مطالعات فرهنگی و ارتباطات
سال:1394 | دوره:11 | شماره:39 |تعداد مقالات:10

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

موضوع کنترل بر بدن مبحثی است که در چند دهه اخیر مورد توجه جامعه شناسان قرار گرفته است. سلطه بر بدن و کنترل آن وابستگی بسیار زیادی با سلطه بر ذهنیت افراد دارد به گونه ایی که اساسا تسلط بر بدن بدون چیرگی بر ذهنیت امری دست نیافتنی و بیهوده است. به نظر می رسد که در باشگاه های بدن سازی با توجه به همین نکته، تمام ابعاد زندگی فرد بدنساز بواسطه ذهنیت وی کنترل می شود تا فرد بدنساز به خود ایده آلی که می خواهد برسد. این مقاله در پی آن است که با استفاده از روش کیفی مانند، مشاهده، مصاحبه و همچنین بحث های نظری و اتکا به آمارهای اینترنتی، گستردگی و ژرفای این کنترل را در شهر تهران مورد بررسی قرار دهد و علت های اصلی رشد کمی و کیفی گرایش جوانان تهرانی در همه طبقات و گروه ها را به این ورزش مورد بررسی قرار داده و برخورد آن با جریان سنتی مانند خانواده را مورد تامل و کنکاش قرار بدهد. در این مقاله توجه بسیار زیادی به زمان، فضا و مصرف در شکل گیری هویت تازه شخص بدنساز در شهر تهران شده است.

در این مقاله، پس از بررسی رویکردهای موجود و طرح آموزش سواد رسانه ای، با تلفیق دو دوره آموزشی تفکر انتقادی (فلسفه برای کودکان) و دانش و مهارت های رسانه ای، برنامه آموزشی نوینی در خصوص آموزش سواد رسانه ای ارائه می شود که در این برنامه، آموزش مهارت های تفکری بر پایه گفت و گو و در بستر حلقه کند و کاو، زیرساخت و مقدم بر آموزش دانش و مهارت های رسانه ای است و مجموع آنها، مطلوب آموزش سواد رسانه ای را تامین می نماید. جهت بررسی برنامه پیشنهادی این پژوهش در خصوص آموزش سواد رسانه ای، سه گروه از دانش آموزان با سطوح مختلف آموزشی، مورد سنجش قرار گرفتند. بر مبنای نتایج پژوهش، دان ش آموزانی که دو دوره مذکور را گذراندند، نسبت به دو گروه دیگر بازگشایی دقیق تر و اصولی تری از پیام مدنظر داشتند.

بخش عمده ای از تحقیقات اجتماعی در ایران با هدف کشف و ارائه ی راهبردهایی به منظور حل مسائل مختلف اجتماعی از سوی سازمان های دولتی به پژوهشگران حوزه ی علوم اجتماعی سفارش داده می شوند. این در حالی است که اغلب این پژوهش ها در ارائه ی راهبردهایی مشخص و عملیاتی به سیاست گذاران در حوزه ی مربوطه ناکام می مانند. از دیدگاه نویسنده یکی از علل این ناکامی عدم اتخاذ یک استراتژی پژوهشی است که مشخصا مرتبط با انجام یک پژوهش راهبردی طراحی شده باشد. هدف اصلی این مقاله طرح یک استراتژی پژوهشی جایگزین است که در نتیجه ی به کارگیری آن در پژوهش های اجتماعی، ارائه ی راهبردهای مشخص و عملیاتی امکان پذیر شود. این استراتژی پژوهشی دارای سه ویژگی اصلی است که عبارتند از: توجه به متغیرهایی که امکان تغییر و دستکاری آن ها در حیطه ی امکانات و اختیارات مسوولین مربوطه قرار داشته باشد، سنجش میزان تاثیر متغیرها به شکل فرضیات رقیب و تمرکز بر رویکرد مقایسه ای به جای انجام پیمایش های عمومی. در این مقاله ضمن مرور انتقادی نمونه هایی از پژوهش های راهبردی انجام شده در یک حوزه ی پژوهشی خاص (حوزه ی ارتقاء اخلاق شهروندی در کلان شهرها)، نمونه ای از یک پژوهش راهبردی در همان حوزه ی پژوهشی نیز شرح داده شده است که با به کارگیری استراتژی پژوهشی پیشنهادی، به ارائه ی راهبردهایی متمایز و عملیاتی در آن حوزه ی پژوهشی منتهی شده است.

امروزه با گسترش رایانه در خانواده های ایرانی، روز به روز به کاربران اینترنت افزوده شده و به تبع آن، وبگردی به عنوان یک پدیده ی نوظهور در زندگی روزمره ی ایرانی پدیدار گشته است. به عبارت دیگر، وب به مثابه یک نیروی اجتماعی عظیم، اعمال قدرت کرده و به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ی بسیاری از ایرانیان بدل شده است. گستره ی اعمال نفوذ وبگردی در قال ب های نوین کسب و کار و ورود به بازار مصرف مجازی، اهمیت شناخت این حوزه ها را بیش از پیش کرده است. لذا پژوهش در دست، با بررسی تجربه ی زیسته ی افراد از پدیده ی وبگردی قصد دارد به تعریف مناسبی برای آن در بافت زندگی روزمره ی جامعه ی ایرانی دست یابد. بدین منظور با استفاده از روش پدیدارشناسی موستاکاس، پس از انجام مصاحبه های عمیق با 14 نمونه ی هدفمند، توصیف های ساختاری و بافتاری استخراج شد و در نهایت توصیف ترکیبی نهایی برای بازنمایی تجربه ی زیسته ی مشترک افراد از پدیده ی وبگردی ایرانی در متن زندگی روزمره شان بدست آمد.

با توجه به گسترش کمی و کیفی اوقات فراغت در جهان معاصر، و از آن جا که نحوه گذران این اوقات به عنوان یکی از مولفه های زندگی امروزی نقش بسیار مهم و حیاتی در هویت یابی جوانان بر عهده دارد، در صور ت عدم استفاده درست از آن، رفتارهای انحرافی را در پی دارد. هدف این مطالعه شناخت و تبیین عوامل فرهنگی موثر بر نحوه گذران اوقات فراغت جوانان در پرتو نظام ارزشی جامعه است. فرضیات استناج شده از چهارچوب نظری تحقیق با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه برگرفته از «طیف مطالعه ارزش های آلپورت» و نحوه گذران اوقات فراغت به وسیله پرسشنامه ساختمند و خودگزارشی در یک نمونه 396 نفری از جوانان شهرستان دشت آزادگان، آزمون گردید. نتایج حاکی از آن است، که رابطه ارزش نظری با فراغت فکری، ارزش اجتماعی با فراغت اجتماعی، ارزش هنری با فراغت هنری، ارزش مذهبی با فراغت اجتماعی تایید و ارزش اقتصادی با فراغت عملی و ارزش سیاسی با فراغت جسمانی رد شد. هم چنین، از متغیرهای زمینه ای رابطه پایگاه اجتماعی - اقتصادی با فراغت هنری، جنس با فراغت جسمانی و عملی و وضعیت تاهل با فراغت هنری تایید و سن با فراغت اجتماعی رد شد.

تاکنون پژوهش های متعددی در زمینه نقش رسانه های جمعی در بحران انجام و بر اساس آن ها کارکردهای گوناگونی برای رسانه ها در بحران تعریف شده است. در اغلب این پژوهش ها با نگاهی تجویزی برای استخراج کارکردهای رسانه های جمعی، نظرات خبرگان این حوزه مبنای کار قرار گرفته و کمتر به نظرات خود آسیب دیدگان از بلایای طبیعی توجه شده است. در این مقاله برای اولین بار مستقیما به سراغ آسیب دیدگان رفته ایم تا نیازهای رسانه ایشان را بشناسیم. برای این منظور دو روز پس از زلزله آذربایجان در سال 1391 به سراغ مردم شهرستان ورزقان و شهر تبریز رفته و از طریق 27 مصاحبه مردم نگارانه با ایشان داده های خود را جمع آوری کردیم. برای تحلیل این داده ها نیز از روش نظریه زمینه ای استفاده نمودیم. با کدگذاری باز، محوری و گزینشی داده ها به چهار نیاز رسانه ای اصلی آسیب دیدگان از زلزله شامل: نیاز به اطلاعات، نیاز به توجه رسانه ای، نیاز به آموزش و نیاز به نماینده، دست یافتیم.

چه چیز باعث شده است که یگانه رمان جی.دی.سالینجر، یعنی ناطور دشت، علی رغم اینکه خواندنش بارها قدغن شده است، به یکی از پرخوانده ترین رمان های طول تاریخ بدل گردد؟ مورد تحریم قرار گرفتن و محبوب بودن توامان رمان آن را به نمونه ای عالی برای تجزیه و تحلیل از دیدگاه نقد خواننده محور تبدیل کرده است. این مقاله بر اساس رهیافت ها و نظریه های نقد خواننده محور، به ویژه دیدگاه های ولف گانگ ایزر، می کوشد تا پرده از رمز محبوب بودن رمان بردارد. بر اساس تئوری های نقد خواننده محور، خوانش تعاملی بین متن و خواننده است. از دیدگاه نظریه پردازان این رهیافت، این خوانندگان هستند که هنگام خوانش یک اثر ادبی معنای آن را بر می سازند. ایزر که از مهمترین نظریه پردازان نقد خواننده محور محسوب می گردد، با تاکید بر نقش خواننده در خلق معنی معتقد است که معنا در تعامل بین خواننده و متن و در زمانی صورت می گیرد که خواننده پس زمینه های ادبی و فرا ادبی خویش را به همراه خود می آورد تا قسمت های نانوشته های متن را بنویسد. ایزر که با دیدگاهی پدیدارشناختی به متن می نگرد، بیشتر بر مفاهیمی همچون خلاء های متن، عدم قطعیت، پیش بینی و بازنگری تاکید دارد. این نکته که رمان ناطور دشت توسط یک راوی غیر قابل اعتماد نقل می شود، موجب شده است تا رمان سرشار از خلاء ها و ابهاماتی شود که خواننده را به تعاملی چندگانه برای خوانش متن فراخواند که نهایتا موجب برساخت معنا گردد. می توان ادعا نمود که یکی از دلایل محبوبیت روزافزون رمان، حتی سال ها پس از انتشار اولیه آن، استفاده ماهرانه سالینجر از چنین عناصر محرک خوانش در سراسر رمانش می باشد.