آرشیو رازی
سال:1386 | دوره:62 | شماره:1 |تعداد مقالات:12

کم خونی عفونی جوجه ها یک بیماری ویروسی است که در جوجه های جوان با کم خونی آپلاستیک و تضعیف سیستم ایمنی مشخص می گردد. در فاصله زمانی، زمستان 84 تا تابستان 85 خونریزی های غیر معمول در بافت های زیر جلد و عضلات جوجه های گوشتی در کشتارگاههای استان خراسان، اصفهان و تهران به وقوع پیوست. در معاینات گالبدگشایی خونریزی های شدید در بال ها، عضلات پا و آتروفی تیموس در تمام جوجه های مبتلا آشکار شد. بیست و دو گله مرغ گوشتی از کشتارگاههای این استانها تحت مطالعه قرار گرفتند، آزمایش PCR جهت تعیین DNA ویروس از مخلوط بافت های صلایه شده کبد و تیموس انجام شد و همچنین نمونه های خون جهت بررسی توسط آزمایش الایزا برداشت شد. تمامی نمونه بافت های جمع آوری شده از گله های مبتلا در آزمایش PCR مثبت ارزیابی شدند، از 440 نمونه سرم جمع آوری شده از گله های مبتلا 316 نمونه (71.8 درصد) با دامنه حداقل 25 درصد تا 100 درصد مثبت بودند. تعداد نمونه های مثبت در آزمایش PCR بصورت معنی داری از نمونه های سرم مثبت در آزمایش الایزا بیشتر بود. در نتیجه به نظر می رسد که ویروس کم خونی جوجه ها در بین گله های مرغ گوشتی ایران گستردگی وسیعی داشته و این ویروس نقش عمده ای در ایجاد خونریزیهای کشتارگاهی مرغ های گوشتی ایفا می نماید.

برای سازش دادن سویه لاسوتای ویروس بیماری نیوکاسل (NDV) بر روی سلولهای فیبروبلاست جنین جوجه 0.1 میلی لیتراژ واکسن لاسوتا، ساخت موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی به سلولهای فیبروبلاست جنین جوجه تلقیح و برای پنج بار در فیبروبلاست جنین جوجه با استفاده از محیط MEM پاساژ داده شد. پاساژهای اول تا سوم کور بودند در حالیکه در پاساژ چهارم اثر سیتوپاتیک ویروس بر روی سلولها مشاهده گردید. ویروس های پاساژ پنجم در تخم مرغ های عاری از پاتوژنهای اختصاصی (SPF) جنین دار تکثیر یافتند و مایع آلانتوئیک حاوی NDV باعیار EID50/ml 108 جمع آوری شدند. برای سنجش ایجاد پلاک توسط مایع آلانتوئیک حاوی ویروس از دو لایه آگار استفاده گردید. لایه اول محیط کشت حاوی تریپسین، DEAE دکستران و سولفات منیزیوم و لایه دوم حاوی همین مواد باضافه نوترال رد بود که 72 ساعت پس از لایه اول ریخته شد. 8 ساعت پس از ریختن لایه دوم آگار با پلاک های ویروس سازش یافته با شکل و اندازه های متفاوت از 1 تا 3 میلی متر ظاهر شدند. پلاک های مجزا در رقت 10-6 دیده شدند و عیار ویروس 3×107PFV/ml محاسبه شد. با استفاده از محیط کشت حاوی آگار بدون ترپسین، DEAE، سولفات منیزیوم و DEAE دکستران در هیچ کدام از رقت های ویروس پلاک مشاهده نگردید.

این مطالعه به منظور تعیین نوع، فراوانی و شدت تغییرات ماکروسکوپیک و هیستوپاتولوژیک سروتیپ (4.91)793/B انجام شد. همچنین در بررسی پاتوژنز بیماری جهت تعیین روند معمول ایجاد عفونت این ویروس همزمان با مشخص کردن تروپیسم بافتی این سروتیپ نیز منظور شد. لذا از جوجه های عاری از پاتوژن های اختصاصی (SFP) بیست روزه برای آزمایش استفاده شد و ویروس را به دو روش داخل نایی و داخل دهانی تلقیح نموده و بررسی های آسیب شناسی در طول مدت ده روز پس از تلقیح مطالعه گردید. میزان مرگ و میر در گروه های تلقیح شده بر خلاف گروه های کنترل، 7.5% بود. در کالبدگشایی مقادیر کمی از موکوس شفاف به همراه پرخونی جزیی در مجرای نای و همینطور پرخونی در ریه ها مشهود بود. کلیه ها با شدت بیشتری علایم تورم و رنگ پریدگی را نشان می دادند. در مراحل اولیه عفونت تغییرات هیستوپاتولوژیک در ریه ها، کلیه ها، روده ها و ... در هر دو گروه مورد آزمایش مشابه بود. بنابراین روش ایجاد عفونت در روند شکل گیری بیماری دارای اهمیت نمی باشد. در مراحل بعدی عفونت، تغییرات کلیه ها شدیدتر بوده و بصورت نفریت با ایجاد ندولهای لمفوپلاسماسیتیک در کلیه ها مشخص گردید. تغییرات هیستوپاتولوژیک مشهود در نتایج این بررسی بیانگر این نکته است که سروتیپ (4.91)793/B جدا شده در ایران امکان دارد از جمله ویروس های نفروپاتوژنیک (NIBV) بیمای برونشیت عفونی پرندگان باشد.

برای جداسازی و تشخیص اسپورهای شاربن از خاک مناطق مختلف ایران بمنظور تعیین کانونهای شاربن تعداد 668 نمونه خاک در طول سالهای 1383-1382 جمع آوری و آزمایش گردید. اسپورهای باکتری از طریق شناورسازی خاکها در آب مقطر، نگهداری در دمای اتاق، فیلتراسیون، شوک حرارتی و کشت بر روی بلاد آگار و محیط انتخابی PLET جداسازی شد. باسیلوس آنتراسیس با استفاده از آزمایشهای متداول باکتریولوژیکی، بیوشیمیایی و بیولوژیکی تشخیص داده شد. اسپورهای زنده باسیلوس آنتراسیس از 61 نمونه (9.1 درصد) از کل 668 نمونه خاک جدا گردید که 21 نمونه از آنها (34.4%) حاوی باکتری کپسول زا با حدتهای متفاوت بود که برخی از آنها حدت بسیار زیاد و برخی حدت کمی داشتند و بقیه یعنی 40 نمونه حاوی باکتری غیر کپسول زا بودند. باکتریهای جدا شده و حدت آنها بوسیله آزمایش واکنش زنجیر پلیمراز (PCR) با استفاده از پرایمرهای اختصاصی و همچنین تلقیح به حیوانات آزمایشگاهی تایید شد. جداسازی باسیلوس آنتراسیس از خاک در این بررسی برای اولین بار در ایران گزارش می شود.باکتریهای کپسول زا از نمونه های خاک استانهای اصفهان، خوزستان، آذربایجان غربی، خراسان، چهارمحال و بختیاری و قزوین جدا گردید. بدلیل وجود سویه های بسیار حاد باسیلوس آنتراسیس در این مناطق، بررسی اجرای برنامه های کنترلی نظیر واکسیناسیون منظم تمام دامهای حساس ومراقبت بیماری در دامها و انسان در چنین مناطقی که بیماری بصورت بومی وجود دارد توصیه شده است.

لیشمانیوز احشایی، یک بیماری انگلی قابل انتقال از سگ و سگ سانان به انسان است که بوسیله تک یاخته ای از جنس لیشمانیا ایجاد می شود. به منظور انجام اقدامات کنترل جنبه های زئونوتیک لیشمانیوز احشایی، اطلاعات مربوط به میزان شیوع لیشمانیوز در سگها ضروری می باشد. این بررسی سرواپیدمیولوژیک در سگهای شهرستان اهواز، با کمک دو روش آگلوتیناسیون مستقیم و الیزا انجام شد. نمونه های خون به طور تصادفی از 38 قلاده سگ نژاد خالص یا آمیخته ارجاعی به بیمارستان دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز (سگهای شهری) و 172 قلاده سگ بومی از ده روستای اطراف شهر اهواز (سگهای روستایی) جمع آوری شدند. میزان هماهنگی بالایی (98 درصد) بین عیارهای بدست آمده از دو آزمایش آگلوتیناسیون مستقیم و الیزا بدست آمد که بدین ترتیب آزمایش آگلوتیناسیون مستقیم به عنوان آزمایش معتبر و ساده انتخاب شد. شیوع عفونت به روش آگلوتیناسیون مستقیم به ترتیب در سگهای شهری و روستایی، 2.6 درصد و 16.3 درصد بدست آمد. از نظر آماری اختلاف معنی داری بین جنس نر و ماده و نیز روستاهای مختلف با میزان شیوع عفونت بدست نیامد (P>0.05). در مورد گروههای سنی در سگهای روستایی، کمترین شیوع عفونت در سگهای کمتر از یکسال (5.3 درصد) و بالاترین آن در سگهای با سن بالاتر از 7 سال (33.3 درصد) بدست آ مد. فقط بین میزان شیوع عفونت در این دو گروه سنی از نظر آماری اختلاف معنی داری مشاهده شد (P<0.05). این مطالعه، اهمیت سگ را به عنوان مخزن لیشمانیوز احشایی در شهرستان اهواز نشان داد. به نظر می رسد میزان شیوع بیماری در سگهای مناطق روستایی شهرستان اهواز، به مناطق آندمیک کشورهای حوزه مدیترانه نزدیک است.

ویروس بیماری نیوکاسل (NDV) از یک گله بلدرچین ژاپنی مشکوک به بیماری ND برای نخستین بار در ایران جدا سازی و شناسایی گردید. تعدادی از پرندگان گله با سنین متفاوت، مرگ و میر ناشی از بیماری را نشان دادند. بارزترین نشانه های بالینی بیماری در پرندگان، شامل کاهش اشتها، ضعف، افت تولید تخم، اسهال و علایم عصبی بود. در معاینات کالبد گشایی، جراحات همراه خونریزی در دستگاه گوارش و بویژه روده ها و پیش معده جلب توجه نمود. نمونه برداریهای لازم جهت آزمایشهای انگل شناسی، باکتری شناسی و ویروس شناسی انجام گرفت. نتایج بررسیهای انگل شناسی و باکتری شناسی منفی بودند. ویروس تنها از نمونه های مغز جداگردید که با کمک آزمایش ممانعت از هماگلوتیناسیون (HI) و پادتن اختصاصی NDV، تیپ 1 پارامیکسوویروس پرندگان (APMV-1) تشخیص داده شد. برای ارزیابی بیماریزایی ویروس جداشده، از آزمایشهای میانگین مدت زمان مرگ (MDT) در تخم مرغهای جنین دار، شاخص بیماریزایی داخل مغزی (ICPI) و شاخص بیماریزایی داخل وریدی (IVPI) در جوجه های ماکیان استفاده گردید. اندیسهای بدست آمده در آزمایشهای ICPI, IVPI, MDT به ترتیب 40، 1.62 و 2.31 بودند. این شاخصها نشان دادند که ویروس APMV-1 جداشده از لحاظ بیماریزایی در گروه سویه های ویروسی بیماری نیوکاسل با بیماریزایی بالا (ولوژنیک) قرار می گیرد. بر پایه یافته های این تحقیق، واکسیناسیون گله های بلدرچین در ایران علیه بیماری نیوکاسل به طور اکید توصیه می گردد.

مایکو پلاسما آگالاکتیه در محیط کشت PPLO براث همراه با سرم نرمال استریل اسب در فرمانتور در دمای 37 درجه سانتیگراد در شرایط هوازی کشت داده شد. رشد باکتری پس از 26 ساعت که مقدار آن به  2.2×107باکتری در یک میلی لیتر رسیده بود متوقف گردید. در ساعتهای رشد باکتری در فرمانتور نمونه گیری بعمل آمد تا بر اساس آن منحنی رشد باکتری ترسیم گردد. کشت باکتری با 0.04 درصد فرمالین غیرفعال شده و سپس ساپونین بعنوان ادجوانت به میزان 1 در هزار به آن اضافه شد. نتایج نشان داد که راندمان رشد مایکوپلاسما آگالاکتیه در فرمانتور نسبت به رشد آن در فلاکسهای شیشه ای حاوی همان محیط کشت بیشتر بود. بر اساس دستورالعمل OIE تزریق واکسن تولید شده در فرمانتور به خوکچه هندی، گوسفند و بز نشان داد که واکسن بی ضرر می باشد. بر طبق یافته های این بررسی مشخص شد که بجای تولید واکسن آگالاکسی بروش معمول در فلاکسهای شیشه ای می توان آنرا در فرمانتور با حجم زیاد و راندمان بیشتر تولید نمود.

در طی بازرسی بهداشتی پس از مرگ لاشه جوجه های کشتار شده در یکی از کشتارگاه ها، کبدهای بزرگ برخی از جوجه های کشتار شده که ظاهری کرم رنگ داشتند مورد توجه واقع گردید. این جوجه ها از یکی از مرغداری های منطقه شهریار واقع در استان تهران به کشتارگاه اعزام گردیده بودند. در بررسی هیستوپاتولوژیک کبدهای نمونه برداری شده ارتشاح منتشر و یا چندین کانونی از میلوسیت های که دارای هسته بزرگ و هستک مشخص و در سیتوپلاسم دارای دانه های ائوزینوفیل فراوانی بودند (بویژه در اطراف عروق) مشاهده گردید. بر اساس تاریخچه، ضایعات ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک این بیماری میلوسیتوما تشخیص داده شد و پیشنهاد گردید که به منظور تعیین میزان وقوع این بیماری و همچنین ضررهای اقتصادی ناشی از آن در گله های مادر و گوشتی تحقیق بیشتری انجام شود.