میکروب شناسی پزشکی ایران
سال:1397 | دوره:12 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

وزیکول های خارج سلولی، نانوساختارهای سلولی هستند که در حدود 50 سال پیش شناسایی شدند. مطالعات نشان داده است که تقریبا همه باکتری های گرم منفی، طی رشد طبیعی خود، وزیکول های خارج سلولی را ترشح می کنند. امروزه تولید وزیکول های غشایی از سوی باکتری های گرم مثبت، انگل ها، قارچ ها و مایکوباکتری ها نیز گزارش شده است. از آنجایی که این ذرات نانومتری بسیاری از اجزای باکتریایی مانند DNA، RNA، پروتئین، اندوتوکسین و مولکول های ویرولانس را حمل می کنند، در تعامل با محیط و دیگر باکتری ها نقش بسیار مهمی دارند؛ به همین جهت بسیاری از این وزیکول ها در ارتباط با انتقال عوامل بیماری زا، ترکیبات پروتئینی آنتی ژنیک و توسعه ی واکسن های غیرسلولی و همچنین به عنوان انتقال دهنده های دارو مطرح هستند. مطالعات صورت گرفته در این زمینه تا به امروز بیشتر در ارتباط با نقش های بیماری زایی و فیزیولوژیکی این نانوساختارها در ارتباطات بین گونه ای بحث می کند. بر این اساس در این مقاله به نقش وزیکول های خارج سلولی باکتری ها و نیز عملکردهای پاتولوژی و فیزیولوژی که در میان کنش های بین باکتری ها و همین طور باکتری و میزبان نقش دارند، پرداخته خواهد شد. از آنجایی که وزیکول های خارج سلولی در بیماری زایی، انتقال افقی ژن، تنظیم بیان ژن، تنظیم پاسخ ایمنی و پیام رسانی سلولی نقش مؤثری دارند، مطالعات بیشتری در زمینه ی کاربرد پزشکی این نانوساختارها به عنوان نسل جدیدی از واکسن ها، ادجوانت ها و عوامل انتقال دهنده ی دارو موردنیاز است.

زمینه و هدف: استافیلوکوکوس اورئوس از مهم ترین و شایع ترین پاتوژن های بیمارستانی است و به دلیل قدرت بیماری زایی بالقوه و مقاومت روزافزون در برابر داروهای ضدمیکروبی به یکی از مهم ترین مشکلات بهداشتی در جهان تبدیل شده است. هدف از این مطالعه جداسازی استافیلوکوکوس اورئوس های مقاوم به متی سیلین و وانکومایسین از بیماران بستری در بخش های عفونی و سوانح و سوختگی بیمارستان های رازی قائم شهر و شهید زارع ساری و تعیین الگوی مقاومت آنتی بیوتکی آنها در سال 1394 است. مواد و روش کار: در این مطالعه ی توصیفی مقطعی، تعداد 134 نمونه کشت استافیلوکوکوس اورئوس به دست آمده از بیماران بستری در بخش های عفونی و سوانح و سوختگی، به روش تصادفی ساده از آزمایشگاه بیمارستان تهیه و به آزمایشگاه تحقیقاتی منتقل شد. نمونه ها در محیط بلاد آگار به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه ی سلسیوس انکوبه شد. کلنی ها از نظر مورفولوژی، خصوصیات بیوشیمیایی و مقاومت به پلی میکسین و حساسیت به نووبیوسین بررسی شدند. برای جدایه ها تست آنتی بیوگرام به روش دیسک دیفیوژن انجام شد و شناسایی به روش PCR صورت گرفت. نتایج PCR برای تأیید سکانس شد. یافته ها: از مجموع 134 نمونه کشت به دست آمده از آزمایشگاه بیمارستان، تعداد 100 نمونه به عنوان استافیلوکوکوس اورئوس شناسایی شدند که تعداد 51 نمونه مقاوم به متی سیلین و 2 نمونه مقاوم به تمام آنتی بیوتیک ها و وانکومایسین و واجد ژن های vanA و vanB بودند. 45/09 درصد سویه های مقاوم به متی سیلین از بخش مراقبت های ویژه به دست آمد. نتیجه گیری: شناسایی مقاومت به آنتی بیوتیک در عوامل عفونی بیمارستانی یک چالش اصلی در درمان عفونت ها است. 25/37 درصد نمونه های به دست آمده از بیمارستان، استافیلوکوکوس اورئوس نبودند. این مطالعه همچنین شیوع 51درصدی مقاومت به متی سیلین را نشان داد.

زمینه و هدف: یکی از داروهای منتخب برای درمان برخی از عفونت های استافیلوکوکوسی، کلیندامایسین است. روش های مولکولی می تواند تکمیل کننده ی روش های فنوتیپی برای تشخیص مقاومت القایی به کلیندامایسین باشد. هدف از این مطالعه شناسایی ژنهای عامل مقاومت به کلیندامایسین و اریترومایسین و تعیین الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی آنها است. مواد و روش کار: 100 ایزوله ی استافیلوکوکوس کواگولاز منفی از 466 نمونه ی بالینی مختلف با استفاده از آزمون های تشخیصی بیوشیمیایی جداسازی شدند. با استفاده از روش دیسک دیفیوژن الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی نسبت به لینکوزامیدها و تتراسایکلین ها به دست آمد. سپس، ژن های ermA، ermB و ermC و msrA با استفاده از روش PCR شناسایی و بررسی شدند. یافته ها: از 100 جدایه ی استافیلوکوکوس کواگولاز منفی جداشده از نمونه های بالینی مختلف، 5 جدایه استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس (5%) و 55 جدایه استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس (55%) بودند. از 5 جدایه ی استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس، 2 جدایه (40%) مقاوم به متی سیلین و 1 جدایه (20%) دارای فنوتیپ D گزارش شد. همچنین، 1 جدایه (50%) ژن ermA و 1 جدایه (50%) ژن ermB داشتند. از 55 جدایه ی استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، 25 جدایه (45/45%) مقاوم به متی سیلین تعیین شد که از این میان 9 جدایه (36%) فنوتیپ D داشتند. همچنین 4 جدایه (16%) دارای ژن ermA، 3 جدایه (12%) دارای ژن ermB، 6 جدایه (24%) دارای ژن ermC و 1 جدایه (4%) هم حامل ژن msrA مشاهده شد. نتیجه گیری: الگوی فنوتیپی مقاومت به گروه های ماکرولیدی لینکوزامیدی، دقت بالایی برای تشخیص سویه های MLSB مقاوم به متی سیلین ندارد.

زمینه و هدف: استفاده از باکتریوفاژ در کنترل و حذف بیوفیلم عوامل باکتریایی روشی جدید است. هدف از این مطالعه، ارزیابی اثرات باکتریوفاژ بر بیوفیلم سالمونلا تیفی موریوم مقاوم به چند آنتی بیوتیک تشکیل شده در سطح استیل زنگ نزن در مدل براث گوشت گاو است. مواد و روش کار: بیوفیلم 1 و 7روزه ی باکتری در سه دمای انکوباسیون 4، 8 و 15 درجه ی سلسیوس روی استیل زنگ نزن در براث گوشت قرمز تشکیل و سپس اثر سه غلظت باکتریوفاژ (103، 105 و 107 پلاگ در هر میلی لیتر) در دو سطح تماس (10 و 15 دقیقه) بر بیوفیلمِ تشکیل شده، بررسی شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که سالمونلا توانایی تشکیل بیوفیلم در استیل زنگ نزن در براث گوشت را دارد و این توانایی تحت تأثیر دمای انکوباسیون است، به طوری که به ترتیب در دمای 15، 4 و 8 درجه ی سلسیوس بیشترین تشکیل بیوفیلم مشاهده شد. تجمع باکتری در بیوفیلم یک روزه، یک سیکل لگاریتمی کمتر از بیوفیلم 7روزه بود. باکتریوفاژ در سه غلظت به کاررفته، اثر معنی داری بر بیوفیلم 1 و 7روزه ی سالمونلا در مقایسه با گروه کنترل نشان نداد (0/05 > P). همچنین، افزایش زمان تماس از 10 به 15 دقیقه، اثر معنی داری در کاهش بیوفیلم باکتری از سوی باکتریوفاژ نشان نداد. نتیجه گیری: درمجموع نتایج این مطالعه نشان داد که باکتریوفاژ به کاررفته اثر مشخصی بر بیوفیلم ایزوله ی مقاوم به چند آنتی بیوتیک سالمونلای تشکیل شده در سطح استیل در مدل گوشت قرمز نداشت و بایستی از روش های ترکیبی و افزایش زمان تماس برای بهبود اثر ضدبیوفیلمی باکتریوفاژ استفاده کرد.

زمینه و هدف: سودوموناس آئروژینوزا با استفاده از عوامل بیماری زای متعدد، یک پاتوژن فرصت طلب برای انسان است. سودوموناس آئروژینوزا ظرفیت های چشمگیری به منظور مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها نشان می دهد. در این مطالعه به بررسی اثر لیزات و مایع رویی کشت ساکارومایسس سرویزیه بر تولید بیوفیلم و آلژینات پرداخته شده است. مواد و روش کار: ابتدا عصاره ی مایع رویی کشت و نیز محلول لیز سلولی از سویه ی بومی ساکارومایسس سرویزیه تهیه و با دستگاه روتاری به پودر خشک تبدیل شد. سپس عصاره به کشت باکتری سودوموناس آئروژینوزا سویه ی PAO1 و سویه یM 8821 اضافه شد و به ترتیب میزان تولید بیوفیلم با سویه ی PAO1 و آلژینات از طریق سویه ی M8821 با روش رنگ سنجی و از طریق خواندن OD اندازه گیری شد. برای این منظور از مایع رویی کشت با غلظت MIC 1/2 در هر دو آزمایش و از تمامی غلظت های تهیه شده از لیز سلولی در آزمایش تشکیل بیوفیلم و از بالاترین غلظت آن در آزمایش آلژینات استفاده شد. یافته ها: مایع رویی کشت ساکارومایسس سرویزیه در غلظت MIC 2/1 (mg/ml 120/50) به صورت معناداری (0/05 > P) منجر به کاهش تولید آلژینات سودوموناس آئروژینوزا سویه ی M 8821 شد؛ اما بر بیوفیلم سودوموناس آئروژینوزا سویه ی PAO1 اثری نداشت. همچنین محلول حاصل از لیز سلولی این مخمر در تمامی غلظت های تهیه شده به صورت معناداری (0/05 > P) منجر به کاهش میزان تولید بیوفیلم در سودوموناس آئروژینوزا سویه PAO1 شد. از سوی دیگر بالاترین غلظت (mg/ml 8/1920) آن منجر به کاهش تولید آلژینات از طریق سویه ی سودوموناس آئروژینوزا M8821شد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که ساکارومایسس سرویزیه از پتانسیل مناسبی برای مهار فاکتورهای بیماری زای باکتریایی برخوردار است؛ اما به مطالعات بیشتری نیاز دارد.

زمینه و هدف: این تحقیق به منظور بررسی اثر محافظتی ایمنوگلوبولین اختصاصی زرده ی تخم مرغ (IgY) علیه آفلاتوکسین بر کاهش عوارض آفلاتوکسین از طریق افزودن به آب آشامیدنی 192 قطعه جوجه ی گوشتی یک روزه سویه ی راس 308 از سن 1 تا 42روزگی انجام شد. مواد و روش کار: آزمایش به صورت کاملاً تصادفی با 6 تیمار، 4 تکرار و 8 مشاهده (جوجه) صورت پذیرفت. ابتدا با تزریق کنژوگه آفلاتوکسین B1-آلبومین سرم گاوی به مرغان تخم گذار، زرده ی حاوی IgY علیه آفلاتوکسین تولید (زرده ی ایمن) شد و در ادامه ایمنوگلوبولین استخراج شده با غلظت های 1 و 5/0 درصد (حجمی) به صورت مخلوط با آب آشامیدنی استفاده شد. در این مطالعه گروه ها برحسب نوع تیمار عبارت اند از: 1) شاهد (بدون هیچ افزودنی)؛ 2) جیره حاوی یک میلی گرم در کیلوگرم آفلاتوکسین B1 (تیمار شاهد منفی)؛ 3) شاهد منفی + 0/5 درصد حجمی زرده ی ایمن؛ 4) شاهد منفی + 0/5 درصد حجمی زرده ی غیرایمن؛ 5) شاهد منفی + 1 درصد حجمی زرده ی ایمن؛ 6) شاهد منفی + 1 درصد زرده ی حجمی غیرایمن. یافته ها: جیره ی حاوی آفلاتوکسین سبب افزایش غلظت سرمی کلسترول و کاهش غلظت سرمی پروتئین تام و آلبومین شد (0/05

زمینه و هدف: رشد روزافزون نگرانی های مطرح در ارتباط با سویه های باکتریایی مقاوم به آنتی بیوتیک ها نیاز مبرم به کشف و توسعه ی انواع جدیدی از عوامل باکتری کش را آشکار می سازد. مواد و روش کار: در تحقیق حاضر طی اقدامی پیشگام در بحث تولید زیستی نانوذرات اکسیدآهن مغناطیسی (مگنتیت) با توان ضد میکروبی، ابتدا فرآیند بیوسنتز نانوذرات با بهره گیری از عصاره ی آبی جلبک سبز دریایی Ulva prolifera هدف گیری شد و در ادامه ارزیابی فعالیت ضدمیکروبی نانوذرات مگنتیت بیوسنتز شده نسبت به 8 سویه ی باکتریایی و 3 سویه ی قارچ بررسی و مقایسه شد. یافته ها: در تحقیق حاضر نانوذرات بیوستنزی U. prolifera/Fe3O4-MNPs فعالیت مهاری قوی را نسبت به باکتری های گرم ± و فعالیت ضدقارچی نسبتاً متوسطی را نسبت به عوامل بیماری زای قارچی نشان دادند. بالاترین فعالیت ضدباکتریایی نسبت به سویه یS. epidermidis ( mm0/6± 19) و به تبع آن درB. subtilis (mm 0/3± 18) و B. pumulis(mm 0/2± 18) مشاهده شد. با این حال اثرات باکتری زدایی نانوذرات مگنتیت نسبت به باکتری های گرم مثبت در قیاس با گرم منفی ها مؤثرتر بود. در تحقیق حاضر، فعالیت ضدقارچی نسبتاً متوسطی در نانوذرات بیوستنزی نسبت به S. cervisiae (mm 0/4± 11) مشاهده شد و این سویه حساس ترین سویه ی قارچی نسبت به عملکرد قارچ کشی این نانوذرات بود. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که نانوذرات مگنتیت بیوسنتزی را می توان به عنوان یک ترکیب آنتی باکتریال جدید به حوزه ی دارو و درمان معرفی کرد.

زمینه و هدف: به کارگیری ویروس های انکولیتیک، از شیوه های جدید درمان سرطان است. اثربخشی ضدتوموری آنها به دلیل انتقال غیراختصاصی به محل تومور، ضعیف است. برای غلبه بر این مشکل از سلول های بنیادی برای انتقال و لانه گزینی ویروس در محل تومور استفاده می شود. هدف کلی مطالعه، استفاده از سلول های بنیادی به عنوان حامل و بررسی اثر عفونت رئوویروس روی این سلول ها، القا، آپوپتوز، ترشح نیتریک اکساید، رابطه ی بین آپوپتوز القایی و ترشح نیتریک اکساید به منظور به کارگیری آنها در آینده برای کشتن انتخابی سلول های توموری است. مواد و روش کار: سلول های بنیادی مزانشیمی به عنوان حامل از بافت چربی جداسازی، کشت و تأیید شدند. سپس توانایی ویروس در آلوده کردن سلول های بنیادی و اثر عفونت رئوویروس بر ترشح نیتریک اکساید و القای آپوپتوز در این سلول ها بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد رئوویروس ها قابلیت تکثیر در سلول های بنیادی را دارند و موجب تولید زیاد نیتریک اکساید در 72 ساعت بعد از عفونت با MOI های مختلف نسبت به سلول های شاهد می شوند. همچنین سبب افزایش آپوپتوز در 48 ساعت پس از عفونت در سلول های بنیادی نسبت به سلول های شاهد می شوند. نتیجه گیری: طبق نتایج حاصل، 48 ساعت پس از آلودگی با رئوویروس، بیشترین میزان ترشح نیتریک اکساید القایی در سلول های بنیادی مزانشیمی آلوده مشاهده شد؛ بنابراین، مقادیر زیاد نیتریک اکساید و تکثیر رئوویروس منجر به القای آپوپتوز بیشینه در 48 ساعت بعد از آلودگی در این سلول ها می شود. با تنظیم زمان تکثیر در سلول های بنیادی، می توان ویروس ها را در زمان مناسب به محل تومور هدایت کرد و باعث مرگ سلول های سرطانی شد.