مجله تحقیقات زنان(مجله مطالعات زنان)
سال:1390 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

چکیده فارسی:توانمند سازی زنان، یکی از مباحث بسیار حساس در سال های اخیر بوده است که آگاهی از پیامدهای آن، سیاست گذاران را یاری می کند تا به تقویت هر چه بیشتر پیامدهای مثبت آن بپردازند. در این مقاله تلاش می شود پیامدهای مثبت و منفی توانمند شدن زنان ایرانی، بررسی شود. روش تحقیق از نوع پیمایشی است و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 405 نفر پرسشنامه تحقیق را تکمیل کرده اند. با استفاده از داده های حاصل از پرسش نامه، 6 فرضیه تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است و نتایج تحقیق نشان می دهد که از نظر زنان، توانمندسازی زنان اثرات مثبتی روی نهادهای خانوادگی، اقتصادی، سیاسی دارد و این تاثیرات مثبت در مورد نهادهای مذهبی کمتر است. ولی از نظر مردان، یافته ها حاکی از این است که توانمند شدن زنان به عنوان پدیده اجتماعی نو ظهور اثرات معنی داری روی نهادهای مذهبی، اقتصادی و سیاسی ندارد و برای نهادهای خانوادگی به طور همزمان پیامدهای مثبت و منفی به بار می آورد.   چکیده عربی:إن تمکین المرأة یعتبر من الابحاث الحساسة خلال الاعوام الاخیرة، بحیث ان الاطلاع علی نتائجه، یمکن واضعی السیاسات للمزید من تعزیز نتائجه الایجابیة. و یحاول المقال تسلیط الضوء علی النتائج الایجابیة والسلبیة لتمکین المراة الایرانیة. و أسلوب البحث هو من النوع القیاسی، و تم اعتماد العینة بشکل عشوائی بسیط ملأ خلالها 405 أشخاص، استمارة البحث. و تم اختبار ست فرضیات للبحث من خلال المعطیات المتاتیة من الاستمارات. و أظهرت نتائج البحث بان تمکین المرأة یترک من وجهة نظر المرأة اثارا ایجابیا علی مؤسسة الاسرة والمؤسسات الاقتصادیة والسیاسیة و ان هذه الاثار الایجابیة هی أقل فیما یخص المؤسسات الدینیة. لکن من وجهة نظر الرجل فان المعطیات تشیر إلی أن تمکین المراة بوصفه ظاهرة اجتماعیة حدیثة، لیس له اثار ذی مغزی علی المؤسسات الدینیة والاقتصادیة والسیاسیة کما انه یترک بالتزامن اثارا ایجابیة و سلبیة علی مؤسسة الاسرة.

چکیده فارسی:عشق و علاقه به فرزند همواره در جامعه بشری جایگاه خاصی داشته است و والدین می کوشند که زندگی خوبی برای فرزندان خویش فراهم کنند. از سوی دیگر، خانواده بهترین مامن برای رشد بهینه فرزندان است.با وجود این بعضی خانواده ها از نعمت داشتن فرزند محروم اند و در مقابل اطفالی وجود دارند که به دلایل طبیعی و غیرطبیعی بی سرپرست مانده اند. در چنین مواقعی، فرزند خواندگی بهترین روش برای استحکام خانواده و رفع برخی معضلات اجتماعی و روحی این کودکان است.   چکیده عربی:إن حب الأبناء یحظی بمکانة خاصة بین بنی أبناء البشر ویسعی الابوان جاهدان لتوفیر العیش الرغید والحیاة الکریمة لابنائهم. و من جهة أخری فان الاسرة تعد أفضل ملاذ و ملجأ للتنشئة المثلی للابناء. و رغم ذلک فان بعض الأسر محرومة من نعمة امتلاک الاولاد، و فی المقابل ثمة أطفال أصبحوا بلا معیل لاسباب طبیعیة أو غیر طبیعیة. و فی هکذا حالات فان التبنی یعد أفضل وسیلة لتعزیز الاسرة و معالجة بعض المشاکل الاجتماعیة والنفسیة لهؤلاء الأطفال.

چکیده فارسی:زنان در فرایند توسعه همه کشورها نقشی مهم و تاثیرگذار دارند. هدف اصلی این نوشتار بررسی تاثیر توانمندی زنان بر توسعه روستایی در ایران است. توانمندی زنان خود شامل سه شاخص از نظر اقتصادی «تولیدی»، از نظر اجتماعی «فعال» و از نظر سیاسی «مشارکت کننده ای» آگاه است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی-تحلیلی و ابزار انجام آن پرسش نامه بوده است. جامعه آماری عبارت است از گروه زنان فعال جمعیتی 18تا 45 سال مناطق روستایی شهرستان مرودشت از توابع استان فارس. با توجه به آزمون آماری کرونباخ و میزان اعتبار حاصل از پرسش نامه، نتایج این مطالعه نشان می دهد هرچه زنان توانمند تر می شوند، بر میزان مولد بودن، مشارکت سیاسی آن ها و همچنین نقش اجتماعی آن ها افزوده می شود. این خود مستلزم بالا بردن سطح آموزش و تحصیلات زنان است که نیاز به مدیریتی با جهت گیری مثبت در مورد آموزش آنان در این زمینه آشکار است.   چکیده عربی:تضطلع المراة فی جمیع الدول بدور مهم وذی أثر فی عملیة التنمیة. والهدف الرئیسی من هذا البحث هو دراسة أثر تمکین المراة علی التنمیة الریفیة فی ایران. إن تمکین المراة یشتمل فی حد ذاته علی ثلاثة مؤشرات، فمن الناحیة الاقتصادیة منتجة، و من الناحیة الاجتماعیة فاعلة و من الناحیة السیاسیة مساهمة واعیة. و أسلوب البحث هو وصفی - تحلیلی و أداة إنجازه هی الاستمارة. والعینة الاحصائیة هی عبارة عن النساء الفاعلات فی المجتمع فی الفئة العمریة من 18 الی 45 سنة من المناطق القرویة لمدینة مرودشت من توابع محافظة فارس. و نظرا الی اختبار کردباخ الإحصائی ومدی المصداقیة المتأتیة من الاستمارات، فان نتائج هذا البحث تظهر أنه کلما أصبحت المراة أکثر تمکینا، کلما ازدادت نسبة إنتاجیتها و مشارکتها السیاسیة و دورها الاجتماعی. و هذا الأمر یتطلب فی حد ذاته رفع مستوی التعلیم والتحصیل العلمی لدی المراة. و تتضح هنا الحاجة لإدارة ذات توجه إیجابی فی مجال تعلیم المراة.

چکیده فارسی:رحم جایگزین از موضوعات نوپیدایی است که چالش های بسیاری را در پهنه های پزشکی، اخلاقی و حقوقی پدید آورده است. در گستره حقوق نیز تلاش شده است تا ابعاد این موضوع بررسی شود.این نوشتار تحقیقی توصیفی-تحلیلی است.نبود‍ قانونی خاص راجع به رحم جایگزین در حقوق ایران ابهامات این پدیده را دو چندان کرده است و برخی از حقوقدانان، به فراخور خود، ابهامات موضوع را بررسی و بدان پاسخ گفته اند، در حالی که نگاهی به برخی از این بررسی ها و پژوهش های حقوقی پرده از برخی نارسایی ها بر می دارد. این نوشتار به هدف روشن ساختن پاره ای از این نارسایی ها سامان یافته است.به باور نویسندگان، قراردادهای رحم جایگزین را نباید بر اساس قواعد عقود معین و یا حتی قواعد عقود نامعین مصرح در قانون، بررسی و تحلیل کرد، بلکه این قراردادها ویژگی های خاص خود را دارد که آن را از دیگر قراردادها متمایز می سازد و قانون گذار باید برای رفع هرگونه اختلاف نظر و سوء تفسیرها در این زمینه قانون خاصی وضع کند.   چکیده عربی:إن الرحم البدیل یعد من الموضوعات الحدیثة التی أوجدت العدید من التحدیات فی المیادین الطبیة والأخلاقیة والقانونیة و .... و تم السعی لدراسة أبعاد هذه القضیة من وجهة نظر القانون. و هذا المقال، هو وصفی - تحلیلی. إن عدم وجود قانون خاص بالرحم البدیل فی الحقوق الایرانیة، ضاعف من غموض هذه الظاهرة و ان بعض الحقوقیین و رجال القانون قام کل حسب إمکاناته بدراسة نقاط اللبس فی الموضوع و ایجاد الردود علیها، فی حین أن بعض هذه الدراسات والابحاث الحقوقیة أماطت اللثام عن بعض الثغرات. و قد أعد هذا البحث بهدف توضیح بعض هذه الثغرات.و یری الکاتبان، أنه لا یجب دراسة و تحلیل عقود الرحم البدیل تاسیسا علی قواعد العقود المعینة أو حتی العقود غیر المعینة المصرح بها فی القانون، بل ان هذه العقود لها خصائصها الخاصة بها تمیزها عن باقی العقود، و لابد أن یقوم المشرع بوضع قانون خاص فی سبیل إزالة أی خلاف فی وجهات النظر و سوء التفسیرات فی هذا الخصوص.

چکیده فارسی:مقاله حاضر، وضعیت مشارکت سیاسی زنان را طی سال های 1375 تا 1384 در پرتو نظریه توانمندسازی زنان مورد مطالعه قرار داده است. این نظریه شامل پنج مرحله رفاه، دسترسی، آگاهی، مشارکت و کنترل است. مقاله با استفاده از آمار و نمودارهای موجود، سعی در تحلیل کمی وضعیت مشارکت سیاسی زنان در دوره فوق دارد.سوال آغازین پیرامون چگونگی وضعیت مشارکت سیاسی زنان در دوره فوق در پرتو نظریه توانمندسازی زنان می باشد.روش تحقیق: توصیفی - تحلیلی و ابزار آن کتاب خانه ای و استفاده از اطلاعات و آمارها است.نتیجه بدست آمده از تحقیق به طور اجمالی بیانگر آن است که در این دوره، مشارکت سیاسی به طور کلی از نظر کمی افزایش داشت که عمدتا در عرصه های خرد و میان - مدیریتی سیاسی بود. ولیکن در ارتقا به مرحله نهایی «کنترل نظریه توانمندسازی زنان» توفیق نداشت.   چکیده عربی:یناقش هذا المقال المشارکة السیاسیة للمرأة خلال الاعوام (1996-2005). و اعتمد المقال نظریة سارة لانغة لتمکین المراة. و تشتمل هذه النظرة علی خمس مراحل هی الرخاء، الوصول، الوعی، المشارکة والمراقبة. و یسعی هذا المقال من خلال الافادة من هذه النظریة، إلی تحلیل موضوع المشارکة السیاسیة للمراة فی حکومة الإصلاحات. و هذه النظریة و من أجل التحلیل الصحیح للمعطیات المستقاة، استخدمت ثلاثة أجزاء من التحلیل. و یتم فی الجزء الاول تبیان رسوم البیانات والجداول لاظهار المعطیات الاحصائیة فیما یتم فی الجزء الثانی إبراز الاسباب المؤثرة علی المشارکة السیاسیة للمراة و فی الجزء الثالث یتم تحلیل المعطیات.السؤال الاول: هل ان المشارکة السیاسیة للمراة فی حکومة الاصلاحات ارتقت بالشکل المرجو منه؟اسلوب البحث: وصفی - تحلیلی وأداته هی مکتبیة والافادة من رسوم البیانات والجداول الاحصائیة. والنتیجة المتأتیة من البحث هی کالتالی أیجازا: إن المشارکة السیاسیة فی حکومة الاصلاحات اتسمت من الناحیة الکمیة بزیادة ناقصة و کانت بشکل رئیسی فی المستویات المتدنیة والوسطی من الادارة السیاسیة، لکنها لم تحظ بنمو مرجو من الناحیة الکیفیة. إن مشارکة المراة فی هذه الفترة لم تکن بمستوی مشارکة الرجل و لیست متأصلة و حقیقیة.

چکیده فارسی:هدف از پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مقالات منتشر شده در نشریه تحقیقات زنان از سال 1386 تا 1389 است که از روش تحلیل محتوایی و استنادی انجام شده است. اهداف جزئی دیگر این پژوهش عبارتند از: تعیین پراکندگی موضوعی، نوع روش استفاده شده، وضعیت زبانی و میزان استناد به منابع مختلف. ابزار گردآوری داده ها مشاهده اسنادی و تهیه فهرست اولیه است. جامعه آماری این مطالعه شامل 9 شماره از فصلنامه تحقیقات زنان از سال 88-1386 که نمونه آماری آن شامل 60 مقاله موجود در این شماره های فصلنامه است. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 14 تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که بیش ترین روش استفاده شده، روش توصیفی و بیش ترین پوشش موضوعی، اشتغال و کارآفرینی بوده است. هم چنین بین میزان مشارکت مردان نسبت به زنان در این نشریه تفاوت معناداری وجود ندارد. پر استنادترین مولفان نیز در این پژوهش مشخص شدند.   چکیده عربی:إن الهدف من هذا البحث هو دراسة وضع المقالات المنشورة فی فصلیة بحوث المراة منذ عام 2007 و حتی 2010، و قد انجزت الدراسة علی أساس اسلوب تحلیل المحتوی والاستناد. والأهداف الجزئیة الاخری من هذا البحث تتمثل فی: تحدید التفرق الموضوعی والاسلوب المتبع والوضع اللغوی و نسبة الاستناد للمراجع المختلفة. و أداة جمع المعطیات هی، مشاهدة الوثائق و اعداد الفهارس الاولیة. والعینة الاحصائیة لهذه الدراسة تشمل 9 أعداد من فصلیة بحوث المراة فی الفترة من 2007 الی 2009، والنموذج الاحصائی لها یشتمل علی 60 مقالا منشورا فی هذه الاعداد من الفصلیة. و تم تحلیل المعطیات المستقاة عن طریق برمجیة SPSS النسخة 14. و أظهرت نتائج البحث أن اکثر الاسالیب المتبعة هی الاسلوب الوصفی و معظم التغطیة الموضوعیة، تمثلت فی العمل و إیجاد فرص العمل. کما أنه لا یوجد تباین ذی مغزی بین نسبة مشارکة الرجل مقارنة بالمراة. و تم فی هذا البحث تحدید أکثر المؤلفین الذین تم الاستناد الی تالیفاتهم.

چکیده فارسی:کارآفرینی از محورهای اصلی و اساسی رشد و توسعه در هر کشوری است به طوری که آن را موتور توسعه اقتصادی در هر کشوری می دانند. تجربه کشورهای دارای رشد بالای درآمد ملی نشان دهنده آن است که مدیران این کشورها به نقش و اهمیت کار آفرینی در پیشرفت و توسعه کشور پی برده اند. از آنجائی که بخش عظیمی از جامعه روستایی و کشاورزی را زنان تشکیل می دهند، لذا کارآفرینی این قشر از جامعه از اهمیت بخصوصی برخوردار است. تحقیق حاضر به بررسی موانع موجود در زمینه کارآفرینی زنان در بخش کشاورزی از دیدگاه زنان کشاورز نمونه منطقه جیرفت و کهنوج می پردازد، ابزار تحقیق، پرسش نامه می باشد که برای حصول اطمینان از پایایی پرسش نامه مورد استفاده از آزمون الفای کرونباخ بهره گرفته شده است و مقدار پارامتر آلفا(a) 0.83 بوده که نشان دهنده مناسب بودن پرسش نامه مورد استفاده است و برای اطمینان از روایی یا اعتبار محتوایی پرسش نامه از روش نظرسنجی استادان و صاحب نظران امر استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل کشاورزان نمونه ای می باشد که طی سالهای 1385-1375 از طرف سازمان جهاد کشاورزی منطقه جیرفت و کهنوج به عنوان کشاورز نمونه در مناطق (جیرفت، کهنوج، عنبرآباد، رودبار جنوب، منوجان، قلعه گنج) انتخاب شده اند، تعداد افراد حاضر 74 نفر بوده که به دلیل محدود بودن تعداد، تمامی آن ها مصاحبه شده و پرسشنامه ها تکمیل شد. در تحلیل داده ها و ارائه یافته ها از روش تحلیل عاملی از نوع اکتشافی برای دسته بندی و تبیین و تشریح موانع مورد بررسی و استخراج سازه های زیر بنایی بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی موانع موجود را به سه دسته (فرهنگی-اجتماعی)، (خدماتی-حمایتی) و (قانونی) تقسیم می کند، که در مجموع 67.5 % کل واریانس عوامل را تبیین می کنند.   چکیده عربی:إن إیجاد فرص العمل یعد من المحاور الرئیسیة والاساسیة للتنمیة فی أی بلد بحیث یعتبرونه القوة الدافعة للتنمیة الاقتصادیة فی أی بلد. إن تجربة الدول التی تحظی بنسبة عالیة من الدخل القومی تظهر ان مدراء هذه الدول قد أدرکوا دور و أهمیة ایجاد فرص العمل فی تحقیق التقدم والتطور فی البلاد. و بما أن النساء یشکلن القسم الاکبر من المجتمع القروی والزراعی، لذلک فان ایجاد فرص العمل لهذه الشریحة من المجتمع یحظی باهمیة بالغة. و هذه الدراسة تستعرض العقبات التی تعترض أیجاد فرص العمل للنساء العاملات فی القطاع الزراعی من وجهة نظر النساء المزارعات النموذجیات فی منطقة جیرفت و کهنوج. و أداة البحث، هی إستمارة استبیان و تم اعتماد اختبار «الفا» کرونباخ من أجل التأکد من دینامیکیة الاستمارة، و کمیة البارامتر الفا (A) هی 0.83 و تظهر أن الاستمارة المعتمدة، مناسبة. و تم اتباع اسلوب الاستفتاء المعتمد لدی أصحاب الخبرة من أجل التأکد من صدقیة أو اعتبار محتوی الاستمارة. والعینة الاحصائیة للبحث تشمل المزارعات النموذجیات اللواتی انتخبن من قبل مؤسسة الجهاد الزراعی بمنطقة جیرفت و کهنوج فی الفترة من 1996 الی 2006 کمزارعات نموذجیات فی مناطق جیرفت و کهنوج و عنبر اباد ورودبار جنوب و منوجان و قلعة کنج. و هذه العینة تضم 74 امراة أجریت مقابلات مع جمیعهن و تم إکمال الاستمارة. و من أجل تحلیل المعطیات و تقدیم النتائج تمت الافادة من اسلوب التحلیل السببی من النوع الاکتشافی لتصنیف و تبیان و شرح العقبات موضع الدراسة و استخراج العوامل الاساسیة. و تقسم النتائج المتأتیة من التحلیل السببی، العقبات الموجودة الی ثلاث فئات هی «الثقافیة - الاجتماعیة» و «الخدمیة - الحمائیة» و «القانونیة»، و فی الاجمال فانها تبین 67.5% من مجمل تباین الاسباب.