زمینه و هدف: انقلاب جراحی با تهاجم اندک به عنوان یک تغییر انگاره برای حفظ جهت گیری خود نیاز به روش ها و ابزارهایی دارد که کمترین اختلال را در هوموستاز طبیعی بدن بوجود آورند. سال ها است که گاز اکسید نیترو علیرغم خنثی تر بودن نسبت به دی اکسید کربن بدلیل گزارشاتی از ایمن نبودن از چرخه استفاده روزمره خارج شده است. اخیرا در خصوص غیرایمن بودن آن تردیدهایی ظاهر شده و راه برای انجام کارآزمایی های بالینی با آن باز شده است. این مطالعه بر آن است که شواهد قابل استناد بیشتری برای قضاوت در مورد استفاده از اکسید نیترو در مقابل دی اکسید کربن فراهم نماید.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی سه سوکور بر روی بیمارانی که کاندید کله سیستکتومی لاپاروسکوپی بودند، صورت گرفت. گاز مورد استفاده برای هر بیمار، به صورت تصادفی، دی اکسید کربن و یا اکسید نیترو تعیین می شد. متغیرهای مورد مطالعه شامل سرعت ضربان قلب و فشارخون متوسط شریانی حین عمل، CO2 انتهای بازدمی، میزان تهویه دقیقه ای و اشباع O2 خون حین عمل، میزان مصرف ضد درد، ارزیابی بصری درد توسط بیمار، وجود یا عدم وجود درد شانه، توانایی خروج از بستر، توانایی بیمار برای تحرک در بستر، وجود یا عدم وجود استفراغ و مصرف داروی ضد استفراغ و عوارض حین عمل و بعد از عمل بود.یافته ها: دو گروه 32 نفری در دو گروه کارآزمائی بالینی با هم قابل مقایسه بودند، در حالیکه پارامترهای همودینامیکی از لحاظ آماری برای هر دو یکسان بود، گاز دی اکسید کربن بازدمی در بیماران گروه CO2 بیشتر بود (32 در مقابل 27 mmHg، P<0.001، %95 CI [2.00-7.27]). هیچ تفاوتی در احساس درد و میزان حالت تهوع و استفراغ بین دو گروه وجود نداشت. کاربرد داروهای ضد درد و ضد تهوع در حین و بعد از عمل بطور آماری تفاوتی بین دو گروه وجود نداشت. عارضه ای در هیچ کدام از گروه ها دیده نشد.نتیجه گیری: استفاده از گاز اکسید نیترو بر خلاف دی اکسید کربن باعث اختلال عملکرد تنفسی نمی شود. تاثیر آن بر درد و استفراغ بعد از عمل و متغیرهای همودینامیک که در برخی مطالعات متفاوت از دی اکسید کربن ذکر شده بود، در این مطالعه تفاوتی نداشت.