مجله کشاورزی
سال:1386 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

برای برآورد ترکیب پذیری عمومی و خصوصی لاین های والدینی، تعداد پنج لاین بارور به عنوان لاین و تعداد چهار لاین نر عقیم به عنوان تستر آزمایش شدند. در سال 1384 هر یک از لاین ها با تسترها تلاقی داده شده و در سال بعد تعداد 20 نسل F1 حاصل همراه با نه والد و در مجموع 29 تیمار، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار ارزیابی شدند. در این بررسی صفاتی نظیر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و خصوصیات مربوط به کیفیت دانه اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که لاین شماره 2 (سپیدرود) از نظر سفت عملکرد دانه با متوسط 8.3 تن در هکتار دارای ترکیب پذیری عمومی منفی و لاین شماره 5 (SA14R) با متوسط 8.8 تن در هکتار دارای ترکیب پذیری عمومی مثبت می باشد. بررسی ترکیب پذیری خصوصی در 20 تلاقی حاصل فقط چهار ترکیب ×SA15A سپیدرود، IR62030R×IR58025A، SA13R×IR79124A و SA14R×IR79124A دارای ترکیب پذیری خصوصی مثبت بودند. دو ترکیب SA13R×IR79124A و SA14R×IR79124A برای منظور نمودن در برنامه تولید بذر هیبرید در شرایط استان گیلان توصیه شد.

برای ارزیابی اثرات تنش کم آبی بر خصوصیات زراعی هیبریدهای آفتابگردان، سه آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. در آزمایش اول که در شرایط مطلوب اجرا شد، گیاهان بر اساس 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر از زمان جوانه زنی تا پایان دوره رشد آبیاری شدند. در آزمایشات دوم و سوم که در شرایط تنش کم آبی اجرا گردیدند آبیاری به ترتیب بر اساس 120 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A انجام شد. اثر تنش کم آبی بر تعداد روز تا 75 درصد گلدهی، وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه، عملکرد دانه، تلاش بازآوری، شاخص برداشت و درصد روغن دانه معنی دار بود. در شرایط تنش شدید کم آبی عملکرد 83 درصد کاهش یافت و محصول دانه 500 کیلوگرم در هکتار بود که ناشی از کاهش وزن هزار دانه (50 درصد) و تعداد دانه در گیاه (54 درصد) بود. همچنین هیبرید آلستار در سطوح متوسط و شدید تنش کم آبی و هیبرید مهر در شرایط مطلوب رطوبتی بیشترین عملکرد دانه را داشتند.

برنج یکی از مهمترین غلات پرمصرف ایران است و نقش مهمی در تامین امنیت غذایی دارد. با توجه به جمعیت کشور و برای جلوگیری از واردات برنج، کاهش ضایعات در مرحله برداشت ضروری است. چون برداشت به روش دستی موجب تاخیر در برداشت محصول و مصادف شدن با باران های آخر فصل و افزایش ضایعات برنج می شود. لذا به نظر می رسد با مکانیزه کردن برداشت برنج این عملیات تسریع شده و ضایعات کاهش یابد. چون انتخاب روش برداشت بستگی به عوامل مختلف منطقه دارد برای هر منطقه باید روشهای مختلف برداشت در شرایط یکسان مقایسه شوند. برای توصیه بهترین روش برداشت در استان گیلان، روشهای برداشت (دستی، دروگر و کمباین) به عنوان تیمارهای آزمایش و چهار شهر مختلف استان به عنوان بلوک در نظر گرفته شد. پارامترهای ظرفیت مزرعه ای موثر، درصد ضایعات کل، درصد ضایعات درو و جمع آوری محصول، تعداد کارگر مورد نیاز و هزینه های برداشت تعیین شدند. نتایج نشان داد که تفاوت درصد ضایعات کل در بین تیمارها در سطح پنج درصد و سایر عوامل در سطح یک درصد معنی دار بود (P<0.01). ظرفیت مزرعه ای موثر در برداشت با دروگر بیشتر از روشهای دیگر بود. کمترین درصد ضایعات کل مربوط به برداشت با کمباین (1.92 درصد) بود. هزینه های برداشت به روش دستی 95.1 برابر برداشت با کمباین و 2.24 برابر هزینه برداشت با دروگر بود. در روش دستی 98.3 درصد هزینه های برداشت مربوط به مرحله درو و جمع آوری محصول بود. در زمین هایی که عملیات یکپارچه کردن اراضی انجام شده استفاده از کمباین و در سایر اراضی با مساحت کمتر استفاده از دروگر توصیه می شود.

دستورزی های ژنتیکی و گزینش تنوع سوماکلونی در گیاهان از طریق کشت کالوس، از روشهای مفید برای اصلاح گیاهان می باشند. در این تحقیق، واکنش 25 رقم گندم نان (Triticum aestivum L.)، به کشت جنین نابالغ از لحاظ القای کالوس و باززایی گیاه، در شرایط درون شیشه ای ارزیابی شد. از محیط کشت موراشیک و اسکوک (MS) حاوی دو میلی گرم در لیتر 4، 2- دای کلروفنوکسی استیک اسید (D2, 4-) و 0.1 میلی گرم در لیتر کاینتین به عنوان محیط کشت القای کالوس استفاده شد. واکنش ارقام به القای کالوس از طریق ارزیابی درصد کال زایی و متوسط سرعت رشد قطر کالوس (میلی متر در روز) و ارزیابی واکنش ارقام به باززایی گیاه از کالوس با استفاده از اندازه گیری معیارهای درصد باززایی و سرعت باززایی انجام شد. میانگین درصد کال زایی در پایان دوره یادداشت برداری از 46 تا 95 درصد به ترتیب در ارقام شعله و کراس سرخ تخم متغیر بود. رقم کراس سرخ تخم از نظر پاسخ به کال زایی و رقم الوند از نظر بیشترین میزان باززایی گیاهچه از کالوس در کوتاه ترین زمان کشت درون شیشه ای، به عنوان برترین ارقام شناخته شدند. رقم الوند برترین رقم از نظر کالوس دهی و باززایی به ازای کل جنین نابالغ کشت شده شناخته شد.

هدف از کشت زمستانه (انتظاری)، استفاده بهینه از بارندگی های زمستانه در مناطقی است که دارای زمستان طولانی بوده و یا به دلیل بارندگی های بهاره امکان انجام عملیات تهیه زمین در بهار وجود ندارد. یکی از ضروریات کشت پاییزه وجود ارقام مقاوم به سرما است. در این تحقیق تعداد هشت لاین نخود (شامل رقم شاهد محلی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار در سال های زراعی 83-1382 و 84-1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان کشت شد. تاریخ سبز شدن، زمان گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا رسیدن، تعداد غلاف در گیاه، تعداد دانه در غلاف و بیماری ها بوده و پس از برداشت نیز عملکرد هر کرت و وزن صد دانه اندازه گیری شد. تفاوت کلیه صفات مورد اندازه گیری در دو سال مختلف معنی دار بود (P<0.01). تفاوت بین ژنوتیپ ها نیز از نظر کلیه صفات مورد نظر (بجز تعداد غلاف در گیاه) معنی دار بود (P<0.01). اثر متقابل سال و ژنوتیپ نیز کلیه موارد معنی دار بود. بیشترین میانگین عملکرد دانه مربوط به لاین شماره 6 به میزان 958.4 کیلوگرم در هکتار بود که با لاین شماره پنج (863.8 کیلوگرم در هکتار) در یک کلاس قرار گرفتند. لاین شماره هفت نیز کمترین میانگین عملکرد دانه (524.1 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. در بررسی میانگین های عملکرد در جداول اثرات متقابل، لاین شماره شش با عملکرد 1226 کیلوگرم در هکتار در سال دوم و لاین شماره یک با میانگین 155 کیلوگرم در هکتار در سال اول، به ترتیب بیشترین و کمترین میزان عملکرد را داشتند.

در این تحقیق شش رقم گندم نان با نام های هیرمند، شیراز، پیشتاز، مرودشت، مهدوی، روشن (شاهد حساس) و لاین M-79-6 در کرت های فرعی و تیمارهای: 1- بذور بدون آلودگی به سیاهک پنهان و ضدعفونی نشده 2- بذور آلوده شده به اسپور سیاهک پنهان گونه Tilletia laevis به نسبت پنج در هزار 3- بذور ضدعفونی شده با قارچ کش کاربوکسین تیرام مایع FS در کرت های اصلی در یک آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سه منطقه کرج، کرمانشاه و نیشابور ارزیابی شدند. درصد آلودگی به سیاهک پنهان از طریق شمارش سنبله، تبدیل قوس سینوس بر مجذور داده ها محاسبه شد. مقایسه میانگین ها برای مناطق مختلف نشان داد که درصد آلودگی در تیمار عدم ضدعفونی بذر همراه با آلوده کردن مصنوعی بیشترین مقدار بود. ارقام روشن، مهدوی، مرودشت و شیراز به ترتیب به عنوان ارقام حساس به سیاهک پنهان و دو رقم هیبرید و پیشتاز و نیز لاین جدید M-79-6 به عنوان ارقام مقاوم مشخص گردیدند. استفاده از این لاین که نسبت به بیماری مقاومت کامل دارد می تواند در مناطق معتدل آلوده که خسارت بیماری قابل توجه است موجب کنترل بیماری و کاهش هزینه ضدعفونی بذر گردد.

سیانوژنز در جنس Prunus منجر به تولید ترکیبات سیانوژنیک گلیکوزیدی (نظیر ماده تک قندی پرونازین و دو قندی آمیگدالین) می شود. با وجود شناخته شدن مکانیسم توارث تلخی در جنس Prunus و گونه بادام، چرخه بیوسنتز ترکیبات سیانوژنیک در ژنوتیپ های مختلف آن مشخص نیست. لذا نمونه های میوه از ژنوتیپ های تلخ و شیرین بادام جمع آوری و پروتئین های محلول آنها استخراج شد. پروتئین های محلول با استفاده از مندلونیتریل گلوکوزیل ترانسفراز و آنتی بادی پلی کلونال تهیه شده برای آن، با روش ایمیونولوژیک وسترن و با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارآیی زیاد (HPLC) محصولات حاصل از این پروتئین مطالعه شدند. نتایج نشان داد که این آنزیم در همه ژنوتیپ تلخ و شیرین وجود داشته و در مراحل اولیه نمو بذر شروع به بیان شدن می کند و بیان آن در کلیه ژنوتیپ ها تا اواسط مراحل نمو قابل ردیابی است. در ژنوتیپ های شیرین با وجود افزایش غلظت پروتئین های محلول بذر، سنتز این پروتئین در 26-25 هفته بعد از گلدهی متوقف شده و فقط ژنوتیپ های تلخ همچنان به سنتز این آنزیم (پروتئین) ادامه می دهند. نتایج تحزیه متابویت ها با HPLC نشان داد که همزمان با افزایش بیان این پروتئین از مقدار پرونازین کاسته شده و آمیگدالین در بذرها تجمع می یابد. بنابراین فقط ژنوتیپ های تلخ قادر به حفظ سطح زیاد از بیان پروتئین تا پایان نمو بذر هستند که نهایتا باعث تبدیل پرونازین به آمیگدال در بذر و ایجاد مزه تلخی می شود.