سلامت کار ایران
سال:1394 | دوره:12 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین موضوعات در سیستم مدیریت HSE-MS بحث ممیزی می باشد. ممیزی در حقیقت میزان تطابق با الزامات، استانداردها و قوانین را بیان می نماید. هدف از انجام این پژوهش طراحی متد ممیزی در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت و محیط زیست HSE-MS ویژه صنعت چاپ و نشر عطف به مقتضیات و متغیرهای آن صنعت می باشد.روش بررسی: نظر به اهمیت روش ممیزی و نتایج حاصل از آن، در این مطالعه 3 متد مهم ممیزی D&S و MISHA و OGP مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و با توسعه متدهای مورد مطالعه متد ممیزی AMPI ویژه صنعت چاپ با در نظر داشتن 5 معیار اصلی و 25 زیرمعیار طراحی گردید، سپس معیارها با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری ANP و DEMATEL شامل تنظیم پرسشنامه خبره و تکمیل آن توسط 15 نفر از متخصصین در این زمینه تائید و وزن دهی شدند و در ادامه با استفاده از نرم افزار سوپر دسیژن تحلیل شدند.یافته ها: خروجی نرم افزار سوپردسیژن گویای این مطلب می باشد که معیار مدیریت و تعهد با وزن نرمال 0.249 از بیشترین اولویت برخوردار است. معیار مدیریت ریسک با وزن نرمال 0.237 در اولویت دوم و معیار پایش عملکرد با وزن نرمال 0.196 در اولویت سوم و معیار مدیریت پرسنل با وزن نرمال 0.164 در اولویت چهارم و معیار تکنولوژی محیط کار با وزن نرمال 0.153 در اولویت پنجم قرار دارد و همچنین میزان تاثیرگذاری (نشانگرD ) مدیریت و تعهد بالاتر و ارجح تر از سایر معیارها می باشد.تیجه گیری: نتیجه حاصله از این تحقیق بیان می دارد که موثرترین و مهم ترین معیار حوزه ممیزی در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت و محیط زیست صنعت چاپ و نشر، معیار مدیریت و تعهد می باشد و با یه کار گیری نظام های اثر بخش در حیطه مدیریت و تعهد، هر چه بیشتر در مبحث ممیزی به استانداردها نزدیک می شویم.

زمینه و هدف: حداکثر میزان اکسیژن مصرفی افراد نمودی بارز از توانایی انجام کار جسمانی در آن هاست. بدین ترتیب، در مشاغل با نیازهای فیزیکی سنگین مانند آتش نشانی، ارزیابی های دقیق ظرفیت هوازی کارکنان برای اطمینان از توانایی جسمانی و متناسب بودن آنان با شغل خود ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی حداکثر ظرفیت هوازی و عوامل مرتبط با آن در آتش نشانان انجام شده است.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی، 31 نفر از کارکنان عملیاتی آتش نشانی تهران به صورت تصادفی ساده از ایستگاه های آتش نشانی مستقر در شهر تهران انتخاب شدند و پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک- شغلی و آزمون تست پله توکسورث و شهنواز بکار برده شد. برای تحلیل داده ها، از نرم افزار SPSS19 و روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد.یافته ها: میانگین حداکثر اکسیژن مصرفی در آتش نشانان مورد بررسی 36.18±3.28 ml/kg/min بود. حداکثر ظرفیت هوازی با وزن همبستگی معکوس معنادار داشت (r=-0.43، p=0.017) اما ارتباط بارزی بین وضعیت تاهل، داشتن شغل دوم، داشتن سابقه استعمال دخانیات، قد، گروه سنی، شاخص توده بدنی و سمت در بخش عملیاتی با حداکثر ظرفیت هوازی در سطح 5 درصد وجود نداشت.نتیجه گیری: حداکثر ظرفیت هوازی آتش نشانان در مطالعه حاضر بر اساس مقادیر معیار حداکثر ظرفیت هوازی در طبقه متوسط (برای گروه سنی 29-20 سال، در محدوده34-42 ml/kg/min ، برای گروه سنی 39- 30 در محدوده 31-38 ml/kg/min و برای گروه سنی 49- 40 در محدوده27-35 ml/kg/min ) قرار دارد و از مقادیر گزارش شده در بسیاری از گروه های شغلی دیگر بالاتر بوده، ولی در مقایسه با نتایج مطالعات انجام شده بر آتش نشانان در سطح جهان کمتر بود؛ از این رو توجه اکید بر افزایش توان هوازی آنان با توجه به اهمیت شغل آتش نشانی توصیه می گردد. همچنین، انجام مطالعات مشابه با دیگر روش های سنجش حداکثر ظرفیت هوازی نظیر استفاده از تردمیل و دوچرخه و مقایسه نتایج با تست پله پیشنهاد می گردد.

زمینه و هدف: یکی از عوارض محدودکننده که از نظر تنوع نیز قابل توجه است آسیب دیدگی در مهره های گردنی می باشد که باعث اختلال حسی و حرکتی در اندام های فوقانی می شود. این عارضه موجب محدودیت در فعالیت های روزانه افراد مبتلا به آسیب می شود. هدف از انجام این پژوهش طراحی مسواک دستی برای معلولان آسیب نخاعی گردنی (تتراپلژی C5-C7) در تطابق با محدودیت های حرکتی این گروه و سنجش میزان راحتی ابزار با استفاده از روش کاربرمحور می باشد.روش بررسی: روش تحقیق در این نوع موردی می باشد که به وسیله بررسی های میدانی و همچنین پرسشگری، اطلاعات لازم جمع آوری گردید. از روش UCD نیز برای کسب اطلاعات و بازخورد های مقتضی کاربران استفاده شد. در این مطالعه از تعداد 27 نفر نمونه داوطلب و هدفمند که در مراحل مختلف تحقیق مشارکت داشتند، استفاده شد. بر اساس پرسشگری اولیه و پیاده سازی مراحل روش کاربر محور، طرح نهایی برای مسواک حاصل شد. در انجام مراحل نهایی UCD که هدف آن ارائه پارامترهای راحتی در ابزار دستی معلولان تتراپلژی C5-C7 می باشد، برای تعیین میزان راحتی از پرسشنامه رضایتمندی ابزار دستی استفاده شد.یافته ها: با عنایت به انجام UCD و کسب بازخوردها از نمونه ها این نتیجه حاصل شد که ویژگی فرمی مسواک باید به گونه ای باشد که تطابق با محدودیت های حرکتی دست ها را فرآهم سازد. تلاش نگارندگان در این فاز منجر به لیستی از ویژگی های ابعادی طراحی شد که نهایتا این داده ها در طراحی اعمال گردید.نتیجه گیری: با توجهات صورت گرفته اینگونه به نظر می رسد، تاکید بر استقلال کاربر مهمترین آیتم در طراحی محصول برای این گروه می باشد که از طریق هماهنگی فرمی و مکانیزمی و ابعادی ابزار دستی با محدودیت دست کاربر فرآهم می گردد.

زمینه و هدف: همه ساله افراد زیادی بر اثر حوادث شغلی دچار جراحات و آسیب های متعدد می شوند. اولین اقدام برای بهبود وضعیت تعیین عواملی که بیشترین مشکلات را در یک فرایند ایجاد می نمایند می باشد. نمودار پارتو برای کشف موضوعاتی که بیشترین درصد مشکلات را سبب می شوند مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از انجام این مطالعه بررسی حوادث شغلی شهرستان گناباد با استفاده از نمودار پارتو می باشد.روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که بر مبنای اطلاعات ثبت شده توسط اداره کار شهرستان گناباد در یک دوره چهار ساله از سال 1388 تا 1392 با استفاده از نمودار پارتو و با کمک نرم افزار مینی تب مورد آنالیز قرار گرفت.یافته ها: بر اساس نتایج این مطالعه در مجموع 87 حادثه رخ داده بود که بیشترین آمار مربوط به حوادث ناشی از فعالیت های ساختمانی (50.87%) است، شایعترین نوع حادثه گیرافتادگی (34.61%) و بیشترین میزان حوادث در شیفت صبح (84.61%) اتفاق افتاده است. این حوادث در %14.13 از موارد منجر به مرگ و در %10.86 موارد منجر به قطع عضو شده است بالا ترین میزان حوادث در سنین 29-25 سال بود واز نظر سطح سواد افراد با مدرک ابتدایی (%41.02) بیشنرین حادثه را داشته اند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه مسوولین باید توجه بیشتری به حوادث ساختمانی، علل سقوط افراد، سقوط اشیاء و... که سهم بیشتری در حوادث با پیامدهای شدید را داشته اند معطوف کرده و در جهت پیشگیری از این قبیل حوادث و علل آن ها منابع مالی و انسانی بیشتری تخصیص یابد.

زمینه و هدف: استرس شغلی عاملی مهم در ایجاد عوارض جسمی و روانی در کارکنان است و آثار و پیامدهای منفی بر سازمان دارد. هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر استرس های شغلی (ارزیابی عملکرد، حجم کار، تصمیم گیری، مسوولیت/ اختیار) بر رضایت شغلی حسابداران می باشد.روش بررسی: روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. داده ها از طریق پرسشنامه استرس شغلی کان و همکاران (1964) و مقیاس رضایت شغلی ارزیابی سازمانی میشیگان جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه حسابداران شاغل در شرکت های تولیدی، خدماتی و بازرگانی استان یزد می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 179 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار LISREL انجام شد.یافته ها: با توجه به مقدار قدر مطلق آماره t برابر 2.72 و مقدار تاثیر برابر 0.20 و منفی، می توان گفت استرس شغلی بر رضایت شغلی تاثیر معنادار و منفی دارد؛ همچنین با توجه به این که قدر مطلق آماره t مربوط به تصمیم گیری، ارزیابی عملکرد و حجم کار کم تر از 1.96 است، می توان گفت این مولفه ها تاثیر معناداری بر رضایت شغلی ندارند؛ اما قدر مطلق آماره t مربوط به مولفه مسوولیت/ اختیار برابر با 2.44 و مقدار تاثیر 0.52 و منفی می باشد؛ بنابراین می توان گفت مسوولیت/ اختیار بر رضایت شغلی تاثیر معنادار و منفی دارد.نتیجه گیری: با توجه به این که استرس شغلی بر رضایت شغلی تاثیر دارد، به کارگیری راهبردهای موثر از سوی مدیران برای کاهش استرس های شغلی حسابداران نظیر مشخص کردن حوزه کاری و دادن اختیارات کافی جهت انجام مسوولیت های شغلی امری ضروری است.

زمینه و هدف:زنان شاغل تحت درمان سرطان پستان انواع مشکلات را در محل کار خود گزارش کرده اند،با این حال، در کشور ما، اطلاعاتی در خصوص تجربه بازگشت به کار پس از سرطان پستان در زنان شاغل گزارش نشده است. این مطالعه با هدف بررسی تجربه بازگشت به کار در زنان شاغل بقاء یافته از سرطان پستان انجام گردیده است.روش بررسی: این مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوا با نمونه گیری هدفمند بر روی 20 زن مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی مشهد که در هنگام تشخیص سرطان پستان مشغول به کار بوده اند، انجام شد. داده ها با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختارمند جمع آوری گردید. برای شناسایی طبقه های استخراج شده از تحلیل محتوی کیفی به روش ﻻﻧﺪﻣﻦ و ﮔﺮاﻧﻬﺎیم استفاده گردید.یافته ها: تجربیات زنان شاغل در ارتباط با بازگشت به کار پس از سرطان پستان در طبقه چهار طبقه نگرش به کار، مشکلات بازگشت به کار، مشکلات محیط کار و توصیه های متخصصان در خصوص بازگشت به کار طبقه بندی شدند. زنان در مشاغل گوناگون، از دست دادن شغل، تنزل رتبه، تغییرات ناخواسته در وظایف، مشکلات با مسوول و همکاران، تغییرات در نگرش به کار و کاهش توانایی جسمی را تجربه نمودند.نتیجه گیری: اکثر مشارکت کنندگان این مطالعه تمایل به بازگشت به کار دارند، لذا متخصصین بهداشتی، مسوولین و کارکنان مراکزی که این افراد در آن اشتغال دارند، می توانند بر اساس یافته های این مطالعه حمایت اجتماعی بهتری را برای آنان فراهم نمایند.

زمینه و هدف: میدان مغناطیسی با فرکانس بی نهایت کم (ELF) قسمتی از امواج رادیویی با گستره فرکانسی 3-300 Hz می باشد. میانگین مواجهه با میدان مغناطیسی در مشاغلی که با تجهیزات الکتریکی و برقی سروکار دارند، بالاتر از دیگر مشاغل مثل کارهای دفتری است. تداخل بین میدان های مغناطیسی ناشی از خطوط، پست ها و دیگر تجهیزات با ارگانیسم های زنده هنوز مورد بحث و تحقیق دانشمندان است.روش و بررسی: به منظور اندازه گیری میدان مغناطیسی از دستگاه اندازه گیری سه جهته  TES-1394استفاده گردید. اندازه گیری میدان بر اساس استاندارد 1994- IEEE std 644انجام شد. در ابتدا تمامی منابع ایجاد میدان مغناطیسی در نیروگاه مشخص گردید، سپس در مجاورت و محیط اطراف منابع ایستگاه های اندازه گیری مشخص گردید. گروه های شغلی که با میدان های مغناطیسی مواجهه داشتند مشخص گردید تا حداکثر مقدار مواجهه آن ها مشخص، سپس با استاندارد کشوری ISIRI 8567 مقایسه گردد.یافته ها: حداکثر و حداقل مقادیر چگالی شار مغناطیسی به ترتیب در مجاورت ژنراتورها (17.6 mT) و کابل های برق  (1.03 mT) 63 Kv اندازه گیری شد. میانگین چگالی شار مغناطیسی در مجاورت منابع ساختمان ژنراتورها با دیگر منابع اختلاف معنادار داشت. میانگین مقدار محیطی چگالی شار مغناطیسی در پست (1.58 mT) 230 Kv از دیگر محیط ها بیشتر بود. حداکثر مواجهه در گروه های شغلی مربوط به بهره برداران سالن ژنراتورها (17.6 mT) بود.نتیجه گیری: نتایج سنجش میدانی چگالی شار مغناطیسی در مجاورت منابع با دیگر مطالعات انجام شده به جز در مورد اتاق کنترل هم خوانی داشت. حداکثر مواجهات در هیچ یک از گرو های شغلی از مقدار استاندارد بالاتر نبود.

زمینه و هدف: در حوزه عوامل شیمیایی محیط کار، روش مرسوم برای سنجش ترکیبات آلی فرار در هوا استفاده از یک گازکروماتوگراف مجهز به آشکارساز یون سازی شعله ای (GC-FID) است که البته دارای محدودیت هایی نیز می باشد از جمله می توان قابلیت دسترسی به آن، نیاز به افراد کارآزموده، صرف وقت و هزینه بالای آنالیز ترکیبات شیمیایی را نام برد. هدف از این مطالعه، بررسی امکان جایگزینی آشکارساز یون سازی نوری (PID) با دستگاه گازکروماتوگراف در سنجش تولوئن هوا به عنوان نماینده ترکیبات آلی فرار در مطالعات تجربی بود.روش بررسی: در این مطالعه، تولید مداوم غلظت های 5، 20، 50، 100، 200، 500 و  ppm 1000از تولوئن هوا، توسط سامانه طراحی شده در آزمایشگاه و در دامنه رطوبت نسبی %13±2 انجام شد. غلظت تولوئن هوا در خروجی این سامانه، هم با آشکارساز یون سازی نوری و هم با روش مرجع 1501 سازمان NIOSH مورد اندازه گیری و مقایسه قرار گرفت.یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که بین این دو روش در غلظت های بالاتر از 50 ppm تولوئن در هوا تفاوت معنی داری وجود دارد در حالی که در غلظت های 5 و  ppm 20تفاوت معنی داری نشان نداد. ضریب همبستگی نتایج این دو روش در دامنه غلظتی 5 تا  ppm 1000تولوئن هوا، 0.999 بود. ضریب تصحیح برای آشکارساز یون سازی نوری در دامنه غلظتی مورد مطالعه، 1.05 به دست آمد.نتیجه گیری: عیلرغم تفاوت مقادیر خوانش تولوئن هوا توسط آشکارساز یون سازی نوری (PID) با روش مرجع 1501 سازمان NIOSH پاسخ آن خطی بود؛ بنابراین، در مطالعات مربوط به سنجش تولوئن هوا با استفاده از آشکارساز یون سازی نوری، مقادیرخوانش باید توسط ضریب تصحیح محاسبه شده، اصلاح شوند.

زمینه و هدف: هیدروکربن های چندحلقه ای آروماتیک (PAHs) گروهی از ترکیبات آلی هستند که در حین احتراق ناقص سوخت های فسیلی و محصولات نفتی تشکیل و بصورت گسترده در محیط زیست انتشار می یابند. شاغلین در کیوسک های روزنامه فروشی با آلاینده های موجود در هوای شهرها از جمله هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک مواجهه دارند. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی مواجهه تنفسی شاغلین کیوسک های روزنامه فروشی شهر تهران با هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک در دو فصل تابستان و پاییز سال 1392 است.روش بررسی: هشت ترکیب هیدروکربن به عنوان شاخص مواجهه با آلودگی PAHs موجود در آلاینده های هوای شهری و خروجی از خودروها انتخاب و نمونه برداری در دو فاز ذره ای و گازی با استفاده از روش 5515 سازمان NIOSH توسط جاذب XAD-2 و فیلتر 37 میلی متری PTFE صورت گرفت. آنالیز این ترکیبات توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز اسپکتروفتومتر جرمی انجام گردید.یافته ها: بیشترین مواجهه تنفسی شاغلین کیوسک های روزنامه فروشی در فصل تابستان و همچنین فصل پاییز مربوط به ترکیب بنزو آلفا آنتراسن و کمترین میزان مواجهه در هر دو فصل مربوط به ترکیب بنزو جی اچ ای پریلین بود. نتایج آزمون آماری Mann-Whitney نشان داد که غلظت کلیه ترکیبات اندازه گیری شده در ناحیه تنفسی شاغلین به جز بنزو جی اچ ای پریلین (p-value=0.089) دارای رابطه معنی دار با تغییرات فصل است.نتیجه گیری: شاغلین کیوسک های روزنامه فروشی مواجهه تنفسی قابل توجهی با هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک دارند اما در کلیه ایستگاه های نمونه برداری مواجهه شغلی پایین تر از حدود شغلی مجاز ارائه شده است. تغییرات فصلی بر میزان مواجهه تنفسی شاغلین اثر داشته و میزان مواجهه در فصل سرد بیش از فصل گرم است.

زمینه و هدف: جو ایمنی به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های ارزیابی عملکرد مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای در محیط کار است که به ارزیابی نگرش کارکنان نسبت به مسائل ایمنی می پردازد. هدف از این مطالعه بررسی روابط بین ابعاد مختلف جو ایمنی با عملکرد ایمنی در صنعت هوانوردی و رتبه بندی ابعاد مختلف جو ایمنی است.روش بررسی: برای سنجش جو ایمنی از پرسش نامه جو ایمنی محمدی زیدی و همکاران (1390) با ابعاد تعهد مدیریت، ارتباطات درباره مسایل ایمنی، محیط ایمن، مسوولیت پذیری مدیران، درک ریسک، رضایت شغلی و آگاهی نسبت به موضوعات ایمنی و برای سنجش عملکرد ایمنی در پژوهش حاضر از پرسش نامه ارشدی و همکاران (1390) که بر پایه پرسش نامه عملکرد ایمنی سیو و همکاران (2003) تهیه گردید، استفاده شد. برای بررسی ارتباط بین عامل های جو ایمنی و عملکرد ایمن و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS V:19 و مدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزار اسمارت پی. ال. اس استفاده شد.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که عامل "تعهد مدیریت" با ضریب مسیر (0.672) و مقدار آماره تی (8.110)؛ "محیط ایمن" با ضریب مسیر (0.743) و مقدار آماره تی (16.362)؛ متغیر "ارتباطات در محیط" با ضریب مسیر (0.677) و مقدار آماره تی (9.424)؛ "مسوولیت پذیری مدیران" با ضریب مسیر (0.577) و مقدار آماره تی (10.597)؛ عامل "رضایت شغلی" با ضریب مسیر (0.641) و مقدار آماره تی (11.847) عامل "آگاهی نسبت به موضوعات ایمنی" با ضریب مسیر (0.317) و مقدار آماره تی (2.536)؛ و "درک ریسک" متغیر با ضریب مسیر (0.444) و مقدار آماره تی (3.941) بر عملکرد ایمنی موثر بوده و عوامل "تعهد مدیریت" با میانگین (4.29) در اولویت اول و ارتباطات در محیط کار "با میانگین (2.22) در اولویت آخر قرار گرفتند.نتیجه گیری: تصور و عقاید کارکنان نشان داد که عملکرد ایمن به عواملی هم چون تعهد مدیریت، ارتباطات درباره مسایل ایمنی، محیط ایمن، مسوولیت پذیری مدیران، درک ریسک، رضایت شغلی و آگاهی نسبت به موضوعات ایمنی بستگی داشته و اهتمام مدیران و کارکنان فرودگاه های کشور در ارتقای جو ایمنی امری ضروری است.