مجله دانشگاه علوم پزشکی قم
سال:1398 | دوره:13 | شماره:1 |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف مالتیپل اسکلروزیس، یک بیماری مزمن سیستم عصبی مرکزی است که با ایجاد عوارض و مشکلات زیاد، بیماران مبتلا را به سوی ناتوانی و وابستگی در زندگی سوق می دهد. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی آموزش خود مراقبتی بر کنترل عوارض جسمانی ناشی از بیماری در زنان مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس انجام شد. روش بررسی در این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی، 70 نفر از زنان مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس شهر قم در سال 1395 به کمک روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و به روش مصاحبه فردی چهره به چهره تکمیل گردید. کلاس های آموزشی در طی دو جلسه برای گروه آزمون برگزار شد و پرسشنامه ها مجددا توسط هر دو گروه، سه ماه بعد تکمیل گردید. داده ها با استفاده از آزمون های تی مستقل، تی زوجی، کای دو، آزمون دقیق فیشر و من ویتنی تحلیل شدند. یافته ها میانگین نمره خود مراقبتی بیماران در گروه مداخله، بعد از مداخله افزایش معنی داری نشان داد؛ به گونه ای که میانگین نمره آن ها از 42/35 به 51/59 افزایش یافت (05/0>p). قبل از مداخله نیز میانگین نمره گرفتگی عضلات گروه مداخله، 4/3؛ خستگی، 14/4؛ یبوست، 17/3 و فراموشی، 25/3 بود، ولی پس از اجرای برنامه خود مراقبتی، این میانگین به 91/1، خستگی به 68/2، یبوست به 2/1 و فراموشی به 71/1 کاهش یافت (05/0>p). نتیجه گیری کاهش عوارض جسمانی بیماری MS در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل، حاکی از تاثیر مثبت برنامه آموزشی اجراشده می باشد؛ لذا به نظر می رسد آموزش این بیماران و ترغیب آنان به انجام برنامه خود مراقبتی، می تواند نتایج سودمندی در پی داشته باشد.

زمینه و هدف اطلاعات محدودی در زمینه ارتباط عوامل رژیم غذایی با خطر ابتلا به گلیوما وجود دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین بار اسیدی رژیم غذایی (DAL) و خطر گلیوما در بزرگسالان ایرانی صورت گرفت. روش بررسی این مطالعه مورد-شاهدی بر روی 128 بیمار مبتلا به گلیوما و 256 فرد سالم (همسان سازی شده از نظر سن و جنس) در ایران انجام شد. دریافت های غذایی شرکت کنندگان با استفاده از پرسشنامه بسامد خوراک معتبر مورد سنجش قرار گرفت. DAL با استفاده از پروتئین به نسبت پتاسیم (پروتئین/ پتاسیم) برآورد شد و گلیوما براساس آزمایش ها ی پاتولوژیک تشخیص داده شد. یک پرسشنامه دقیق شامل تعدادی مخدوش کننده غیرغذایی تکمیل گردید. یافته ها در این مطالعه، افراد در بالاترین سهک DAL نسبت به افراد در پایین ترین سهک، شانس بالاتری برای ابتلا به گلیوما داشتند. (57/2-88/0: CI 95%، 50/1: OR). پس از تعدیل عوامل مخدوشگر، افراد در بالاترین سهک نسبت به افراد در پایین ترین سهک امتیاز DAL، به طور قابل توجهی از شانس بیشتری برای ابتلا به گلیوما برخوردار بودند (45/3-02/1: CI 95%، 87/1: OR). تعدیل بیشتر برای شاخص های دریافت گوشت و فرآورده های گوشتی، حبوبات و آجیل، میوه ها، چای و قهوه (03/0=p، 65/3-06/1: CI 95%، 97/1: OR) و نمایه توده بدنی (03/0= p، 64/3-06/1: CI 95%، 96/1: OR)، تاثیر معنی داری روی این ارتباط نداشت. نتیجه گیری نتایج این مطالعه نشان داد ارتباط مثبت معنی داری بین بار اسیدی رژیم غذایی با خطر گلیوما وجود دارد که براساس نسبت پروتئین به پتاسیم، در میان بزرگسالان برآورد شده است. انجام مطالعات بیشتر، به خصوص آینده نگر با پیگیری طولانی مدت، برای تایید این یافته ها ضروری است.

زمینه و هدف نونیل فنل نوعی از مواد شیمیایی محیطی است که مانند هورمون آندروژن عمل کرده و مانع از فعالیت هورمون ها، سبب ایجاد اختلالات سیستم تولیدمثلی و القای استرس اکسیداتیو می شود. در این مطالعه اثر محافظتی مرزه خوزستانی بر روی لقاح داخل آزمایشگاهی موش سوری نر بالغ تیمارشده با نونیل فنل بررسی گردید. روش بررسی در این مطالعه تجربی، تعداد 24 عدد موش سوری نر بالغ 8 هفته ای، به طور تصادفی انتخاب و به سه گروه کنترل (دریافت کننده روغن ذرت)، گروه دریافت کننده نونیل فنل (دوز 250 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن) و گروه دریافت کننده نونیل فنل (دوز 250 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن) اسانس مرزه خوزستانی (دوز 225 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن) تقسیم شدند (هرگروه 8 قطعه)، سپس به مدت 35 روز تیمار دهانی با گاواژ صورت گرفت. پس از اتمام دوره تیمار، حیوانات آسان کشی و نمونه اسپرم از دم اپیدیدیم گرفته شد. به ازای هر موش نر، 3 موش ماده در نظر گرفته شد. سپس به وسیله PMSG و HCG، تحریک تخمک گذاری جهت گرفتن تخمک صورت گرفت. با انجام لقاح در محیط کشت (4 میلی گرم BSA به اضافهHTF )، تخمک های لقاح یافته به مدت 120 ساعت انکوبه شدند و مراحل رشد جنینی در این مدت بررسی گردید. یافته ها نتایج بررسی درصد لقاح داخل آزمایشگاهی اسپرم ها، نشان از کاهش درصد لقاح، جنین های دوسلولی، کیفیت جنین و بلاستوسیست در گروه نونیل فنل نسبت به گروه های کنترل و تجربی، همچنین افزایش معنی دار این پارامترها در گروه تجربی نسبت به نونیل فنل داشت. نتیجه گیری نتایج این مطالعه نشان داد ساتوره جاخوزستانیکا به عنوان یک آنتی اکسیدانت می تواند باعث کاهش اثرات سمی نونیل فنل بر روی میزان باروری موش های نر بالغ شود.

زمینه و هدف لوسمی، شایع ترین نوع سرطان در کودکان بوده که از شایع ترین نوع آن در کودکان زیر 19 سال می توان به لوسمی لنفوبلاستیک حاد اشاره کرد. بقای کودکان مبتلا در مناطق مختلف، متفاوت است. مطالعه حاضر با هدف بررسی بقای پنج ساله کودکان مبتلا به لوسمی لنفوئیدی حاد و عوامل مرتبط با آن در بیمارستان کودکان قم صورت گرفت. روش بررسی این مطالعه به روش هم گروهی گذشته نگر و با استفاده از اطلاعات پرونده های کودکانی که در آن ها از سال 1396-1386 تشخیص لوسمی لنفوبلاستیک حاد داده شده بود، انجام شد. اطلاعات استخراج شده شامل: سن، جنس، سابقه خانوادگی لوسمی، سابقه رادیوتراپی و دریافت اشعه، سابقه تماس با مواد شیمیایی، شغل والدین، منطقه زندگی، گروه خونی و نوع لوسمی، آزمایش ها، همچنین معاینات اولیه بیمار بود. داده ها با استفاده از نمودار کاپلان مایر و آزمون بقای کاکس با در نظر گرفتن پیش فرض های آزمون ها تجزیه وتحلیل شدند. سطح معنی داری، کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها در این مطالعه، 97 بیمار بررسی شدند. میانگین سنی بیماران، 99/3± 12/5 سال و 67/55% (54 نفر) پسر بودند. میزان بقای پنج ساله کودکان، 10/65% بود. از عوامل موردبررسی تنها سن زمان تشخیص و سابقه عود با بقای بیماران، ارتباط معنی داری داشت؛ به طوری که بقای بیمارانی که سن آن ها در زمان تشخیص، کمتر از یک سال و یا سابقه عود داشتند، کمتر بود. نتیجه گیری نتایج پژوهش حاضر نشان داد بقای کودکان مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد در استان قم، کمتر از دیگر مطالعات بوده است و بقای کودکان با متغیر سن ابتلا و سابقه عود در ارتباط می باشد.

زمینه و هدف مطالعات اندکی در زمینه رعایت رژیم مدیترانه ای در رابطه با سلامت روان شناختی، به ویژه در منطقه خاورمیانه انجام شده است. در مطالعه حاضر، رابطه پیروی از الگوی غذایی مدیترانه ای و اختلالات روان شناختی (شامل افسردگی، اضطراب و پریشانی روانی) در میان جمعیت بالایی از بزرگسالان ایرانی بررسی گردید. روش بررسی این مطالعه مقطعی بر روی 3172 فرد بزرگسال (سنین 55-18 سال) انجام شد. الگوی رژیم مدیترانه ای مبتنی بر روش Trichopoulou و همکاران استخراج گردید. ارتباط بین رژیم غذایی مدیترانه ای و اختلالات روانی با استفاده از رگرسیون لجستیک با سه مدل تعدیل شده بررسی شد. علاوه بر رژیم غذایی مدیترانه ای، برای آن دسته از الگوی غذایی که در ارتباط با اختلالات روان شناختی بودند، همان تحلیل انجام شد. یافته ها شرکت کنندگان با بیشترین پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای در مقایسه با کسانی که دارای کمترین پیروی بودند، شانس کمتری برای ابتلا به افسردگی (78/0-46/0: CI 95%، 60/0: OR)، اضطراب (86/0-42/0: CI 95%، 61/0: OR) و پریشانی روانی (79/0-45/0: CI 95%، 60/0: OR) داشتند. مصرف بالای میوه ها و سبزی ها با احتمال پایین تر افسردگی (میوه ها: 54/0-31/0: CI 95%، 41/0: OR، سبزی ها: 70/0-40/0: CI 95%، 530/0: OR)، اضطراب (میوه ها: 79/0-39/0: CI 95%، 56/0: OR، سبزی ها: 84/0-39/0: CI 95%، 57/0: OR) و پریشانی روانی (میوه ها: 63/0-36/0: CI 95%، 47/0: OR، سبزی ها: 62/0-34/0: CI 95%، 46/0: OR) همراه بود. در مقابل، مصرف زیاد غلات با افسردگی (27/2-12/1: CI 95%، 59/1: OR)، اضطراب (82/2-11/1: CI 95%، 77/1: OR) و پریشانی روانی (45/2-16/1: CI 95%، 69/1: OR)، ارتباط مثبت داشت. نتیجه گیری نتایج این مطالعه نشان داد یک ارتباط معکوس بین پیروی از الگوی غذایی مدیترانه ای و شانس اختلالات روانی (از قبیل افسردگی، اضطراب و پریشانی روانی) وجود دارد.

زمینه و هدف بروز اشتباهات دارویی می تواند باعث مشکلات جدی در سیستم های سلامت شده و تهدیدی برای ایمنی بیمار محسوب گردد. این مطالعه با هدف بررسی انواع و علل اشتباهات دارویی، همچنین عدم گزارش دهی آن و ارتباط بین آنها صورت گرفت. روش بررسی پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی بر روی پرستاران شاغل در بیمارستان شهید بهشتی (ره) شهر قم در سال 1396 انجام شد. نمونه گیری به روش تصادفی ساده بود و تعداد 200 نفر انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از یک پرسشنامه چهار قسمتی ( شامل: مشخصات دموگرافیک، انواع اشتباهات دارویی، علل اشتباهات و عدم گزارش دهی) جمع آوری شد. داده ها به کمک ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند. یافته ها بیشترین اشتباه دارویی توسط پرستاران در بخش اورژانس و جراحی و کمترین اشتباه دارویی در بخش اطفال رخ داده بود. همچنین بین انواع اشتباهات دارویی با علل اشتباهات باتوجه به عوامل مربوط به پرستار، بخش و مدیریت پرستاری و بین انواع اشتباهات دارویی با علل عدم گزارش دهی از نظر آماری، ارتباط معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری براساس نتایج این مطالعه، ممکن است عوامل تاثیرگذار دیگری در بروز اشتباهات دارویی پرستاران بیمارستان شهید بهشتی شهر قم وجود داشته باشد که این عوامل از اهمیتی بسیار بیشتر از علل ذکرشده در این پژوهش برخوردارند.

زمینه و هدف عفونت ادراری، از شایع ترین بیماری دستگاه ادراری و یکی از عفونت های شایع در نوزادان و کودکان است. یکی از عوامل خطر مطرح شده در ابتلا به عفونت ادراری در کودکان، عدم رعایت بهداشت پوشک می باشد. در مطالعه حاضر به بررسی ارتباط بین عوامل مرتبط با بهداشت پوشک و ابتلا به عفونت ادراری در کودکان پرداخته شد. روش بررسی این مطالعه به صورت مورد-شاهدی بر روی 150 کودک بستری در بخش های بیمارستان آموزشی فوق تخصصی کودکان در سال 1395 انجام شد. گروه مورد از بیماران مبتلا به عفونت ادراری بستری در بیمارستان و گروه شاهد از بخش های مختلف بیمارستانی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای متشکل از سه بخش شامل: بخش اول مربوط به اطلاعات دموگرافیک مادر؛ بخش دوم عوامل مرتبط با کودک و بخش سوم عوامل مربوط به بهداشت پوشک بود. داده ها با استفاده از آزمون های تی مستقل و کای دو تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها در این مطالعه، جنس و نوع مراقبت از کودک، درآمد و میزان تحصیلات مادر، نوع پوشک (001/0=p) و مدت زمان تعویض آن (001/0>p) با ابتلا به عفونت ادراری مرتبط بود. نتیجه گیری نتایج مطالعه حاضر نشان داد رعایت بهداشت مربوط به پوشک می تواند با ابتلا به عفونت ادراری در ارتباط باشد. با توجه به شیوع بالای عفونت ادراری در کودکان زیر سه سال، مداخلات آموزشی در جهت افزایش دانش و رفتارهای پیشگیری کننده پیشنهاد می گردد.

زمینه و هدف تمایل به ترک حرفه پرستاری می تواند کمبودهای موجود در زمینه تامین نیروی کار پرستار را تشدید کند که در نهایت، اثرات منفی بر کیفیت ارائه خدمات سلامت در پی خواهد داشت. مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت تمایل به ترک حرفه پرستاری در مراکز آموزشی درمانی شهر قم صورت گرفت. روش بررسی این مطالعه به روش مقطعی در بین پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی قم انجام شد. نمونه ها پس از تهیه لیست پرستاران شاغل، به تعداد 207 پرستار از شش مرکز آموزشی-درمانی به طور تصادفی ساده انتخاب شدند. ابتدا شرکت کنندگان پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک را تکمیل کردند، سپس تمایل به ترک حرفه پرستاری به عنوان یک سوال مورد سنجش قرار گرفت. داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و رگرسیون لجستیک تحلیل شدند. یافته ها میزان تمایل به ترک حرفه پرستاری در بین شرکت کنندگان، 6/54% بود. میزان تمایل به ترک حرفه در بین پرستاران مرد، 5/2 برابر بیش از زنان بود (31/6-03/1CI: 95%، 55/2=OR). همچنین تحلیل چندمتغیره رگرسیون لجستیک نشان داد کارکردن در شیفت ثابت صبح بخش های داخلی-جراحی، سابقه کاری کمتر از 10 سال و داشتن اضافه کاری، به میزان معنی داری سبب افزایش تمایل به ترک حرفه پرستاری می شود. نتیجه گیری براساس نتایج این مطالعه، میزان تمایل به ترک حرفه پرستاری در مراکز آموزشی درمانی شهر قم قابل توجه است؛ بنابراین با در نظر گرفتن متغیرهای موثر بر افزایش این پدیده در بین پرستاران، باید برنامه جامعی برای بهبود این متغیر و پیامدهای آن ارائه گردد.

زمینه و هدف امروزه از گیاه خار مریم (با نام علمی (Silybum marianum، برای پیشگیری و درمان اختلالاتی همچون نارسایی کبد، کبد چرب غیرالکلی، دیابت، بیماری های عفونی، خونی و پوستی استفاده می شود. در این مطالعه مروری، به بررسی دیدگاه های طب سنتی ایرانی درخصوص این گیاه و بررسی تطبیقی آن با مطالعات جدید پرداخته شد. روش بررسی در این مطالعه مروری ابتدا در زمینه گیاه خار مریم و کاربردهایش در منابع طب ایرانی جستجو شد، سپس در پایگاه های اطلاعاتی مانند PubMed، Google scholar and SID، اثرات درمانی آن با عباراتی مانند دیابت، بیماری های کبدی و کلیوی، سرطان و پوست بررسی گردید؛ سپس به مقایسه کاربردهای این گیاه در طب جدید و ایرانی پرداخته شد. یافته ها در طب سنتی، گیاه خار مریم با عنوان «حرشف بری» معرفی شده و در درمان بیماری های کبد، صفرا و اختلالات پوستی، ورم، تقویت هضم مورد استفاده است؛ امروزه در مطالعات بسیاری، اثرات این گیاه بررسی شده است و خواصی همچون درمان بیماری های کبدی، کلیوی، پوستی، کنترل قند خون و متابولیسم چربی ها، تقویت سیستم ایمنی و اثرات ضدسرطان آن به اثبات رسیده است. نتیجه گیری نتایج این مطالعه نشان داد برخی خواص گیاه خار مریم مانند محافظت و کمک به درمان بیماری های کبد، درمان اختلالات پوستی و اثرات ضدسرطان که در مطالعات نوین به اثبات رسیده، در متون طب سنتی به آن اشاره شده است؛ لذا به نظر می رسد آمیزه های طب سنتی می توانند در مداخلات پزشکی نوین سودمند باشند.