پژوهش در علوم کشاورزی (JOURNAL OF RESEARCH IN AGRICULTURAL SCIENCE)
سال:1389 | دوره:6 | شماره:1 (پیاپی 10) |تعداد مقالات:8

این مقاله سعی در وارد نمودن پیشنهادهای جدید در مدل کریجینگ جهانی برای به نقشه درآوردن میزان رس در لایه های تحت الارضی خاک ها دارد. بنابراین روش روباست را در تمام مراحل مدلینگ روند و واریوگرافی و کریجینگ دخالت داده و تخمین کریجینگ را در مقادیر مثبت متناسب با طبیعت محدود نموده است. برای کاهش انحراف در روش های روباست استفاده شده در مدل ها، پارامترهای واریوگرام را به روش های حداکثر شباهت (ML) وحداکثر شباحت محدود شده (REML) محاسبه شدند. میانیابی میزان رس تحت الارض خاک ها (%) بصورت تبدیل شده (arc sin (y1/2)) انجام گردید. از داده های محیطی تنها نقشه لندفرم ها با R2=58 در مدل روند باقی ماند و نتایج ارزیابی مدل ها نشان داد که روش حداکثر شباهت محدود شده بهترین گزینه می باشد. نتایج مشخص نمود که، این روش توانسته میزان رس موجود در لایه دوم خاک را با دقت قابل قبولی ارائه نماید. چون روش برگرداندن خطای تخمین در این حالت بصورت خطی وجود نداشت لذا برای نشان دادن میزان خطی در هر نقطه از حدود اطمینان بالایی و پائینی خطاها استفاده و برای هر کدام یک نقشه ارائه گردید.

فسفر از جمله عناصر غذایی اصلی در تغذیه گیاه و تولید محصول بوده و در بسیاری از فرآیندهای بیوشیمیایی و انتقال انرژی تاثیر بسزایی دارد. از جمله روش های معمول در رفع کمبود فسفر گیاهان، کاربرد کودهای فسفاته است. خاک فسفات به عنوان منبع اصلی برای تولید کودهای فسفاته در نظر گرفته می شود. به منظور بررسی اثر بخشی خاک فسفات ترکیب شده با دیگر مواد، آزمایش مزرعه ای در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی با 11 تیمار و 3 تکرار انجام شد. در هر تکرار دو درخت سیب در نظر گرفته شد. تیمارها عبارت بودند از: تیمار اول: شاهد (بدون کاربرد فسفر)، تیمار دوم: کاربرد فسفر از منبع سوپر فسفات تریپل، تیمار سوم: 40% خاک فسفات تلغیظ شده + 40% گوگرد پودری + 16% کود دامی + 4% سولفات روی، تیمار چهارم:تیمار سوم + 20 گرم مایه تلقیح تیوباسیلوس (حاوی 107 باکتری تیوباسیلوس در هر گرم مایه تلقیح)، تیمار پنجم: تیمار سوم + 40 گرم مایه تلقیح تیوباسیلوس، تیمار ششم: تیمار سوم + ضایعات چای بجای کود دامی، تیمار هفتم: تیمار چهارم + ضایعات چای بجای کود دامی، تیمار هشتم: تیمار پنجم + 40 گرم مایه تلقیح تیوباسیلوس، تیمار نهم: تیمار سوم + کمپوست بجای کود حیوانی، تیمار دهم: تیمار چهارم + کمپوست بجای کود حیوانی، تیمار یازدهم: تیمار پنجم + کمپوست بجای کود حیوانی. در هر درخت، با توجه به تیمارهای ذکر شده، مقدار یک کیلوگرم کود در عمق 40 سانتی متری قرار داده شد. نتایج نشان داد که از لحاظ غلظت فسفر برگ و فسفر قابل استفاده خاک در تیمارهای کودی (شامل خاک فسفات، مایه تلقیح تیوباسیلوس و کود دامی) با تیمار شاهد در سطح 5% اختلاف معنی دار آماری وجود دارد. بر اساس نتایج بدست آمده، کاربرد خاک فسفات + مایه تلقیح تیوباسیلوس + کود دامی به مقدار یک کیلوگرم در هکتار برای هر درخت، نتایجی مشابه سوپر فسفات تریپل از لحاظ غلظت فسفر در برگ، ایجاد نمود.

این مطالعه به منظور بر آورد ترکیب پذیری، اثرات ژن و سهم مشارکت اجزای تلاقی در محیط های مختلف رطوبتی بر روی تعدادی ژنوتیپ ذرت انجام گرفت. در سال 1386 پانزده اینبرد لاین ذرت شامل 12 والد ماده (لاین) و سه والد نر (تستر) به روش لاین در تستر با هم دیگر تلاقی داده شدند و در سال 1387 بذور 36 هیبرید حاصل از همراه با وا لدین قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت شرایط آبیاری بعد از 70، 90 و 110 میلیمتر تبخیر از تشت کلاس A در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد خوراسگان مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس صفات و تجزیه اثر تلاقی ها نشان داد که با افزایش تنش خشکی احتمال معنی دار شدن بعضی از صفات بیشتر می گردد، اثرات افزایشی و غالبیت ژن ها افزایش پیدا می کند، صفات بیشتری مربوط به والد مادری (لاین) معنی دار می گردد و سهم مشارکت والد مادری در تظاهر صفات بیشتر می شود که این تفاوت ها می تواند ناشی از تغییر در بروز ژن ها و بروز بیشتر ژن های سیتوپلاسمی باشد که مر بوط به والد مادری می گردد. بنا به نتایج به دست آمده می توان نتیجه گیری و پیشنهاد کرد که جهت موفقیت بیشتر در برنامه های اصلاحی به روش هیبریداسیون برای شرایط تنش خشکی به والد مادری توجه بیشتری گردد.

خشکی و تنش ناشی از کمبود آب بر مراحل رویشی و زایشی کلزا موثر است. از این رو این پژوهش مزرعه ای جهت تاثیر دور آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد، کمیت و کیفیت روغن کلزا در ارقام مختلف صورت گرفت. به منظور بررسی اثرات دور آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم کلزای پائیزه آزمایشی در سال زراعی 86-85 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد میبد با خاک لومی- شنی انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا درآمد. در آزمایش دور آبیاری شامل 7 روز، 10 روز و 14 روز به عنوان فاکتور اصلی و ارقام پائیزه کلزا شامل اکاپی، زرفام و ساری گل به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. صفات اندازه گیری شده شامل موارد ذیل هستند:عملکرد دانه، تعداد شاخه های فرعی، ارتفاع گیاه، تعداد میوه در گیاه، تعداد دانه در میوه، وزن هزار دانه، کمیت و کیفیت روغن دانه. نتایج به دست آمده نشان داد که دور آبیاری و ارقام در ارتباط با عملکرد دانه دارای اختلاف معنی داری هستند.تیمارهای آبی 7 (3374 کیلوگرم در هکتار) و 10 روز (3046 کیلوگرم در هکتار) به طور معنی داری عملکرد بیشتری از تیمار آبی 14 روز (2652 کیلوگرم در هکتار) داشتند. همچنین ارقام ساری گل و زرفام بیشتر از اکاپی دانه تولید کردند. تاثیر دور آبیاری و ارقام بر میانگین تعداد میوه در گیاه و وزن هزار دانه معنی دار بود. تعداد دانه در میوه در بین ارقام دارای اختلاف معنی دار بود اما بین تیمارهای آبیاری در این صفت اختلاف مشاهده نشد. اثر دور آبیاری بر ارتفاع ساقه و تعداد شاخه های فرعی معنی دار نبوده اما در مورد ارقام، اختلاف معنی دار مشاهده شد. نتایج نشان داد که دور آبیاری و ارقام بر کمیت و کیفیت روغن تاثیر چندانی ندارند. در دورهای آبیاری 7، 10 و 14 روز میزان روغن به ترتیب 37.58%، 38.38% و 35.93% بود. نتایج حاصل از آنالیز روغن چهار نوع اسید چرب اصلی را نشان داد که عبارتند از: اسید پالمیتیک (4.12%)، اسید اولئیک (84.24%)، اسید لینولئیک (9.14%) و اسید لینولنیک (2.5%).

از آن جا که بیش از 98 درصد از آب شرب جهان از آبهای زیرزمینی تامین می شود، حفاظت از منابع آب زیرزمینی در برابر آلودگی اهمیت بسیار دارد. بخش اعظم دشت شهرکرد بواسطه وجود زمین های حاصلخیز تحت کشت قرار دارد و عمده آب مورد نیاز محصولات با حفر چاه از آب زیرزمینی برداشت می شود، زهاب حاصل از کشاورزی و مصرف کودها دوباره به همان منبع باز می گردد. آب شرب شهرهای واقع در دشت شهرکرد نیز از همین آبخوان تامین می گردد و در بخش هایی از دشت بدلیل عدم وجود سیستم تصفیه، فاضلاب های خانگی به آب زیرزمینی وارد می شود. در این تحقیق با انتخاب 36 حلقه چاه که تحت تاثیر دو منبع آلودگی کشاورزی و شهری بودند تاثیر هر کدام از این منابع، بر آلودگی هایی نظیر مقدار باقی مانده خشک، سختی کل، هدایت الکتریکی، نیترات، نیتریت و سولفات بررسی شد. نمونه ها در فصل های بهار، تابستان و پائیز 1383 برداشت شدند. داده های آماری بر اساس طرح ترتیبی- فاکتوریل با 18 نمونه در هر پلات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد تفاوت بین میزان غلظت نیترات، آمونیم و هدایت الکتریکی بین مناطق کشاورزی و شهری در سطح اطمینان 5 درصد معنی دار بود که در زمین های کشاورزی مقدار بیشتری را نشان می داد. این اختلاف به صورت معنی دار در مورد پارامترهای نیتریت، پ-هاش و سختی کل مشاهده نگردید. نتایج نشان می دهد که تفاوت بین مقدار نیترات در فصول مختلف سال نیز در سطح 1 درصد معنی دار است.

تعدادی از مواد غذایی و محصولات خوراک دامی در در معرض آلودگی با میکوتوکسین ها هستند. آفلاتوکسین ها گروهی از میکوتوکسین ها هستند که بوسیله قارچ های اسپرژیلوس فلاووس و اسپرژیلوس پاراسیتیکوس هستند تولید می شود. آفلاتوکسین ها به چهار گروه عمده B1، B2، G1 و G2 تقسیم بندی می شوند و خوراک دامی و مواد غذائی را آلوده می کنند. آفلاتوکسین B1 فراوانترین این ترکیبات است و به عنوان یک ترکیب سمی و سرطان زا معرفی شده است. از آنجا که طی مراحل تولید محصلات کشاورزی احتمال رشد قارچ های تولید کننده آفلاتوکسین ها داده می شود، در این برسی وجود آفلاتوکسین در تعدادی از مواد خوراک دامی در اصفهان مورد آزمایش قرار داده شد. از مرداد ماه سال 1386 تا خرداد ماه سال 1387 تعداد 97 نمونه مواد خوراک دامی از قبیل «ذرت، آرد گندم، گندم، جو، سبوس برنج، کنجاله پنبه دانه، علوفه خشک، نان بازیافت» از نواحی مختلف شرق اصفهان جمع آوری گردید. نمونه ها آسیاب شد و به پودر حاصل از هر نمونه متانول و هگزان اضافه گردید و پس از تکان دادن وصاف کردن آفلاتوکسین با کلروفرم استخراج شد. عصاره بدست آمده هم جهت با استاندارد آفلاتوکسین B1 با روش کروماتوگرافی نازک لایه مورد تجزیه و تایید قرار گرفت. نتایج آنالیز 97 نمونه آزمایش شده نشان داد که 19 نمونه به آفلاتوکسین آلودگی داشت. میزان آلودگی نمونه های مثبت بالاتر از حد مجاز گزارش شده توسط سازمان های جهانی بود. بیشترین تعداد آلودگی در نمونه های نان بازیافت مشاهده شد (64%). از آنجا که نان یکی از مواد غذایی اصلی در ایران محصوب می شود، درصد بالای تعداد آلودگی در این نمونه ها بسیار مهم تلقی می شود، با این حال آلودگی به آفلاتوکسین در هیچکدام از نمونه های گندم و آرد گندم مشاهده نشد. تعداد آلودگی در نمونه های ذرت، کنجاله پنبه دانه و سبوس برنج بترتیب 38، 25 و 17 درصد بود. نتایج حاصل از برسی بیانگر آنست که درصد بالای آلودگی در نان بازیافت ناشی از ذخیره نمودن نادرست نان پس از تولید است. به نظر می رسد که ذرت، کنجاله پنبه دانه و سبوس برنج نیز طی مراحل برداشت و انبار نمودن آلوده شده است، لذا کنترل و آموزش روش های ذخیره سازی صحیح مواد خوراک دامی، می تواند موجبات کاهش و یا حذف آلودگی به آفلاتوکسین در این مواد را فراهم نماید.

به منظور ارزیابی میزان مقاومت به بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی (Verticillium dahliae kleb) و عملکرد در شرایط مزرعه، تعداد شش رقم پنبه در یک طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات استهبان در سال های زراعی 85-1384 مورد آزمایش قرار گرفتند. درصد، شاخص و شدت بیماری بر اساس علائم برگی تعیین گردیدند. نتایج نشان داد که ارقام بختگان، 818 و بی 557 دارای کمترین درصد (29.38-20%)، شدت (مقیاس 1.62-1.42) و شاخص (45.69-32.13) بیماری و رقم ورامین دارای بیشترین درصد (85.63%)، شدت (مقیاس 3.23) و شاخص (278) بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی بودند. ارقام بختگان، 818 و بی 557 برتری قابل توجهی از نظر عملکرد نسبت به سایر ارقام داشتند.

عصاره متانولی برگ گیاه اکالیپتوس کامالدولنسیس برای بررسی فعالیت ضد میکروبی در محیط کشت به روش رقت آگار مورد مطالعه قرار گرفت. آنالیز فیتوشیمیایی عصاره خام گیاه دارویی حضور ساپونین، گلیکوزید های ساپونین استروئید، گلیکوزید های قلبی، تانن ها، روغن های فرار، فنل و صمغ را آشکار کرد. عصاره متانولی گیاه روی رشد باکتری باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوکوس اورئوس اثر بازدارنده داشت اما روی اشریشیاکلی اثر بازدارنده ای نشان نداد. حداقل غلظت بازدارنده (MIC) عصاره بین 1.25 تا 5 گرم در میلی لیتر بود. نتایج بدست آمده پیشنهاد می کند که گیاه اکالیپتوس کامالدولنسیس می تواند برای ازبین بردن ارگانیسم های بیماری زای مورد آزمایش استفاده شود.