا کرونباخ حاصل نشان دهنده پایایی مناسب ابزار تحقیق بود. 750 نفر از کارشناسان جهاد کشاورزی مشغول به فعالیت در مدیریت های جهاد کشاورزی استان فارس طی سال های 88-1387 جهت بررسی انتخاب شدند که از این تعداد، 270 نفر از طریق جدول مورگان به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحت ویندوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از جمله نتایج پژوهش می توان به رابطه معنی دار بین متغیرهای عوامل آموزشی، اقتصادی، فنی، مدیریتی، سیاستگزاری ها و امکان کاربرد کشاورزی دقیق اشاره نمود. در حالی که بین عوامل اجتماعی و امکان کاربرد کشاورزی دقیق رابطه معنی دار وجود نداشت. همچنین متغیرهای عوامل آموزشی، اقتصادی و فنی قادر بودند که 69% از تغییرات متغیر وابسته را پیش بینی نمایند.

کشاورزی ارگانیک یک نظام پایدار اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک است که به عنوان یکی از راهکارهای کاهش پیامدهای منفی کشاورزی صنعتی متداول به سرعت در بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته است. امروزه مصرف غذاهای ارگانیک به عنوان یک جایگزین به مصرف کنندگان معرفی می گردد. مطالعه حاضر که به روش تحقیق پیمایشی و با بکارگیری ابزار پرسشنامه انجام شد، به دنبال بررسی دانش کارشناسان نسبت به کشاورزی ارگانیک می باشد. برای این منظور، با استفاده از نمونه گیری طبقه ای تصادفی، 138 کارشناس کشاورزی شاغل در جهاد کشاورزی استان فارس انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. روایی ابزار سنجش از طریق نظرسنجی از اساتید صاحب نظر بررسی شد. همچنین برای سنجش میزان پایایی سوالات طرح شده، یک مطالعه راهنما در خارج از نمونه اصلی انجام گردید. یافته ها نشان داد که دسترسی به اطلاعات کشاورزی - محیط زیست بیشترین اثر مستقیم و معنادار را بر دانش کارشناسان نسبت به کشاورزی ارگانیک دارد. همچنین یافته ها حاکی از تاثیر مستقیم، مثبت و معنی دار سن و نگرش نسبت به سلامتی بر دانش کارشناسان نسبت به کشاورزی ارگانیک بود.

با افزایش ابهامات و پویایی محیط پیرامون، مدیران دانشگاه ها برای تحقق و ارتقای مزیت پایدار رقابتی، باید علاوه بر بازنگری در جلب فراگیران، با شناخت عوامل موثر، برای بازار محوری بیشتر تلاش کنند. در این رابطه هدف تحقیق حاضر، تعیین سطح بازار محوری آموزش عالی کشاورزی و اثرات عوامل سازمانی بر آن در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران بود. روش تحقیق پیمایشی بود. از پرسشنامه، که روایی صوری آن با روش پانل متخصصان ارزیابی شد و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرانباخ طی مطالعه ای راهنمای برابر 0.82 بررسی گردید، برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. مقیاس بازار محوری وود و باهیان و زیبال برای سنجش سطح بازار‎محوری گروه های آموزش رشته کشاورزی به کار گرفته شد. جامعه آماری تحقیق اعضای هیات علمی کشاورزی بودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل رگرسیون تحلیل گردید. یافته های تحقیق نشان داد که عوامل سازمانی، تسهیلات و امکانات، قابلیت های شغلی و کاری به طور مثبت و فرهنگ سازمانی به طور منفی بر بازار محوری آموزش عالی کشاورزی تاثیر دارند و 55 درصد تغییرات آن را پیش بینی می نمایند. بر اساس نتایج، برای ارتقای بازار محوری، در چارچوب مدیریت سازگاری ایجاد محیطی مشارکتی و یادگیرنده به منظور ارتقای فرهنگ سازمانی در جهت ارزیابی مداوم نیازهای مخاطبان و محیط پیرامون پیشنهاد شد.

خشکسالی از جمله بلایایی است که بیشترین خسارات مالی را در کشور ما بر جای می گذارد. بطوریکه ممکن است بسیاری از ابعاد آن به آسانی قابل درک نباشد. هدف کلی از پژوهش حاضر، شناخت شدت آسیب پذیری از خشکسالی و علل آن می باشد. در این پژوهش از روش مطالعه چند موردی، استفاده شده است. افراد مورد مطالعه از طریق نمونه گیری هدفمند و غیراحتمالی و با بهره گیری از تکنیک رتبه بندی انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز از 5 نفر از افراد موفق در مقابله با خشکسالی و 5 نفر از افراد ناموفق در این زمینه، جمع آوری گردید. از جمله اثرات خشکسالی بر کشاورزان، می توان به اثرات اجتماعی، اقتصادی، زراعی، زیست محیطی و آینده هراسی اشاره کرد. بطوری که افراد ناموفق این اثرات را با شدت بیشتری احساس می کردند. کشاورزان، علل متفاوت بودن اثرات خشکسالی را به عوامل تکنولوژیک، عوامل اقتصادی، عوامل طبیعی، عوامل زراعی، سطح دانش و آگاهی و بینش های اعتقادی نسبت می دادند. با توجه به متفاوت بودن اثرات ناشی از خشکسالی بر کشاورزان، لازم است که آنان را شناسایی و طبقه بندی نموده و سپس بسته به ویژگی های هر طبقه، راهکارها و پیشنهادهای مناسب به منظور کاهش اثرات خشکسالی ارایه شود. پیشنهاد می شود که ترویج، فعالیت های خود را در راستای ارتقا سطح دانش و آگاهی کشاورزان در زمینه شیوه های مدیریت مزرعه و راهکارهای مناسب مقابله با خشکسالی، ایجاد فرصت های اقتصادی متعادل برای همه زارعین، تاسیس صندوق ذخیره دولت برای کمک به کشاورزان در شرایط خشکسالی و تشویق آنان برای شرکت و سرمایه گذاری در این صندوق، متمرکز نماید.

تمرکز زدایی و برون سپاری وظایف و مسوولیت ها به بهره برداران از سیاست های مهم دولت ها محسوب می گردد که این مساله در زمینه مدیریت آبیاری نیز مصداق دارد به طوری که اکنون انتقال مدیریت آبیاری به بهره برداران در قالب تشکل های آب بران معمول گردیده است. لذا جلب مشارکت بهره برداران در زمینه مدیریت آبیاری ضروری می باشد، هم چنین با توجه به این که تمایل به عنوان مهمترین پیش بینی کننده رفتار محسوب می گردد لذا هدف این مطالعه سنجش میزان تمایل به مشارکت در مدیریت آبیاری در بین کشاورزان عضو تعاونی های آب بران سفید برگ و سراب بس در استان کرمانشاه تعیین گردید که با استفاده از طرح تحقیق تلفیقی صورت گرفته است. از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی برای انتخاب نمونه آماری استفاده شد و در نهایت 103 پرسشنامه جمع آوری و تحلیل گردید. در بخش کمی تحقیق، نتایج حاصل از کاربرد تحلیل تشخیصی گام به گام نشان می دهد که متغیرهایی مانند وسعت دیمکاری، میزان تحصیلات، وضعیت تاسیسات آبیاری، نگرش نسبت به مدیریت مشارکتی آبیاری و سن، بیشترین اهمیت را در تشخیص تمایل بهره برداران به مشارکت در مدیریت آبیاری داشته اند. هم چنین در بخش کیفی، نتایج حاصل از تحلیل محتوایی پرسشنامه باز که در قالب مصاحبه غیر ساختارمند انجام گرفت، ضمن تایید عوامل مزبور، نشان دهنده تاثیر عوامل دیگری هم چون وضعیت اقتصادی بهره برداران، روحیه جمع گرایی و هم چنین اعتقاد بر تمایل نسبت به مقوله مدیریت مشارکتی آبیاری می باشد. لذا پیشنهاد می گردد به منظور جلب مشارکت بهره برداران در مدیریت آبیاری قبل از اقدام به ایجاد تشکل های آب بران، به انجام مطالعات نگرش سنجی، انتخاب افراد پیشرو با ویژگی های مناسب و بهسازی تاسیسات آبیاری، مبادرت گردد، به طوری که در نهایت، به منظور مشارکت فعال و پایدار بهره برداران در مدیریت آبیاری، به عنوان ضرورتی مسلم در شرایط فعلی کشور، زمینه های لازم مهیا گردد.

افت تحصیلی دانشجویان متاثر از عوامل متعددی است که یکی از مهمترین آنها اسنادهای ناسازگارانه و منبع کنترل نامطلوب در افراد می باشد. سبک های اسنادی و هسته کنترل از عوامل مهم تاثیرگذار بر فرایند یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشجویان محسوب می شوند که به تبیین ها و دلایل افراد در مورد موفقیت ها و شکست ها مربوط می شوند. این پژوهش با هدف شناخت سبک های اسنادی دانشجویان دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز و بررسی رابطه سبک های اسنادی و هسته کنترل با پیشرفت تحصیلی آنان اجرا شد. روش نمونه گیری طبقه بندی شده چند مرحله ای برای انتخاب 300 نفر از دانشجویان مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش وجود رابطه معنی دار بین سبک های اسنادی و پیشرفت تحصیلی را نشان داد به گونه ای که بین اسناد موفقیت ها به عوامل درونی، پایدار و کلی با پیشرفت تحصیلی، رابطه مثبت و معنی دار و بین اسناد شکست ها به عوامل بیرونی، ناپایدار و خاص با پیشرفت تحصیلی رابطه منفی و معنی داری به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بین سبک تبیینی دانشجویان سال سوم با دانشجویان سال چهارم تفاوت معنی داری وجود دارد به گونه ای که اسناد دانشجویان سال سوم برای حوادث مثبت یا خوشایند، بیرونی تر، ناپایدارتر و اختصاصی تر و برای حوادث منفی یا ناخوشایند، درونی تر، پایدارتر و کلی تر از اسناد دانشجویان سال چهارم بود. در انتها راهکارهایی برای برنامه های بازآموزی اسنادی یا اسناد درمانی در دانشگاه ها و راهکارهای دیگر برای تغییر و اصلاح سبک های اسنادی نامطلوب دانشجویان ارایه شده است.