تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
سال:1395 | دوره:24 | شماره:2 |تعداد مقالات:22

عملیات خاکی جاده های جنگلی مهم ترین مرحله ساخت جاده است که بخش قابل توجهی از هزینه های ساخت جاده را به خود اختصاص می دهد. در این میان طراحی هوشمندانه خط پروژه جاده جنگلی تاثیر مهمی در میزان حجم عملیات خاکی دارد. برای تولید برنامه ای رایانه ای به منظور طراحی خط پروژه ای که حجم عملیات خاکی را کمینه سازد، ابتدا به مدلی نیاز است که بتواند با داشتن عدد قرمز در محل هر پیکه هکتومتری، سطح عملیات خاکی را با دقتی قابل قبول محاسبه کند. در پژوهش پیش رو با هدف تولید چنین مدلی، ابتدا سطح دقیق خاکبرداری و خاکریزی به ازای اعداد قرمز مثبت و منفی، در فواصل عمودی یک متری از پیکه های هکتومتری و در 275 پروفیل عرضی جاده مورد بررسی توسط نرم افزار اتوکد اندازه گیری شد و به عنوان نمونه های شاهد درنظر گرفته شد. برنامه ابتکاری محاسبه سطح عملیات خاکی با توجه به شاخص های هندسی عرضی استاندارد جاده جنگلی در محیط نرم افزار MATLAB تولید شد و برای برآورد سطح عملیات خاکی در همه 275 پروفیل عرضی آزمایش شد. آزمون t جفتی نشان داد که اختلاف معنی داری (p<0.01) بین نتایج به دست آمده از به کارگیری روش ابتکاری با روش متداول در محاسبه مساحت وجود نداشت و مدل از اعتبار مناسب برخوردار بود. برنامه ابتکاری بدون کاهش دقت محاسبات، با ضریب تبیین 0.99، ساعت ها زمان انجام محاسبات را نسبت به روش متداول کاهش داد. مدل ابتکاری ارایه شده می تواند در مدت زمان کوتاه با اندک تغییر در پارامترها برای جاده هایی با استانداردهای متفاوت استفاده شود.

ترسیب کربن اتمسفری در اندام های گیاهی و خاک های زیر آنها از سازوکارهای مقابله با بحران گرمایش زمین است. این مطالعه به منظور بررسی ترسیب کربن در ساختار زی توده و خاک تحت کشت صنوبر کبوده (Populous alba L.) در فواصل کشت مختلف در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. ابتدا چهار قطعه یک هکتاری صنوبرکاری شده با کبوده با سن یکسان (10 ساله) و با فواصل کاشت مختلف (0.5×0.5، 1×1، 2×2 و 4×4 متر) در شرایط مشابه اقلیمی در استان چهارمحال و بختیاری انتخاب شدند. سپس از هر یک از مناطق، 10 اصله درخت (درمجموع 40 اصله درخت) انتخاب و قطع شدند. درختان قطع شده در عرصه بلافاصله وزن شدند و وزن تر درختان به تفکیک اندام های مختلف ثبت شد. پس از نمونه گیری از قسمت های مختلف درختان، با روش احتراق در کوره الکتریکی، کربن اندوخته شده در زی توده به دست آمد. همچنین از هر منطقه 10 نمونه از عمق صفر تا 30 سانتی متری خاک برداشت شد و مقدار کربن خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین ذخیره کربن در اندام های درختان به ترتیب مربوط به تنه اصلی، شاخه، سرشاخه، پوست و برگ درختان بود. بیشترین اندوخته کربن روی زمینی مربوط به درختان با فاصله کاشت 0.5×0.5 متر به میزان 226.5 تن در هکتار به دست آمد. بر اساس نتایج، افزایش فاصله کاشت صنوبر باعث کاهش 50 درصدی در میزان ترسیب کربن در خاک زیر آن شده بود، به طوری که در خاک توده های با فواصل 0.5 و یک متری به ترتیب 79.6 و 76.3 تن و در تراکم کم، 37.6 تن در هکتار کربن ترسیب شده بود.

به طور کلی برای اداره و بهره برداری بهینه و پایدار از جنگل، آگاهی از موجودی حجمی جنگل و تولید آن ضروریست. برآورد دقیق موجودی حجمی به روش های متداول به طور عموم مستلزم وقت و هزینه زیادی است و گاهی نیز دارای دقت کافی نیست. یکی از روش های نوین در برآورد مشخصه های کمی جنگل استفاده از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی است که با الگوبرداری از شبکه عصبی مغز انسان، با اجرای فرآیند آموزش روابط درونی بین داده ها را استخراج می کند و در موقعیت دیگر تعمیم می دهد. در پژوهش پیش رو از داده های 258 قطعه نمونه دائم که در بخش گرازبن به وسعت 934.24 هکتار به طور منظم- تصادفی مستقر شده بودند، استفاده شد. پس از رفع نواقص آماری و حذف داده های پرت، 80 درصد داده ها برای آموزش و 20 درصد برای آزمون شبکه استفاده شد. پس از استاندارد کردن داده ها با استفاده از داده های سری آموزش، شبکه عصبی با الگوریتم پس انتشار ایجاد شد. همچنین با استفاده از داده های سری آموزش، رابطه رگرسیونی بین داده های حجم و پارامترهای تعیین کننده آن بررسی شد. به منظور ارزیابی نتایج دو روش از داده های سری آزمون و از معیارهای RMSE، MAE و R2 استفاده شد. نتایج نشان دهنده دقت بیشتر برآوردهای مدل شبکه عصبی (متر مکعب در هکتار 1.006= RMSE، متر مکعب در هکتار 0.69= MAE و 0.98=R2) در مقایسه با برآوردهای مدل رگرسیونی (RMSE=2.5 m3/ha، MAE=0.95 m3/ha و R2=0.85) بود. بیشتر بودن ضریب تعیین به دلیل زیاد بودن داده ها و رابطه منطقی بین داده های ورودی و خروجی بود.

پژوهش پیش رو به منظور بررسی ارتباط بین صفات رویشی درختچه های آلبالو وحشی (Cerasus microcarpa C. A. Mey.) با عامل های خاکی و فیزیوگرافی در جنگل های استان کرمانشاه انجام شد. پس از شناسایی رویشگاه های عمده این گونه و با توجه به ارتفاع از سطح دریا، جهت جغرافیایی و فرم زمین، 17 قطعه نمونه پنج آری دایره ای شکل طوری درنظر گرفته شدند که در هر قطعه نمونه، درختچه ها به طور دسته ای یا گروه کوچک (حداقل سه درختچه در یک قطعه نمونه و درمجموع 122 درختچه) حضور داشته باشند. در مطالعات خاک شناسی پس از حفر 17 نیم رخ خاک، خصوصیات نمونه های هر یک از افق ها مانند درصد مواد آلی، درصد آهک، اسیدیته، قابلیت هدایت الکتریکی و بافت خاک تعیین شد و تجزیه و تحلیل ها با نرم افزار PC-ORD انجام شد. نتایج نشان داد که جهت جغرافیایی در انتخاب فرم زمین برای استقرار این گونه نقش مهمی داشت، به طوری که در شیب های شمالی، یال ها و دره ها و در شیب های جنوبی، دامنه ها و دشت ها بیشترین محل پراکنش این گونه بود. ارتفاع کامل درختان در شیب های شمالی و یال ها بیشتر از شیب های جنوبی و دشت ها بود. با افزایش میزان رس، کربنات کلسیم و هدایت الکتریکی خاک و کاهش درصد شیب منطقه، طول تنه افزایش و طول تاج کاهش نشان داد. همچنین ارتفاع کامل درختان با افزایش ارتفاع از سطح دریا و افزایش میزان شن خاک ارتباط مستقیمی داشت. شرایط محیطی حاکم بر جهت های جنوبی و دشت ها که همراه با افزایش میزان اسیدیته و سیلت خاک بود، باعث افزایش سطح تاج پوشش و قطر برابر سینه درختچه های آلبالو وحشی شده بود.

امروزه گسترش پارک های جنگلی نه تنها نیازمند فعالیت و حمایت همه جانبه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مسوولان و مردم است، بلکه نیاز به متخصصان آگاه به امر جنگل داری را می طلبد. هدف از پژوهش پیش رو، کنترل و اصلاح طرح های مدیریت، برآوردن نیازهای تفریحی گردشگران و بازنگری در حفاظت و بهره وری پایدار از پارک جنگلی میرزا کوچک خان آمل با استفاده از پرسش نامه به دست آمده از روش کلاسون بود. صد پرسش نامه بین گردشگران پارک توزیع شد و تجزیه و تحلیل عامل ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار آلفای کرونباخ 0.251 است و مشخص شد که این پرسش نامه فاقد پایایی لازم است. در مرحله بعد با حذف بیشترین اعداد موجود مقدار آلفای کرونباخ به 0.55 ارتقا یافت. سپس با استفاده از آزمون مربع کای میزان ارتباط مشخصه ها بررسی شد. نتایج نشان داد که به غیر از دو مورد یعنی ارتباط بین نوع تجهیزات با دریافت حق استفاده از فضای پارک و همچنین بین آگاهی و شناخت از جنگل با بقیه متغیرهای مورد بررسی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. درواقع اگر در پارکی همه موارد درست و به موقع و در محل خود طرح ریزی و برنامه ریزی شده باشد، مردم نیز که استفاده کننده هستند، کمتر تمایل به انجام کارهای نادرست دارند و درنتیجه اراضی پارک صدمه کمتری می بیند. این پژوهش نشان داد که فرهنگ عمومی جامعه دارای آگاهی ها و شناخت عرفی لازم نسبت به ارزش های پارک ها ازنظر بقای حیاتی نیست.

پژوهش پیش رو به منظور بررسی گیاگان و تنوع گونه های گیاهی در جنگل دست کاشت 20 ساله ریمله خرم آباد استان لرستان با دو توده سوزنی برگ کاج بروسیا (Pinus brutia Ten.) و سرو نقره ای (Cupressus arizonica Green.) و یک توده پهن برگ بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach.) انجام شد. در هر توده 10 قطعه نمونه 100 متر مربعی و درمجموع 30 قطعه نمونه به طور تصادفی پیاده شد. سپس در مرکز و چهار گوشه آنها ریزقطعه نمونه های 2.5×2.5 متر مربعی درنظر گرفته شد (درمجموع 150 ریزقطعه نمونه) و تعداد گونه های علفی شمارش و درصد تاج پوشش آنها ثبت شد. نتایج نشان داد که گیاگان منطقه شامل 24 خانواده، هشت جنس و 93 گونه گیاهی بود. مهم ترین خانواده های گیاهی عبارت بودند از: Asteraceae (18 گونه)، Fabaceae (17 گونه)، Poaceae (12 گونه)، Apiaceae و Caryophyllaceae (هر کدام با شش گونه). ازنظر شکل زیستی، تروفیت ها با 64.5 درصد بیشترین درصد گونه های گیاهی منطقه را تشکیل می دادند. بررسی کوروتیپ گونه ها نشان داد که گونه های انحصاری ناحیه رویشی ایران- تورانی بیشترین فراوانی (36.5 درصد) را به خود اختصاص داده اند. همچنین شاخص تنوع شانون- وینر و غنای گونه ای در توده های سوزنی برگ بیشترین مقدار را داشت و ازنظر شاخص یکنواختی هیل اصلاحی، بین سه توده اختلاف معنی داری مشاهده نشد.

این پژوهش با هدف بررسی تغییرات ساختار جنگل در قطعه بررسی دایمی شش هکتاری در طرح جنگلداری نکاظالمرود با استفاده از دو آماربرداری صددرصد در سال های 1385 و 1391 انجام شد. نتایج آماربرداری سال 1391 از 2375 اصله درخت، حاکی از یک توده سه آشکوبه ناهمسال در تیپ راش- ممرز بود. متوسط تعداد درخت 389 اصله در هکتار، متوسط رویه زمینی 43 متر مربع، متوسط حجم درختان سرپا و افتاده 538 متر مکعب در هکتار و ضریب دولیوکور 38.1، سهم خشکه دارها از تعداد درختان 3.1 درصد و از حجم جنگل 5.7 درصد بود. مقایسه نتایج دو آماربرداری نشان داد که راش در همه طبقات قطری دارای سطح و سهم بیشتری بود و ممرز در همه طبقات قطری سهم بیشتری را از دست داده بود. در طبقات قطری کمتر از 30 سانتی متر اختلاف سهم راش و ممرز مشهود بود. انجیلی و خرمندی در طبقات قطری 30 تا 50 سانتی متر نسبت به ممرز وضعیت تثبیت شده ای را نشان دادند. حجم درختانی که دارای یکی از چهار نوع صدمه (سرشکسته، توخالی، خشک سرپا و افتاده) بودند، 97 متر مکعب و سهم خشکه دارها 30.6 متر مکعب در هکتار بود. در دوره شش ساله، درختان قطور توخالی به گروه درختان افتاده تغییر وضعیت داده بودند. خشک شدن درختان در طبقات قطری کمتر از 50 سانتی متر باعث ایجاد فضاهای رویش با تعداد زیاد و پراکنده و افزایش درختان جوان در طبقات قطری 10 و 15 سانتی متر شده بود. سالانه 9.6 متر مکعب در هکتار معادل 1.6 درصد موجودی سرپا تجزیه شده بود که تقریبا 28 درصد خشکه دارها و 8.9 درصد حجم درختان صدمه دیده بود. به طور کلی این جنگل در سیر توالی، در گذر از مرحله متمایل به پیری به مرحله متمایل به جوانی قرار داشت.

پژوهش پیش رو به منظور بررسی اثر رطوبت خاک و نیز سایبان های مصنوعی بر روند رشد، تولید و تسهیم زی توده در اندام های مختلف نهال بنه (Pistacia atlantica Desf.) در ایستگاه تحقیقات البرز کرج انجام شد. نهال های بنه به مدت شش ماه از خرداد تا آذرماه 1393 تحت تیمارهای رطوبت خاک (در سه سطح 100، 50 و 20 درصد ظرفیت زراعی) و سایبان مصنوعی (در سه سطح 100، 50 و 30 درصد نور کامل) در قالب طرح کرت های خردشده با پایه بلوک های کامل تصادفی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عامل رطوبت خاک اثر معنی داری بر ارتفاع، قطر یقه و زی توده تر و خشک ساقه و برگ و زی توده تر کل داشت. رژیم سایبان به طور معنی داری باعث کاهش ارتفاع، زی توده خشک ریشه و کل و نسبت زی توده تر ریشه به کل شد. بر اساس نتایج، نهال های بنه در سطوح مختلف رطویت رفتار متفاوتی نسبت به سایه از خود نشان دادند، به ویژه افزایش سایه باعث کاهش معنی دار ارتفاع، زی توده تر برگ و نسبت زی توده تر ریشه به اندام هوایی در رطوبت کامل و افزایش این مشخصه ها در نهال های تحت تنش شد. بررسی روند تغییرات مشخصه ها تحت سطوح مختلف رطوبت و نور نشان داد که سایه در حالت بروز تنش خشکی برای نهال های بنه کمک کننده بوده است و باعت کاهش عوارض ناشی از تنش خشکی بر این گونه شده است.

قلعه دره سی (دره قلعه) دره ای جنگلی و سرسبز است که در جنگل های ارسباران در شمال استان آذربایجان شرقی و در سه کیلومتری جنوب غرب شهرستان کلیبر قرار دارد. تنوع زیستی و اکولوژیکی حاکم بر منطقه، جنگل های ارسباران را تبدیل به یکی از مناطق منحصربه فرد ایران کرده است. در پژوهش پیش رو، ارزش تفریحی پارک قلعه دره سی به عنوان حداقل ارزش تفریحی جنگل های ارسباران با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط برآورد شد. پس از طراحی پرسشنامه ها و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، ابتدا آماره های توصیفی متغیرها معرفی شد. سپس نتایج برآورد الگوهای لوجیت و درنهایت نتایج محاسبات مقدار مورد انتظار تمایل به پرداخت ارایه شد. نتایج تحلیل داده ها در سال 1386 نشان داد که افراد تمایل دارند 3908 ریال برای هر بار بازدید از پارک قلعه دره سی بپردازند. تعداد بازدیدکنندگان سالانه از این پارک 275 هزار نفر بود که با حاصل ضرب آن در مبلغ تمایل به پرداخت، ارزش تفریحی پارک قلعه دره سی برابر با 1.074 میلیارد ریال در سال پایه 1386 برآورد شد که بر اساس شاخص قیمت کالا و خدمات مصرفی اعلام شده از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، ارزش تفریحی پارک قلعه دره سی در سال 1393 برابر با 4.14 میلیارد ریال به روز می شود.

پژوهش پیش رو برای بررسی زادآوری گونه های درختی و درختچه ای و ارتباط آن با عامل های محیطی مختلف در منطقه حفاظت شده دنا انجام شد. پنجاه قطعه نمونه 450 متر مربعی به طور منظم-تصادفی با ابعاد شبکه 500 × 250 متر پیاده شدند. سپس زادآوری گونه های مختلف در سه طبقه ارتفاعی (کمتر از 30، 30 تا130 و بیشتر از 130 سانتی متر) شمارش شد. نتایج نشان داد که زادآوری گونه های مختلف تحت تاثیر عامل های محیطی مختلف قرار دارد و در بین عامل های فیزیوگرافیکی، ارتفاع بیشترین تاثیر را بر زادآوری دارد، به طوری که با افزایش ارتفاع از سطح دریا، زادآوری بلوط، دافنه و راناس کاهش یافت، اما زادآوری ارژن و شن افزایش یافت. همچنین زادآوری بلوط و راناس در جهت شمالی و شیب متوسط بیشتر بود. نتایج عامل های خاکی نیز نشان داد که میزان نیتروژن خاک ارتباط مثبت با زادآوری راناس و ارتباط منفی با زادآوری شن داشت. نتایج همبستگی بین گونه ها نیز نشان داد که اجتماعات گیاهی بلوط و راناس با یکدیگر در ارتفاع پایین، اما اجتماع گیاهی ارژن و شن با یکدیگر در ارتفاع بالا حضور داشتند. همچنین زادآوری گونه های بنه و بادامک نیز با یکدیگر انجام شده است. با توجه به نتایج می توان دریافت که عامل های محیطی، انسانی و نیز رقابت گونه ها با یکدیگر می توانند بر فراوانی زادآوری گونه های مختلف جنگلی تاثیرگذار باشند.

ارزیابی اثرات محیط زیستی به عنوان یک ابزار اساسی برای مدیریت محیط زیستی و توسعه پایدار شناخته شده است، اما زمانی که به مقادیر کمی برای تصمیم گیری نیاز است، ارزیابی اثرات دچار مشکل می شود و نیاز به مدل سازی آشکار است. هدف از پژوهش پیش رو طراحی و پیاده سازی یک سامانه مبنی بر شبکه عصبی مصنوعی با استفاده از اجزای اکوسیستم، فعالیت های طرح جنگلداری و میزان آشفتگی تراکم تاج پوشش اکوسیستم جنگلی (انبوهی جنگل) بود. پژوهش پیش رو در سه بخش پاتم، نم خانه و گرازبن جنگل خیرود نوشهر انجام شد. واحدهای همگن محیط زیستی با استفاده از منابع اکولوژیکی و ابزار دقیق GIS تهیه شد. با انتخاب الگوریتم مناسب در محیط شبکه های عصبی مصنوعی در نرم افزار NeuroSolutions 5، انبوهی جنگل بر اساس مقادیر کمی و کیفی شرایط اکولوژیک و فعالیت های انسانی شبیه سازی شد. شبکه پرسپترون چندلایه با یک لایه پنهان و چهار نرون در هر لایه با توجه به بیشترین مقدار ضریب تعیین (برابر با 0.9864)، بهترین عملکرد بهینه سازی توپولوژی را نشان داد. بر اساس نتایج تحلیل حساسیت، عامل های انسانی مانند تراکم دام در واحد سطح جنگل (تعداد در هکتار) در کنار عامل های طبیعی و اکولوژیکی مانند متوسط قطر درختان توده (سانتی متر) و عمق خاک به ترتیب بیشترین تاثیر را در میزان انبوهی جنگل نشان دادند. ارزیابی اثرات پروژه های اجرا شده علاوه بر اینکه تجربه ای در زمینه ارزیابی اثرات توسعه به شمار می رود، می تواند راه گشای تصمیم گیری در مورد اجرای پروژه های مشابه در مکان های مشابه باشد.

هدف این مطالعه بررسی عناصر غذایی در برگ و خاک راش (Fagus orientalis Lipsky) در راشستانی با مراحل مختلف تحولی به منظور آگاهی از رابطه وضعیت خاک و تغذیه درختان با ساختار اکوسیستم بود. اطلاع از چگونگی تغییرات عناصر و ارتباط این تغییرات با مراحل تحولی راش که در سطح جنگل قابل مشاهده است، امکان مدیریت بهتر این توده ها را فراهم می سازد. سه قطعه نمونه یک هکتاری در سه مرحله تحولی راش (جوانی، اوج و پوسیدگی) درنظر گرفته شدند. در هر قطعه نمونه یک خط نمونه و در هر خط نمونه چهار قطعه نمونه 400 متر مربعی انتخاب شدند. برای بررسی خصوصیات خاک از چهار گوشه و مرکز هر قطعه نمونه، نمونه هایی از عمق های صفر تا 10 و 10 تا 20 سانتی متری برداشت و تجزیه شد. همچنین از 10 درخت نمونه برداری برگ انجام شد و عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، روی، آهن و منگنز اندازه گیری شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، درصد کربن و مواد آلی در خاک منطقه ای که در مرحله پوسیدگی قرار داشت، بیشتر از دو مرحله دیگر بود. پتاسیم تبادلی و فسفر قابل جذب در خاک درختانی که در مرحله جوانی قرار داشتند، بیشتر بود. عناصر غذایی و مواد آلی خاک در خاک سطحی بیشتر از عمقی بود. تجزیه برگ نیز نشان داد که عنصر نیتروژن در مرحله پوسیدگی بیشتر از مراحل دیگر بود و عناصر دیگر تغییرات زیادی نداشتند. جذب عناصر غذایی نیز مستقل از میزان عناصر غذایی در خاک بود. اگرچه مقدار عناصر غذایی برگ درختان راش در مراحل مختلف تحولی تفاوت هایی با هم داشتند، اما دامنه تغییرات و نسبت عناصر غذایی در محدوده مشخصی بود که نشان دهنده سلامت این اکوسیستم بود.

توده های جنگلی متشکل از گونه های چندمنظوره مانند سماق (Rhus coriaria L.)، زرشک و پسته وحشی به طور خالص یا آمیخته در شمالی ترین مناطق جنگل های زاگرس گسترش دارند. در پژوهش پیش رو سعی شد نیازهای رویشگاهی و مهم ترین ویژگی های کمی و کیفی توده های طبیعی سماق در شهرستان ارومیه مورد بررسی قرار گیرد. دو منطقه کچله و دره خان در محدوده شهرستان ارومیه به عنوان مناطق پژوهش انتخاب شدند و از هر منطقه 30 قطعه نمونه دایره ای به مساحت یک آر انتخاب و آماربرداری شدند. مشخصه های قطر یقه، قطر برابر سینه، ارتفاع تنه اصلی، ارتفاع تاج، قطر متوسط تاج، تعداد جست، سلامت و منشا درختان بررسی شدند. همچنین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک رویشگاه های مورد بررسی نیز با برداشت 10 نمونه خاک در منطقه کچله و سه نمونه خاک در منطقه دره خان از عمق صفر تا 30 سانتی متری اندازه گیری شد. بر اساس نتایج، قطر یقه تنه اصلی، قطر برابر سینه، ارتفاع و متوسط قطر تاج در رویشگاه کچله به طور معنی داری بیشتر از رویشگاه دره خان بود. بررسی مشخصه های خاک نشان داد که مقدار آهک (51.8%) و پتاسیم (276p.p.m) در رویشگاه دره خان به طور معنی داری بیشتر از رویشگاه کچله (به ترتیب برابر با 1.25% و 224.5p.p.m) بود. در رویشگاه کچله مقدار کربن آلی و پتاسیم (به ترتیب 1.6% و 210.75 p.p.m) در خاک فضای زیر تاج به طور معنی داری بیشتر از فضای باز (به ترتیب 0.9 % و 146.60 p.p.m) بود. همچنین در رویشگاه کچله بین وزن میوه تولیدی و قطر تاج همبستگی معنی داری وجود داشت.

پژوهش پیش رو به منظور یافتن شیوه نامه مناسب برای ریشه زایی و تولید نهال زالزالک ایروانی (Crataegus pseudoheterophylla Pojark.) از طریق قلمه چوب سخت با تیمارهای ایندول بوتیریک اسید (IBA)، باکتریایی و قارچی با دو منشا متفاوت جست و نهال انجام شد. قلمه ها در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کامل تصادفی با 11 تیمار و سه تکرار 10 تایی در بستر شاسی گرم کشت شدند. تیمارها شامل قرار دادن انتهای قلمه در 3.5 درصد وزنی حجمی آب اکسیژنه (H2O2) و سپس کاربرد IBA با غلظت های صفر (شاهد)، یک، دو، سه، پنج، هشت و 10 گرم در لیتر، قرار دادن انتهای قلمه در محلول چهار گرم در لیتر IBA و سپس قرار دادن در سوسپانسیون باکتریایی (Agrobacterium rhizogenes A13، Pseudomonas fluorescens 169 و Bacillus subtilis FzB24) و مایه تلقیح قارچی Glomus intraradices بود. در آزمایش اول قلمه هایی با منشا جست در بستر شاسی کشت شدند و پس از گذشت سه ماه در شرایط عرصه بازکاشت نهال ها انجام شد و خصوصیات ریشه زایی نهال ها پس از گذشت یک فصل رویشی ارزیابی شد. در آزمایش دوم از نهال های تولیدشده از آزمایش اول قلمه تهیه شد و آزمایش در شرایط گلخانه و عرصه و با تیمارهایی همانند آزمایش اول انجام شد. نتایج نشان داد که در آزمایش اول بیشترین درصد ریشه زایی در ترکیب H2O2 با غلظت سه گرم در لیتر IBA و بیشترین مشخصه های سطح ریشه، سطح ویژه برگ، وزن خشک نهال، ارتفاع و کلروفیل مربوط به تیمار ترکیبی IBA با سوسپانسیون باکتریایی A. rhizogenes بود. در آزمایش دوم، بیشترین درصد ریشه زایی در تیمارهای ترکیب H2O2 باغلظت سه گرم در لیتر و پنج گرم در لیتر IBA و تیمار ترکیبی IBA با سوسپانسیون باکتریایی A. rhizogenes مشاهده شد.

پژوهش پیش رو در بخشی از جنگل های شاخه زاد برودار (Quercus brantii Lindl.) منطقه چگنی خرم آباد با استفاده از عملیات پرورشی تنک کردن به منظور کاهش رقابت بین جست ها در یک جست گروه و با هدف انتقال پتانسیل رویشی بر جست های برتر انجام شد. این پژوهش برای یک بازه زمانی 16ساله در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار طراحی شده است که در این مقاله نتایج چهارساله اول آن ارایه شده است. تیمارهای تنک کردن شامل تیمارهای سبک، متوسط و سنگین بودند که در سال اول در این تیمارها به ترتیب 10، 20 و 30 درصد سطح مقطع جست گروه ها تنک شدند و تیمار چهارم بدون تنک کردن به عنوان شاهد درنظر گرفته شد. در هر جست گروه هرساله قطر در ارتفاع نیم متر، ارتفاع جست ها و دو قطر عمود بر هم جست گروه ها اندازه گیری شد. در پایان چهار سال، با محاسبه رویش های قطری و ارتفاعی جست ها و همچنین رویش قطر و سطح تاج جست گروه ها به تفکیک تیمار، تاثیر تنک کردن بر رویش درختان بررسی و بهترین تیمار مشخص شد. نتایج به دست آمده نشان داد که تیمار تنک کردن سنگین نسبت به تیمارهای دیگر تاثیر مثبت بیشتری بر متغیرهای رویشی درختان داشته است و باعث بهبود ساختار توده جنگلی شده است.

توان تولید یکی از شاخص های کلیدی خدمات اکوسیستم جنگل است و معیاری مهم برای پیش بینی میزان تولید، بهره برداری مجاز سالانه و همچنین میزان رویش رویشگاه است. در پژوهش پیش رو از معیار ارتفاع غالب که معیار مطمئنی برای ارزیابی کیفیت توده است، استفاده شد. برای این منظور در توده های صنوبر دلتوئیدس (Populus deltoides Marsh.) به روش انتخابی 52 قطعه نمونه مربعی به مساحت 400 متر مربع پیاده شد و در هریک ارتفاع و قطر درختان صنوبر و ارتفاع از سطح دریا ثبت شد. همچنین از عمق صفر تا 20 و 20 تا 40 سانتی متری، نمونه خاک برداشت شد و متغیرهای مورد نظر اندازه گیری شدند. ارزیابی توان تولید توده های صنوبر با استفاده از مدل جمعی تعمیم یافته و معیار اطلاعاتی آکائیک در بسته GRASP در نرم افزار آماری R نشان داد که ارتفاع از سطح دریا و متغیرهای فسفر، درصد رطوبت اشباع، کربن آلی، درصد سنگریزه و نیتروژن در عمق 20 تا 40 سانتی متری و همچنین کلسیم، جرم مخصوص ظاهری خاک و pH در عمق صفر تا 20 سانتی متری، بیشتر از 90 درصد تغییرات توان تولید را توجیه می کنند. به کارگیری معیار اهمیت نسبی نشان داد که ارتفاع از سطح دریا، فسفر در عمق 20 تا 40 سانتی متری و جرم مخصوص ظاهری خاک در عمق صفر تا 20 سانتی متری، به طور انفرادی و ارتفاع از سطح دریا، کربن آلی در عمق 20 تا 40 سانتی متری و جرم مخصوص ظاهری خاک در عمق صفر تا 20 سانتی متری، در ترکیب با بقیه متغیرها مهم ترین عامل ها در تغییرات توان تولید توده صنوبر بوده اند.