مدیریت اطلاعات سلامت
سال:1398 | دوره:16 | شماره:3 (پیاپی 67) |تعداد مقالات:9

مقدمه: هدف از انجام پژوهش حاضر، ارایه راهکار توسعه سیستم اطلاعات مدیریت بیمارستان HMIS (Hospital Management Information System) به عنوان زیر ساخت طراحی و استقرار سیستم اطلاعات مدیریت بیمارستانی الکترونیکی eHMIS (Electronic HMIS) بود که استقرار آن موجب دستیابی به اطلاعات یکپارچه بیمارستانی و شاخص های آماری معتبر و به هنگام حاصل از سیستم جاری اطلاعات با استفاده از فن آوری کارامد، نوین و موثر در حوزه مدیریت بیمارستانی می شود. روش بررسی: این مطالعه در دو بخش کیفی-مقایسه ای و کیفی-Delphi دو مرحله ای در سال 1396 انجام گرفت. 30 نفر از صاحب نظران دانشگاه علوم پزشکی مازندران به عنوان جامعه آماری بر اساس نمونه گیری غیر تصادفی و با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته ها: اعتبار سنجی عناصر اطلاعاتی اولیه راهکار توسعه HMIS مبتنی بر معیارهای سازمان بهداشت جهانی شامل 10 مرحله می باشد که عناصر اطلاعاتی نهایی به دست آمده از 12 اصل، 62 گام و 28 کاربرگ تشکیل شده است. صاحب نظران در خصوص اصول و گام ها در الگوی اولیه و حصول الگوی نهایی اتفاق نظر داشتند و هیچ گونه تغییراتی اعمال نشد. اصلاحات فقط در بخش کاربرگ ها صورت گرفت و تعداد کاربرگ ها در مراحل 1، 2، 6 و 9 افزایش یافت. نتیجه گیری: جهت استقرار eHMIS، به طراحی زیر ساخت های سیستم جاری اطلاعات بیمارستان نیاز است. از راهکار ارایه شده می توان به عنوان یک مرجع کاربردی ساده و سریع به صورت دستی و مکانیزه در جهت فراهم آوری زیر ساخت های سیستم جاری اطلاعات بیمارستان استفاده نمود.

مقدمه: اطلاعات نادرست و فاقد کیفیت می تواند گمراه کننده باشد و منجر به تصمیمات نادرست گردد. از این رو، کیفیت داده ها ضامن و شرط مفید بودن استفاده از آن ها است. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی کیفیت اطلاعات روتین مراقبت از بیماران مبتلا به دیابت در خانه های بهداشت شهرستان ساری بود. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی در سال 1396 انجام شد. جامعه آماری آن شامل گزارش های فصلی کلیه خانه های بهداشت شهرستان ساری بود. حجم نمونه را گزارش های فصلی دو فصل 72 خانه بهداشت تشکیل داد که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. سپس به منظور جمع آوری داده ها، از ابزار ارزیابی عملکرد مدیریت سیستم روتین اطلاعات سلامت در سطح واحدهای ارایه خدمت استفاده گردید. داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: صحت داده ها بین 90/96و 18/05درصد متفاوت بود. طبق بیانات بیماران مصاحبه شونده، اطلاعات مربوط به 52 درصد از آنان مبتنی بر واقعیت نبود. نتیجه گیری: اطلاعات روتین مراقبت از بیماران مبتلا به دیابت که اغلب یکی از ملزومات نظارت مستمر بر عملکرد واحدهای ارایه خدمت و اتخاذ تصمیمات متناسب می باشد، وضعیت مطلوبی ندارد و فاقد کیفیت لازم برای چنین منظوری است.

مقدمه: بروز بیماری های کبد می تواند فرد را در طولانی مدت مستعد سرطان کبد نماید که از مرگبارترین نوع سرطان ها در جهان به شمار می رود و در عین حال، قابل پیشگیری است. تشخیص زودهنگام بیماری های کبدی، امری ضروری جهت درمان آن ها می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، دسته بندی وضعیت بیماران کبدی بر اساس شاخص های آزمایشگاهی با استفاده از رویکرد داده کاوی بود. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، از الگوریتم هایبهینه سازی ازدحام ذرات PSO (Particle Swarm Optimization) و سیستم استنتاج عصبی-فازی تطبیقی ANFIS (Adaptive Neuro-Fuzzy Inference System) برای تشخیص اختلالات کبد در افراد سالم و بیمار استفاده گردید. بدین ترتیب، داده ها از پایگاه داده معتبر دانشگاه کالیفرنیا-ارواین UCI (University of California-Irvine) دریافت شد. برای ارزیابی روش پیشنهادی، معیارهای دقت، حساسیت و صحت مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: ترکیب ANFIS و الگوریتم PSO با متوسط صحت 14/99 درصد برای مجموعه داده مبتلایان به بیماری های کبدی در هند ILPD (Indian Liver Patient Dataset) قادر به تشخیص اختلالات کبدی بود. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از توانمندی بالای مدل ANFIS در تشخیص اختلالات کبد می باشد. مدل پیشنهادی نسبت به سایر مدل های مورد مقایسه دارای حداقل میزان خطا و بیشترین صحت و دقت است. بنابراین، به کارگیری این مدل در زمینه تشخیص بیماری های کبد پیشنهاد می شود.

مقدمه: بسیاری از شهرهای ایران با داشتن نیروی انسانی متخصص و امکانات درمانی مناسب، ظرفیت بالقوه ای در پذیرش گردشگران درمانی دارند. آنچه در بالفعل سازی این ظرفیت ها نقش بسزایی ایفا می کند، شناخت تصویر ذهنی گردشگران از توانمندی های مقصد گردشگری درمانی می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری درمانی بود. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-پیمایشی در شهر تهران و در تابستان، پاییز و زمستان سال 1397 انجام شد. ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، 38 عامل تاثیرگذار بر توسعه گردشگری درمانی شناسایی و سپس با روش Delphi، 34 عامل جهت تدوین پرسش نامه غربالگری شد. با اطمینان از روایی و پایایی پرسش نامه، نمونه ای متشکل از 432 نفر از گردشگران درمانی شهر تهران با سابقه مراجعه مکرر، به صورت تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از روش های تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: شش مولفه اصلی به عنوان شاخص های موثر بر توسعه گردشگری درمانی با روش تحلیل عاملی استخراج گردید. مولفه های تاثیرگذار بر توسعه گردشگری درمانی مقاصد به ترتیب اهمیت شامل «کمیت خدمات درمانی (منابع انسانی و امکانات در دسترس)، کیفیت خدمات درمانی، شرایط اقامتی، امکانات رفاهی و گردشگری، ویژگی های اجتماعی-فرهنگی، تبلیغات و اطلاع رسانی» بود. نتیجه گیری: با وجود اهمیت کمیت و کیفیت خدمات درمانی و با توجه به افزایش تقاضای سفر، بیمارانی که برای درمان سفر می کنند، نیازمند خدمات دیگری هم هستند و سطح توسعه خدمات در مقاصد را از جنبه های متفاوت مورد توجه قرار می دهند. توجه تک بعدی به گسترش خدمات درمانی نمی تواند متضمن توسعه این نوع گردشگری باشد و تامین سایر نیازهای گردشگران مانند تفریح، اقامت مطلوب و ثبت خاطرات خوشایند، شرط کافی در دستیابی به توسعه است.

مقدمه: با توجه به اهمیت نقش داوری در کیفیت مقالات ارسال شده برای مجلات، پژوهش حاضر با هدف شناسایی شیوه های ارزشیابی و بهبود عملکرد داوران مجلات علمی-پژوهشی حوزه سلامت انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی بود که به روش تحلیل محتوای کیفی انجام گردید. سردبیران، مدیران داخلی و اعضای شورای نویسندگان مجلات با حداقل 2 سال سابقه کار پیوسته در حوزه مجلات سلامت و حداقل تجربه داوری بیش از 10 مقاله، به صورت هدفمند انتخاب شدند و در مصاحبه نیمه ساختار یافته شرکت نمودند. استخراج داده ها با روش تحلیل محتوا صورت گرفت. به منظور تعیین روایی و پایایی، از ارزیابی Lincoln و Guba بر اساس چهار معیار اعتبارپذیری، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تاییدپذیری استفاده گردید. یافته ها: دیدگاه صاحب نظران درباره روش های ارزشیابی عملکرد داوران در سه دسته ارزیابی عملی (خودارزیابی عملکردی و دگرارزیابی عملکردی)، ارزیابی رفتاری (وقت شناسی و ارزیابی مبتنی بر تعهد و اخلاق) و ارزیابی فنی-تخصصی (ارزیابی فرایندی فن و دقت، ارزیابی سوابق و تجارب و ارزیابی مبتنی بر شواهد) مفهوم یافت. از تحلیل نظرات کارشناسان درباره روش های انگیزشی برای بهبود همکاری داوران، دو دسته تشویق (مادی، غیر مادی فردی و غیر مادی جمعی) و تعامل (اطلاع رسانی فرایندی، برقراری ارتباط فردی و طرح درخواست به طور منطقی) حاصل گردید. تحلیل نظرات درباره روش های ارتقای توانمندی علمی داوران نیز دو دسته اطلاع رسانی (ارایه شفاف و روزامد قوانین و دستورالعمل ها، ارایه بازخورد علمی و آموزش) و تقویت رفتار پاسخگو (توجه به داورهای کارامد و تقویت الگوی فکری-رفتاری داور) را نشان داد. نتیجه گیری: آگاهی از شیوه های ارزشیابی، تقویتی و انگیزشی عملکرد داوران، کیفی تر شدن داوری ها را بهبود می بخشد. نتایج به دست آمده به دست اندرکاران مجلات علمی-پژوهشی حوزه سلامت در جهت افزایش کیفیت داوری مقالات کمک می کند.

مقدمه: با وجود ارزش حیاتی مدیریت دانش برای فعالیت های بهداشت و درمان، در متون مختلف از این بخش به عنوان آخرین بخشی که مدیریت دانش را پذیرفته، یاد شده است. با توجه به این که اطلاعات کافی درباره وضعیت موضوعی حوزه مدیریت دانش پزشکی در دسترس نیست، هدف از انجام پژوهش حاضر، استفاده از روش های علم سنجی در کمک به فهم جریان دانش و شناخت مباحث کلیدی این حوزه و نمایان ساختن ساختار فکری این حوزه بود. روش بررسی: این مطالعه توصیفی با رویکرد علم سنجی و به روش تحلیل هم واژگانی و با استفاده از فن خوشه بندی سلسله مراتبی انجام شد. جامعه آماری آن شامل 868 مدرک مرتبط با موضوع در پایگاه PubMed طی بازه زمانی سال های 1980 تا 2017 بود. همچنین، 200 مقاله فارسی که تا سال 1396 در پایگاه های Magiran، Noormags، SID (Scientific Information Database) و نمایه استنادی علوم ایران نمایه شده بودند، بررسی گردید. یافته ها: رشد تولیدات علمی مدیریت دانش در حوزه پزشکی در فارسی و لاتین سیر صعودی داشت. ضریب رشد مقالات لاتین و فارسی به ترتیب 98/2 و 31/2 گزارش شد. با رسم نمودار خوشه بندی، کلید واژه های مقالات لاتین در 14 خوشه موضوعی و کلید واژه های مقالات فارسی در 10 خوشه موضوعی قرار گرفت. بررسی شباهت موضوعی مقالات فارسی و لاتین نشان داد که تنها 13 کلید واژه مشترک در بین اعضای خوشه های موضوعی به چشم می خورد که در خوشه های متفاوت پراکنده شده بود. نتیجه گیری: با بررسی کلید واژه های هسته و مرکزی پژوهش، چنین استنباط می شود که نگرش جامعه پزشکی به مدیریت دانش بیشتر یک نگرش خدمت گرایانه است.

مقدمه: با توجه به نقش ماهیتی انتشار مقالات در حوزه سلامت و سهم استادان در ایفای این نقش، پژوهش حاضر با هدف تعیین چالش های نگارش و انتشار مقالات علمی حوزه سلامت از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. روش بررسی: این مطالعه به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه تحقیق را 250 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تشکیل داد که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط پژوهشگران مجرب دانشگاه و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach's alpha (0/89) تایید گردید. در نهایت، داده ها با استفاده از آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از شش دسته چالش های نگارش و انتشار مقالات علمی، چالش های حرفه ای-تخصصی با میانگین 05/3، چالش های شخصی با میانگین 3/00 و امکانات و تجهیزات با میانگین 2/98 بیشتر از سایر چالش ها در نگارش و انتشار مقالات علمی تاثیرگذار بود. در مقابل، چالش های اجتماعی-فرهنگی با میانگین 1/41، کمترین اهمیت را در نگارش و انتشار مقالات علمی داشت. نتیجه گیری: سیاست گذاران پژوهشی دانشگاه های علوم پزشکی کشور می توانند با مورد توجه قرار دادن نتایج پژوهش حاضر، مسیر تولید مقالات و شواهد معتبر در حوزه سلامت را هموار نمایند و زمینه به کارگیری پزشکی مبتنی بر شواهد را فراهم سازند.

مقدمه: رفتار شهروندی سازمانی عامل موثری بر عملکرد سازمان ها است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رفتار شهروندی سازمانی پرستاران بیمارستان های شهر تهران انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع پیمایشی بود و در آن 200 پرستار بیمارستان های شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با بررسی منابع کتابخانه ای-میدانی و پرسش نامه استاندارد (0/77 = α ) جمع آوری گردید و سپس با استفاده از آزمون Independent t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تفاوت معنی داری بین میانگین نمره رفتار شهروندی سازمانی پرستاران بیمارستان های دولتی و غیر دولتی مشاهده نشد. نتیجه گیری: رفتار شهروندی سازمانی پرستاران در سطح مطلوبی می باشد و تفاوتی در رفتار شهروندی سازمانی پرستاران بیمارستان های دولتی و غیر دولتی تهران وجود ندارد.