اپیدمیولوژی ایران
سال:1384 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

بیماری های مشترک به آن گروه از بیماری هایی گفته می شود که به طور طبیعی بین انسان و حیوانات مهره دار قابل انتقال باشد و در صورتی که یک بیماری مشترک برای اولین بار شناخته شده و یا در منطقه جدیدی شایع شده باشد، بیماری مشترک نوپدیدی و یا بازپدید نامیده می شود. در چند دهه گذشته بیماری های مشترک جدیدی در مناطق جغرافیایی مختلف شیوع یافته اند. تغییر در شیوه های تولید و توزیع حیوان و مواد غذایی حیوانی، تغییرات طبیعی که در روی کره زمین اتفاق می افتد. افزایش درجه حرارت، تغییرات اکولوژیکی، سرعت نقل و انتقال انسان و کالا، تغییر در شیوه ی زندگی انسان و عادات غذایی او همگی از عوامل موثر در ایجاد بیماری های مشترک نوپدید و بازپدید هستند. در بین عوامل عفونی بیماری زا، ویروس ها بیش از همه دچار تحول و تغییر شده و بیماری های نوپدید مشترک ایجاد می کنند. آنفلوآنزای مرغی، ویروس آنسفالیت زای وست نیل (west nile) تب دره ریفت، تب خون روی دهنده کنگو کریمه، تب لاسا، سارس، بیماری خون روی دهنده ابولا– ماربوگ، از بیماری هایی است که مورد بحث قرار گرفته است.

مقدمه و اهداف: سرطان پستان در اکثر نقاط جهان از جمله شایع ترین سرطان های زنان به شمار می آید و میزان بروز آن در بین زنان ایرانی در حال افزایش است. به گونه ای که به نظر می رسد سن بروز این بیماری در ایران نسبت به کشورهای غربی پایین تر باشد. پژوهش حاضر یک مطالعه مورد– شاهد است که منظور تعیین اثر عوامل مربوط به باروری در ایجاد سرطان پستان در زنان ایرانی طراحی شده است.روش کار: این مطالعه در سال 1383 در بیمارستان شهدای تجریش (دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی) و با شرکت 303 بیمار مبتلا به سرطان پستان و همین تعداد افراد غیر مبتلا به این بیماری انجام شد. افراد مبتلا یا گروه مورد (case) از طریق بخش انکولوژی بیمارستان شهدا شناسایی و گروه شاهد (control) از بین مراجعین به درمانگاه های سرپایی با بیماران بستری در سایر بخش های همین مرکز انتخاب شدند. این افراد از نظر سن مورد همسان سازی (matching) قرار گرفتند و از تمامی آنان رضایت برای شرکت در مطالعه گرفته شد. اطلاعات باروری و جمعیت شناختی افراد طی مصاحبه حضوری و تکمیل پرسش نامه جمع آوری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با به کارگیری نسبت های شانس و حدود اطمینان 35% و نیز مدل رگرسیون لجستیک انجام گرفت.نتایج: میانگین و انحراف معیار سن در دو گروه مورد و شاهد به ترتیب 9.8 48.8 ± سال و 50.2 ± 11.1 سال بود ( دامنه تغییرات 24-84 سال). در آنالیزهایی که از نوع رگرسیون لجستیک چند متغیره بود مشخص شد سن زنان هنگام اولین زایمان و تعداد زایمان های منجر به تولد نوزاد زنده (live birth)، زنانی که هرگز ازدواج نکرده اند، زنانی که دوران پس از یائسگی را سپری می کنند و نیز کسانی که سابقه مصرف قرص های ضد بارداری یا تابش اشعه X به قفسه سینه در فاصله سنین نوجوانی تا 30 سالگی را دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند.نتیجه گیری: بر اساس این یافته ها توصیه می شود که زنان دارای این نوع عوامل خطر نسبت به مراقبت های لازم برای تشخیص زودرس، به موقع اقدام کنند.

مقدمه و اهداف: کالا آزار مدیترانه ای بیماری مشترکی بین انسان و حیوانات است که در دسته متاژئونوزها قرار می گیرد (بیماری مشترکی که عامل آن در سیر تکاملی اش نیاز به حداقل یک میزبان بی مهره دارد). در ایران سگ سانان به عنوان مخزن اصلی بیماری شناخته شده اند و اکثر بیماران را کودکان 6 ماهه تا دو ساله تشکیل می دهند. این مطالعه به منظور بررسی ویژگی های بالینی و تغییرات همه گیر شناختی (Epidemiologic) بیماری در طی 12 سال اخیر بر روی پرونده های بیمارستانی کودکان مبتلا به لیشمانیوز احشایی در بیمارستان مرکز طبی کودکان صورت پذیرفت.روش کار: در مطالعه ای که به صورت بررسی گزارش موارد (Case series) بر روی 106 پرونده متعلق به بیماران مبتلا به کالا آزار بستری شده در فاصله ی سال های 1382-1370 در بیمارستان مرکز طبی کودکان انجام گرفت، علاوه بر ثبت موقعیت جغرافیایی محل زندگی بیماران، فاکتورهای زمینه ای، تظاهرات بالینی و آزمایشگاهی، پاسخ به درمان و عوارض داروی گلوکانتیم نیز ثبت شدند و در نهایت به آنالیز توصیفی اطلاعات پرداختیم.نتایج: بیشترین موارد بیماری مربوط به سال 1371 و کم ترین موارد مربوط به سال های 82 و 72 هستند. بیشترین موارد رجوع بیماری مربوط به فصل بهار بوده است. بیماری در رده سنی 48-12 ماه بیشتر مشاهده می شود و مراجعه پسران مبتلا بیش از دختران است (%82.1 به 17.9 %) و از نظر شغل رئیس خانوار بیشترین مراجعات مربوط به طبقه کارگر است. در بررسی های آزمایشگاهی کم خونی، افزایش ESR و ترومبوسیتوپنی از واضح ترنی علایم به شمار می آیند و در تظاهرات بالینی تب، اسپلنومگالی و هپاتومگالی بارزترین نشانه ها هستند. 83% بیماران بهبود یافته و 1.9% فوت کرده اند و موارد عود 15.1% بوده است. 52.8% بیماران در فاصله دو تا 4 هفته درمان با گلوکانتیم سلامتی خود را باز یافته اند و در مجموع عوارض داروی گلوگانتیم به صورت میوکاردیت، راش و استفراغ ناچیز قلمداد می شود. شهرهای خرم آباد، کرج و ساوه بیشترین موارد رجوع بیماران به بیمارستان را داشتند.نتیجه گیری: نتایج حاصل بیان گر افزایش نسبت بیماری در جنس مذکر و تغییراتی در تظاهرات بالینی و آزمایشگاهی بیماری هستند، لیکن مهم ترین دست آورد این پژوهش علاوه بر شناسایی مناطق اسپورادیک در کشور، مطرح شدن احتمال بومی شدن بیماری در 4 منطقه حاشیه جنوبی سلسله جبال مرکزی، ساوه و شمال غربی استان قم، تمام خرم آباد و استان اردبیل است. شناسایی این مناطق می تواند بیان گر تغییر مشخصات اپیدمیولوژیک بیماری کالا آزار در کشور باشد و بذل توجه مسوولان برای کنترل بیماری در مناطق آندمیک جید را می طلبد.

مقدمه و اهداف: سوء تغذیه به عنوان یکی از مشکلات بهداشتی در کشورمان مطرح است و بررسی کشوری رشد در سال 1377 نشان داد که 800.000 کودک دچار نوع متوسط و شدید انواع کم بود وزن هستند. یکی از مناطق اصلی شیوع این مشکل استان هرمزگان است و لازم است عوامل موثر و ریسک فاکتورهای کم وزنی در کودکان زیر 5 سال این منطقه بررسی و تعیین شود.روش کار: در این مطالعه مقطعی 1725 نمونه انتخاب و آنالیز بر حسب کم وزنی، به عنوان متغیر وابسته، به روش مورد– شاهد انجام شد. اطلاعات لازم توسط پرونده بهداشتی خانوار و مصاحبه با والدین کودک جمع آوری شد. رابطه 21 متغیری که به عنوان عوامل خطر یا نقش مخدوش کنندگی و یا متغیر زمینه ای مطرح بودند، با متغیر کم بود وزن بر اساس شاخص امتیاز استاندارد شده وزن مناسب برای سن یا WAZ (Weight for Age Z-score) تعیین شد.نتایج: در این مطالعه، شغل پدر با P<0.04، سطح تحصیلات والدین، فاصله بین دو زایمان، سکونت در شهر یا روستا (همگی با P<0.001) و بعد خانوار P<0.004 و عدم آشنایی مادر با منحنی پایش رشد کودک با P<0.03، با کم وزنی برای سن رابطه نشان دادند. از نظر سنی میانگین سن کودک مورد 2.3 ماه بیش از گروه شاهد بود (P<0.001) دو متغیر استفاده از مهد کودک (P<0.005) و سابقه مثبت واکسیناسیون (P<0.018) هم اثر پیش گیری کننده خود را بر کم وزنی برای سن مشخص کردند از نظر سایر متغیرهای مورد مطالعه تفاوت معنی داری در گروه مورد و شاهد به دست نیامد.نتیجه گیری: کودکان خانوارهای کم سواد، کارگر، کشاورز و خانواده های پر تعداد و روستایی که مادران خانواده با منحنی رشد آشنایی ندارند و یا امکان استفاده از مهد کودک را ندارند، در معرض خظر سوء تغذیه هستند. این متغیرها به شدت تحت تاثیر وضعت اقتصادی و بیانگر جایگاه خاص فقر اقتصادی در سوء تغذیه اطفال منطقه هستند. از طرفی ایمن سازی کامل و آموزش منحنی رشد کودک توسط مراکز بهداشتی اثر حفاظتی خود را در بروز سوء تغذیه نشان داده اند.

مقدمه و اهداف: از آنجا که در حال حاضر واکسن مصرفی در کشورمان، ساخت داخل (انستیتو رازی) است و تاکنون فقط چند پژوهش معدود دال بر تعیین میزان یا نسبت بروز عوارض واکسن ساخت کشور در خارج از محیط پژوهش بررسی حاضر انجام شده است، لذا این بررسی با هدف تعیین میزان بروز تجمعی عوارض واکسن سه گانه و عوامل موثر بر آن انجام شده است.روش کار: روش مطالعه در تحقیق مورد نظر مطالعه هم گروهی است. با توجه به اهداف اصلی مطالعه 1910 کودک زیر 7 سال به هم گروه های مختلفی تقسیم و به مدت 48 ساعت پی گیری شدند. در بررسی اخیر اطلاعات از طریق پرسش نامه و به صورت تلفنی یا مراجعه به درب منازل جمع آوری شده است. روش نمونه گیری در این مطالعه «نمونه گیری طبقه ای و یا تخصیص متناسب» است. واکسن مورد استفاده، واکسن سه گانه ساخت ایران، انستیتو رازی– است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه ای دو قسمتی است که قسمت اول آن حاوی سوالاتی در زمینه مشخصات دموگرافیک فرد واکسینه شده و قسمت دوم پرسش نامه نیز شامل 15 سوال دو بخشی (بلی– خیر) در مورد عوارض واکسن در فاصله دو روز پس از دریافت واکسن است. پس از تکمیل پرسش نامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS، نگارش 11.5 نتایج پژوهش را استخراج کردیم.نتایج: میزان بروز تجمعی پی آمدهای نامطلوب متعاقب ایمن سازی در فاصله ی 48 ساعت پس از دریافت واکسن سه گانه، برای عارضه ی تورم 40.66% (42.89 , 38.43)، عارضه قرمزی (45.32 , 40.84) %43.08، عارضه درد(69.4 , 65.20) %67.32، عارضه تب مساوی یا بیشتر از 38 درجه سانتیگراد (56.40 , 51.89) %54.14، عارضه تب مساوی یا بیشتر از 40.5 درجه سانتیگراد (1.59 , 0.64) 1.11%، عارضه خواب آلودگی  (35.48 , 31.21) %33.35 و برای عارضه گریه طولانی مدت (14.88 , 11.81) %13.35 است. متعاقب واکسیناسون با واکسن سه گانه، فقط یک مورد از افراد مورد پژوهش عارضه تشنج را از خود نشان داد.نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن میزان بروز تجمعی عارضه درد و گریه طولانی مدت در این مطالعه نسبت به سایر مطالعات می توان چنین قضاوت کرد که تفاوت مذکور به دلیل ساختار متفاوت واکسن ها یا ابزار اندازه گیری عوارض واکسن باشد. هم چنین نظر به اهمیت عوارض عمومی نسبت به عوارض موضعی پیش نهاد می شود و واکسن سه گانه در عضله ران تزریق شود.

مقدمه و اهداف: رگرسیون لجستیک یکی از کاربردی ترین مدل های خطی تعمیم یافته برای تحلیل رابطه یک یا چند متغیر پاسخ رسته است. زمانی که بین متغیرهای توضیحی همبستگی های نسبتا قوی وجود داشته باشد هم خطی چند گانه ایجاد شده، ممکن است به کاهش کارآیی مدل منجر شود. هدف این تحقیق استفاده از متغیرهای پنهان برای کاهش اثر هم خطی چند گانه در تحلیل یک مطالعه مورد– شاهدی است.روش کار: داده های مورد استفاده در این تحقیق متعلق به یک مطالعه مورد– شاهدی است که در آن 300 نفر زن مبتلا به سرطان پستان با 300 زن شاهد از نظر عوامل خطر مورد مقایسه قرار گرفتند. برای بررسی اثر هم خطی، پنج متغیر کمی که بین آنها همبستگی بالایی وجود داشت، در نظر گرفته شدند. ابتدا مدل لجستیک به متغیرهای فوق برازش داده شد. سپس به منظور حذف اثر هم خطی، دو متغیر لجستیک مجددا محاسبه شدند. کارآیی مدل ها، با استفاده از خطای استاندارد پارامترها مقایسه گردید.نتایج: مدل رگرسیون لجستیک بر اساس متغیرهای اولیه حاکی از مقادیر غیر عادی نسبت شانس برا سن در اولین زایمان زنده (OR=37960 , Cl 95% = = 10184 , 453503) و سن در اولین حاملگی (OR=0.000029) بود. در حالی که پارامترهای مدل های لجستیک حاصل از متغیرهای پنهان به دست آمده از هر دو روش تحلیل عامل و تحلیل مولفه های اصلی، از نظر آماری معنی دار (P<0.003) و خطای استاندارد همه آنها کوچک تر از خطای استاندارد مربوط به رگرسیون لجستیک معمولی بود. فاکتورها و مولفه های اصلی تولید شده توسط دو روش حداقل 85 درصد کل واریانس را تبیین کردند.نتیجه گیری: تحقیق نشان داد انحراف استاندارد پارامترهای برآورد شده در رگرسیون لجستیک بر اساس متغیرهای پنهان از رگرسیون لجستیک بر اساس مشاهدات اولیه کوچکتر بوده و در نتیجه این گونه مدل بندی در تحلیل برخی عوامل خطر سرطان پستان که هم خطی دارند کارآتر است.

مقدمه و اهداف: اکستازی از مشتقات مت آمفتامین و از مواد مخدر صناعی دارای روند مصرف رو به تزاید در جهان به خصوص در جوانان است. کشور ایران به دلیل قرار گیری بر سر راه شرق به غرب از نظر مطالعه مصرف اکستازی و عومال موثر بر آن بسیار با اهمیت است. هدف این مطالعه بررسی شیوع مصرف اکستازی و رفتارهای پر خطر در دانش آموزان دبیرستانی شهر لاهیجان بوده است.روش کار: در طی یک مطالعه مقطعی، 2345 دانش آموز سطح شهر لاهیجان بر اساس نمونه گیری جند مرحله ای لایه بندی شده تصادفی (Multi stages Stratified Random Sampling) توسط پرسش نامه خود ایفا و بدون نام در طی سال 1384 مورد بررسی قرار گرفتند. پرسش نامه با بازبینی مطالعه Monitoring the Future ' study in the United States ' یا ESPAD (The European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs) ساخته شد ه از دو قسمت شامل اطلاعات زمینه ای و الگوی مصرف اکستازی و سایر مواد در حال حاضر تشکیل شده بود. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS نگارش 11.5 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از آزمون Logistic Regression test، X2 استفاده شد.نتایج: در این مطالعه 2345 پرسش نامه در بین دانش آموزان توزیع شد که از این میان 2328 نفر (%99.3) به پرسش نامه پاسخ دادند. از این تعداد 1327 نفر (%57.8) مرد و 970 نفر (42.2%) زن بوده اند. از کل دانش آموزان تحت مطالعه 55 نفر (%2.4) مصرف اکستازی داشته اند که از این افراد 31 نفر (%57.3) در یک ماه گذشته و 24 نفر (%43.7) در یک سال گذشته مصرف کرده اند. از نظر دفعات مصرف مواد 22 نفر (%40) فقط یک بار مصرف کرده اند و بقیه بیش از یک بار مصرف داشته اند. در این مطالعه 92 نفر (4.2%) مصرف سایر مواد مخدر نیز داشتند. با آزمون X2 مصرف اکستازی با مصرف سیگار، مصرف سایر مواد مخدر، ساختار خانوادگی، سابقه مردودی در سال های گذشته، شرکت در مهمانی های دوستانه و جنس ارتباط داشت (P<0.05) اما ارتباطی بین نوع دبیرستان از نظر دولتی و خصوصی، سطح سواد والدین و سن دیده نشد. پس از انجام Logistic Regression  عوامل موثر در مصرف اکستازی شرکت در مهمانی های دوستانه (P = 0.025)، مصرف سایر مواد مخدر (P<0.0001) و مصرف سیگار (P<0.001) نشان داده شد.نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان می دهد که مصرف اکستازی یک مشکل جدی بهداشتی در دانش آموزان به شمار می رود و علاوه بر توجه به علل افزایش مصرف این ماده، لزوم انجام هر چه سریع تر برنامه های آموزشی در مدارس آشکار می شود.

مقدمه و اهداف: خطاهای انسانی عمده ترین علت رخداد حوادث شغلی هستند که عمدتا به دلیل استرس های شغلی رخ می دهند. ارتباط بین استرس های شغلی و حوادث حین کار کم تر مورد توجه قرار گرفته و در کارکنان صنایع خودرو سازی تا کنون مطالعه ای در این مورد منتشر نشده است. هدف این مطالعه تعیین ارتباط بین استرس های شغلی و حوادث ناشی از کار در کارکنان شرکت خودرو سازی سایپا، که یکی از مهم ترین شرکت های مربوطه در کشور و خاورمیانه محسوب می شود، است.روش کار: در این مطالعه 100 فرد دارای سابقه حادثه شغلی طی یک سال قبل از طالعه به عنوان گروه مورد و 508 نفر فرد فاقد حادثه شغلی در همان زمان به عنوان گروه شاهد از میان 6199 نفر کارکنان در معرض خظر حوادث شغلی شرکت سایپا انتخاب شدند. از پرسش نامه نمایه استرس شغلی بل کیک (Belkic Occupational Stress Index; OSI) برای سنجش استرس شغلی استفاده و اعتبار داده های مربوطه با استفاده از آزمایش کراتینین، کورتیزول و 17 کتواستروئید ادرار 24 ساعته در گروهی از افراد مورد مطالعه سنجیده شد. انواع عوامل استرس زای شغلی مشخص و نسبت شانس رخداد حادثه شغلی در جمعیت مورد مطالعه در ارتباط با استرس شغلی تعیین شد.نتایج: میزان شیوع استرس شغلی در جمعیت شاهد 21.3 درصد و در جمعیت مورد 35.1 درصد بود. مهمترین عوامل استرس زای شغلی فشار زمان (78.5درصد )، نحوه پرداخت و ارزیابی کارکنان (56.4درصد( و تعامل کارکنان با سایر هم کاران یا ماشین آلات (41.3درصد( بودند. نسبت شانس رخدد حادثه ی شغلی در گروه در معرض استرس بیشتر معادل 2 ( حدود اطمینان 95 درصد معدال 1.2 تا 3.3) بود. افراد جوان تر و کارکنان کم تجربه تر بیشتر در معرض استرس شغلی بودند.نتیجه گیری: با توجه به افزایش تولید انبوه خودرو در صنایع خودرو سازی کشور و بالا بودن میزان شیوع استرس شغلی در کارکنان این صنایع، لزوم پرداختن به روش های کنترل و پیشگیری این گونه استرس ها ضروری است. کاهش استرس شغلی کارکنان این صنایع علاه بر کاهش حوادث شغلی، به میزان حداقل 12 درصد موارد در افزایش رضایت مندی شغلی و بهره وری نیز تاثیر قابل توجهی خواهد داشت. ضمن آن که در کاهش سایر بیماری های شغلی که ارتباط آن ها با استرس های شغلی ثابت شده است نیز موثر خواهد بود.