مجله علمی پزشکی جندی شاپور
سال:1390 | دوره:10 | شماره:6 (مسلسل 75) |تعداد مقالات:14

زمینه و هدف: یکی از روش های رایج ارزشیابی اساتید در دانشگاه ها نظرخواهی از دانشجویان با استفاده از پرسشنامه است. مطالعه حاضر با هدف تعیین روایی و پایایی پرسشنامه ارزشیابی استاد، توسط دانشجویان در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور انجام گرفته است.روش بررسی: در مطالعه ای مقطعی، روایی و پایایی پرسشنامه ارزشیابی استاد مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی با بهره گیری از نظرات 70 عضو هیات علمی با سابقه و همچنین 5420 پرسشنامه تکمیل شده توسط دانشجویان انجام گرفت. برای بررسی پایایی از دو شیوه همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و دو نیمه سازی استفاده شد. روایی پرسشنامه مزبور به سه شیوه روایی سازه (تحلیل عاملی)، روایی همزمان و روایی محتوا، بررسی گردید. داده ها با نرم افزار SPSS-15 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتیجه تحلیل عوامل، بیانگر وجود دو عامل توانمندی علمی و مهارت های تدریس در این پرسشنامه بود که مجموعا 67.69 درصد از واریانس کل را تبیین می نمودند. در روایی همزمان ضریب همبستگی بین میانگین 14 سوال اول پرسشنامه با سوال 15 مقدار 0.827 به دست آمد. در بررسی روایی محتوا ضریب روایی کل سوال های پرسشنامه 0.920 به دست آمد. بررسی همسانی درونی سوال ها نشان داد که تمام سوال های پانزده گانه پرسشنامه همبستگی بالایی دارند. ضریب آلفای کرونباخ 0.947 و پایایی دو نیمه کردن آزمون 0.884 بود.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد پرسشنامه مورد بررسی از روایی و پایایی لازم برخوردار بوده و ابزار مناسبی برای ارزشیابی استاد در دانشگاه است.

زمینه و هدف: در مطالعه های مختلف، میزان شیوع سندرم متابولیک در میان زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، 7-43 درصد گزارش شده است. هدف ما در این تحقیق بررسی میزان شیوع سندرم متابولیک در زنان مبتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک در شهر اهواز می باشد.روش بررسی: این مطالعه اپیدمیولوژیک توصیفی، بر روی کلیه بیماران مراجعه کننده به کلینیک غدد در شهر اهواز در سال 87-86 که بر اساس معیارهای روتردام 2003 برای آنها تشخیص بیماری تخمدان پلی کیستیک گذاشته شده بود، صورت گرفت و طی آن شیوع سندرم متابولیک بر اساس معیارهایی ATP_III بررسی شد.یافته ها: 53 بیمار در این مطالعه شرکت نمودند، متوسط سنی بیماران (24±6.8) بود. بر اساس این مطالعه، شیوع سندرم متابولیک در زنان مبتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک در شهر اهواز 13.5 درصد برآورد شد. میزان شیوع هر یک از اجزای سندرم متابولیک به قرار زیر بود: قندخون بالاتر یا مساوی 110 در 4 بیمار (7.7 درصد)، هیپرتانسیون در 4 بیمار (7.7 درصد)، دور کمر بیشتر یا مساوی 88 سانتی متر در 14 بیمار (34.1 درصد)، HDL کمتر از 40 در 12 بیمار (24 درصد)، تری گلیسرید بیشتر یا مساوی 150 در 5 بیمار (9.4 درصد)، IFG در 17 بیمار (32.7 درصد)، دیابت در 3 بیمار (5.8 درصد) و دیس لیپیدمی در 31 بیمار (60 درصد) دیده شد.نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای سندرم متابولیک در زنان مبتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک، غربالگری این بیماران از جهت سندرم متابولیک مفید و ضروری است تا از خطر بروز عوارض قلبی عروقی و ابتلا به دیابت شیرین در این بیماران پیش گیری شود.

زمینه و هدف: ترمیم های موقت باید قابلیت سیل حفره دسترسی و جلوگیری از نشت باکتری را داشته باشند. هدف این مطالعه بررسی میزان نفوذ رنگ از مواد پرکردگی موقت شامل: زونالین، زمهریر،IRM  و کلتوزول، به داخل کانال ریشه بود.روش بررسی: جهت انجام این تحقیق آزمایشگاهی، 120 دندان پره مولر سالم انتخاب گردید. پس از تهیه حفره دسترسی، پاک سازی و شکل دهی کانال دندان ها به روش STEP BACK و پرکردن آنها به روش پرکردن جانبی با استفاده از گوتاپرکا و سیلر AH26 انجام شد. سپس، دندان ها به صورت تصادفی به 6 گروه 20 تایی تقسیم شدند، تاج دندان های گروه اول تا چهارم به ترتیب با زونالین، زمهریر، IRM و کلتوزول ترمیم شد. گروه پنجم و ششم کنترل مثبت و منفی بودند. پس از نگه داری ترمیم به مدت 48 ساعت در حرارت 37 درجه و رطوبت 100 درصد، نهایتا نمونه های مربوط به 6 گروه به مدت 72 ساعت در محلول جوهر هندی 10 درصد غوطه ور شدند. پس از برش طولی دندان ها میزان نفوذ رنگ در هر دو نیمه دندان توسط استریومیکروسکپ اندازه گیری شد و از تست ANOVA جهت آنالیز آماری استفاده گردید.یافته ها: کمترین میزان نفوذ رنگ، مربوط به گروه زونالین و بیشترین میزان مربوط به گروه کلتوزول بود. اختلاف موجود بین گروه های (زونالین - زمهریر) و گروه های (IRM - کلتوزول) معنادار نبود (P>0.05).نتیجه گیری: در بین مواد مختلف با بیس ZOE، زونالین بهترین ماده به عنوان ماده پرکردگی موقت و در مورد زمهریر به مطالعه های گسترده تری نیاز می باشد.

زمینه و هدف: پارگی لیگامان متقاطع قدامی (ACL) از عمده آسیب های مفصل زانو است. کنترل عصبی - عضلانی فاکتور حیاتی در ثبات دینامیکی مفصل زانوی بیماران دارای پارگی لیگامان متقاطع قدامی (ACLD)، می باشد. آموزش عصبی - عضلانی (به ویژه اغتشاش درمانی) در تمرین درمانی و توانبخشی آسیب ACL افزایش یافته است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر پروتکل تعدیل شده اغتشاش درمانی بر سیستم کنترل عصبی - عضلانی و بهبود عملکرد بیماران ACLD می باشد.روش بررسی: 10 ورزشکار حرفه ای مرد، با میانگین گذشت 6.7±3.19 ماه از پارگی یک طرفه ACL شرکت داده شدند. اطلاعات الکترومایوگرافی سطحی(EMG)  از عضلات رکتوس فموریس، واستوس مدیالیس، مدیال گاستروکنمیوس، لترال همسترینگ و گلتئوس ماگزیموس، طی انجام پرش متقاطع، جمع آوری شد. الگوی فعالیت عضلات قبل و بعد از 10 جلسه اغتشاش درمانی مقایسه شد. نتیجه درمان از نمرات پرسشنامه ها و آزمون های عملکردی مشخص شد.یافته ها: نمرات پرسشنامه IKDC و آزمون های عملکردی بهبود معناداری داشتند (P<0.05). الگوی فعالیت عضلات تعدیل گردید. عضله رکتوس فموریس در هر دو اندام درگیر و غیردرگیر، از یک سو شروع فعالیت زودهنگام تر و از سوی دیگر زمان به قله رسیدن دیرتر و در مجموع فاصله زمانی وارد عمل شدن تا رسیدن به قله فعالیت طولانی تری را نشان داد (P<0.05).نتیجه گیری: اغتشاش درمانی تاثیر مرکزی بر سیستم کنترل عصبی - عضلانی داشته و با تغییر در کنترل فیدفوروارد(feedforward)  این سیستم، سبب تعدیل آن در بیماران ACLD می شود. فعالیت عضله رکتوس فموریس، نه تنها به زیان ACL نیست، بلکه نقش حمایتی دارد. فعالیت بهینه این عضله در پیش گیری و توانبخشی آسیب ACL مهم می باشد.

زمینه و هدف: کنترل موفقیت آمیز سل با مدیریت خوب برنامه ملی مبارزه با سل مبتنی بر درمان کوتاه مدت تحت نظارت مستقیم (DOTS) است. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی فعالیت های مبارزه با سل در سطوح میانی مدیریت سل بود.روش بررسی: در یک مطالعه توصیفی که از شهریور 1379 تا شهریور 1381 در استان خوزستان انجام شد، فعالیت های مبارزه با سل مرکز بهداشت استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های مدیریتی؛ نظیر توانمندی نیروی انسانی، تجهیزات آزمایشگاهی، تدارکات داروئی، اعتبارات و شاخص های عملکردی مبارزه با سل؛ نظیر میزان بیماریابی، میزان بهبودی و شکست درمان تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: پوشش برنامهDOTS ، 61.7 درصد بود. فاصله بین زمان بروز علایم تا تشخیص بیماری، در 30 درصد موارد بیش از سه ماه بود. میزان بروز سل، 21.3 درصد هزار و میزان بیماریابی 41.6 درصد بود. میزان های درمان، شکست درمان و مرگ ناشی از سل به ترتیب؛ 94.2 درصد، 3.1 درصد و 2.6 درصد بود. 37.7 درصد بهورزان و 17 درصد پزشکان از برنامه ملی مبارزه با سل اطلاع کافی نداشتند. میزان بودجه تخصیص داده شده به امر مبارزه با سل تنها 25 درصد بودجه مورد نیاز بود. میزان رضایتمندی بهورزان و پزشکان به ترتیب، 80 و 20 درصد بود. 16 درصد از مراکز بهداشتی، حداقل در یک داروی عمده ضد سل کمبود داشتند.نتیجه گیری: مدیریت سل در سطوح میانی از ضعف آموزش پرسنلی، تدارک دارویی و حمایت مالی رنج می برد. بیش از نیمی از بیماران، تشخیص داده نشده باقی می مانند و میزان شکست درمان و مرگ و میر، نسبتا بالا است. درمان نامنظم، خطر بروز سل مقاوم را افزایش می دهد.

زمینه و هدف: اختلال اوتیسم یکی از بیماری های گروه اختلالات فراگیر رشد می باشد که با تخریب پایدار در تعامل اجتماعی متقابل، تاخیر یا انحراف ارتباطی و الگوی ارتباطی کلیشه ای محدود، مشخص است. به خاطر مشکلات فراوان این کودکان، خانواده ها و به خصوص مادران، از تنش ها و فشارهای روانی زیادی رنج می برند. بنابراین، برنامه هایی جهت حمایت از خانواده و آموزش راهبردهای مقابله و حل مساله و تغییر باورهای غیرمنطقی والدین ضروری است.هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی درمان حمایتی و شناختی رفتاری بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال اوتیسم می باشد.روش بررسی: نمونه های این پژوهش متشکل از 20 نفر مادر بدون بیماری شدید اعصاب و روان است. آزمودنی ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (لیست انتظار) قرار گرفتند. پیش آزمون که شامل پرسشنامه سلامت روان و پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز بود، بر روی دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایش 10 جلسه، هر هفته دو ساعت گروه درمانی حمایتی و شناختی رفتاری دریافت کردند. از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد.یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که گروه درمانی حمایتی و شناختی رفتاری توانسته است سلامت روان افراد گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل در مرحله پس آزمون ارتقا دهد (P<0.001). تاثیر این شیوه درمانی بر نمرات باورهای غیرمنطقی در مرحله پس آزمون معنادار نبود.نتیجه گیری: مداخله حمایتی و شناختی رفتاری می تواند در بهبود روان مادران کودکان اوتیسم موثر باشد.

زمینه و هدف: واژه تعادل به توانایی حفظ مرکز ثقل بدن درون سطح اتکا اطلاق می شود که نیاز به فعالیت مداوم عضلات و وضعیت صحیح مفاصل دارد. هدف از مطالعه حاضر تعیین مناسب ترین ابزارهای بالینی ارزیابی تعادل نسبت به ابزارهای آزمایشگاهی بود.روش بررسی: در یک مطالعه مقطعی، تعداد 60 نفر (30 نفر 60-20 سال و 30 نفر 75-60 سال) که توانایی ایستادن و راه رفتن به طور مستقل حداقل به طول 7 متر را داشتند و مبتلا به هیچ گونه بیماری مزمنی نبودند، توسط دستگاه ارزیابی تعادل سنج بایودکس و ابزارهای ارزیابی بالینی برگ، دسترسی عملکردی، برخاستن و حرکت کردن و ابزار لانج، مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: آنالیز اطلاعات حاکی از همبستگی معنادار بالای ابزار ارزیابی بالینی تعادل دسترسی عملکردی در گروه سنی 40-20 سال (P<0.001) و ابزار برگ در گروه سنی 75-60 سال (P<0.001) با ابزار ارزیابی آزمایشگاهی بایودکس بود. همچنین افزایش سن، سبب کاهش توانایی تعادل افراد در ابزارهای ارزیابی تعادل می گشت (P<0.001).نتیجه گیری: بر اساس یافته های تحقیق حاضر، بهترین آزمون بالینی ارزیابی تعادل برای جایگزینی آزمون های پرهزینه و پیچیده آزمایشگاهی، آزمون دسترسی عملکردی در جوانان و آزمون برگ در افراد مسن می باشد.

زمینه و هدف: شیوع بیماری های انگلی یکی از مشکلات مهم در بهداشت انسان ها در بسیاری از کشورها به خصوص در کشورهای در حال توسعه مانند ایران است و میزان آن در بعضی مناطق تا 90 درصد می رسد. راه دهانی و مصرف سبزیجات خام یکی از راه های مهم کسب آلودگی های انگلی دستگاه گوارش انسان است. این تحقیق یک مطالعه اپیدمیولوژی توصیفی می باشد و به منظور بررسی میزان آلودگی سبزیجات به عوامل انگلی صورت گرفته است.روش بررسی: در این مطالعه 40 نمونه سبزی از مزارع کشت در چهار نقطه جغرافیایی اهواز جمع آوری شد. نمونه ها بر طبق روش FAO با روش های رسوبی، شناورسازی و مستقیم مورد بررسی میکروسکوپی قرار گرفتند.یافته ها: در این مطالعه 60 درصد نمونه ها آلوده به تخم نماتودها، 40 درصد آلوده به لارو نماتودها مرحله شوم عفونی زا، و 10 درصد نمونه ها به کیست تک یاخته ها آلوده بودند.نتیجه گیری: باید از کودهای انسانی در کشاورزی اجتناب شود و همچنین در شستشوی بهداشتی سبزی هایی که به صورت خام مصرف می شوند، دقت کافی صورت گیرد و با آموزش دادن اصول بهداشتی به مردم می توان میزان شیوع بیماری های انگلی را کاهش داد.

زمینه و هدف: یائسگی نشانه گذر از توانایی تولیدمثل است و اختلالات روحی روانی فقط ناشی از افت سطح هورمونی به دنبال کاهش فعالیت تخمدان نیستند، بلکه می توانند ناشی از توالی به هم پیوسته ای از عوامل روانی، اجتماعی، اقتصادی و حمایتی باشند. بنابراین، مطالعه ای با هدف بررسی فراوانی افسردگی و عوامل مرتبط با آن در زنان یائسه انجام شد.روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع مقطعی بوده است. در این مطالعه، 360 زن یائسه همسردار مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی شماره 4 شهرستان دزفول وارد مطالعه شدند. در جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه های خودساخته وپژگی های دموگرافیک و آگاهی از یائسگی استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون های کای اسکور تست، آنالیز واریانس و رگرسیون لجستیک تحلیل شد.یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد 34.7 درصد افراد دچار افسردگی بودند که از این میزان، 15.8 درصد افسردگی خفیف، 14.7 درصد افسردگی متوسط و 4.2 درصد افسردگی شدید داشتند. ارتباط آماری معناداری بین شدت افسردگی و شاخص توده بدنی، حمایت عاطفی همسر، نوع ارتباط با همسر، رضایت از زندگی زناشویی، آگاهی از یائسگی، تحصیلات، وضعیت اقتصادی، مشاهده شد و همچنین، بین شدت افسردگی و سن، سن یائسگی، طول مدت یائسگی، طول مدت زندگی با همسر، تعداد فرزند و شغل ارتباط آماری معناداری مشاهده نشد.نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد، درصد قابل توجهی از زنان در یائسگی، افسردگی را تجربه می کنند که می تواند مرتبط با برخی ویژگی های فردی (شاخص توده بدنی، حمایت عاطفی همسر، نوع ارتباط با همسر، رضایت از زندگی زناشویی، آگاهی از یائسگی)، اقتصادی - اجتماعی (تحصیلات، وضعیت اقتصادی) و کاهش آگاهی از یائسگی باشد.

زمینه و هدف: یکی از کارهای مهم در رادیوتراپی، تعیین میدان متقارن معادل میدان های نامتقارن است که تاکنون برای تعیین آن روشی مبتنی بر منطق فیزیکی پیشنهاد نشده و فرمول های تجربی یا نیمه تجربی دارند. در این تحقیق رابطه ای ارائه شده که بر پایه منطق و اصول فیزیکی است.روش بررسی: درصد دز عمقی در عمق ثابت تابعی از ابعاد میدان می باشد PDD=¦ (x,y). این تابع با یک تغییر متغیر مناسب (u=1/x, v=1/y) به تابع g (u,v) تبدیل می شود این تابع حول یک میدان مرجع با ابعاد (10×10) بسط تیلور داده می شود. ضرایب بسط در نقطه (10×10) مقادیر ثابت به حساب می آیند. با دزیمتری چند میدان و با توجه به تقارن میدان ها، ثابت های مربوط به فرمول PDD به دست آمد. با استفاده از فرمول به دست آمده، درصد دز عمقی برای سایر میدان ها پیش گویی شد و نتایج با اندازه گیری های مستقیم، مقایسه گردید. همچنین با فرمول به دست آمده، ضلع میدان مربعی معادل میدان های مستطیلی محاسبه و با نتایج تجربی موجود مقایسه شد.یافته ها: نتایج حاصله از فرمول برای میدان های مربعی بزرگتر از (5×5) سانتی متر مربع با نتایج اندازه گیری مستقیم این میدان ها در انرﮊی های 6 Mv و 18 Mv با خطای کمتر از یک درصد قابل مقایسه می باشند.نتیجه گیری: در میدان های کوچک، به علت بزرگ بودن ابعاد اتاقک یونیزاسیون نسبت به اندازه کلیماتورهای اولیه، نتیجه محاسباتی با اندازه گیری مستقیم پرتو، اختلاف بیشتری دارد. از آن جا که میدان های کوچک معمولا کاربرد درمانی کمتری دارند، لذا به کارگیری فرمول حاصله برای مقاصد کاربردی در رادیوتراپی مناسب است.

زمینه و هدف: حاملگی خارج رحم در محل اسکار سزارین قبلی(PCS)  یک در 2000 مورد از حاملگی ها و 6 درصد موارد حاملگی خارج رحمی در زنانی که سابقه PCS داشته اند، دیده می شود. هدف از این مطالعه، بررسی مادران بارداری بود که با تشخیص حاملگی نابجا در محل PCS در مرکز ما بستری شده بودند.روش بررسی: طی یک مطالعه گذشته نگر پرونده موارد حاملگی نابجا در محل برش سزارین قبلی که طی سال های 89-1385 به بیمارستان رازی اهواز مراجعه کرده بودند استخراج و اطلاعات آنان اعم از یافته های بالینی، پاراکلینیکی یادداشت و مورد بررسی قرار گرفتند. علاوه بر تست حاملگی مثبت، تشخیص حاملگی آنان با شرح حال، علایم بالینی و سونوگرافی تایید شد.یافته ها: طی مدت 5 سال، تعداد 29110 نوزاد به دنیا آمده بودند که 44.5 درصد آنان به طریق سزارین بود. 37 درصد کل موارد سزارین (یا 16.5 درصد موالید) PCS بودند. از میان مادرانی که سابقه PCS داشتند، 15 (31 درصد) نفر حاملگی نابجا در محل برش PCS داشتند که از این میان، 12 مورد (80 درصد) بیش از یک بار و 3 مورد تنها یک بار سابقهPCS  داشتند. شایع ترین علایم خون ریزی واژینال (100 درصد)، درد شکم (38 درصد)، علایم شوک هیپوولمی (36 درصد) و استفراغ (33 درصد) بودند.نتیجه گیری: در هر زنی که در سن باروری بوده و مبتلا به خونریزی رحمی و درد شکم است، باید احتمال حاملگی از جمله حاملگی نابجا را در نظر گرفت و اگر سابقه سزارین داشته، باید بارداری در محل برش PCS را مطرح و با انجام سونوگرافی، محل حاملگی را تعیین و آن را به عنوان یک فوریت جراحی تلقی کرد تا از مرگ مادر و یا خارج کردن رحم جلوگیری شود.

میواپی تلیوما، یک نئوپلاسم نادر غده بزاقی است که عموما در پاروتید ایجاد می شود و به وجود آمدن آن در غدد بزاقی حفره دهان کمتر شایع است. این تومور معمولا به صورت توده بدون علامت ظاهر می شود و به آرامی در خلال ماه ها یا سال ها رشد می کند. در نمای میکروسکوپی الگوی رشدی توپر، میکسوئید و رتیکولار دیده می شود. پروتئین های S100 و ویمنتین برای سلول های میواپی تلیال نئوپلاستیک بسیار حساس ولی غیراختصاصی اند. گزارش حاضر راجع به یک مورد نادر میواپی شتلیومای کام در یک خانم 25 ساله می باشد که با شکایت از توده بدون درد زیر مخاطی در کام سخت به مدت دو سال مراجعه کرده بود. نماهای متعدد سلول های میواپی تلیال به دلیل نادر بودن این تومور تشخیص را برای پاتولوژیست مشکل می سازد.