اپیدمیولوژی ایران
سال:1384 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

نگرش همه گیر شناختی سرطان ها سنگ اصلی برنامه های مبارزه با این بیماری ها را تشکیل داده و برای تعیین اهداف، پایش پیشرفت و ارزشیابی نتایج بدست آمده از مبارزه ضروری می باشد. سرطان یک نام عمومی برای تعدادی از بیماری ها می باشد که از نظر علیتی، سیر طبیعی و پیآمد با یکدیگر تفاوت داشته و به لحاظ برنامه های مبارزه متفاوتی را ایجاب می کنند.پیشگیری مرحله اول به معنای جلوگیری از ایجاد سرطان در حال حاضر برای تعدادی از سرطان ها از جمله سرطان های ریه– معده– کبد و دهانه رحم از راه مبارزه با مصرف سیگار، جلوگیری از عفونت های میکروبی (هلیکوباکتریپلوری) و ویروسی (هپاتیت C و پاپیلومای انسانی HPV) امکان پذیر می باشد.پیشگیری مرحله دوم به معنای تشخیص زودرس برای سرطان پستان (رادیوگرافی پستان ماموگرام) سرطان دهانه رحم (آزمون پاپ) سرطان پروستات (معاینه انگشتی و آزمون PSA) سرطان های روده بزرگ و مقعد (کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی) و ملانومای پوستی (معاینه بالینی پوست) عملی می باشد. علاوه بر تشخیص زودرس، درمان های مناسب و قاطع نیز جزو پیشگیری مرحله دوم به حساب می آیند. در حال حاضر مجموعه ای از داروهای بسیار موثر بر ضد سرطان پستان (تاموکسیفن و هرسپتین) و سرطان های روده بزرگ (آواستین) به بازار آمده اند و گروه بزرگ دیگری نیز در راه می باشند.پیشگیری مرحله سوم به معنای بازتوانی و مراقبت های جنبی و حمایتی از بیماران سرطانی و خانواده آنها می باشد که از قسمت های ضروری برنمه های مبارزه با سرطان ها بوده و معمولا نیز نادیده گرفته می شوند. سرطان یک بیماری خانوادگی است و زمانی که در یک فرد تشخیص داده می شود تمامی خانواده و زندگی خانوادگی او را تحت تاثیر قرار می دهد. آموزش بهداشت و حمایت اجتماعی از بیماران و خانواده آنها بخش اصلی پیشگیری مرحله سوم را دربرمی گیرد که می باید بصورت آگاهانه در برنامه مبارزه با سرطان ملحوظ گردد. پیشگیری مرحله سوم نه تا درن های مناسب برای کاهش درد و عوارض جنبی درمانی، بلکه آموزش و حمایت برای تغذیه مناسب و ارتقای کیفیت زندگی بیمار و خانواده او را نیز دربرمی گیرد.

زمینه و اهداف: رشد و توسعه همه جانبه هر کشوری در سایه پرورش نسلی سالم و پویا محقق می گردد. بخش مهمی از این امر از طریق بهبود شرایط تغذیه ای جامعه امکان پذیر خواهد شد. هر چند بیشترین سهم درآمد خانوارها به تامین مواد غذایی اختصاص می یابد ولی متاسفانه مشکلات تغذیه ای همچنان در کشور قابل مشاهده است. این امر نشانگر آن است که برنامه غذایی بیشتر تابعی است از آموزش و آگاهی تغذیه تا رشد تولید و مصرف مواد غذایی.این مطالعه به منظور ارزیابی وضعیت آگاهی، نگرش و عملکرد خانوارها و نیز کارکنان سطوح مختلف بهداشتی درباره مسایل تغذیه و ریزمغذی ا در سال 1383 در استان بوشهر، گلستان و سیستان و بلوچستان طراحی و اجرا شد تا نتایج آن بتواند دفتر بهبود تغذیه جامعه را در راستای طراحی و اجرای مداخلات موثر جهت ارتقای سلامت تغذیه ای خانوارها یاری نماید.روش بررسی: جهت نمونه گیری در سطح خانوارها، از روش نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای با خوشه های هم اندازه استفاده گردید. روش نمونه گیری در سطح کارکنان هر استان نمونه گیری تصادفی طبقه ای بود. تعداد نمونه در هر طبقه بر حسب چگالی جامعه آماری هر یک از رده های کارکنان محاسبه شد. در مجموع 2304 خانوار در قالب خوشه های 12 نفری و 360 نفر از کارکنان مورد بررسی قرار گرفتند.داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه ای ساختار یافته و با انجام مصاحبه پرسشگران جمع آوری شد. در سطح کارکنان بهداشتی رده های پزشک و کارشناس، جمع آوری داده ها بر اساس پرسشنامه ای خود ایفا صورت پذیرفت.

زمینه و اهداف : در سال های اخیر عوارض و مشکلات دارویی چهارمین الی ششمین عامل مرگ و میر در ایالات متحده آمریکا تخمین زده شده، مرگ و میر ناشی از عوارض دارویی در طول یک سال بیش از مرگ و میر سالانه ناشی از تصادفات با وسایل نقلیه، سرطان پستان و ایدز گزارش شده است. با توجه به این شواهد، هدف اصلی این پژوهش مقایسه مدل های اپیدمیولوژیک در شناسایی سیگنال های عوارض دارویی در ایران می باشد.روش بررسی : در این پژوهش کلیه عوارض دارویی گزارش شده به مرکز فارماکوویژیلانس ایران از فروردن 1377 الی پایان آذر ماه 1383 مورد بررسی قرار گرفت و سه روش: Bayesian Confidence Propagation Neural Network (BCPNN)، Reporting Odds Ratio (ROR)، Proportional Reporting Ratio (PRR) جهت شناسایی سیگنال ها عوارض دارویی به کار گرفته شد. پس از انجام سه روش مذکور، سیگنال های شناسایی شده توسط هر سه نوع روش با توجه به معیارهای جدید بودن عارضه، جدی و شدید بودن عارضه و فراوانی گزارشات مورد مقایسه قرار گرفت.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که از فروردین 1377 الی پایان آذر ماه 1383، تعداد 6353 مورد گزارش حاوی 11130 عارضه دارویی به مرکز فارماکوویژیلانس ایران ارسال شده است. برای ترکیب های دارو– عارضه با فراوانی³3 , ³2 , ³1  به ترتیب معادل 2838، 872، 488 سیگنال توسط روش  PRR، 1120، 378، 235 سیگنال تولید روش BCPNN و 2722، 862 و 481 سیگنال توسط روش ROR شناسایی شد.به نظر می رسد که جدی بودن عارضه، تعداد موارد گزار شده از هر ترکیب دارو– عارضه و جدید بودن عارضه در فرآیند شناسایی و ارزیابی سیگنال های عوارض دارویی موثر می باشند. یافته ها نشان می دهد که روش BCPNN نسبت به سایر روش ها درصد بیشتری از عوارض جدی و شدید شناخته شده را در کل سیگنال های ردیابی شده به خود اختصاص می دهد.نتیجه گیری: بر اساس یافته ها پیشنهاد می گردد که روش های به کار رفته در این مطالعه جزو فعالیت های روتین مرکز فارماکوویژیلانس ایران گنجانده شود و روند تغییرات معیارهای مورد بررسی در طول زمان ارزیابی گردد.

زمینه و اهداف: سوانح ترافیکی یکی از مهم ترین علل مرگ و میر در ایران است. سوء مصرف مواد نیز یکی از مشکلاتی ست که سلامت عمومی جامعه را به خطر می اندازد. با توجه به اهمیت مشکلات ناشی از حوادث ترافیکی و شیوع نسبتا بالای سوء مصرف در رانندگان، بررسی تاثیر این عامل خطر بر بروز این حوادث اهمیت زیادی دارد. هدف این پژوهش برآورد تاثیر خطر رانندگی در وضعیت خماری بر بروز تصادفات رانندگی منجر به جرح می باشد.روش بررسی: این مطالعه یک بررسی Case– Crossover  بر روی رانندگان حوادث ترافیکی منجر به جرح در کرمان می باشد. یافته ها: از بین 75 راننده که سابقه مصرف منظم مواد را اعلام نموده بودند، 15 نفر در زمان تصادف در وضعیت خماری قرار داشتند که خطر نسبی رخداد سانحه ترافیکی منجر به جرح در حالت خماری در مقایسه با حالت غیر خماری 2.62 با 95% فاصله اطمینان 1.46– 4.68 برآورد گرید.نتیجه گیری: بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت، احتمال رویداد سانحه ترافیکی منجر به جرح در افراد معتاد، در دوره زمانی یک ساعت مانده به نوبت مصرف بعدی و یا گذشتن از نوبت مصرف قبلی 2.6 برابر دیگر زمان هاست.

زمینه و اهداف: در 5 دی ماه 1382 زلزله ای با قدرت 6.5 ریشتر، شهر بم و روستاهای اطراف را در مسیر گسل بم لرزاند. در این مقاله نتیجه مطالعه ای که به منظور تعیین نیازها و شرایط سلامتی جمعیت آسیب دیده، حدود 20 روز پس از واقعه، انجام شده است ارایه می گردد و یافته ها از دو جنبه برنامه ریزی سیستم مدیریت سلامت در بحران و متدولوژی روش های ارزیابی نیاز بحث می شوند.روش بررسی: متعاقب امکان سنجی در 21 دی ماه، تیمی از دانشجویان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان آموزش دیدند. هر یک از 8 تیم بررسی شامل 4-3 نفر با حضور حداقل یک پسر، بدلیل نگرانی از امنیت فیلد بود. طی روزهای 24 و 25 دی ماه در یک مطالعه مقطعی، 60 خوشه شامل 420 خانوار، در قالب خوشه های 7 خانواری، بر اساس نمونه گیری خوشه ای مبتنی بر موقعیت جغرافیایی بررسی شدند.یافته ها: پنجاه و پنج خانوار (13.1%) دارای کودک زیر 2 سال ، 81 خانوار (19.3%) دارای کودک 5-2 سال، 68 خانوار (16.2%) دارای فرد بالای 60سال بودند. سی و هفت خانوار (%8.9 , CI %95: %6.4 - %11.7) منطقه زندگی خود را تغییر داده بودند که مهمترین عامل شرایط نامناسب بهداشت محیط (%85) بود. مهمترین منبع اطلاع مردم از پیام های بهداشتی و امداد رسانی ارتباطات فردی 284 (%67.6) بود. شایعترین نیازها از دیدگاه مردم در زمان مطالعه، حمام (%73.8, CI %95: %68.9 - %78.7)، غذا (%68.8, CI %95: %62.6 - %75.0) و لباس گرم (%67.4 CI %95:60.9 - %73.8) بودند. شایعترین بیماری عفونت تنفسی بود (%59.8, CI %95: % 54.3-65.2) دویست خانوار (%47.6, CI %95: %42.6 - %52.6) با مشکلاتی برای دسترسی به خدمات بهداشتی– درمانی مواجه بودند و مهمترین مانع دسترسی نبود وسیله نقلیه و دور بودن مسافت بود (%38.1,CI%95: %35.6 - %40.6).نتایج: بر اساس نتایج مشاهده شده، ارایه خدمات اساسی باید با هدف توزیع و کیفیت مطلوبتر ادامه می یافت و بر ارایه فعال خدمات بهداشتی درمانی تاکید می شد. همچنین نیازهای مربوط به بهداشت باروری مورد توجه و کیفیت مطلوبتر ادامه می یافت و بر ارائه فعال خدمات بهداشتی درمانی تاکید می شد. همچنین نیازهای مربوط به بهداشت باروری مورد توجه قرار می گرفت. در این مطالعه روش نمونه گیری مبتنی بر موقعیت جغرافیایی ابزاری سریع و قابل استفاده در بلایا یافت شد و همچنین تجربه موفق استفاده از تیم های دانشجویی داوطلب در بلایای بعدی توصیه می شود. ضمنا مبحث اپیدمیولوژی بلایا و کاربردهای آن باید در کشور توسعه یابد.

 زمینه و اهداف: یکی از مهترین برنامه های بهداشتی در کشور طرح کشوری حذف سرخک– سرخجه مادرزادی در جمهوری اسلامی ایران است. یکی از نیازهای اساسی این برنامه وجود یک سیستم مناسب و کارا به منظور جمع آوری اطلاعات کافی در زمینه میزان های ابتلا و میرایی در اثر بیماری های سرخک– سرخجه و همچنین اطلاع از میزان مشارکت مردم در اجرای این برنامه و وضعیت آگاهی، نگرش و عملکرد مردم در زمینه راه های پیشگیری از این بیماری ها می باشد. این مطالعه به منظور تعیین سطح آگاهی، نگرش و عملکرد مردم در مورد این برنامه انجام شد.روش بررسی: مطالعه حاضر بصورت مقطعی بوده است. داده ها 4 ماه بعد از اجرای بسیج همگانی واکسیناسیون سرخک– سرخجه ( اردیبهشت ماه سال 1383) جمع آوری گردید. در این مطالعه جامعه هدف کلیه افراد 20 تا 25 ساله محدوده تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران بوده اند. نحوه نمونه گیری بصورت دو مرحله ای بود. حجم نمونه مورد نیاز 384 نفر تعیین گردید. در آنالیز تحلیلی برای تعین ارتباط متغیرهای کیفی از آزمون کای دو و در صورت لزوم از شاخص OR و حدود اطمینان آن استفاده شد. Reliability سوالات درهر حیطه با استفاده از شاخص آلفای کرونباخ مودر بررسی قرار گرفت. Constract Validity سوالات در هر حیطه استفاده روش Principal Components Analysis مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: در مجموع 390 نفر مورد بررسی قرار گرفت. به ترتیب %93.1, %53.6, %63.3 از افراد مورد بررسی دارای آگاهی، نگرش و عملکرد مناسب در زمینه بسیج همگانی واکسیناسیون سرخک– سرخجه بوده اند. پس از حذف اثر متغیرهای مخدوش کننده با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک مشخص شد که ارتباط آگاهی افراد مورد بررسی در مورد بسیج همگانی واکسیناسیون سرخک– سرخجه با متغیرهای زمینه ای تحصیلات و تحصیلات مادر و ارتباط نگرش آنها با متغیرهای زمینه ای تحصیلات، وضعیت تاهل و درآمد ماهیانه خانوار از نظر آماری معنی دار بوده است. ولی ارتباط عملکرد آنها با هیچ یک از متغیرهای زمینه ای از نظر آماری معنی دار نبوده است.نتیجه گیری: عوامل مختلفی روی پوشش ایمن سازی در برنامه های جاری و همگانی موثر می باشند. لازم است در اجرای برنامه های بعدی این عوامل دقیقا مورد بررسی قرار گیرد و از نقاط قوت برنامه انجام شده نهایت استفاده به عمل آید. از جمله این عوامل می توان وضعیت نیروی انسانی، تجهیزات، واکسن ها، مواد مصرفی ، کیفیت خدمت دهی، کیفیت زنجیره سرد، پوشش اطلاع رسانی، آگاهی و نگرش مردم و ارایه دهندگان خدمات ایمن سازی در مورد برنامه های ایمن سازی، بیماری های هدف و واکسن های مورد استفاده را نام برد.

زمینه و اهداف: کاهش شنوایی ناشی از سرو صدا (Noise– induced hearing loss– NIHL) شایعترین کاهش شنوایی در کارگران می باشد. بررسی آسیب های ناشی از سر و صدا در کارگران واحدهای صنعتی به عنوان گام نخست برای یافتن راه حل های مناسب جهت کاهش ضایعات ناشی از آن می باشد.(8).روش بررسی: این بررسی به صورت یک مطالعه همگروهی تاریخی در 131 نفر از کارکنان و کارگران شاغل بخش های مختلف کارخانجات کشت و صنعت انجام پذیرفت. وضعیت شنوایی این افراد و بروز کاهش شنوایی در آن ها از طریق شنوایی سنجی در فواصل 3 ساله از سال 1372 تا 1383 و با استفاده از آنالیز بقا به روش کاپلان مایر مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: از 131 کارگر مورد بررسی 100 نفر در گروه مواجهه یافته و 31 نفر در گروه مواجهه نیافته قرار گرفتند که %49 افراد در گروه مواجهه یافته (49 نفر) و %9.7 در گروه مواجهه نیافته (3نفر) مبتلا به کاهش شنوای ناشی از سر و صدا بودند (P<0.001). خطر نسبی ابتلا به کاهش شنوایی ناشی از سرو صدا در دو گروه برابر 5.1 (فاصله اطمینان 1.7-15.1:%95) بود.نتیجه گیری: نتایج آنالیز بقا نشان داد که متوسط زمان در معرض خطر تا قبل از ابتلا (زمان بقا) در گروه مواجهه نیافته 24.9 سال (فاصله اطمینان 22.7-27.1:%95) و در گروه مواجهه یافته 22.2 سال (فاصله اطمینا 20.7-23.7:%95) بود. جهت حفظ تندرستی کارگران توصیه می شود که اولا سطح صوت را در حد استاندارد نگه دارند، کارگران از وسایل حفاظت ایمنی استفاده کنند و میزان شنوایی به طور منظم اندازه گیری گردد تا در صورت لزوم محل کار آنان تغییر کند.

مقدمه و هدف: داده های گمشده در بسیاری از مطالعات آماری از جمله مدل های رگرسیونی وجود دارند و باعث کاهش دقت برآورد می شوند. تاکنون روش های گوناگونی برای مقابله با مشکل داده های گمشده ابداع شده که عموما بر داده های گمشده متغیر پاسخ متمرکز بوده است حال آنکه متغیرهای پیشگو نیز می توانند دستخوش تغییر و از دست رفتن اطلاعات شوند. مواد و روش ها: در این تحقیق ضمن بررسی روش جانهی داده های گمشده با استفاده از الگوریتم EM و متغیر کمکی، نتایج حاصل از این روش را با روش تحلیل مورد کامل در یک مدل رگرسیون لجستیک پیرامون عوامل موثر بر انتخاب نوع زایمان مقایسه می کنیم.یافته ها: داده های مورد استفاده در این مقاله از یک مطالعه توصیفی پیرامون عوامل مرتبط با انتخاب نوع زایمان در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر تهران بدست آمده است. حجم نمونه در این تحقیق 385 نفر بوده و از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند و مشخصات فردی، سوابق مامایی، نوع نگرش و عوامل اجتماعی نمونه ها از طریق پرسشنامه ثبت شدند. برای مقایسه میزان کارایی دو روش، برآورد انحراف معیار پارامترها مورد استناد قرار گرفت.بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان می دهد روش تحلیل درستنمایی با الگوریتم EM در مقایسه با روش مورد کامل کارایی بهتری دارد. مشکل داده های گمشده در بسیاری از مطالعات آماری وجود دارد و موجب اریبی و کاهش کارایی می شوند. در این بررسی نشان داده ایم استفاده از الگوریتم EM برای جانهی گمشده ها در یک مدل رگرسیون لجستیک با متغیرهای توضیحی گسسته و سپس تحلیل مدل، از روش مورد کامل که مستلزم حذف گمشده ها به همراه قسمت هایی از اطلاعات است کاراتر است. از سوی دیگر اگر متغیر توضیحی ناکامل پیوسته باشد بدست آوردن مدل، روشی متفاوت می طلبد و یا می توان با تبدیل آن به متغیری گسسته از روش قبل استفاده کرد.